Giáo án Hóa học Lớp 11 - Bài 39: Dẫn xuất Halogen của Hiđrocacbon

BÀI 39: DẪN XUẤT HALOGEN CỦA HIĐROCACBON II. MỤC TIÊU CỦA BÀI HỌC 1. Kiến thức: HS biết : Khái niệm, phân loại dẫn xuất halogen của hiđrôcacbon, tính chất hóa học đặc trưng và ưn g1 dụng của một số dẫn xuất halogen. 2. Kỉ năng - Viết CTCT các đồng phân của dẫn xuất halogen cụ thể - Viết PTHH: Phản ứng thủy phân( phản ứng thế) và phản ứng tách của dẫn xuất halogen, gọi tên một số dẫn xuất halogen. II. CHUẨN BỊ -GV: Một số tư liệu về ứng dụng của dẫn xuất halogen, thí nghiệm thủy phân etyl bromua, phiếu học tập. . . - HS: Hệ thống hóa các kiến thức về phản ứng của hiđrocacbon đã học có tạo ra các hợp chất chứa halogen III. PHƯƠNG PHÁP Đàm thoại kết hợp với diễn giảng Nêu vấn đề Trực quang IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG 1: -GV yêu cầu HS nêu VD về sản phẩm phản ứng của hiđrocacbon (no, không no, thơm) với halogen hoặc hiđro halogen tạo ra hiđrocacbon chứa nguyên tử halogen trong phân tử để từ đó suy ra định nghĩa - HS: Một vài HS trả lời câu hỏi, sau đó GV tổng kết lại - GV: Yêu cầu HS lên bảng nêu VD cụ thể về từng cách thu dẫn xuất halogen - HS lên bảng viết VD -GV phát phiếu học tập cho từng nhóm: Bài tập 1 trang 177 SGK - GV định hướng để giúp HS thuận lợi khi phân loại dẫn xuất halogen bằng cách đưa ra các tiêu chí phân loại nhưtrong SGK - HS phân loại và cho thêm một số VD - Từ các VD, GV hướng dẫn HS cách xác định bậc của nguyên tử cacbon liên kết với halogen để xác định bậc của dẫn xuất halogen - HS vận dụng để xác định bậc của một số dẫn xuất halogen khác HOẠT ĐỘNG 2: GV hướng dẫn HS tìm hiểu tính chất vật lí của halogen và làm bài tập số 3 SGK trang 177 HOẠT ĐỘNG 3 1/- GV hướng dẫn cho 1 HS làm TN ( đun hỗn hợp etyl bromua trong dd NaOH ) , các HS khác quan sát và chú ý + Sự thay đổi của dẫn xuất halogen( phần không tan trong dd NaOH) + Sau khi đun hỗn hợp một thời gian, axít hóa hỗn hợp bằng axít HNO3, rồi dùng AgNO3 nhận biết Cl- sinh ra do phản ứng thủy phân dẫn xuất halogen 2/ GV hướng dẫn HS làm TN: Đun sôi hỗn hợp gồm etyl bromua, kali hiđrôxít và etanol rồi nhận biết C2H4tạo ra bằng cách dẫn sản phẩm vào dd brom -HS viết phương trình phản ứng HOẠT ĐỘNG 4 - GV hướng dẫn HS nội dung SGK, từ đó thấy vai trò quan trọng của dẫn xuất halogen - GV cung cấp thêm một số thông tin về mặt trái của dẫn xuất halogen do nó có độc tính I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI. 1.Khái niệm. Khi thay thế nguyên tử hiđrô của phân tử hiđrôcacbon bằng nguyên tử halogen ta được dẫn xuất halogen của hiđrocacbon VD H-C CH4 CH2=CH2 C6H6 DX CH3Cl CH2=CH-Cl C6H5Br halogen CH3Br CH2Cl2 Chú ý: Có nhiều cách thu được dẫn xuất halogen theo nhiều cách khác nhau - Thay thế nhóm –OH trong phân tử ancol bằng nguyên tử halogen C2H5OH + HBr ® C2H5Br + H2O - Cộng hợp hiđrohalogenua vào phân tử hiđrocacbon không no CH2=CH2 + HBr ® CH3-CH2-Br - Thế H của hiđrocacnon bằng nguyên tử halogen as CH4 + Cl2 ® CH3Cl + HCl 2. Phân loại: Dựa vào - Bản chất của halogen - Số lượng nguyên tử halogen - Đặc điểm cấu tạo của gốc hiđrocacbon * Một số loại dẫn xuất halogen hay gặp - Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon no, mạch hở VD: C2H5Cl : etyl clorua CHCl3 : Clorofom( triclometan) - Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon không no, mạch hở VD: CH2=CH-CH2Cl anlyl clorua - Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon thơm VD: C6H5Br : phênyl bromua hay brom benzen * Bậc của dẫn xuất halogen bằng bậc của nguyên tử cacbon liên kết với nguyên tử halogen VD - Bặc I : CH3-CH2-Cl etyl clorua - Bậc II: CH3-CHCl-CH3 isopropyl clorua - Bâc III: ( CH3)3C-Br tert-butyl bromua II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ SGK III, TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm OH t R-X + NaOH ® R-OH + NaX VD: t CH3CH2-Br +NaOH loãng ® CH3CH2-OH + NaBr 2. Phản ứng tách hiđro halogen VD C2H5OH, to CH3 – CH2 Br + KOH ®CH2=CH + KBr + H2O IV. ỨNG DỤNG 1. Làm nguyên liệu cho tổng hợp hữu cơ SGK 2. Làm dung môi (SGK) 3. Các lĩnh vực khác (SGK) HOẠT ĐỘNG 5 : Cũng cố: phát phiếu học tập cho từng nhón Phiếu học tập Câu 1: Có bao nhiêu đồng phân cấu tạo có công thức phân tử C4H9Br A. 2 B.3 C. 4 D. 5 Câu 2: Đun nóng hợp chất X có CTPT C4H9Cl với dd KOH/ C2H5OH thu được hỗn hợp hai anken đồng phân của nhau. Tên X là A. 1- clobutan B. 2- clobutan C. 1- clo- 2- metyl butan D. tert- butylclorua HOẠT ĐỘNG 6: Hướng dẫn về nhà Học bài, làm bài tập SGK,SBT Xem trước bài ancol