Giáo án Địa lý lớp 11 Bài 8: Liên Bang Nga

Bài 8: LIÊN BANG NGA MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Hiểu được vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Liên bang Nga. - Hiểu đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, phân tích được thuận lợi, khó khăn về tự nhiên đối với sự phát triển kinh tế. - Phân tích đặc điểm dân cư và ảnh hưởng của chúng đối với sự phát triển kinh tế. 2. Kĩ năng: - Sử dụng bản đồ để nhận biết, phân tích đặc điểm tự nhiên ( địa hình, sông ngòi, khí hậu, tài nguyên khoáng sản) và phân bố dân cư của Liên bang Nga. 3. Thái độ: Khâm phục tinh thần hy sinh của dân tộc Nga để cứu loài người thoát khỏi chủ nghĩa Phát xít và tinh thần sáng tạo của nhân dân Nga, những đóng góp của người Nga cho kho tàng văn hoá chung của nhân loại. II. CHUẨN BỊ 1. Đồ dùng: Máy chiếu, máy vi tính, giáo án điện tử, bản đồ tự nhiên LB Nga. 2. Tài liệu: Sách giáo khoa Địa lí 11- cơ bản Clip về tự nhiên LB Nga Clip về xã hội LB Nga Phiếu học tập ( Phụ lục). Hợp đồng dạy học ( Phụ lục). III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ổn định lớp Kiểm tra bài cũ: xen kẽ trong nội dung bài học. 3.Học bài mới : Định hướng:(3 phút) Cho học sinh đoán 1 số hình ảnh và bài hát của Liên bang Nga. Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi “ Ngoài những hình ảnh trên em còn biết thêm điều gì đặc sắc về đất nước, kinh tế, xã hội và con người Liên bang Nga.” Giáo viên dẫn vào bài: Liên bang Nga là đất nước rộng lớn, tài nguyên thiên nhiên giàu có,nền văn hóa đồ sộ, có nhiều cống hiến cho nhân loại. Để hiểu thêm về tự nhiên, dân cư và xã hội LB Nga, cô và các em cùng tìm hiểu bài học hôm nay Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hiểu vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Liên bang Nga. Hoạt động 1.1: Hiểu được vị trí địa lí của Liên bang Nga. Thời lượng: 07 phút. Hình thức tổ chức: Cả lớp. Phương pháp: Vấn đáp, trực quan, thuyết trình. Tài liệu: Sách giáo khoa. Không gian: Lớp học. Đồ dùng: Máy chiếu, máy vi tính, Bản đồ hành chính Liên bang Nga. Bước 1: - Thầy: Yêu cầu học sinh nhắc lại các tiêu chí về vị trí địa lí: Vị trí địa lí Tọa độ Tiếp giáp - Trò: Vị trí địa lí gồm: Toạ độ địa lí và tiếp giáp. Bước 2: - Thầy: Yêu cầu học sinh xác định vị trí địa lí của Liên bang Nga trên bản đồ. - Trò: Lên bảng xác định vị trí địa lí trên bản đồ. Nằm ở Đông Âu và Bắc Á. Tọa độ + Phía Bắc: 77°38’B + Phía Nam: 41°41’B + Phía Đông: 170°5’T + Phía Tây: 27°19’Đ Tiếp giáp:14 quốc gia: Na Uy, Phần Lan, Ba Lan, Mông Cổ, Triều Tiên, Trung Quốc, Ex-tô-ni-a, Lat-vi-a Lit-va, Bê-la-rút, U-rai-na, A-gec-bai-gal, Ca-dăc-xtan, Gru-dia. Tiếp giáp: nhiều biển và đại dương: Bắc Băng Dương, Thái Bình Dương, biển Ban Tích, biển Đen, biển Ca-xpi. Chuyển ý: Vậy lãnh thổ của Liên bang Nga có gì nổi bật? Hoạt động 1.2: Hiểu được phạm vi lãnh thổ của Liên bang Nga. Thời lượng: 03 phút. Hình thức tổ chức: Cả lớp. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình. Tài liệu: Sách giáo khoa. Không gian: Lớp học. Đồ dùng: Máy chiếu, Bản đồ hành chính Liên bang Nga. Bước 1: - Thầy: Yêu cầu học sinh nhắc lại các tiêu chí để tìm hiểu phạm vi lãnh thổ Liên bang Nga. - Trò: Diện tích và các bộ phận lãnh thổ Bước 2: - Thầy: Yêu cầu học sinh nêu phạm vi lãnh thổ Liên bang Nga? - Trò: Diện tích: 17,1 triệu Km².( Lớn nhất thế giới) Đường biên giới xấp xỉ chiều dài xích đạo. (Tổng chiều dài đường biên giới trên đất liền và trên biển gần 40.000 km) Đất nước trải dài 11 múi giờ Khi phía Tây là hoàng hôn thì phía Đông đã đón chào ngày mới. Thầy: Bổ sung trên bản đồ lãnh thổ Nga có tỉnh Lêningrat nằm biệt lập. Bước 3: - Thầy: Yêu cầu học sinh nêu nhận định đánh giá về vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của LB Nga. - Trò: Đưa nhận định. Chuyển ý: Thiên nhiên phân hóa đa dạng như thế nào thầy trò ta cùng tìm hiểu trong mục II. Hoạt động 2: Hiểu đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và ảnh hưởng của nó đến Liên bang Nga Thời lượng: 20 phút Hình thức tổ chức: Làm việc theo nhóm. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, trực quan, thuyết trình. Kĩ thuật: góc. Tài liệu: Sách giáo khoa, sách tham khảo, Phiếu học tập, clip tự nhiên Liên bang Nga. Không gian: Lớp học. Đồ dùng: Máy chiếu, máy vi tính, Bản đồ tự nhiên Liên bang Nga. Bước 1: - Thầy: Chia nhóm theo các góc. Giao nhiệm vụ cho các nhóm: Nhóm 1: (Góc đọc) Đọc sách giáo khoa phần đặc điểm tự nhiên Liên bang Nga hoàn thành phiếu học tập. Nhóm 2: ( Góc quan sát) Quan sát Clip về đặc điểm tự nhiên Liên bang Nga hoàn thành phiếu học tập. Nhóm 3: (Góc bản đồ) Làm việc với bản đồ tự nhiên Liên bang Nga và hoàn thành phiếu học tập. - Trò: Ngồi theo nhóm và nhận nhiệm vụ từ thầy. Bước 2: - Thầy: Yêu cầu học sinh thảo luận trong 5 phút. - Trò: Tiến hành thảo luận Cử nhóm trưởng và thư kí Thu thập các ý kiến của các thành viên Thảo luận đưa vấn đề chung Bước 3: - Thầy: Yêu cầu đại diện góc đọc lên trình bày. Các nhóm khác bổ sung. Riêng góc bản đồ lên trình bày trên bản đồ. - Trò: Nhóm 1 lên trình bày. Các nhóm khác nghe và bổ sung. Nhóm 3 lên chỉ bản đồ và trình bày. Bước 4: - Thầy: Nhận xét và đánh giá phần làm việc của các nhóm. Chuẩn kiến thức. - Trò: Lắng nghe, rút kinh nghiệm, bổ sung nội dung vào vở. Chuyển ý: Để phát triển kinh tế ngoài điều kiện tự nhiên, nhân tố đóng vai trò quyết định là các yếu tố dân cư và xã hội. Dân cư xã hội Liên bang Nga có đặc điểm gì? Thầy trò cùng tìm hiểu. Hoạt động 3: Phân tích đặc điểm dân cư và xã hội của Liên bang Nga. Hoạt động 3.1: Phân tích đặc điểm dân cư và ảnh hưởng của chúng đối với sự phát triển kinh tế Liên bang Nga. Thời lượng: 10 phút Hình thức tổ chức: Làm nhóm. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, trực quan, thuyết trình. Kĩ thuật: dạy học theo hợp đồng . Tài liệu: Sách giáo khoa, hợp đồng dạy học, Clip về xã hội LB Nga. Không gian: Lớp học. Đồ dùng: Máy chiếu, máy vi tính, tháp dân số LB Nga, bản đồ phân bố dân cư. Bước 1: - Thầy: Chia nhóm: Mỗi bàn là 1 nhóm, thảo luận để hoàn thiện hợp đồng dạy học. trong 3 phút. - Trò: Nhận nhiệm vụ được phân công. Bước 2: - Thầy: Yêu cầu học sinh dựa vào hình 8.3, tháp dân số năm 2001, sách giáo khoa phần địa lí dân cư hoàn thiện hợp đồng học tập trong 3 phút. - Trò: Hoàn thiện hợp đồng học tập. Bước 3: - Thầy: Yêu cầu 2 – 3 học sinh đọc phiếu học tập. Học sinh bổ sung. - Trò: Đọc phiếu học tập Bước 4: - Thầy: Chuẩn kiến thức về dân số. - Trò: Hoàn thiện nội dung vào vở. Hoạt động 3.2: Phân tích đặc điểm xã hội của Liên bang Nga. Thời lượng: Hình thức tổ chức: cả lớp. Phương pháp: Tùy học sinh lựa chọn. Tài liệu: Sách giáo khoa, các tài liệu khác. Không gian: Ở nhà. Đồ dùng: Tự học sinh lựa chọn. - Thầy: Cung cấp nguồn tư liệu cho học sinh tìm hiểu đặc điểm xã hội của LB Nga. Nội dung tìm hiểu: Kiến trúc Văn học Nghệ thuật Khoa học kĩ thuật Giáo dục Liên hệ với Việt Nam để giáo dục ý thức, thái độ học sinh. I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ 1. Vị trí địa lí: - Nằm ở Đông Âu và Bắc Á. - Tọa độ + Phía Bắc: 77°38’B + Phía Nam: 41°41’B + Phía Đông: 170°5’T + Phía Tây: 27°19’Đ - Tiếp giáp: + 14 quốc gia + Giáp nhiều biển và đại dương 2. Phạm vi lãnh thổ. - Diện tích: 17,1 triệu Km² - Đường biên giới xấp xỉ chiều dài xích đạo. - Đất nước trải dài 11 múi giờ => L·nh thæ réng lín, thiªn nhiªn ph©n ho¸ ®a d¹ng. II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN Miền Đông Miền Tây Địa hình Đất đai Khí hậu Sông ngòi Khoáng sản Rừng Thuận lợi Khó khăn III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI 1. Đặc điểm dân cư ( Nội dung trong phần phụ lục) 2. Xã hội Củng cố: (2 phút) Cho HS chơi trò chơi “ô cửa bí mật” có 3 ô cửa trong đó ẩn chứa những bí mật về nước Nga mà học sinh phải giải đáp. Mỗi câu trả lời đúng các em được chọn một hộp quà may mắn. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà Bước 1: Phân loại câu hỏi: Dựa vào SGK hãy xác định các dạng câu hỏi. Câu hỏi Câu 1 Câu 2 Câu 3 Dạng câu hỏi Trình bày Trình bày Trình bày Bước 2: Hướng dẫn học sinh cách trả lời: Đây là dạng câu hỏi dễ nhất, đối với dạng này cần tái hiện những kiến thức đã học rồi sắp xếp chúng theo trình tự nhất định, phù hợp với yêu cầu của câu hỏi đặt ra. PHỤ LỤC PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Các yếu tố Miền Tây Miền Đông Địa hình Đồng bằng (Đông Âu: khá cao và Tây Xibia: đầm lầy), dãy núi Uran và vùng trũng. Núi và cao nguyên Đất đai Đất phù sa màu mỡ Đất pốt dôn -> ít màu mỡ Khí hậu Ôn đới - ôn hoà hơn miền Đông Ôn đới lục địa khắc nghiệt Sông ngòi Nhiều sông: Ô-bi, Ê-nit-xây, Vôn-ga Ít sông lớn: Sông Lê -Na Khoáng sản Giàu: dầu mỏ, khí tự nhiên, quặng sắt, kim loại màu Kim cương, than, dầu mỏ, vàng Rừng Rừng Taiga và thảo nguyên Rừng Taiga rộng lớn Thuận lợi - Đất: 220 trệu ha đất nông nghiệp=>Thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. - Trữ năng thủy điện 320 triệu KW. - Rừng 886 triệu ha ( Thứ nhất thế giới). - Thuận lợi phát triển công nghiệp với cơ cấu hoàn thiện. Khó khăn Đầm lầy ở đồng bằng Tây Xiabia, không thuận lợi phát triển nông nghiệp. - Địa hình cao hiểm trở - Khí hậu khắc nghiệt. HỢP ĐỒNG HỌC TẬP Nhiệm vụ Nội dung trả lời 1. Nêu đặc điểm dân cư Nga. Dân số đông Quy mô giảm dần Kết cấu già Phân bố không đều Nhiều thành phần dân tộc 2. Ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế. Thiếu lao động Nạn chảy máu chất xám 3. Tại sao dân số Nga giảm? Gia tăng tự nhiên âm Chuyển cư 4. Nêu chính sách dân số của Nga Khuyến khích tăng dân số 5. Liên hệ với Việt Nam Dân số đông Quy mô tăng nhanh Kết cấu trẻ Phân bố không đều Nhiều thành phần dân tộc Điều kiện của hợp đồng: Mỗi nhóm phải thực hiện 3/5 nhiệm vụ, gồm 2 nhiệm vụ bắt buộc và 1 nhiệm vụ tự chọn. * Tôi là.....thay mặt nhóm....xin cam kết hoàn thành các nhiệm vụ....trong bản hợp đồng. Chữ ký và tên học sinh                       Chữ ký giáo viên. Đỗ Thị Hường