Giáo án Đại số 9 năm học 2007- 2008 - Tiết 19 : Nhắc lại và bổ xung các khái niệm về hàm số

Nguời soạn: Ninh Đình Tuấn Ngày soạn: 12/11/2007 Chương II : hàm số bậc nhất Tiết: 19 Đ1. Nhắc lại và bổ xung các khái niệm về hàm số Mục Tiêu: Qua bài này học sinh cần : Nắm các khái niệm về "hàm số". "biến số", cách cho một hàm số bằng bảng và công thức, cách viết một hàm số, giá trị của hàm số y = f(x) tại x0 được ký hiệu f(x0) Đồ thị hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ . Bước đầu nắm được khái niệm hàm số đồng biến, nghịch biến trên R HS tính thành thạo các giá trị của hàm số khi cho trước biến số, biết biểu diễn các cặp số (x ; y) trên mặt phẳng toạ độ , biết vẽ thành thạo đồ thị hàm số y = ax Chuẩn bị của GV và HS: GV : - Bảng phụ vẽ trước ví dụ 1a, 1b, ?3 và bảng đáp án của ?3 để phụ vụ cho việc ôn các khái niệm về hàm số và dạy khái niệm hàm số đồng biến, nghịch biến HS: - ôn lại phần hàm số đã học ỏ lớp 7, mang máy tính fx 500A. III. Tổ chức hoạt động dạy học: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: Đặt vấn đề và giới thiệu nội dung chương II (3 phút) GV : Lớp 7 chúng ta đã được làm quen với hàm số, một số ví dụ về hàm số, khái niệm mặt phẳng toạ độ ; đồ thị hàm số y = ax. ậ lớp 9 ngoài ôn tập các kiến thức trên ta còn bổ xung các khái niệm : hàm số đồng biến, hàm số nghịch biến ; đường thẳng song song và xét kỹ một số hàm cụ thể y = ax + b(a ≠ 0) tiết học này ta sẽ nhắc lại và bổ xung các khái niệm về hàm số HS nghe trình bầy và theo dõi phần phụ lục Hoạt động 2: Khái niệm hàm số (20 phút) - GV cho HS ôn tập lại các khái niệm về hàm số bằng cách đặt các câu hỏi sau : - Khi nào đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng thay đổi x? - Em hiểu như thế nào về các ký hiệu y=f(x), y=g(x) ? -Hàm số có thể cho bằng những cách nào ? - HS nghiên cứu ví dụ 1a; 1b SGK tr 42 - GV giới thiệu ở ví dụ 1a, y là hàm số của x được cho bằng bảng , ở ví dụ 1b hàm số được cho bằng công thức - VD 1b biểu thức 2x xác định với mọi giá trị của x Hàm số y=2x+3 biến số x có thể lấy các giá trị tùy ý, vì sao? - Hàm số y= biến số x có thể lấy các giá trị nào ? vì sao ? Hỏi tương tự với hàm số y= ? - GV :công thức y=2x còn có thể viết y=f(x)=2x - Thế nào là hàm hằng ? cho ví dụ - Các ký hiệu f(0), f(-1), ...,f(a) nói lên điều gì ? GV cho HS thực hiện ?1 Làm thế nào để tính giá trị của hàm số y=f(x) tại một điểm cho trước . 1. Khái niệm hàm số Hàm số có thể được cho bằng bảng hoặc công thức . x 1 2 3 4 y 2 4 6 8 Hoặc y = 2x - Khi hàm số được cho bằng công thức y=f(x) ta hiểu rằng biến số x chỉ lấy những giá trị mà tại đó f(x) xác định . Ví dụ: Hàm số y=2x+3xác định với mọi giá trị của biến x . Khi x thay đổi mà y luôn nhận một giá trị không đổi thì hàm số y được gọi là hàm hằng . HS thực hiện ?1 f(0) = .0 + 5 = 5 f(1) = 5 f(2) = 6 f(3) = f(-2) = 4 f(-10) = 0 Hoạt động 3: Đồ thị của hàm số (10 phút) GV cho HS thực hiện ?2 - GV gọi 2 HS đồng thời lên bảngmỗi HS làm câu a,b Cả lớp làm vào vở Thế nào là đồ thị hàm số y = f(x) Hãy nhận xét về các cặp số của ?2 a là của hàm số nào trong các ví dụ trên Đồ thị hàm số y = 2x là gì ? 2. Đồ thị của hàm số y 4 3 2 1 HS thực hiện ?2 B C D EB FB OFB x 1 2 3 4 b) Vẽ đồ thị hàm số y = 2x với x = 1 thì y = 2 A(1 ; 2) thuộc đồ thị hàm số y = 2x - tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ được gọi là đồ thị hàm số y = f(x) Ví dụ 1a được cho bằng bảng trang 42 Đồ thị hàm số y = 2x là đường thẳng OA trong mặt phẳng toạ độ xOy Hoạt động 4 : Hàm số đồng biến, hàm số nghịch bién (10 phút) GV cho HS thực hiện ?3 Yêu cầu HS tính toán và điền vào bảng(GV treo bảng phụ) Sau đó GV đưa đáp án in sẵn lên màn hình để HS đối chiếu và sửa chữa x - 2,5 - 2 - 1,5 - 1 - 0,5 0 0,5 1 1,5 y = 2x + 1 - 4 - 3 - 2 - 1 0 1 2 3 4 y = - 2x + 1 6 5 4 3 2 1 0 - 1 - 2 xét hàm số y = 2x + 1 biểu thức y = 2x + 1xác định với những giá trị nào của x ? Hãy nhận xét : Khi x tăng dần các giá trị tương ứng của y = 2x + 1 thế nào ? GV giới thiệu : hàm số y = 2x + 1 đồng biến trên tập R - Xét hàm số y = - 2x + 1 tương tự GV giới thiệu : hàm số y = - 2x + 1 nghịch biến trên tập R GV đưa khái niệm viết sẵn trang 44 SGK lên bảng 3. Hàm số đồng biến, hàm số nghịch bién HS HS thực hiện ?3 HS trả lời biểu thức y = 2x + 1xác định với mọi giá trị x R Khi x tăng dần các giá trị tương ứng của y = 2x + 1 tăng biểu thức y = - 2x + 1xác định với mọi giá trị x R Khi x tăng dần các giá trị tương ứng của y = - 2x + 1 giảm dần HS đọc một cách tổng quát IV. Hướng dẫn học ở nhà: (2 phút) - Nắm vững khái niệm đồ thị hàm số, hàm đồng biến, hàm nghịch biến - Bài tập 1, 2, 3 (tr 44, 45 - SGK ); 1, 3 (tr 56 - SBT)