Giáo án Hình học Lớp 9 Chương 3

Tuaàn 19: Tieát 37: CHÖÔNG III: GOÙC VAØ ÑÖÔØNG TROØN §1. GOÙC ÔÛ TAÂM. SOÁ ÑO CUNG I. Muïc tieâu: - Nhaän bieát ñöôïc goùc ôû taâm, coù theå chæ ra hai cung töông öùng, trong ñoù coù moät cung bò chaén. - Thaønh thaïo veà caùch ño goùc ôû taâm. Bieát so saùnh hai cung treân moät ñöôøng troøn thoâng qua vieäc so saùnh goùc ôû taâm. - Hieåu vaø vaän duïng ñöôïc ñònh lí veà “coäng hai cung”. - Reøn luyeän hoïc sinh kyõ naêng veõ, ño caån thaän vaø suy luaän loâgíc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. Moâ hình hình troøn. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Goùc ôû taâm 10 phuùt - GV giôùi thieäu noäi dung chöông III vaø giôùi thieäu noäi dung baøi môùi. - Ñöa baûng phuï coù hình aûnh goùc ôû taâm giôùi thieäu vôùi hoïc sinh. ? Vaäy goùc nhö theá naøo ñöôïc goïi laø goùc ôû taâm? ? Vôùi hai ñieåm naèm treân ñöôøng troøn thì noù seõ chia ñöôøng troøn thaønh maáy cung? - GV giôùi thieäu cho hoïc sinh kí hieäu veà cung. Kí hieäu cung nhoû cung lôùn trong moät ñöôøng troøn. - GV giôùi thieäu phaàn chuù yù. - Laø goùc coù ñænh truøng vôùi taâm ñöôøng troøn. - Thaønh hai cung. - Hoïc sinh ghi baøi - Hoïc sinh ghi baøi 1. Goùc ôû taâm Ñònh nghóa: Goùc coù ñænh truøng vôùi taâm ñöôøng troøn ñöôïc goïi laø goùc ôû taâm. Kí hieäu: - Cung AB ñöôïc kí hieäu laø - laø cung nhoû. laø cung lôùn. Chuù yù: - Vôùi thì moãi cung laø moät nöûa ñöôøng troøn. - Cung naèm beân trong goùc goïi laø cung bò chaén. laø cung bò chaén bôûi goùc . - Goùc chaén nöûa ñöôøng troøn. Hoaït ñoäng 2: Soá ño cung 8 phuùt - GV yeâu caàu moät hoïc sinh leân baûng ño goùc AOB chaén cung nhoû AB, roài tính goùc AOB chaén cung lôùn. - Goïi moät hoïc sinh ñoïc ñònh nghóa trong SGK. - Hoïc sinh thöïc hieän chaén cung nhoû laø 1000 chaén cung lôùn laø 2600 - Hoïc sinh thöïc hieän 2. Soá ño cung Ñònh nghóa: (SGK) - Giôùi thieäu kí hieäu. Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc vaø trình baøy baûng ví duï SGK. - Giôùi thieäu phaàn chuù yù. - Trình baøy baûng Soá ño cung AB ñöôïc kí hieäu sñ Ví duï: sñ = 1000 sñ = 3600 - sñ = 2600 Chuù yù: (SGK) Hoaït ñoäng 3: So saùnh hai cung 8 phuùt ? So saùnh hai cung thì hai cung ñoù phaûi nhö theá naøo? ? Hai cung nhö theá naøo laø hai cung baèng nhau? ? Töông töï trong hai cung khaùc nhau ta so saùnh nhö theá naøo? - GV giôùi thieäu kí hieäu. - Cuøng moät ñöôøng troøn hay hai ñöôøng troøn baèng nhau. - Chuùng coù cuøng soá ño - Cung naøo coù soá ño lôùn hôn thì cung ñoù lôùn hôn. 3. So saùnh hai cung Chuù yù: Ta chæ so saùnh hai cung trong moät ñöôøng troøn hay trong hai ñöôøng troøn baèng nhau. Hai cung ñöôïc goïi laø baèng nhau neáu chuùng coù soá ño baèng nhau. Kí hieäu: Trong hai cung, cung naøo coù soá ño lôùn hôn ñöôïc goïi laø cung lôùn hôn. Kí hieäu: hoaëc . Hoaït ñoäng 4: Khi naøo thì sñ = sñ + sñ 10 phuùt ? Cho C laø moät ñieåm naèm treân cung AB vaäy C chia cung AB thaønh maáy cung? ? Vaäy khi naøo thì sñ=sñ+sñ? ? Laøm baøi taäp ?2 - Thaønh hai cung AC vaø CB. - Khi C laø moät ñieåm naèm treân cung AB. - Trình baøy baûng ?2 4. Khi naøo thì sñ=sñ+sñ Cho C laø moät ñieåm naèm treân cung AB, khi ñoù ta noùi: ñieåm C chia cung AB thaønh hai cung AC vaø CB. Ñieåm C naèm treân cung nhoû AB Ñieåm C naèm treân cung lôùn AB Ñònh lí: (SGK) Chöùng minh: (Baøi taäp ?2) Hoaït ñoäng 5: Cuûng coá 7 phuùt - Goïi moät hoïc sinh ñoïc baøi 2 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình. ?! AÙp duïng tính chaát goùc ñoái ñænh, haõy giaûi baøi toaùn treân? - Hoïc sinh thöïc hieän - Trình baøy baûng Baøi 2 trang 69 SGK Hoaït ñoäng 6: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Hoïc kó lyù thuyeát töø vôû vaø SGK. - Laøm baøi taäp 1,3, 4, 5, 6 SGK/69. - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp”.  Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 19: Tieát 38: § LUYEÄN TAÄP I. Muïc tieâu: - Hoïc sinh oân taäp ñeå naém vöõng caùc kieán thöùc veà goùc noäi tieáp, soá ño cung. - Vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñoù vaøo trong thöïc haønh vaø giaûi caùc baøi taäp. - Reøn luyeän kyõ naêng hoaøn thaønh baøi taäp. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ 10 phuùt ? Nhö theá naøo goïi laø goùc ôû taâm? Veõ hình minh hoïa? ? Khi naøo thì sñ=sñ+sñ? Chöùng minh ñieàu ñoù? - GV nhaän xeùt vaø cho ñieåm cho hoïc sinh. - Traû lôøi: Goùc coù ñænh truøng vôùi taâm ñöôøng troøn ñöôïc goïi laø goùc ôû taâm. - Traû lôøi: Khi ñieåm C naèm treân cung AB. Chöùng minh: sñ = ; sñ = ; sñ= . maø = + Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp 33 phuùt - GV goïi moät hoïc sinh ñoïc baøi 4 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh veõ laïi hình veõ leân baûng vaø nhìn vaøo hình veõ ñoïc laïi ñeà baøi. ? Muoán tính ta döïa vaøo ñaâu? Haõy tính ? ? Muoán tính ta döïa vaøo ñaâu? Haõy tính ? - GV goïi moät hoïc sinh trình baøy baûng. Nhaän xeùt vaø söûa chöõa baøi laøm. - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình baøi 5 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vaøo hình veõ ñoïc laïi ñeà baøi. - Thöïc hieän theo yeâu caàu GV - Döïa vaøo rOAT. Vì rOAT laø tam giaùc vuoâng caân taïi A neân . - Soá ño cung AB baèng soá ño goùc ôû taâm AOB. . - Thöïc hieän theo yeâu caàu hoïc sinh. Baøi 4 trang 69 SGK Trong tam giaùc rOAT coù OA = OT vaø neân rOAT vuoâng caân taïi A. Suy ra: Hay . Vaäy . Baøi 5 trang 69 SGK ? Töù giaùc OAMB ñaõ bieát ñöôïc soá ño maáy goùc? Haõy tính soá ño goùc coøn laïi vaø giaûi thích vì sao? ? Muoán tính soá ño cung AmB ta döïa vaøo ñaâu? Haõy tính soá ño ? - Goïi hoïc sinh leân baûng, trình baøy baøi giaûi. - Goïi moät hoïc sinh leân ñoïc ñeà baøi 9 trang 70 SGK. Cho caùc nhoùm cuøng laøm baøi taäp naøy. Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy baøi giaûi vaø nhaän xeùt baøi laøm cuûa töøng nhoùm. - GV nhaän xeùt vaø ñaùnh giaù baøi giaûi cuûa töøng nhoùm. Sau ñoù trình baøy laïi baøi giaûi moät caùch ñaày ñuû. - Ta ñaõ bieát ñöôïc soá ño 3 goùc. - Thaûo luaän nhoùm. * Ñieåm C naèm treân cung * Ñieåm C naèm treân cung a. Tính soá ño Trong töù giaùc AMOB coù: Vaäy b. Tính soá ño Baøi 9 trang 70 SGK a. Ñieåm C naèm treân cung b. Ñieåm C naèm treân cung Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 6; 7; 8 trang 69, 70 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Lieân heä giöõa cung vaø daây cung” Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 20: Tieát 39: §2. LIEÂN HEÄ GIÖÕA CUNG VAØ DAÂY I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Bieát söû duïng caùc cuïm töø “cung caên daây” vaø “daây caêng cung”. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh lí 1 vaø 2 ; chöùng minh ñöôïc ñònh lí 1. - Hieåu ñöôïc vì sao caùc ñònh lí 1 vaø 2 chæ phaùt bieåu ñöôïc ñoái vôùi caùc cung nhoû trong moät ñöôøng troøn hay trong hai ñöôøng troøn ñoàng taâm. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Giôùi thieäu 5 phuùt - GV ñöa baûng phuï coù veõ hình 9 trang 70 SGK. Giôùi thieäu vôùi hoïc sinh. ! Ngöôøi ta duøng cuïm töø “cung caêng daây” hoaëc “daây caêng cung” ñeå chæ moái lieân heä giöõa cung vaø daây coù chung hai muùt. ? Vaäy trong moät ñöôøng troøn moãi daây caêng maáy cung? ! Trong baøi hoïc naøy chuùng ta chæ xeùt nhöõng cung nhoû maø thoâi. - Nghe GV höôùng daãn - Caêng hai cung phaân bieät. Ta noùi “cung caêng daây” hoaëc “daây caêng cung” ñeå chæ moái lieân heä giöõa cung vaø daây coù chung hai muùt. Hoaït ñoäng 2: Ñònh lí 1 15 phuùt - GV goïi moät hoïc sinh ñoïc noäi dung ñònh lí 1 trang 71 SGK. Yeâu caàu moät soá hoïc sinh khaùc nhaéc laïi. - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình. ? Haõy vieát GT vaø KL cuûa ñònh lí 1? ? Muoán chöùng minh AB = CD thì ta döïa vaøo ñaâu? - Hoïc sinh thöïc hieän. - GT vaø KL - Ta phaûi chöùng minh tam giaùc rAOB = rCOD. 1. Ñònh lí 1 Ñònh lí 1: SGK GT vaø KL Theo GT ta coù ? Chöùng minh rAOB = rCOD? ? Töø ñoù suy ra ñöôïc gì giöõa AB vaø CD? ? Töông töï haõy chöùng minh noäi dung thöù hai cuûa ñònh lí? - Trình baøy baûng Xeùt rAOB vaø rCOD coù: OA = OC = OB = OD (gt) (cm treân) Do ñoù: rAOB = rCOD (c.g.c) Suy ra:AB = CD (2 caïnh töông öùng) - Trình baøy baûng Xeùt rAOB vaø rCOD coù: OA = OC = OB = OD (gt) (cm treân) Do ñoù: rAOB = rCOD (c.g.c) Suy ra:AB = CD (2 caïnh töông öùng) Xeùt rAOB vaø rCOD coù: OA = OC = OB = OD (gt) AB = CD (gt) Do ñoù: rAOB = rCOD (c.c.c) Suy ra: (2 goùc töông öùng) hay . Hoaït ñoäng 3: Ñònh lí 2 13 phuùt - GV goïi hoïc sinh ñoïc noäi dung ñònh lí 2. ? Haõy veõ hình theå hieän ñònh lí 2 vaø ghi GT, KL theo hình veõ ñoù? - Hoïc sinh thöïc hieän - Trình baøy baûng GT vaø KL 2. Ñònh lí 2 Ñònh lí 2: SGK GT vaø KL Hoaït ñoäng 4: Cuûng coá 10 phuùt - GV cho hoïc sinh thöïc hieän nhoùm baøi taäp 10 trang 71 SGK. - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy vaø nhaän xeùt chung caùc nhoùm. - Trình baøy baøi giaûi cuï theå cho caû lôùp. - Laøm vieäc theo nhoùm. - Trình baøy baøi - Trình baøy baûng Baøi 10 trang 71 SGK a. Veõ ñöôøng troøn (O,R). Veõ goùc ôû taâm coù soá ño 600. Goùc naøy chaén cung AB coù soá ño 600. rAOB laø tam giaùc ñeàu neân AB = R. b. Laáy ñieåm A1 tuøy yù treân ñöôøng troøn baùn kính R. Duøng compa coù khaåu ñoä baèng R veõ ñieåm A2, roài A3, … caùch veõ naøy cho bieát coù saùu daây cung baèng nhau: A1A2 = A2A3 = … = A6A1 = R. Suy ra coù saùu cung baèng nhau: . Moãi cung coù soá ño baèng 600. Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 11; 12; 13; 14 trang 72 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Goùc noäi tieáp” Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 20: Tieát 40: §3. GOÙC NOÄI TIEÁP I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Nhaän bieát ñöôïc nhöõng goùc noäi tieáp treân moät ñöôøng troøn vaø phaùt bieåu veà ñònh nghóa cuûa goùc noäi tieáp. - Phaùt bieåu vaø chöùng minh ñöôïc ñònh lí veà soá ño cuûa goùc noäi tieáp. - Nhaän bieát vaø chöùng minh ñöôïc caùc heä quaû cuûa ñònh lí treân. - Bieát caùch phaân chia tröôøng hôïp. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ 5 phuùt ? Neâu caùc ñònh lí veà moái quan heä cung vaø daây trong ñöôøng troøn? Veõ hình ghi GT, KL töøng ñònh lí? - GV goïi hoïc sinh khaùc nhaän xeùt keát quaû traû lôøi cuûa baïn. GV ñaùn giaù keát quaû vaø cho ñieåm. Ñònh lí 1: GT vaø KL Ñònh lí 2: GT vaø KL Hoaït ñoäng 2: Ñònh nghóa 15 phuùt - GV treo baûng phuï coù veõ hình 13 trang 73 SGK vaø giôùi thieäu “ñaây laø goùc noäi tieáp”. ? Vaäy goùc noäi tieáp laø goùc nhö theá naøo? ? Cung naèm beân trong goùc noäi tieáp laø cung gì? - GV giôùi thieäu caùc tröôøng hôïp cung bò chaén. ? Trình baøy ?1 vaø ?2 - Quan saùt hình veõ - Traû lôøi nhö ñònh nghóa SGK - Cung bò chaén - Quan saùt vaø ghi baøi - Trình baøy baøi giaûi 1. Ñònh nghóa Ñònh nghóa: SGK 1. laø goùc noäi tieáp 2. laø cung bò chaén H1. Cung bò chaén laø cung nhoû BC H2. Cung bò chaén laø cung lôùn BC Hoaït ñoäng 3: Ñònh lí 13 phuùt - GV goïi moät hoïc sinh ñoïc noäi dung ñònh lí trong SGK. Vaø goïi moät soá hoïc sinh khaùc nhaéc laïi. ? Haõy neâu caùc tröôøng hôïp coù theå xaûy ra cuûa ñònh lí? ? Noái OC. Haõy so saùnh vaø ? Töø ñoù suy ra vaø ? ? Veõ ñöôøng kính AD. Haõy ñieàn daáu thích hôïp vaøo caùc heä thöùc sau: ? Töø hai heä thöùc treân haõy suy ra moái lieân heä giöõa vaø ? - GV höôùng daãn hoïc sinh tröôøng hôïp coøn laïi vaø cho hoïc sinh töï chöùng minh. - Thöïc hieän - Coù ba tröôøng hôïp + Taâm ñöôøng troøn naèm treân moät caïnh cuûa goùc. + Taâm naèm beân trong + Taâm naèm beân ngoaøi - 2. Ñònh lí Ñònh lí: SGK Chöùng minh: a. Taâm O naèm treân moät caïnh cuûa goùc AÙp duïng ñònh lí veà goùc ngoaøi cuûa tam giaùc caân OAC, ta coù: nhöng goùc ôû taâm chaén cung nhoû BC. Vaäy . b. Taâm O naèm beân trong goùc Veõ ñöôøng kính AD . c. Taâm O naèm beân ngoaøi goùc (HS töï chöùng minh) Hoaït ñoäng 4: Heä quaû 10 phuùt - Goïi hoïc sinh ñöùng taïi choã ñoïc caùc heä quaû. GV veõ hình minh hoïa töøng heä quaû. - Thöïc hieän theo yeâu caàu GV 3. Heä quaû Heä quaû: SGK Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 15; 16; 18 trang 75 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Luyeän taäp” Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 21: Tieát 41: LUYEÄN TAÄP I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - OÂn laïi caùc kieán thöùc veà goùc noäi tieáp, goùc ôû taâm, cung chaén goùc noäi tieáp. - Vaän duïng ñöôïc ñònh lyù vaø caùc heä quaû vaøo giaûi baøi taäp. - Reøn luyeän kyõ naêng tính chính xaùc trong suy luaän vaø chöùng minh hình hoïc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ 10 phuùt ? Theá naøo laø goùc noäi tieáp? Haõy veõ hình minh hoïa? - Goùc noäi tieáp laø goùc coù ñænh naèm treân ñöôøng troøn vaø hai caïnh chöùa hai daây cung cuûa ñöôøng troøn ñoù. Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp 33 phuùt - Goïi moät hoïc sinh ñoïc ñeà vaø veõ hình baøi taäp 18 trang 75 SGK. ? Nhìn hình veõ haõy cho bieát caùc goùc coù ñaëc ñieåm gì chung? Haõy so saùnh soá ño cuûa chuùng? - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy. - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình baøi taäp 19 trang 75 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh ñoù nhìn hình veõ ñoïc laïi ñeà baøi. - Thöïc hieän - Cuøng chaén cung - Thöïc hieän Baøi 18 trang 75 SGK Caùc goùc cuøng chaén cung neân (theo heä quaû caùc goùc noäi tieáp cuøng chaén moät cung) Baøi 19 trang 75 SGK ? Quan saùt hình haõy cho bieát laø goùc gì? Vì sao? Töø ñoù suy ra BM laø gì cuûa rSAB? ? Töông töï AN coù laø ñöôøng cao cuûa rSAB? Vì sao? ? Suy ra ñieåm H laø gì cuûa tam giaùc rSAB? - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình vaø yeâu caàu nhìn hình veõ ñoïc laïi ñeà baøi. ?! Haõy noái B vôùi A, D, C. Tính soá ño goùc ? Suy ra laø goùc gì? ? Keát luaän gì veà ba ñieåm C, B, D? - Goïi hoïc sinh trình baøy baûng. - Goïi hoïc sinh veõ hình baøi taäp 22 trang 76 SGK. ? Chöùng minh AM laø ñöôøng cao cuûa tam gíc ABC? Suy ra heä thöùc lieân heä giöõa AM, MC, MB? - = 900. Vì laø goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn. BM laø ñöôøng cao cuûa rSAB. - Coù. Vì laø goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn - H laø tröïc taâm - Hoïc sinh thöïc hieän theo hay laø goùc beït. - Ba ñieåm thaúng haøng - Hoïc sinh thöïc hieän theo (goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn taâm O) hay AM laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc ABC vuoâng taïi A. Ta coù laø goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn neân = 900 hay suy ra BM laø ñöôøng cao cuûa rSAB. Töông töï ta coù = 900 hay AN laø ñöôøng cao cuûa rSAB. Vì H laø giao ñieåm cuûa AN vaø BM neân H laø tröïc taâm do ñoù Baøi 20 trang 76 SGK Noái B vôùi caùc ñieåm A, D, C. khi ñoù ta coù: (goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn taâm O) (goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn taâm O') Suy ra: hay laø goùc beït. Vaäy ba ñieåm C, B, D laø ba ñieåm thaúng haøng. Baøi 22 trang 76 SGK Ta coù: (goùc noäi tieáp chaén nöûa ñöôøng troøn taâm O) hay AM laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc ABC vuoâng taïi A. AÙp duïng heä thöùc lieân heä ñöôøng cao vaø hình chieáu ta coù: AM2 = MC.MB Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 23; 24; 25; 26 trang 10 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung”.  Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 21: Tieát 42: §4. GOÙC TAÏO BÔÛI TIA TIEÁP TUYEÁN VAØ DAÂY CUNG I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Nhaän bieát goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung. - Phaùt bieåu vaø chöùng minh ñöôïc ñònh lí veà soá ño cuûa goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung. - Bieát phaân chia caùc tröôøng hôïp ñeå tieán haønh chöùng minh. - Phaùt bieåu ñònh lí ñaûo vaø bieát caùch chöùng minh ñònh lí ñaû. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ 5 phuùt ? Phaùt bieåu caùc ñònh lí veà söï lieân heä giöõa goùc noäi tieáp, goùc ôû taâm vôùi cung chaén goùc ñoù? Veõ treân cuøng moät hình minh hoïa moái lieân heä ñoù? - Goùc noäi tieáp baèng moät nöûa soá ño cung bò chaén. - Goùc ôû taâm coù soá ño baèng soá ño cung bò chaén Hoaït ñoäng 2: Khaùi nieäm goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung 15 phuùt - Giaùo vieân ñöa baûng phuï coù veõ hình 22 trong saùch giaùo khoa. Giôùi thieäu goùc vaø laø hai goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán. Sau ñoù yeâu caàu hoïc sinh ñoïc SGK. ? Haõy cho bieát goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung coù nhöõng ñaëc ñieåm gì? ! Ñoù chính laø khaùi nieäm cuûa goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung. ? Hoaøn thaønh baøi taäp ?1 ? Baøi taäp ?2 laøm theo nhoùm - Quan saùt vaø ñoïc saùch - Coù ñænh naèm treân ñöôøng troøn laø tieáp ñieåm. Coù moät caïnh laø daây cung, moät caïnh laø moät tia tieáp tuyeán. - Traû lôøi baøi taäp ?1 - Thaûo luaän nhoùm baøi taäp ?2 1. Khaùi nieäm goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung - vaø laø goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung. Cung nhoû laø cung bò chaén cuûa goùc . Cung lôùn laø cung bò chaén cuûa goùc . ? Qua baøi taäp ?2 ruùt ra keát luaän gì veà moái lieân heä giöõa goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vôùi daây cung? Hoaït ñoäng 3: Ñònh lí 13 phuùt - GV yeâu caàu hoïc sinh ñoïc noäi dung ñònh lí trong SGK. ? Muoán chöùng minh ñöôïc ñònh lí naøy ta coù maáy tröôøng hôïp? ? Chöùng minh - GV cho hoïc sinh ñoïc phaàn b vaø trình baøy mieäng caùch chöùng minh tröôøng hôïp naøy. ? Laøm baøi taäp ?3. - Coù ba tröôøng hôïp: + Taâm O naèm treân caïnh chöùa daây cung AB. + Taâm O naèm beân ngoøai + Taâm O naèm trong - Trình baøy baûng Ta coù: Vaäy - Baøi taäp ?3 2. Ñònh lí Ñònh lí: SGK Chöùng minh: a. Taâm O naèm treân caïnh chöùa daây cung AB Ta coù: Vaäy b. Taâm O naèm beân ngoøai c. Taâm O naèm trong (Caâu b, c hoïc sinh töï chöùng minh) Hoaït ñoäng 4: Heä quaû 10 phuùt ? Töø baøi taäp ?3 ruùt ra ñöôïc tính chaát gì? - Traû lôøi nhö SGK 3. Heä quaû Trong moät ñöôøng troøn, goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung vaø goùc noäi tieáp cuøng chaén moät cung thì baèng nhau. Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 27; 28; 29 trang 79 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Luyeän taäp” Ngaøy soaïn: 03/ 09/ 2005 Ngaøy daïy: 06/ 09/ 2006 Tuaàn 22: Tieát 43: § LUYEÄN TAÄP I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - OÂn laïi caùc kieán thöùc veà goùc ôû taâm, goùc noäi tieáp, goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung. - Vaän duïng linh hoaït caùc ñònh lí vaø heä quaû ñeå giaûi baøi taäp. - Reøn luyeän kyõ naêng veõ hình chính xaùc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöùôùt thaúng, compa, phaán maøu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Ghi baûng Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ 10 phuùt ? Theá naøo laø goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung? Veõ hình minh hoïa? ? Neâu moái lieân heä giöõa goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vôùi soá ño cung bò chaén? - Coù ñænh naèm treân ñöôøng troøn laø tieáp ñieåm. Coù moät caïnh laø daây cung, moät caïnh laø moät tia tieáp tuyeán. - Goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung baèng moät nöûa soá ño cung bò chaén. Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp 33 phuùt - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình baøi taäp 27 trang 79 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vaøo hình veõ ñoïc laïi ñeà. ? Tam giaùc AOP laø tam giaùc gì? So saùnh vaø ? ? So saùnh ? - Thöïc hieän theo yeâu caàu GV - rAOP caân taïi O = cuøng chaén moät cung. Baøi 27 trang 79 SGK Trong rAOP coù PO = OA neân tam giaùc rAOP caân taïi O. Suy ra: (hai goùc ôû ñaùy). Maø vaø cuøng chaén cung nhoû neân = . Vaäy . - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình. Nhìn vaøo hình veõ ñoïc laïi ñeà baøi. ? So saùnh vaø ? - Thöïc hieän theo yeâu caàu GV - Baøi 29 trang 79 SGK Ta coù: (Vì laø goùc taïo bôûi tia tieáp tuyeán vaø daây cung cuûa ñöøông troøn (O')) (goùc noäi tieáp cuûa ñöôøng troøn (O') chaén cung AmB). Suy ra: (1) Töông töï, ta coù: (2) Töø (1) vaø (2) suy ra caëp goùc thöù ba cuûa hai tam giaùc ABD vaø CBA cuõng baèng nhau. Vaäy Baøi 34 trang 80 SGK Xeùt hai tam giaùc BMT vaøTMA. Ta coù: chung (cuøng chaén cung nhoû AT) Vaäy rBMT rTMA. Suy ra: hay Vì caùt tuyeán MAB keû tuøy yù neân coù theå noùi raèng ñaúng thöùc MT2 = MA.MB luoân ñuùng khi cho caùt tuyeán MAB quay quanh ñieåm M. Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn veà nhaø 2 phuùt - Baøi taäp veà nhaø: 31; 32; 35 trang 80 SGK - Chuaån bò baøi môùi “Goùc coù ñænh ôû beân trong ñöôøng troøn”