Giáo án Hình học Lớp 9 - Tiết 40: Góc nội tiếp - Năm học 2019-2020

TIẾT: 40 GÓC NỘI TIẾP I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - HS nhận biết được góc nội tiếp trên một đường tròn và hiểu được định lý số đo góc nội tiếp.Nhận biết và chứng minh các hệ quả của định lý góc nội tiếp. 2. Kỹ năng: - Rèn kĩ năng vẽ hình, nhận biết được nhờ vận dụng định nghĩa vận dụng số đo góc ở tâm, định lý cộng cung.Giải được các bài tập liên quan cơ bản và nâng cao. 3. Thái độ: - Rèn cho HS tính cẩn thận, óc suy luận và lòng say mê toán học. 4. Định hướng năng lực, phẩm chất - Năng lực: + Giải quyết các vấn đề toán học; lập luận toán học; vận dụng các cách trình bày toán học; sử dụng các ký hiệu, công thức, các yếu tố thuật toán. + Năng lực tự học, năng lực tự quản lý, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sử dụng ngôn ngữ giao tiếp - Phẩm chất: Tìm tòi nghiên cứu sáng tạo II. CHUẨN BỊ 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Đồ dùng dạy học: phiếu học tập. - Phương án tổ chức lớp học,nhóm hoc: Hoạt động cá nhân, nhóm. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Nội dung kiến thức học sinh ôn tập : Số đo góc ở tâm , Đoc trước góc nội tiếp ở nhà. - Dụng cụ học tập:Thước thẳng, êke.compa, thước đo góc III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số (1 phút). 2. Nội dung: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung A. Hoạt động khởi động ( 5 phút) Mục tiêu: Giúp học sinh hình thành khái niệm góc nội tiếp 1 cách trực quan và gần gũi qua bài tập Phương pháp: Ôn lại kiến thức cũ hình thành kiến thức mới 1. Nêu định nghĩa góc ở tâm. 2. Tính số đo cung nhỏ AC, cung ABC. Nếu góc ở tâm AOC có đỉnh trùng tâm đường tròn; cạnh là hai bán kính vậy xét xem góc ABC có gì đặc biệt? Góc ABC được gọi là góc gì? - Nêu đúng định nghĩa góc ở tâm Vì =1500=> sđ = 1500 Vì sđ = 1500=> sđ = 3600 - 1500 = 2100 Vậy sđ = 2100 B. Hoạt động hình thành kiến thức. Hoạt động 1: Tìm hiểu định nghĩa góc nội tiếp ( 8 phút) Mục tiêu: Học sinh hiểu được thế nào là góc nội tiếp. Vận dụng xác định được ví dụ và phản ví dụ Phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề - Quan sát hình vẽ ở kiểm tra bài cũ: có gì khác với góc ở tâm AOC - Khẳng định góc ABC nội tiếp trong đường tròn (O). - Vậy góc nội tiếp là góc nào? - Giới thiệu là cung bị chắn. - Treo bảng phụ: h14; h15. - Yêu cầu HS quan sát : tại sao các góc không là các góc nội tiếp. Hình 14 a) b) c) d) Hình 15 a)b) - Số đo của góc nội tiếp có quan hệ gì với số đo cung bị chắn như thế nào? - Góc ABC có đỉnh nằm trên đường tròn cạnh là hai dây cung. - Nghe hiểu - Phát biểu - Nghe hiểu - Ở hình 14: Tất cả các góc ở hình 14 không là góc nội tiếp vì các góc có đỉnh không nằm trên đường tròn. - Các góc ở hình 15 không phải là góc nội tiếp vì các cạnh không là các dây cung. 1) Định nghĩa. - Góc nội tiếp là góc có đỉnh nằm trên đường tròn và hai cạnh chứa hai dây cung của đường tròn đó. Cung nằm bên trong góc gọi là cung bị chắn. hình1 - Góc ABC là góc nội tiếp chắn cung AC nhỏ hình.2 - Góc nội tiếp BAC chắn cung lớn BC. Hoạt động 2: Tìm hiểu định lý ( 14 phút) Mục tiêu: Học sinh hiểu được nội dung định lí và nắm được cách chứng minh định lí Phương pháp: Sử dụng phương tiện trực quan, thuyết trình, vấn đáp. - Yêu cầu HS thực hiện ?2: Đo góc nội tiếp và số đo cung bị chắn BC trong các hình 16, 17, 18, rồi rút ra nhận xét về mối liên hệ giữa hai số đo này. - Gọi 3 HS đo đạc trực tiếp và ghi kết quả trên bảng. - Số đo của góc nội tiếp có quan hệ gì với số đo cung bị chắn ? - Yêu cầu vài HS phát biểu khẳng định trên thành định lí. - Gọi HS nêu giả thiết, kết luận. - Dựa vào ?2 để chứng minh định lí trên ta phải chia những trường hợp nào? -Treo bảng phụ 16, 17, 18 SGK Hình 16 Hình 17 C B A O Hình 18 - Yêu cầu HS thảo luận nhóm chứng minh định lí trong trường hợp a ( h.16) trường hợp b ( h.17) trong 5 phút. - Theo dõi hoạt động nhóm của HS và gợi ý đối với các nhóm không phát hiện vấn đề - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày. - Yêu cầu HS nhận xét, bổ sung hoàn thành bài chứng minh - Đối với trường hợp 3 hướng dẫn và HS về nhà tự chứng minh. - Cả lớp thực hiện ?2 - Ba HS đo đạc trực tiếp và ghi kết quả trên bảng. - Sau khi đo HS kết luận: sđ = sđ - Vài HS phát biểu định lí SGK - HS(Khá): Nêu GT, KL - Để chứng minh định lí trên ta phải chia 3 trường hợp như hình 16, 17, 18 SGK. - Chứng minh 2 trường hợp a: hình 16, trường hợp b: hình 17 bằng hoạt động nhóm + Nhóm 1, 2, 3: trường hợp a + Nhóm 4, 5, 6 :trường hợp b - Treo bảng nhóm, và đại diện nhóm trình bày bài chứng minh - Cả lớp nhận xét, hoàn thành bài chứng minh - Theo dõi Hoạt động tìm tòi mở rộng chứng minh trường hợp 3. 2) Định lý . Trong một đường tròn số đo góc nội tiếp bằng nửa số đo cung bị chắn. Hình 16 Hình 17 Chứng minh a. Trường hợp tâm O nằm trên một cạnh của góc BAC. Ta có: OA = OC = R OAC cân Mặc khác: = (góc ngoài của tam giác) mà =sđsđ b. Trường hợp tâm O nằm trong góc BAC. Vì O nằm bên trong nên tia AD nằm giữa tia AB và AC: Mà: sđ ( chứng minh câu a) sđ( ) = sđ ( vì D nằm trên cung BC) c. Trường hợp tâm O nằm ngoài góc BAC. ( Tự chứng minh) Hoạt động 3: Xây dựng hệ quả ( 8 phút) Mục tiêu: HS rút ra được hệ quả Phương pháp: phiếu học tập, hoạt động nhóm - Phát phiếu học tập cho các nhóm: Cho hình vẽ, với AB là đường kính, . Chứng minh: a) b) c) = 900 - Thu bảng 2 nhóm và cho cả lớp nhận xét, sữa chữa - Các góccó quan hệ như thế nào? Từ đó rút ra được kết luận gì? -Tương tự từ câu b, c yêu cầu HS rút ra kết luận - Giới thiệu hệ qủa SGK - Tại sao trong hệ qủa c các góc nội tiếp phải có số đo nhỏ hơn hoặc bằng 900? - Vẽ hình minh họa ở một số trường hợp - Các nhóm nhận phiếu học tập, quan sát hình vẽ , thảo luận, và trình bày bài trên bảng nhóm - Nhận xét, sữa chữa 2 bảng nhóm: a. b. = c.= 900 Ta có: là góc nội tiếp chắn cùng một cung, chúng bằng nhau. là góc nội tiếp chắn các cung bằng nhau, chúng bằng nhau hệ qủa a - HS.TB: Rút ra kết luận - Vài HS: đọc hệ qủa SGK - Vì nếu góc nội tiếp có số đo lớn hơn 900 thì góc nội tiếp và góc ở tâm tương ứng không còn chắn 1 cung, do đó hệ qủa sai. 3. Hệ quả (SGK): a.Chứgminh: sđ = sđ = sđ Mà = b) Chứng minh:sđ Ta có : sđ = c) Chứng minh = 900 Ta có :sđ= 900 C. Hoạt động luyện tập ( 3 phút) Mục tiêu: giúp học sinh ôn tập kiến thức trong bài Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp - Treo bảng phụ.ghi bài tập 15 - Yêu cầu HS xác định tính đúng, sai.và giải thích - Nhận xét, bổ sung ? Giáo viên đánh giá và chốt đáp án - Tiết học này chúng ta được học nội dung kiến thức nào? - HS.TBY trả lời a) đúng b) sai. - Nhận xét, bổ sung - Được học về định nghĩa, định lí và hệ quả góc nội tiếp Bài tập 15 SGK.tr 75 a) đúng b) sai. D. Hoạt động vận dụng ( 5 phút) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức trong bài để làm bài tập Phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề - GV nêu đầu bài 16 yêu cầu - GV và HS cùng phân tích đề bài a) góc MAN và góc PCQ có mối quan hệ như thế nào? - Muốn tính góc PCQ dùng kiến thức nào? Hãy nêu các bước? b) ý b và ý a có mối quan hệ như nào? - HS nghiên cứu đầu bài và làm bài tập a) Góc nội tiếp và cung bị chắn - Định lí b) ý là là bài toán ngược của ý a Bài 13: Ta có: b) Ta có: E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng ( 2 phút) Mục tiêu: Định hướng học sinh vận dụng lí thuyết vào thực tiễn cuộc sống Phương pháp: thảo luận nhóm GV nêu đầu bài bài 18 yêu cầu hs suy nghĩ và nêu cách giải quyết Gv yêu cầu hs lấy thêm ví dụ về mối liên hệ giữa góc nội tiếp và cung bị chắn hs thảo luận nhóm theo bàn - Vẽ tam giác đều nội tiếp đường tròn - Vẽ đa giác đều nội tiếp đường tròn