Giáo án Đại số khối 9 - Tiết 15, 16

– M¸y tÝnh bá tói. HS : – ¤n tËp ch­¬ng I, lµm c©u hái «n tËp vµ bµi «n tËp ch­¬ng. – B¶ng phô nhãm, bót d¹. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 «n tËp lÝ thuyÕt vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm. (12 phót) GV nªu yªu cÇu kiÓm tra. Ba HS lªn b¶ng kiÓm tra. HS1 : HS1 : lµm c©u hái 1 vµ bµi tËp. 1) Nªu ®iÒu kiÖn ®Ó x lµ c¨n bËc hai sè häc cña sè a kh«ng ©m. Cho vÝ dô. 1) x = (víi a ³ 0) VÝ dô : 3 = v× – Bµi tËp tr¾c nghiÖm Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm a) NÕu c¨n bËc hai sè häc cña mét sè lµ th× sè ®ã lµ : A. 2 ; B . 8 ; C. kh«ng cã sè nµo. a) Chän B. 8 b) = –4 th× a b»ng : A. 16 ; B. –16 ; C. kh«ng cã sè nµo. b) Chän C. kh«ng cã sè nµo. HS2. HS2 : lµm c©u 2 vµ ch÷a bµi tËp 2) Chøng minh víi mäi sè a. 2) Chøng minh nh­ tr 9 SGK. – Ch÷a bµi tËp 71(b) tr 40 SGK. Rót gän – Ch÷a bµi tËp 71(b) 0,2 b) = 0,2. ½–10½ + 2 = 0,2. 10. + 2() = 2 + - = . HS3. HS3 : lµm c©u 3 vµ bµi tËp 3) BiÓu thøc A ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn g× ®Ó x¸c ®Þnh. 3) x¸c ®Þnh Û A ³ 0 – Bµi tËp tr¾c nghiÖm. – Bµi tËp tr¾c nghiÖm. a) BiÓu thøc x¸c ®Þnh víi c¸c gi¸ trÞ cña x : a) Chän B. x £ A. x ³ ; B. x £ ; C £ –. b) BiÓu thøc x¸c ®Þnh víi c¸c gi¸ trÞ cña x : b) Chän C. x £ vµ x ¹ 0 A. x £ ; B. x ³ vµ x ¹ 0 C. x £ vµ x ¹ 0 GV nhËn xÐt, cho ®iÓm. HS líp nhËn xÐt, gãp ý. Ho¹t ®éng 2 luyÖn tËp. (31 phót) GV ®­a “ C¸c c«ng thøc biÕn ®æi c¨n thøc” lªn b¶ng phô, yªu cÇu HS gi¶i thÝch mçi c«ng thøc ®ã thÓ hiÖn ®Þnh lÝ nµo cña c¨n bËc hai. HS lÇn l­ît tr¶ lêi miÖng. 1) H»ng ®¼ng thøc . 2) §Þnh lÝ liªn hÖ gi÷a phÐp nh©n vµ phÐp khai ph­¬ng. 3) §Þnh lÝ liªn hÖ gi÷a phÐp chia vµ phÐp khai ph­¬ng. 4) §­a thõa sè ra ngoµi dÊu c¨n. 5) §­a thõa sè vµo trong dÊu c¨n. 6) Khö mÉu cña biÓu thøc lÊy c¨n. 7 - 8 - 9) Trôc c¨n thøc ë mÉu. D¹ng bµi tËp tÝnh gi¸ trÞ, rót gän biÓu thøc sè. Bµi tËp 70(c, d) tr 40 SGK Hai HS lªn b¶ng lµm c) GV gîi ý nªn ®­a c¸c sè vµo mét c¨n thøc, rót gän råi khai ph­¬ng. c) = d) d) = = = 36. 9. 4 = 1296 Bµi 71(a, c) tr 40 SGK Rót gän c¸c biÓu thøc sau : a) GV : Ta nªn thùc hiÖn phÐp tÝnh theo thø tù nµo ? HS : Ta nªn thùc hiÖn nh©n ph©n phèi, ®­a thõa sè ra ngoµi dÊu c¨n råi rót gän. c) – BiÓu thøc nµy nªn thùc hiÖn theo thø tù nµo ? HS : Ta nªn khö mÉu cña biÓu thøc lÊy c¨n, ®­a thõa sè ra ngoµi dÊu c¨n, thu gän trong ngoÆc råi thùc hiÖn biÕn chia thµnh nh©n. Sau khi h­íng dÉn chung toµn líp, GV yªu cÇu HS rót gän biÓu thøc. Hai HS lªn b¶ng tr×nh bµy bµi. a) = = 4 – 6 + 2 – = – 2 c) = = = 2 – 12 + 64 = 54 Bµi 72. SGK : Ph©n tÝch thµnh nh©n tö (víi x, y, a, b ³ 0 vµ a ³ b) Nöa líp lµm c©u a vµ c©u c. Nöa líp lµm c©u b vµ d. HS ho¹t ®éng theo nhãm. KÕt qu¶. a) b) c) d) ( GV h­íng dÉn thªm HS c¸ch t¸ch h¹ng tö ë c©u d. Sau kho¶ng 3 phót, ®¹i diÖn hai nhãm lªn tr×nh bµy. –x – + 12 = –x + 3 – 4 + 12 HS líp nhËn xÐt, ch÷a bµi. Bµi 74 tr 40 SGK. T×m x, biÕt : a) = 3 Sau khi h­íng dÉn chung c¶ líp, GV yªu cÇu hai HS lªn b¶ng lµm. a) = 3 GV h­íng dÉn HS lµm : Khai ph­¬ng vÕ tr¸i : ½2x – 1½ = 3. Û ½2x – 1½ = 3 Û 2x – 1 = 3 hoÆc 2x – 1 = –3 Û 2x = 4 hoÆc 2x = –2 Û x = 2 hoÆc x = –1. VËy x1 = 2 ; x2 = –1 b) GV : – T×m ®iÒu kiÖn cña x. – ChuyÓn c¸c h¹ng tö chøa x sang mét vÕ, h¹ng tö tù do vÒ vÕ kia. b) §K : x ³ 0 Û Û Û = 6 Û 15x = 36 Û x = 2,4 (TM§K) Bµi 96 tr 18 SBT. (§Ò bµi ®­a lªn b¶ng phô hoÆc mµn h×nh). NÕu x tho¶ m·n ®iÒu kiÖn HS tr¶ lêi miÖng Chän D. 36 th× x nhËn gi¸ trÞ lµ : – HS cã thÓ gi¶i ph­¬ng tr×nh A. 0 ; B. 6 ; C. 9 ; D. 36 H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng. 3 + = 9 = 6 x = 36 – HS cã thÓ thay lÇn l­ît gi¸ trÞ cña x vµo nhÈm råi lo¹i c¸c tr­êng hîp A, B, C. Bµi 97 tr 18 SBT HS chän A. 3 BiÓu thøc cã gi¸ trÞ lµ : A. 3 ; B. 6 ; C. ; D. – Gi¶i thÝch = = = 3 Bµi 98(a) tr 18 SBT Chøng minh ®¼ng thøc GV : – Hai vÕ cña ®¼ng thøc cã gi¸ trÞ nh­ thÕ nµo ? – §Ó chøng minh ®¼ng thøc ta cã thÓ lµm thÕ nµo ? HS : – Hai vÕ cña ®¼ng thøc ®Òu cã gi¸ trÞ d­¬ng. – §Ó chøng minh ®¼ng thøc ta cã thÓ chøng minh b×nh ph­¬ng cña hai vÕ b»ng nhau. – H·y thùc hiÖn. XÐt b×nh ph­¬ng vÕ tr¸i : = 2 + = 4 + 2 = 6 = VËy ®¼ng thøc ®­îc chøng minh. H­íng dÉn vÒ nhµ. (2 phót) – TiÕt sau tiÕp tôc «n tËp ch­¬ng I LÝ thuyÕt «n tiÕp tôc c©u 4, 5 vµ c¸c c«ng thøc biÕn ®æi c¨n thøc. – Bµi tËp vÒ nhµ sè 73, 75 tr 40, 41 SGK sè 100, 101, 105, 107 tr 19, 20 SBT. TiÕt 16 «n tËp ch­¬ng I (tiÕt 2) A. Môc tiªu – HS ®­îc tiÕp tôc cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¨n bËc hai, «n lÝ thuyÕt c©u 4 vµ 5. – TiÕp tôc luyÖn c¸c kÜ n¨ng vÒ rót gän biÓu thøc cã chøa c¨n bËc hai, t×m ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh (§KX§) cña biÓu thøc, gi¶i ph­¬ng tr×nh, gi¶i bÊt ph­¬ng tr×nh. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS GV : – B¶ng phô hoÆc ®Ìn chiÕu, giÊy trong ghi bµi tËp, c©u hái, mét vµi bµi gi¶i mÉu. HS : – ¤n tËp ch­¬ng I vµ lµm bµi tËp «n tËp ch­¬ng. – B¶ng phô nhãm, bót d¹. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 «n tËp lÝ thuyÕt vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm. (8 phót) GV nªu c©u hái kiÓm tra. HS1 : Hai HS lªn b¶ng kiÓm tra. HS1 : C©u 4/ Ph¸t biÓu vµ chøng minh ®Þnh lÝ vÒ mèi liªn hÖ gi÷a phÐp nh©n vµ phÐp khai ph­¬ng. Cho vÝ dô. – Tr¶ lêi c©u 4 Víi a, b ³ 0 Chøng minh nh­ tr 13 SGK VÝ dô : = 3. 5 = 15 – §iÒn vµo chç (...) ®Ó ®­îc kh¼ng ®Þnh ®óng. – §iÒn vµo chç (...) = ..... + = ..... + ..... = 1 = 2 – = 2 – + – 1 = 1 HS2 : HS2 tr¶ lêi c©u 5 C©u 5 : Ph¸t biÓu vµ chøng minh ®Þnh lÝ vÒ mèi liªn hÖ gi÷a phÐp chia vµ phÐp khai ph­¬ng. §Þnh lÝ : Víi a ³ 0 ; b > 0 Chøng minh nh­ tr 16 SGK – Bµi tËp. Gi¸ trÞ cña biÓu thøc b»ng : A. 4 ; B. –2 ; C. 0 H·y chän kÕt qu¶ ®óng. – Bµi tËp tr¾c nghiÖm Chän B. –2 GV nhËn xÐt cho ®iÓm. GV nhÊn m¹nh sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn cña b trong hai ®Þnh lÝ. Chøng minh c¶ hai ®Þnh lÝ ®Òu dùa trªn ®Þnh nghÜa c¨n bËc hai sè häc cña mét sè kh«ng ©m. HS nhËn xÐt bµi lµm cña b¹n. Ho¹t ®éng 2 luyÖn tËp. (35 phót) Bµi 73 tr 40 SGK. Rót gän råi tÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc sau a) t¹i a = – 9 HS lµm d­íi sù h­íng dÉn cña GV a) = 3 – ½3 + 2a½ Thay a = –9 vµo biÓu thøc rót gän, ta ®­îc : 3 – ½3 + 2(–9)½ = 3. 3 – 15 = – 6 b) t¹i m = 1,5 GV l­u ý HS tiÕn hµnh theo 2 b­íc : – Rót gän – TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc. b) = §K : m ¹ 2. = 1 + ½m – 2½ * NÕu m > 2 Þ m – 2 > 0 Þ ½m – 2½ = m – 2 BiÓu thøc b»ng 1 + 3m * NÕu m < 2 Þ m – 2 < 0 Þ ½m – 2½ = –(m – 2) BiÓu thøc b»ng 1 – 3m Víi m = 1,5 < 2 Gi¸ trÞ biÓu thøc b»ng : 1 – 3. 1,5 = –3,5 Bµi 75(c, d) tr 41 SGK Chøng minh c¸c ®¼ng thøc sau : c) = a – b víi a, b > 0 vµ a ¹ b d) = 1 – a Víi a ³ 0 ; a ¹ 1 Nöa líp lµm c©u c Nöa líp lµm c©u d. HS ho¹t ®éng theo nhãm c) BiÕn ®æi vÕ tr¸i VT = = = a – b = VP. VËy ®¼ng thøc ®· ®­îc chøng minh. d) VT = = (1 + ).(1 – ) = 1 – a = VP VËy ®¼ng thøc ®· ®­îc chøng minh. §¹i diÖn hai nhãm lªn tr×nh bµy bµi gi¶i. HS líp nhËn xÐt, ch÷a bµi. Bµi 76 tr 41 SGK Cho biÓu thøc Q = : Víi a > b > 0. a) Rót gän Q. b) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña Q khi a = 3b. HS lµm d­íi sù h­íng dÉn cña GV. Q = . Q = - Q = – Q = GV : – Nªu thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh trong Q. – Thùc hiÖn rót gän. Q = Q = C©u b, GV yªu cÇu HS tÝnh. b) Thay a = 3b vµo Q Q = Bµi 108 tr 20 SBT Cho biÓu thøc C = Víi x > 0 vµ x ¹ 9. a) Rót gän C. b) T×m X sao cho C < –1 GV h­íng dÉn HS ph©n tÝch biÓu thøc, nhËn xÐt vÒ thø tù thùc hiÖn phÐp tÝnh, vÒ c¸c mÉu thøc vµ x¸c ®Þnh mÉu thøc chung. Sau ®ã yªu cÇu HS toµn líp lµm vµo vë. HS lµm c©u a, mét HS lªn tr×nh bµy. a) C = : C = : C = C = C = b) T×m x sao cho C < –1 GV h­íng dÉn HS lµm c©u b. b) C < –1 Û < –1 §K Û + 1 < 0 Û < 0 Û < 0 Cã 2( + 2) > 0 "x Î §KX§ Þ 4 – < 0 Û > 4 Û x > 16 (TM§K) GV ®­a lªn b¶ng phô bµi tËp sau. Cho A = HS tr¶ lêi miÖng c©u a. a) T×m ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh cña A a) A = x¸c ®Þnh Û x ³ 0 b) T×m x ®Ó A = b) HS lµm c©u b, mét HS lªn tr×nh bµy. c) T×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña A. Gi¸ trÞ ®ã ®¹t ®­îc khi x b»ng bao nhiªu. d) T×m sè nguyªn x ®Ó A nhËn gi¸ trÞ nguyªn. A = Û §K : x ³ 0 Û Û 4 = 16 Û = 4 Û x = 16 (TM§K). C©u c, d : GV h­íng dÉn HS (cã thÓ ®­a bµi gi¶i s½n lªn b¶ng phô nÕu thiÕu thêi gian). c) A = = Ta cã ³ 0 "x ³ 0 + 1 ³ 1 ________________ £ 1 _______________ ³ –4 ______________ 1 – ³ 1 – 4 _________ VËy A ³ –3 "x ³ 0 Þ A cã GTNN = –3 Û x = 0 HS nghe h­íng dÉn vµ ghi l¹i bµi gi¶i. (Dßng cuèi nhËn dÊu “=” khi vµ chØ khi dßng ®Çu nhËn dÊu “=”) d) Theo c©u c. A = 1 – §K : x ³ 0 Cã 1 Î Z Þ A Î Z Û Î Z. vµ x ³ 0 Víi x Î Z Þ Î Z Û 4 ( + 1) Û ( + 1) Î ¦ (4) Û ( + 1) Î {± 1 ; ± 2 ; ± 4} + 1 1 – 1 2 – 2 4 – 4 0 – 2 1 – 3 3 – 5 x 0 lo¹i 1 lo¹i 9 lo¹i VËy A Î Z Û x Î {0; 1; 9} H­íng dÉn vÒ nhµ. (2 phót) – TiÕt sau kiÓm tra 1 tiÕt ch­¬ng I §¹i sè. – ¤n tËp c¸c c©u hái «n tËp ch­¬ng, c¸c c«ng thøc. – Xem l¹i c¸c d¹ng bµi tËp ®· lµm (bµi tËp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn). – Bµi tËp vÒ nhµ sè 103, 104, 106 tr 19, 20 SBT