Giáo án Hình học lớp 9 - Trường THCS Khánh Hội A - Tiết 62: Hình cầu, diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

Tiết 62 Bài 3 HÌNH CẦU – DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU I.Mục tiêu HS nắm vững các khái niệm của hình cầu: tâm, bán kính, đường kính, đường tròn lớn mặt cầu. HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi một mặt phẳng luôn là một hình trò. Nắm vững công thức tính diện tích mặt cầu. Thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu. II/ Phương tiện dạy học + Thiết bị quay nữa hình tròn tâm O để tạo hình cầu. Mpột số vật có dạng hình cầu. + Mô tả các mặt cắt của hình cầu. + Tranh vẽ hình 103, 104, 105, 112. + Thước thăng, compa, phấn màu, máy tính bỏ túi. III/ Quá trình thực hiện 1/ Ổn định lớp 2/ Bài mới Hoạt động 1 : I. HÌNH CẦU Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh ghi bảng GV: _ Khi quay một hình chữ nhật một vòng quanh cạnh cố định, ta được hình gì? _ Khi quay một tam giác vuông một vòng quang cạng góc vuông cố định, ta được hình gì? _ Khi quay một nữa vòng tròn tâm O, bán kính R một vòng quang đường kínhAB cố địnhta được một hình cầu (GV vừa nói vừa thực hiện quay nữa đương tròn đường kính AB). Nữa đường tròn trong phép quaynói trên tạo nên mặt cầu. Điểm O được gọi là tâm, R là bán kính của hình cầu hay măt cầu đó. Sau đó GV đưa hình 103 trang 121 SGK để HS quan sát. _ GV yêu cầu HS lấy ví dụ về hình cầu, mặt cầu HS: _ Ta được một hình trụ. _ Ta được một hình nón. _ HS quan sát GV thực hiện. Một học sinh lên chỉ: tâm, bán kính mặt cầu trên hình 103 SGK. HS cho có thể lấy ví dụ như: hòn bi, viên bi trong các ổ bi, quả bóng bàn, quả bi-a, quả địa cầu, quả đất. I. HÌNH CẦU Hoạt động 2: II/ CẮT MẶT CẦU BỞI MỘT MẶT PHẲNG Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh ghi bảng GV dùng mô hình hình cầu bị cắt bởi một mặt phẳng cho HS quan sát và hỏi: Khi cất hình cầu bởi một mặt phẳng thì mặt cắt là hình gì? GV yêu cầu HS làm ?1 trang 121 SGK Hình Mặt cắt Hình trụ Hình cầu Hình chữ nhật không không Hình tròn bán kính R có có Hình tròn bán kính < R không có _ GV yêu cầu HS đọc nhận xét SGK. “ Quan sát hình 104, ta thấy: _ Đường tròn đó có đường kính bé hơn R, nếu mặt phẳng không đi qua tâm”. _ GV đưa hình 105 SGK lên giới thiệu vói HS: Trái đất được xem như một hình cầ, xích đạo là đường tròn lớn. _ GV đưa tiếp hình 112 tr/ 127 SGK để hướng dẫn HS nội dung cơ bản của Bài đọc thêm “ Vị trí của một điểm trên địa cầu – Toạ độ địa lí” _ Vĩ tuyến, xích đạo, bán cầu Bắc, bán cầu Nam. _ Vòng kinh tuyến, kinh tuyến, kinh tuyến gốc, bán cầu Đông, bán cầu Tây. ?1 trang 121 SGK II/ CẮT MẶT CẦU BỞI MỘT MẶT PHẲNG ?1 trang 121 SGK Hoạt động 3: III/ DIỆN TÍCH MẶT CẦU Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh ghi bảng GV: Bằng thực nghiệm, người ta chứng minh được diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích hình tròn lớn của mặt cầu. mà Ví dụ 1: Tính diện tích mặt cầu có đường kính 421 cm. _ GV yêu cầu HS tính. Ví dụ 2: (trang 122 SGK) Tính đường kính của một mặt cầu thứ hai có diện tích gấp ba lần diện tích mặt cầu này. GV: Ta cần tính gì đầu tiên? _ Nêu cách tính đường kính mặt cầu thứ hai. Ví dụ 1: HS nêu cánh tính: HS: Cần tính diện tích mặt cầu thứ hai. 36 . 3 = 108 _ Ta có: III/ DIỆN TÍCH MẶT CẦU Ví dụ 1: HS: Cần tính diện tích mặt cầu thứ hai. 36 . 3 = 108 _ Ta có: Hoạt động 4: IV/ LUYỆN TẬP Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh ghi bảng Bài 31/trang 124 SGK (Đề bài đưa lên bảng phụ) GV yêu cầu nửa lớp tính 3 ô đầu, nửa lớp còn lại tính 3 ô còn lại. Bán kính hình cầu 0,3 mm 6,21 dm 0,283 m 100 Km 6 hm 50 dam Diện tích mặt cầu 1,13 mm2 484,37 dm2 1,006 m2 125663,7 Km2 425,39 dam2 31415,9 dam2 Bài 32 trang 125 SGK. (Đề bài và hình vẽ đưa lên màn hình) _ Để tính diện tích bề mặt của khối gỗ còn lại (cả trong lẫn ngoài), ta cần tính những diện tích nào? _ Nêu cách tính. Bài 31/trang 124 SGK HS nhận xét kết quả. Bài 32 trang 125 SGK. IV/ LUYỆN TẬP Bài 31/trang 124 SGK Bài 32 trang 125 SGK. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ _ Năm vững các khái niệm về hình cầu. _ Nắm chắc cônh thuyức tính diện tích mặt cầu. _ Bài tập về nhà số 33 trang 125 SGK (làm 3 dòng trên). Bài tập 27, 28, 29 trang 128, 129 SBT