Giáo án Đại số khối 7 - Tiết 29: Hàm số

Tiết 29 §5 HÀM SỐ Ngày soạn: 30/11/12 Ngày giảng: 01/12/12 I/ Mục tiêu: 1.Về kiến thức: Biết khái niệm hàm số và biết cách cho hàm số bằng bảng và công thức. Hiểu: đại lượng y là một hàm số của đại lượng x nếu mỗi giá trị của x xác định một giá trị duy nhất của y. 2.Về kĩ năng: Hiểu kí hiệu f(x). Hiểu được sự khác nhau giữa các kí hiệu f(x), f(a) (với a là một số cụ thể. 3.Về thái độ: Tích cực trong học tập. II/ Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: -GV: Bảng phụ, thước thẳng. -HS : Bảng nhóm, thước thẳng. III/ Tiến trình dạy học: Oån định lớp: Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: Một số ví dụ về hàm số GV: Trong thực tiễn và trong toán học ta thường gặp các đại lượng thay đổi phụ thuộc vào sự thay đổi của các đại lượng khác. y1 y2 x1 x2 -GV vẽ sơ đồ Ven và lấy vd như sau: x y Ví dụ 1: Các giá trị tương ứng của hai đại lượng x, y cho bởi bảng sau: x -2 -1 1 2 y 4 1 1 4 -HS quan sát. Ví dụ 2 (trang 63 SGK) Một thanh kim loại đồng chất có khối lượng riêng là 7,8 (g/cm3) có thể tích là V(cm3). Hãy lập công thức tính khối lượng m của thanh kim loại đó. HS: m = 7,8V - Công thức này cho ta biết m và V là hai đại lượng quan hệ như thế nào? - m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuận vì công thức có dạng : y = kx với k = 7,8 - Hãy tính các giá trị tương ứng của m khi V = 1 ; 2 ; 3 ; 4. V(cm3) 1 2 3 4 m(g) 7,8 15,6 23,4 31,2 Ví dụ 3: Một vật chuyển động đều trên quãng đường dàu 50km với vận tốc v (km/h). Hãy tính thời gian t(h) của vật đó. - t = - Công thức này cho ta biết với quãng đường không đổi, thời gian và vận tốc là hai đại lượng quan hệ như thế nào? - Quãng đường không đổi, thời gian và vận tốc là hai đại lượng tỉ lệ nghịch vì công thức có dạng - Hãy lập bảng các giá trị tương ứng của t khi biết v = 5 ; 10 ; 25 ; 50 v(km/h) 5 10 25 50 t(h) 10 5 2 1 Nhìn vào bảng ở ví dụ 1 em có nhận xét gì? HS: Đại lượng y phụ thuộc vào sự thay đổi của đại lượng x. - Với mỗi thời điểm x, ta xác định được mấy gia trị y tương ứng? - Với mỗi giá trị của x, ta chỉ xác định được một giá trị tương ứng của y Lấy ví dụ Ví dụ: x = -2 thì y = 4 t = 12 (giờ) thì T = 260C - Tương tự, ở ví dụ 2 em có nhận xét gì? HS: Khối lượng m của thanh đồng phụ thuộc vào thể tích V của nó. Với mỗi giá trị của V ta chỉ xác định được một giá trị tương ứng của m. - Ta nói nhiệt độ T là hàm số của thời điểm t , khối lượng m là một hàm số của thể tích V. - Ở ví dụ 3, thời gian t là hàm số của đại lượng nào? - HS: thời gian t là hàm số của vận tốc v. Vậy hàm số là gì? Þ phần 2 Hoạt động 2: Khái niệm hàm số -GV: Qua các ví dụ trên, đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng x thay đổi khi nào? HS: Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của x. -GV ghi bảng đưa khái niệm hàm số: đại lượng y là một hàm số của đại lượng x nếu mỗi giá trị của x xác định một giá trị duy nhất của y. -Lưu ý để y là hàm số của x cần có các đều kiện sau: +x và y đều nhận các giá trị số. +Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng x. +Với mỗi giá trị của x không thể tìm được nhiều hơn một giá trị tương ứng của y. -HS ghi vở khái niệm hàm số. GV giới thiệu phần “chú ý” trang 63 SGK HS đọc “chú ý” SGK Cho HS làm bài tập 24 trang 63 SGK (đưa đề bài lên bảng phụ). HS nhìn vào bảng ta thấy 3 điều kiện của hàm số đều thoả mãn, vậy y là một hàm số của x. Đối chiếu với 3 điều kiện của hàm số, cho biết y có phải là hàm số của x hay không? Đây là trường hợp hàm số được cho bằng bảng - GV cho ví dụ về hàm số được cho bởi công thức? HS: y = f(x) = 3x y = g(x) = Xét hàm số y = f(x) = 3x - HS: f(1) = 3.1 = 3 Hãy tính f(1)? F(-5)?f(0)? f(-5) = 3.(-5) = -15 f(0) = 3.0 = 0 Xét hàm số y = g(x) = Tính g(2)? G(-4)? HS : g(2) = g(-4) = Hoạt động 3: Luyện tập củng cố - Cho HS làm bài tập sau trên bảng phụ HS làm bài tập. Đại lượng y có phải là hàm số của đại lượng x không, nếu bảng có giá trị tương ứng của chúng là: Trả lời: a) X -3 -2 -1 2 Y -4 -6 -12 36 24 6 a) y là hàm số của x vì phụ thuộc vào sự biến đổi của x, với mọi giá trị của x ta chỉ có một giá trị tương ứng của y. x và y liên hệ thế nào? Công thức liên hệ? x và y là hai đại lượng tỉ lệ nghịch vì x.y = 12 Þ x 4 4 9 16 y -2 2 3 4 b) y không phải là hhàm số của x vì ứng với x = 4 có hai giá trị tương ứng của y là (-2) và 2 Phát hiện mối quan hệ giữa y và x y là căn bậc hai của x c) x -2 -1 0 1 2 y 1 1 1 1 1 c) y là một hàm số của x Đây là một hàm hằng vì ứng với mỗi giá trị của x, chỉ có một giá trị tương ứng y=1 - Cho HS làm bài tập 25 trang 64 SGK HS làm bài tập, một HS lên bảng làm: Cho hàm số y = f(x) = 3x2 + 1 Tính f; f(1); f(3) f(1) = 3.12 + 1 = 3 + 1 = 4 f(3) = 3.32 + 1 = 27 + 1 = 28 Hoạt động 4: Hướng dẫn về nhà -Nắm vững khái niệm hàm số, nắm vững các điều kiện để y là một hàm số của x. -Làm bài tập số 26 trang 64 SGK. -Tiết sau Luyện tập. IV/ Rút kinh nghiệm: . . . . .