Giáo án Địa lí 7 - Tuần 2, Bài 2: Đặc điểm dân cư xã hội châu Âu - Năm học 2022-2023 - Lê Hương Ly (Kết nối tri thức)

Tuần 2 – Tiết 3,4 Ngày soạn : 19/9/2022 BÀI 2: ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ XÃ HỘI CHÂU ÂU I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày được đặc điểm của cơ cấu dân cư, di cư và đô thị hoá ở châu Âu. - Phân tích được bảng số liệu về dân cư. - Đọc được bản đồ tỉ lệ dân đô thị và một số đô thị ở châu Âu, năm 2019. 2. Năng lực - Năng lực chung: + Tự chủ và tự học: Tự học và hoàn thiện các nhiệm vụ thông qua phiếu học tập. + Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ, kết hợp với các công cụ học tập để trình bày thông tin, thảo luận nhóm. + Giải quyết vấn đề sáng tạo. - Năng lực Địa lí + Năng lực nhận thức Địa lí: giải thích hiện tượng và quá trình địa lí dân cư - xã hội. + Năng lực tìm hiểu Địa lí: sử dụng công cụ Địa lí. + Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng Địa lí vào cuộc sống. 3. Phẩm chất - Chăm chỉ : Có ý thức đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, thuận lợi, khó khăn trong học tập để xây dựng kế hoạch học tập. Có ý chí vượt qua khó khăn để đạt kết quả tốt trong học tập. - Nhân ái: Tôn trọng ý kiến của người khác, có ý thức học hỏi lẫn nhau. - Trung thực : Tự giác tham gia và vận động người khác tham gia phát hiện, đấu tranh với các hành vi thiếu trung thực trong học tập. - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập (cá nhân/nhóm). - Yêu khoa học, biết khám phá, tìm hiểu các vấn đề xã hội. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Bản đồ tỉ lệ dân đô thị và một số đô thị ở châu Âu, năm 2019. - Các bảng số liệu về dân cư châu Âu. - Hình ảnh, video về dân cư, đô thị,... ở châu Âu. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động xuất phát/ khởi động a. Mục tiêu - Kết nối vào bài học, tạo hứng thú cho người học. b. Nội dung - Đưa học sinh vào tình huống có vấn đề để các em tìm ra câu trả lời, sau đó giáo viên kết nối vào bài học. c. Sản phẩm - Câu trả lời cá nhân của học sinh. d. Cách thức tổ chức Bước 1: Giao nhiệm vụ: Đặt tên cho bức ảnh sau? Bước 2: HS tiến hành hoạt động trong 2 phút. Bước 3: HS trả lời câu hỏi: Già hóa dân số Bước 4: GV chuẩn kiến thức và kết nối vào bài mới. Như vậy, trong bức tranh trên, các em có thể thấy người già nhiều hơn người trẻ và chỉ có ít người trẻ nhưng phải gồng gánh khá nhiều người già. Đây là một bức tranh biếm họa về già hóa dân số. tình trạng này thường xảy ra chủ yếu ở các nước phát triển, đặc biệt là châu Âu. Để biết rõ hơn về dân cư, xã hội châu Âu thì các em sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 2.1. Tìm hiểu đặc điểm cơ cấu dân cư châu Âu. a. Mục tiêu - Trình bày được đặc điểm của cơ cấu dân cư ở châu Âu. - Phân tích được bảng số liệu về dân cư. b. Nội dung - Đọc thông tin và khai thác bảng số liệu 2.1 và hình 2.1 trong mục Đặc điểm cơ cấu dân cư, hãy nêu đặc điểm cơ cấu dân cư ở châu Âu. c. Sản Phẩm: Câu trả lời của học sinh d. Cách thức tổ chức Hoạt động của giáo viên và học sinh Dự kiến sản phẩm Bước 1: Giao nhiệm vụ cho học sinh 1. Cơ cấu dân cư - GV yêu cẫu HS làm việc cá nhân, đọc - Số dân châu Âu năm 2019 là 747,1 triệu thông tin trong mục và khai thác bảng 2.1 người, đứng thứ tư thế giới. và hình 2.1 để trả lời các câu hỏi sau: - Châu Âu có cơ cấu dân số già. + Dân số Châu Âu năm 2019? So sánh với - Châu Âu có tình trạng mất cân bằng giới các châu lục khác trên thế giới? tính. + Chứng minh châu Âu có cơ cấu dân số già - Dân cư châu Âu có trình độ học vấn cao. và có tình trạng mất cân bằng giới tính? + Dân số già có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển KTXH của các quốc gia ở châu Âu? + Trình độ học vấn của dân cư châu Âu? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân. Bước 3: Báo cáo kết quả - HS trả lời câu hỏi. - Các học sinh khác có ý kiến nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá và chốt kiến thức - Giáo viên quan sát, nhận xét đánh giá quá trình thực hiện của học sinh về thái độ, tinh thần học tập, khả năng giao tiếp, trình bày và đánh giá kết quả cuối cùng của học sinh. 2.2. Tìm hiểu đặc điểm di dân ở châu Âu a. Mục tiêu - Trình bày được vấn đề di cư ở châu Âu. b. Nội dung: HS tìm hiểu mục đặc điểm di dân ở Châu Âu, hãy nêu đặc điểm di dân ở Châu Âu. c. Sản Phẩm: Hoàn thành câu trả lời, phiếu học tập, khái quát được nội dung kiến thức. d. Cách thức tổ chức Hoạt động của giáo viên và học sinh Dự kiến sản phẩm Bước 1: Giao nhiệm vụ: 2. Đặc điêm di cư Dựa vào thông tin mục đặc điểm di dân ở Châu - Từ giữa thế ki XX đến nay, châu Âu Âu SGK trang 93 và hiểu biết của mình, em hãy tiếp nhận số lượng người di cư quốc tế cho biết: lớn nhất thế giới. Năm 2019, có 82 triệu người từ các quốc gia ở châu Phi, - Tình hình nhập cư ở châu Âu từ đầu thế kỉ XX Trung Đông, Ấn Độ,... nhập cư vào châu đến nay? Nguyên nhân? Âu. Các nước tiếp nhận sổ lượng người - Phân tích ảnh hưởng của di dân trong nội bộ nhập cư nhiều là Đức, Anh, Pháp, I-ta- châu Âu đến dân số của các quốc gia châu Âu? li-a,... *Gv giải thích ngắn gọn thuật ngữ di cư, di cư - Người nhập cư đã bô sung cho châu Âu một lực lượng lao động lớn, đáp ứng quốc tế và di cư nội địa. nhu cầu phát triển kinh tế. Tuy nhiên, Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ điều này cũng gây những khó khăn - HS trao đổi và trả lời các câu hỏi. trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, Bước 3: HS báo cáo kết quả làm việc hệ thống phúc lợi và sự ổn định chinh - Gọi 1 học sinh bất kì trả lời câu hỏi. trị của các quốc gia. - HS khác nhận xét, bổ sung Theo số liệu từ Ủy ban Liên hợp quốc vể người tị nạn (UNHCR), chỉ tính riêng sáu tháng đầu năm 2015, đã có 137 000 ngưừi tị nạn và di cư cố gắng vào EU, tăng 83% so với cùng kì năm 2014. Phần lớn người di cư, tị nạn đến từ Xi-ri, I-rắc, Áp- ga-ni-xtan (là những quốc gia bị ảnh hưởng bởi chiến tranh). Đối với một số người, cuộc hành trình này sẽ là chuyến đi cuối cùng của họ. Hàng nghìn người đã thiệt mạng hoặc mất tích kể từ năm 2015. Năm 2018, hơn 138 000 người đã cố gắng đến châu Âu bằng đường biển, hơn 2 000 người trong số họ đã bị chết đuối. Bước 4: Đánh giá và chốt kiến thức - Giáo viên quan sát, nhận xét đánh giá quá trình thực hiện của học sinh về thái độ, tinh thân học tập, khả năng giao tiếp, trình bày và đánh giá kết quả cuối cùng của học sinh - Chuẩn kiến thức: 2.3. Tìm hiểu đặc điểm đô thị hóa ở châu Âu a. Mục tiêu - Trình bày được đặc điểm đô thị hoá ở châu Âu. - Đọc được bản đồ tỉ lệ dân thành thị và một số đô thị ở châu Âu, năm 2019. b. Nội dung - Đọc thông tin trong mục đặc điểm đô thị hóa, nghiên cứu hình 2.2 SGK cho biết các đặc điểm của đô thị hoá ở châu Âu. - Hoàn thiện thông tin phiếu học tập. c. Sản Phẩm Bộ câu hỏi trò chơi “trả lời nhanh” Câu hỏi Đáp án Câu 1: Đô thị hóa ở châu Âu bắt đầu Những đô thị đầu tiên xuất hiện ở châu Âu vào thời từ khi nào? kì cổ đại, sau đó phát triển trong thời kì trung đại. Tuy nhiên, quá trình đô thị hoá phát triên mạnh mẽ vào cuối the ki XVIII gắn liền với sự ra đời của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh Câu 2: Tỉ lệ dân thành thị ở châu Âu Cao 74,3 %. Các nước có tỉ lệ dân thành thị cao năm 2019? Kế tên các quốc gia có tỉ là: Bi, Hà Lan, Ai-xơ-len, Luc-xăm-bua, Anh, Đan Mạch và Thụy Điển. lệ dân thành thị cao ở Châu Âu? Câu 3: Đô thị ở Châu Âu đang được Hiện nay, dân thành thị có xu hướng chuyển từ mở rộng như thế nào? trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành phố lớn về các thành phố vệ tinh,... Chính vì vậy, mô hình đô thị làng quê đang ngày càng phổ biến ở nhiều quốc gia châu Âu. d. Cách thức tổ chức Hoạt động của giáo viên và học sinh Dự kiến sản phẩm Bước 1: GV phổ biến trò chơi “trả lời 3. Đặc điểm đô thị hóa nhanh”. GV đọc câu hỏi, các cặp sẽ ghi câu - Đô thị hóa diễn ra sớm: xuất hiện từ thời trả lời vào bảng phụ. Mỗi câu trả lời trong cổ đại sau đó phát triển trong thời kì trung 10s. Hết thời gian, các cặp đồng loạt giơ đại. Tuy nhiên, quá trình đô thị hoá phát đáp án lên. GV đọc đáp án và đánh dấu triên mạnh mẽ vào cuối the ki XVIII gắn liền với sự ra đời của cuộc cách mạng nhanh lên bảng các cặp có đáp án đúng. công nghiệp ở Anh. Cuối trò chơi sẽ tổng kết những cặp trả lời được nhiều câu đúng là những cặp chiến - Mức độ đô thị hóa cao: tỉ lệ dân thành thắng. thị cao 74,3 %. Các nước có tỉ lệ dân thành thị cao là: Bi, Hà Lan, Ai-xơ-len, Bộ câu hỏi trò chơi “trả lời nhanh” Luc-xăm-bua, Anh, Đan Mạch và Thụy Câu hỏi Đáp án Điển. Câu 1: Đô thị hóa ở châu - Đô thị hóa đang mở rộng: Hiện nay, dân Âu bắt đầu từ khi nào? thành thị có xu hướng chuyển từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành Câu 2: Tỉ lệ dân thành thị phố lớn về các thành phố vệ tinh,... Chính ở châu Âu năm 2019? Kế vì vậy, mô hình đô thị làng quê đang ngày tên các quốc gia có tỉ lệ càng phổ biến ở nhiều quốc gia châu Âu. dân thành thị cao ở Châu Âu? Câu 3: Đô thị ở Châu Âu đang được mở rộng như thế nào? Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ - HS trao đổi và trả lời các câu hỏi. Bước 3: HS báo cáo kết quả làm việc - Gọi 1 học sinh bất kì trả lời câu hỏi. - HS khác nhận xét, bổ sung Bước 4: Đánh giá và chốt kiến thức - Giáo viên quan sát, nhận xét đánh giá quá trình thực hiện của học sinh về thái độ, tinh thân học tập, khả năng giao tiếp, trình bày và đánh giá kết quả cuối cùng của học sinh - Chuẩn kiến thức: 3. Hoạt đông luyện tập a. Mục tiêu - Củng cố lại các đặc điểm dân cư xã hội Châu Âu b. Nội dung: Dựa vào các kiến thức đã học hãy trả lời các câu hỏi sau: - Hãy kể tên một sổ quốc gia ớ châu Âu có ti lệ dân thành thị từ 80 % trở lên - Hãy thu thập thông tin về một trong các đỏ thị của châu Âu, ví dụ như: Mat-xcơ-va, Pa- ri, Luân-đôn,... c. Sản Phẩm: Câu trả lời của học sinh d. Cách thức tổ chức Bước 1: Giao nhiệm vụ cho học sinh - GV cho HS làm việc cá nhân hoặc làm việc nhóm để thực hiện nhiệm vụ, yêu cầu HS/nhóm trình bày kết quả làm việc Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Báo cáo kết quả làm việc - GV yêu câu một vài HS/nhóm trình bày câu trả lời, các HS khác quan sát, nhận xét, bổ sung. Bước 4: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức. 4. Hoạt đông vận dụng, mở rộng a. Mục tiêu - Vận dụng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề trong thực tiễn. b. Nội dung - Tìm hiểu chính sách dân số ở một số quốc gia châu Âu. c. Sản Phẩm - Câu trả lời của học sinh. d. Cách thức tổ chức Bước 1: Giao nhiệm vụ: Tại sao nhiều quốc gia ở châu Âu khuyến khích các cặp vợ chồng sinh thêm con? Liên hệ với Việt Nam? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Báo cáo kết quả làm việc. Bước 4: Gv quan sát, nhận xét đánh giá hoạt động học của hs. *GV mở rộng: Dự kiến đến năm 2050, số người từ 65 tuổi trở lên ở châu Âu sẽ chiếm 27% - hơn 1/4 dân số (theo WIIO). Để giải quyết vấn đế dần số già, các quốc gia châu Âu đã đưa ra nhiều biện pháp, một trong số đó là tăng tỉ lệ sinh. Theo Liên hợp quốc, 2/3 các quốc gia ở châu Âu đã đưa ra các biện pháp để tăng tỉ lệ sinh như thưởng tiền, nghỉ phép có lương cho các cha mẹ khi sinh con. Ví dụ: Ở Hy Lạp, mỗi đứa bé sinh ra sẽ được tặng 2 000 ơ-rô để khuyến khích người dần sinh them con. Ở Phần Lan, ngoài khoản tiền thưởng 10 000 ơ- rô khi sinh con, các ông bố cũng sẽ được nghỉ thai sản có lương giống như các bà mẹ. Hay như ở Hung-ga-ri, khi một phụ nữ sinh con thứ tư, sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân vĩnh viễn.