Giáo án Hóa học Lớp 11 - Tiết 1-32 - Hồ Xuân Hướng

Ngµy so¹n:12/8/2010 Bài : ÔN TẬP (Tiết: 1) Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I.MỤC TIÊU CỦA BÀI 1.Về kiến thức : Học sinh nắm vững : Cấu tạo nguyên tử, kí hiệu nguyên tử , mối liên hệ giữa các đại lượng trong nguyên tử ; Nguyên tố hoá học , đồng vị ; cấu trúc bảng hệ thống, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ; liên kết hoá học ; cân bằng hoá học . . . 2.Về kĩ năng : -Làm được các bài tập về nguyên tử : Xác định các đại lượng trong nguyên tử , đồng vị. -Viết được cấu hình electron nguyên tử từ đó biết được vị trí của chúng trong bảng hệ thống tuần hoàn, biết được số electron hoá trị . .. -Xác định được liên kết của các phân tử thông thường, phán đoán được chiều hướng phản ứng của 1 phản ứng thuận nghịch . . . II.CHUẨN BỊ III.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG Tiết 1: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò ơHoạt động 1 : GV: Em hãy cho biết nguyên tử được cấu tạo như thế nào ? Đặc điểm của các hạt tạo nên nguyên tử ? HS: Nguyên tử được cấu tạo gồm hai phần : Vỏ(e) và hạt nhân (p,n) . . . GV: Đàm thoại cho hs đưa ra khối lượng và điện tích của các loại hạt. ơHoạt động 2 : GV: Nguyên tử X có số khối A và số hiệu nguyên tử Z được kí hiệu như thế nào ? HS : GV: em hãy cho biết số hiệu nguyên tử là gì ? GV: Đàm thoại cho hs nêu ra mối liên hệ giữa các hạt. GV: Lấy ví dụ : , . yêu cầu hs cho biết số p, n, A ? từ đó yêu cầu hs nhắc lại khái niệm đồng vị. ơHoạt động 3 : GV: Nhắc lại sự chuyển động của electron trong nguyên tử . Đàm thoại cho HS nhắc lại lớp electron, phân lớp electron. . . GV: yêu cầu HS nhắc lại nguyên lí vững bền ? thứ tự mức năng lượng. áp dụng viết cấu hình electron của N, Fe ? HS : . . . ơHoạt động 4 : Củng Cố I.NGUYÊN TỬ 1.Cấu tạo : mp mn 1,67.10-27kg 1đvc. Trong nguyên tử trung hoà điện : Số e = số p. 2.Hạt nhân nguyên tử – nguyên tố hoá học – đồng vị : a.Kí hiệu nguyên tử : : + A = Z + N : số khối. + số hiệu nguyên tử Z = Số P = Số e = số thứ tự nguyên tố. b.Nguyên tố hoá học : tập hợp các nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân. c.Đồng vị : các nguyên tử của cùng một nguyên tố hoá học có cùng số p nhưng khác nhau về số n. Vd :, . 3.Vỏ nguyên tử : Lớp e : K L M N . . . n= : 1 2 3 4 . . . Phân lớp e : 1s 2s2p 3s3p3d 4s4p4d4f -Nguyên lí vững bền : Trong nguyên tử các electron chiếm lần lượt các mức năng lượng từ thấp đến cao. 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f . . . 26Fe : 1s22s22p63s23p64s23d6 ( mức năng lượng) g cấu hình e : 1s22s22p63s23p63d6 4s2 + Tính chất của các oxit và hiđroxit : ? II.LIÊN KẾT HOÁ HỌC 1.Liên kết ion : Là liên kết được hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu. - Liên kết ion được hình thành giữa kim loại điển hình và phi kim điển hình . vd : NaCl, Al2O3, . . 2.Liên kết cộng hoá trị : Là liên kết được hình thành giữa các nguyên tử bằng những cặp electron chung. + Liên kết cộng hoá trị có cực : Hình thành giữa các phi kim khác nhau . Vd : H2O, NH3, HCl. . . + Liên kết CHT không có cực . Vd :H2, Cl2, N2 . . . + Liên kết cho nhận (Liên kết phối trí) : Cặp electron dùng chung do 1 nguyên tử bỏ ra.Vd : SO2 , NH4+. Ngµy so¹n:15/8/2010 Bài : ÔN TẬP (Tiết :2) Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I.MỤC TIÊU CỦA BÀI 1.Về kiến thức : Học sinh nắm vững : Cấu tạo nguyên tử , kí hiệu nguyên tử , mối liên hệ giữa các đại lượng trong nguyên tử ; Nguyên tố hoá học , đồng vị ; cấu trúc bảng hệ thống, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ; liên kết hoá học ; cân bằng hoá học . . . 2.Về kĩ năng : -Làm được các bài tập về nguyên tử : Xác định các đại lượng trong nguyên tử , đồng vị. -Viết được cấu hình electron nguyên tử từ đó biết được vị trí của chúng trong bảng hệ thống tuần hoàn, biết được số electron hoá trị . .. -Xác định được liên kết của các phân tử thông thường, phán đoán được chiều hướng phản ứng của 1 phản ứng thuận nghịch . . . II.CHUẨN BỊ III.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG Tiết 1: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò ơHoạt động 4 : GV: yêu cầu Hs nhắc lại các nguyên tắc sắp xếp ? Các khái niệm : Chu kì, nhóm ? Mối liên hệ giữa cấu trúc electron trong nguyên tử với ô nguyên tố , nhóm , chu kì ? GV: Nhắc lại số electron hoá trị của các ntố nhóm A và B. Cho hs viết cấu hình e của : Cl, Mn và xác định vị trí của chúng trong BTH ? ơHoạt động 5 : GV: Đàm thoại cho Hs nhắc lại quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ? Cho biết những tính chất nào đi đôi với nhau ? ơHoạt động 6 : GV: Em hãy cho biết các loại liên kết đã học ? Vì sao các nguyên tử lại liên kết với nhau ? HS : Trả lời. GV: Trong các phân tử sau : NaCl, Al2O3, H2O, NH3, Cl2, N2 . . . phân tử nào có liên kết ion ? Liên kết CHT có cực, không có cực ? GV: Đàm thoại cho hs nhắc lại các khái niệm.. . ơHoạt động 7 : GV: Cân bằng hoá học là gì ? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến cân bằng hoá học ? GV: Lấy ví dụ , yêu cầu hs cho biết tốc độ phản ứng thuận ? tốc độ phản ứng nghịch. . . từ đó yêu cầu hs nhắc lại khái niệm cân bằng hoá học ? HS:cân bằng hoá học là trạng thái của hỗn hợp các chất phản ứng khi tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. GV: Yêu cầu HS nhắc lại nguyên lí chuyển dịch cân bằng của lơ satơliê ? HS: Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái cân bằng khi chịu một tác động bên ngoài như thay đổi nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại sự thay đổi đó. GV: Phân tích nguyên lí, đàm thoại cho HS đưa ra chiều hướng chuyển dịch. GV: Củng cố bài. III.CÂN BẰNG HOÁ HỌC 1.Định nghĩa : Vt = Kt.[SO2]2. [O2], Vn = Kn .[SO3]2 Khi cân bằng : Vt = Vn ĩ Kt.[SO2]2. [O2]=Kn .[SO3]2 Kcb = Vậy : cân bằng hoá học là trạng thái của hỗn hợp các chất phản ứng khi tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. 2.Các yếu tố ảnh hưởng : a. Nguyên lí chuyển dịch cân bằng của Lơ satơliê : Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái cân bằng khi chịu một tác động bên ngoài như thay đổi nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại sự thay đổi đó. b.các yếu tố ảnh hưởng : Ngµy so¹n:18/8/2010 Ch­¬ng I: sù ®iƯn li TiÕt 3 Bµi 1: sù ®iƯn li Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I. Mơc tiªu bµi häc: 1. VỊ kiÕn thøc: - BiÕt ®­ỵc c¸c kh¸i niƯm vỊ sù ®iƯn li, chÊt ®iƯn li. - HiĨu nguyªn nh©n vỊ tÝnh dÉn ®iƯn cđa dung dÞch chÊt ®iƯn li. - HiĨu ®­ỵc c¬ chÕ cđa qu¸ tr×nh ®iƯn li. 2. VỊ kü n¨ng: - RÌn luyƯn kü n¨ng thùc hµnh, quan s¸t, so s¸nh. - RÌn luyƯn kh¶ n¨ng lËp luËn logic. II. ChuÈn bÞ: GV: Dơng cơ vµ ho¸ chÊt thÝ nghiƯm ®o ®é dÉn ®iƯn. Tranh vÏ: ( H×nh 1.1 SGK vµ 1.2, 1.3, 1.4 SGK) HS: Xem l¹i hiƯn t­ỵng dÉn ®iƯn ®· ®­ỵc häc trong ch­¬ng tr×nh vËt lÝ‎ líp 7. III. Tỉ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1.ỉn ®Þnh líp: 2. TiÕn tr×nh Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Ho¹t ®éng 1: - GV l¾p hƯ thèng thÝ nghiƯm nh­ SGK vµ lµm thÝ nghiƯm biĨu diƠn. - HS quan s¸t, nhËn xÐt‎ vµ rĩt ra kÕt luËn. Ho¹t ®éng 2: - GV ®Ỉt vÊn ®Ị: T¹i sao c¸c dung dÞch muèi, axit, baz¬ dÉn ®iƯn. - HS: VËn dơng kiÕn thøc dßng ®iƯn ®· häc ë m«n vËt lÝ‎ líp 9 ®Ĩ tr¶ lêi: Do trong c¸c dung dÞch trªn cã c¸c tiĨu ph©n mang ®iƯn tÝch ®­ỵc gäi lµ ion. C¸c ion nµy do c¸c ph©n tư muèi, axit, baz¬ khi tan trong n­íc ph©n li ra. - GV: BiĨu diƠn sù ph©n li cđa muèi, axit, baz¬ theo ph­¬ng tr×nh ®iƯn li,. H­íng dÉn c¸ch gäi tªn c¸c ion. - GV: §­a ra mét sè muèi, axit, baz¬ quen thuéc ®Ĩ HS biĨu diƠn sù ph©n li vµ gäi tªn c¸c cation t¹o thµnh. . Ho¹t ®éng 3: - GV giíi thiƯu dơng cơ, ho¸ chÊt vµ lµm thÝ nghiƯm. - HS quan s¸t, nhËn xÐt vµ rĩt ra kÕt luËn: Víi dung dÞch HCl bãng ®Ìn s¸ng râ h¬n so víi dung dÞch CH3COOH. §iỊu ®ã chøng tá nång ®é ion trong dung dÞch HCl lín h¬n trong dung dÞch CH3COOH. Do ®ã HCl ph©n li m¹nh h¬n CH3COOH. - GV kÕt luËn: C¸c chÊt kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng ph©n li kh¸c nhau. Ho¹t ®éng 2: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ chÊt ®iƯn li m¹nh? ChÊt ®iƯn li m¹nh cã ®é ®iƯn li b»ng mÊy? - HS ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa SGK. Dùa vµo biĨu thøc tÝnh ®é ®iƯn li vµ ®Þnh nghÜa vỊ chÊt ®iƯn li m¹nh tÝnh ®­ỵc a = 1. - GV: C¸c chÊt ®iƯn li m¹nh lµ: + C¸c axit m¹nh: HCl, HNO3, H2SO4, HClO4, + C¸c baz¬ m¹nh: NaOH, KOH, Ba(OH)2, + HÇu hÕt c¸c muèi. ( GV ®Ĩ HS ®iỊn c¸c axit m¹nh, baz¬ m¹nh vµ muèi vµo sau dÊu 2 chÊm). - GV: Sù ®iƯn li cđa chÊt ®iƯn li m¹nh ®­ỵc biĨu diƠn b»ng ph­¬ng tr×nh ®iƯn li vµ dïng ® ®Ĩ chØ chiỊu ®iƯn li vµ ®ã lµ sù ®iƯn li hoµn toµn. - GV yªu cÇu HS viÕt ph©n tư ®iƯn li c¸c chÊt HS võa ®iỊn. - GV: Dùa vµo ph©n tư ®iƯn li cã thĨ tÝnh ®­ỵc nång ®é c¸c ion trong dd nÕu biÕt nång ®é chÊt ®iƯn li. - GV yªu cÇu HS tÝnh nång ®é ion mét sè dd. Ho¹t ®éng 4: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ chÊt ®iƯn li yÕu? ChÊt ®iƯn li yÕu cã ®é ®iƯn li b»ng mÊy? - HS ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa SGK. Dùa vµo biĨu thøc tÝnh ®é ®iƯn li vµ ®Þnh nghÜa vỊ chÊt ®iƯn li m¹nh tÝnh ®­ỵc 0 < a < 1. - GV: C¸c chÊt ®iƯn li yÕu lµ: + C¸c axit yÕu: H2S, CH3COOH, H2CO3, HF, + C¸c baz¬ yÕu: Fe(OH)3, Mg(OH)2, ( GV ®Ĩ HS ®iỊn c¸c axit yÕu vµo sau dÊu hai chÊm). - GV: Sù ®iƯn li cđa chÊt ®iƯn li m¹nh ®­ỵc biĨu diƠn b»ng ph­¬ng tr×nh ®iƯn li vµ dïng mịi tªn hai chiỊu trong ph­¬ng tr×nh ®iƯn li. VËy ®ã lµ qu¸ tr×nh thuËn nghÞch. - GV yªu cÇu HS viÕt ph©n tư ®iƯn li mét sè chÊt ®iƯn li yÕu. - GV ®Ỉt vÊn ®Ị: Sù ®iƯn li cđa chÊt ®iƯn li yÕu cã ®Çy ®đ nh÷ng ®Ỉc tr­ng cđa qu¸ tr×nh thuËn nghÞch. VËy ®Ỉc tr­ng cđa qu¸ tr×nh thuËn nghÞch lµ g×? - HS: + Ph¶n øng thuËn nghÞch sÏ ®¹t ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng. §ã lµ c©n b»ng ®éng. + Tr¹ng th¸i c©n b»ng ®­ỵc ®Ỉc tr­ng bëi h»ng sè c©n b»ng. + ChuyĨn dÞch c©n b»ng tu©n theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie. - GV: T­¬ng tù nh­ vËy qu¸ tr×nh ®iƯn li sÏ ®¹t ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng gäi lµ c©n b»ng ®iƯn li. C©n b»ng ®iƯn li ®­ỵc ®Ỉc tr­ng bëi h»ng sè ®iƯn li. - GV yªu cÇu HS viÕt biĨu thøc tÝnh h»ng sè ®iƯn li cho qu¸ tr×nh ®iƯn li: - HS: K = K chØ phơ thuéc vµo nhiƯt ®é. - GV: Sù chuyĨn dÞch c©n b»ng ®iƯn li cịng tu©n theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie. - GV nªu c©u hái: Khi pha lo·ng dung dÞch ®é ®iƯn li cđa c¸c chÊt ®iƯn li t¨ng. V× sao? I. HiƯn t­ỵng ®iƯn li: 1. ThÝ nghiƯm: SGK KÕt qu¶: - Dung dÞch muèi, axit, baz¬ dÉn ®iƯn. - C¸c chÊt r¾n khan: NaCl, NaOH vµ mét sè dung dÞch r­ỵu, ®­êng, kh«ng dÉn ®iƯn. 2. Nguyªn nh©n tÝnh dÉn ®iƯn cđa c¸c dung dÞch axit, baz¬, muèi trong n­íc. - C¸c muèi, axit, baz¬ khi tan trong n­íc ph©n li ra c¸c ion lµm cho dung dÞch cđa chĩng dÉn ®iƯn. - Qu¸ tr×nh ph©n li c¸c chÊt trong n­íc ra ion lµ sù ®iƯn li. - Nh÷ng chÊt tan trong n­íc ph©n li thµnh c¸c ion ®­ỵc gäi lµ chÊt ®iƯn li. - Sù ®iƯn li ®­ỵc biĨu diƠn b»ng ph­¬ng tr×nh ®iƯn li. Vd: II. Ph©n lo¹i chÊt ®iƯn li: 1. ThÝ nghiƯm: SGK - KÕt luËn: C¸c chÊt kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng ph©n li kh¸c nhau. 2. ChÊt ®iƯn li m¹nh vµ chÊt ®iƯn li yÕu: 1. ChÊt ®iƯn li m¹nh: - Kh¸i niƯm: SGK - a cđa chÊt ®iƯn li m¹nh b»ng 1. - Dïng ® ®Ĩ chØ chÊt ®iƯn li m¹nh trong ph©n tư ®iƯn li. - Tõ ph­¬ng tr×nh ®iƯn li, nång ®é chÊt ®iƯn TÝnh ®­ỵc nång ®é c¸c ion trong dung dÞch. Vd: TÝnh [] vµ [Na+] trong dung dÞch Na2CO3 0,1M. Na2CO3 ® 2Na+ + Theo ph©n tư ®l: 2. ChÊt ®iƯn li yÕu: - Kh¸i niƯm: SGK. - a cđa chÊt ®iƯn li yÕu: 0 < a < 1. - Dïng ®Ĩ chØ chÊt ®iƯn li yÕu trong ph­¬ng tr×nh ®iƯn li. Vd: A. C©n b»ng ®iƯn li: - Sù ®iƯn li cđa chÊt ®iƯn li yÕu lµ qu¸ tr×nh thuËn nghÞch. Qu¸ tr×nh ®iƯn li sÏ ®¹t ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng gäi lµ c©n b»ng ®iƯnu li ®­ỵc ®Ỉc tr­ng bëi h»ng sè ®iƯn li ( K chØ phơ thuéc vµo t0). - C©n b»ng ®iƯn li lµ c©n b»ng ®éng. Sù chuyĨn dÞch c©n b»ng cịng tu©n theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie. DỈn dß: VỊ nhµ lµm c¸c bµi tËp 4,5 SGK. Ngµy so¹n:20/8/2009 TiÕt 4 Bµi 2: axit, baz¬ vµ muèi Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I. Mơc tiªu bµi häc: 1. VỊ kiÕn thøc: - BiÕt kh¸i niƯm axit, baz¬, theo thuyÕt A-rª-ni-ut vµ Bron-stet. - BiÕt ý nghÜa cđa h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬. - BiÕt muèi lµ g× vµ sù ®iƯn li cđa muèi. 2. VỊ kü n¨ng: - VËn dơng lÝ thuyÕt axit – baz¬ cđa A-rª-ni-ut vµ Bron-stet ®Ĩ ph©n biƯt axit, baz¬, l­ìng tÝnh vµ trung tÝnh. - BiÕt viÕt ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa muèi. - Dùa vµo h»ng sè ph©n li axit, baz¬ ®Ĩ tÝnh nång ®é ion H+ vµ OH- trong dung dÞch. II. ChuÈn bÞ: GV: Dơng cơ: èng nghiƯm Ho¸ chÊt: Dung dÞch NaOH, muèi Zn, dung dÞch HCl, NH3, quú tÝm. III. Tỉ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1. ỉn ®Þnh líp: KiĨm tra sü sè, t¸c phong. 2. KiĨm tra bµi cị: Trong c¸c chÊt sau chÊt nµo lµ chÊt ®iƯn li yÕu, ®iƯn li m¹nh: HNO3, HCl, H2SO4, H2S, H2CO3, KOH, Ba(OH)2, NaOH, Fe)OH)2, ViÕt ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa chĩng? 3. TiÕn tr×nh: Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Ho¹t ®éng 1: - GV cho HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niƯm vỊ axit ®· häc ë c¸c líp d­íi vµ cho vÝ dơ. - GV: C¸c axit lµ nh÷ng chÊt ®iƯn li. H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa c¸c axit ®ã. - GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng viÕt 3 ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa 3 axit. NhËn xÐt vỊ c¸c ion do axit vµ baz¬ ph©n li ra. - GV kÕt luËn: Axit lµ chÊt khi tan trong n­íc ph©n li ra ion H+. - GV cho HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niƯm vỊ baz¬ ®· häc ë c¸c líp d­íi vµ cho vÝ dơ. Ho¹t ®éng 2: - GV: Dùa vµo ph­¬ng tr×nh ®iƯn li HS viÕt trªn b¶ng, cho HS nhËn xÐt vỊ sè ion H+ ®­ỵc ph©n li ra tõ mçi ph©n tư axit. - GV nhÊn m¹nh: Axit lµ mét ph©n tư chØ ph©n li mét nÊc ra ion H+ lµ axit mét nÊc. Axit mµ mét ph©n tư ph©n li nhiỊu nÊc ra ion H+ lµ axit nhiỊu nÊc. - GV yªu cÇu HS lÊy vÝ dơ vỊ mét axit mét nÊc, axit nhiỊu nÊc. Sau ®ã viÕt ph­¬ng tr×nh ph©n li theo tõng nÊc cđa chĩng. - GV dÉn d¾t HS t­¬ng tù nh­ trªn ®Ĩ h×nh thµnh kh¸i niƯm baz¬ mét nÊc vµ nhiỊu nÊc. - GV: §èi víi axit m¹nh nhiỊu nÊc vµ baz¬ m¹nh nhiỊu nÊc th× chØ cã nÊc thø nhÊt ®iƯn li hoµn toµn. Ho¹t ®éng 3: - GV: Baz¬ lµ nh÷ng chÊt ®iƯn li. H·y viªt ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa c¸c axit vµ baz¬ ®ã. - GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng viÕt 3 ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa 3 baz¬. NhËn xÐt vỊ c¸c ion do axit vµ baz¬ ph©n li ra. - GV kÕt luËn: Baz¬ lµ chÊt khi tan trong n­íc ph©n li ra ion H+. - GV dÉn d¾t HS t­¬ng tù nh­ trªn ®Ĩ h×nh thµnh kh¸i niƯm baz¬ mét nÊc vµ nhiỊu nÊc. Ho¹t ®éng 4 - GV lµm thÝ nghiƯm, HS quan s¸t vµ nhËn xÐt. + Cho dung dÞch HCl vµo èng nghiƯm ®ùng Zn(OH)2. + Cho dung dÞch NaOH vµo èng nghiƯm ®ùng Zn(OH)2. - HS: C¶ 2 èng Zn(OH)2 ®Ịu tan. VËy Zn(OH)2 võa ph¶n øng víi axit võa ph¶n øng víi baz¬. - GV kÕt luËn: Zn(OH)2 lµ hi®r«xit l­ìng tÝnh. - GV ®Ỉt vÊn ®Ị: T¹i sao Zn(OH)2 lµ hi®r«xit l­ìng tÝnh? - GV gi¶i thÝch: Theo A-re-ni-ut th× Zn(OH)2 võa ph©n li theo kiĨu axit võa ph©n li theo kiĨu baz¬. + Ph©n li theo kiĨu baz¬: + Ph©n li theo kiĨu axit: ) ( Hay: - GV: Mét sè hi®r«xit l­ìng tÝnh th­êng gỈp lµ: Al)OH)3, Cr(OH)3, Pb(OH)2, Sn(OH)2, TÝnh axit vµ baz¬ cđa chĩng ®Ịu yÕu. Ho¹t ®éng 5 : - GV yªu cÇu HS cho vÝ dơ vỊ muèi, viÕt ph­¬ng tr×nh ®iƯn li cđa chĩng? Tõ ®ã cho biÕt muèi lµ g×? - GV yªu cÇu HS cho biÕt muèi ®­ỵc chia thµnh mÊy lo¹i? Cho vÝ dơ? - GV l­u Ý HS: Nh÷ng muèi ®­ỵc coi lµ khån tan th× thùc tÕ vÉn tan mét l­ỵng rÊt nhá, phÇn nhá ®ã ®iƯn li. Cđng cè: Lµm bµi tËp 8 SGK. DỈn dß: VỊ nhµ lµm bµi tËp 4, 5, 7 SGK I. Axit vµ baz¬ theo A-re-ni-ut. 1. §Þnh nghÜa: ( Theo A-re-ni-ut) - Axit lµ chÊt khi tan trong n­íc ph©n li ra ion H+. - Baz¬ lµ chÊt khi tan trong n­íc ph©n li ra ion OH-. Vd: 2. Axit nhiỊu nÊc, baz¬ nhiỊu nÊc: A. Axit nhiỊu nÊc: - Axit lµ mét ph©n tư chØ ph©n li mét nÊc ra ion H+ lµ axit mét nÊc. Vd: HCl, HNO3, CH3COOH - Axit mµ mét ph©n tư ph©n li nhiỊu nÊc ra ion H+ lµ axit nhiỊu nÊc. Vd: H2SO4, H3PO4, H2S, B. Baz¬ nhiỊu nÊc: - Baz¬ lµ mét ph©n tư chØ ph©n li mét nÊc ra ion OH- lµ baz¬ mét nÊc. Vd: KOH, NaOH, - Baz¬ mµ mét ph©n tư ph©n li nhiỊu nÊc ra ion OH- lµ baz¬ nhiỊu nÊc. Vd: Ba(OH)2, Ca(OH)2, C¸c axit baz¬ nhiỊu nÊc ph©n li lÇn l­ỵt theo tõng nÊc. 3. Hi®roxit l­ìng tÝnh: - Kh¸i niƯm: SGK Vd: Zn(OH)3 lµ Hi®r«xit l­ìng tÝnh - Mét sè Hi®r«xit l­ìng tÝnh th­êng gỈp lµ: Al(OH)3, Cr(OH)3, Pb(OH)2, Sn(OH)2, - Lùc axit vµ baz¬ cđa chĩng ®Ịu yÕu. II. Muèi: 1. §Þnh nghÜa: SGK Ph©n lo¹i: - Muèi trung hoµ: Trong ph©n tư kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng ph©n li ra ion H+. Vd: NaCl, Na2SO4, Na2CO3, - Muèi axit: Trong ph©n tư cã kh¶ n¨ng ph©n li ra H+. Vd: NaHCO3, NaH2PO4, - Muèi kÐp, phøc chÊt. Vd: NaCl.KCl, [Ag(NH3)2]Cl, [Cu(NH3)4]SO4, 2. Sù ®iƯn li cđa muèi trong n­íc: - HÇu hÕt muèi tan ®Ịu ph©n li m¹nh. - NÕu g«c saxit cßn chøa H cã tÝnh axit th× gèc nµy ph©n li yÕu ra H+. VÝ dơ: - NÕu lµ ion phøc: VÝ dơ: Ngµy so¹n: 24/08/2010 TiÕt 5 Bµi 3: sù ®iƯn li cđa n­íc, ph, ChÊt chØ thÞ axit – baz¬ Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I. Mơc tiªu bµi häc: 1. VỊ kiÕn thøc: - BiÕt ®­ỵc sù ®iƯn li cđa n­íc. - BiÕt ®­ỵc tÝch sè ion cđa n­íc vµ ý nghÜa cđa ®¹i l­ỵng nµy. - BiÕt ®­ỵc kh¸i niƯm vỊ pH vµ chÊt chØ thÞ axit-baz¬. 2. VỊ kü n¨ng: - VËn dơng tÝch sè ion cđa n­íc ®Ĩ x¸c ®Þnh nång ®é ion H+ vµ OH- trong dung dÞch. - BiÕt ®¸nh gi¸ ®é axit, baz¬ cđa dung dÞch dùa vµo nång ®é ion H+, OH- vµ pH. - BiÕt sư dơng 1 sè chÊt chØ thÞ axit, baz¬ ®Ĩ x¸c ®Þnh tÝnh axit, kiỊm cđa dung dÞch. II. ChuÈn bÞ: GV: Dung dÞch axit lo·ng HCl, dung dÞch baz¬ lo·ng NaOH, phenolphtalein, giÊy chØ thÞ axit-baz¬ v¹n n¨ng. Tranh vÏ. III. Tỉ chøc ho¹t ®éng: 1. ỉn ®Þnh líp: 2. KiĨm tra bµi cị: 3. TiÕn tr×nh: Ho¹t ®éng thÇy vµ trß Néi dung ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: - GV nªu vÊn ®Ị: Thùc nghiƯm ®· x¸c nhËn ®­ỵc r»ng n­íc lµ chÊt ®iƯn li rÊt yÕu. H·y biĨu diƠn qu¸ tr×nh ®iƯn li cđa n­íc theo thuyÕt A-rª-ni-ut vµ thuyÕt bron-stªt. - HS: Theo thuyÕt A-re-ni-ut Theo thuyÕt Bron-stet - GV bỉ sung: Hai c¸ch viÕt nµy cho hƯ qu¶ gièng nhau. §Ĩ ®¬n gi¶n ng­êi ta chän c¸ch viÕt thø nhÊt. Ho¹t ®éng 2: - GV yªu cÇu HS viÕt biĨu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cđa c©n b»ng (1) - GV: Tr×nh bµy ®Ĩ HS hiĨu ®­ỵc do ®é ®iƯn li rÊt yÕu nªn [H2O] trong (3) lµ kh«ng ®ỉi. Gép gi¸ trÞ nµy víi h»ng sè c©n b»ng cịng sÏ lµ mét ®¹i l­ỵng kh«ng ®ỉi, kÝ hiƯu lµ ta cã: lµ mét h»ng sè ë nhiƯt ®é x¸c ®Þnh, gäi lµ tÝch sè ion cđa n­íc, ë 250C = 10-14. - GV gỵi ý: Dùa vµo h»ng sè c©n b»ng (1) vµ tÝch sè ion cđa n­íc, h·y t×m nång ®é ion H+ vµ OH-. - HS ®­a ra biĨu thøc: [H+] = [OH-] = - GV kÕt luËn: N­íc lµ m«i tr­êng trung tÝnh nªn m«i tr­êng trung tÝnh lµ m«i tr­êng cã [H+] = [OH-] = 10-7M. Ho¹t ®éng 3: - GV th«ng b¸o lµ mét h»ng sè ®èi víi tÊt c¶ dung dÞch c¸c chÊt. V× vËy: nÕu biÕt [H+] trong dung dÞch sÏ biÕt ®­ỵc [OH-] trong dung dÞch vµ ng­ỵc l¹i. VÝ dơ: TÝnh [H+] vµ [OH-] cđa dung dÞch HCl 0,01M. - HS: TÝnh to¸n cho kÕt qu¶: [H+] = 10-2M; [OH-] = 10-12M. So s¸nh thÊy trong m«i tr­êng axit: [H+] > [OH-] hay [H+] > 10-7M - GV: H·y tÝnh [H+] vµ [OH-] cđa dung dÞch NaOH 0,01M. - HS: TÝnh to¸n cho kÕt qu¶: [H+] =10-12M; [OH-] = 10-2M. So s¸nh thÊy trong m«i tr­êng baz¬: [H+] < [OH-] hay [H+] < 10-7M - GV: §é axit, ®é kiỊm cđa dung dÞch ®­ỵc ®¸nh gi¸ b»ng [H+]. - M«i tr­êng axit: [H+] > 10-7M - M«i tr­êng baz¬: [H+] < 10-7M - M«i tr­êng trung tÝnh: [H+] = 10-7M Ho¹t ®éng 4: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt pH lµ g×? Cho biÕt dung dÞch axit, kiỊm, trung tÝnh cã pH b»ng mÊy? - HS: M«i tr­êng axit coa pH 7, m«i tr­êng trung tÝnh cã pH = 7. - GV bỉ sung: §Ĩ x¸c ®Þnh m«i tr­êng cđa dung dÞch ng­êi ta dïng chÊt chØ thÞ nh­ quú tÝm, phenolphtalein. - GV yªu cÇu HS dïng chÊt chØ thÞ ®· häc ®Ĩ nhËn biÕt c¸c chÊt trong 3 èng nghiƯm ®ùng n­íc, axit, baz¬. - GV bỉ sung: ChÊt chØ thÞ chØ cho phÐp x¸c ®Þnh gi¸ trÞ pH mét c¸ch gÇn ®ĩng. Muèn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c pH ph¶i dïng m¸y ®o pH. Cđng cè bµi: GV dïng bµi tËp 3, 5a SGK ®Ĩ cđng cè bµi häc. I. N­íc lµ chÊt ®iƯn li rÊt yÕu: 1. Sù ®iƯn li cđa n­íc: N­íc lµ chÊt ®iƯn li rÊt yÕu: ( ThuyÕt A-rª-ni-ut) ( ThuyÕt Bron-stet) 2. TÝch sè ion cđa n­íc: ë 250C h»ng sè gäi lµ tÝch sè ion cđa n­íc: [H+] = [OH-] . VËy m«i tr­êng trung tÝnh lµ m«i tr­êng trong ®ã: [H+] = [OH-] . 3. ý nghÜa tÝch sè ion cđa n­íc: A. M«i tr­êng axit: BiÕt [H+] [OH-] VÝ dơ: TÝnh [H+] vµ [OH-] cđa dung dÞch HCl 0,001M. [H+] = [HCl] = 10- B. M«i tr­êng baz¬: BiÕt[OH-] [H+] VÝ dơ: TÝnh [H+] vµ [OH-] cđa dung dÞch NaOH 10-5M. [OH-] = [NaOH] = 10-5M VËy: [H+] lµ ®¹i l­ỵng ®¸nh gi¸ ®é axit, ®é kiỊm cđa dung dÞch: - M«i tr­êng axit: [H+] > 10-7M - M«i tr­êng baz¬: [H+] < 10-7M - M«i tr­êng trung tÝnh: [H+] = 10-7M II. Kh¸i niƯm vỊ pH, chÊt chØ thÞ axit-baz¬: 1. Kh¸i niƯm pH: [H+] = 10pH-M hay pH = -lg[H+] VÝ dơ: [H+] = 10-3M ® pH = 3: M«i tr­êng axit. [H+] = 10-11M ® pH = 11: M«i tr­êng baz¬. [H+] = 10-7M ® pH = 7: M«i tr­êng trung tÝnh. Thang pH 2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬: Lµ chÊt cã mµu s¾c biÕn ®ỉi phơ thuéc vµo gi¸ trÞ pH cđa dung dÞch. VÝ dơ: Quú tÝm, phenolphtalein. ChØ thÞ v¹n n¨ng. - Dïng m¸y ®Ĩ x¸c ®Þnh pH KiĨm tra 15': TÝnh pH cđa c¸c dd sau vµ cho biÕt chĩng cã m«i tr­êng axÝt,baz¬ hay trung tÝnh? a) dd H2SO4 0.005M b) dd HNO3 0,01M c) dd KOH 0.001M d) dd Ca(OH)2 §¸p ¸n: TÝnh ®ĩng pH mçi c©u 1,5® X¸c ®Þnh m«i tr­êng ®ĩng mçi c©u 0,5® Ngµy so¹n:26/08/2010 TiÕt 6. Bµi 4: ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iƯn li Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngày dạy I. Mơc tiªu bµi häc: 1. VỊ kiÕn thøc: - HiĨu ®­ỵc b¶n chÊt, ®iỊu kiƯn x¶y ra ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch chÊt ®iƯn li. 2. VỊ kü n¨ng: - ViÕt ph­¬ng tr×nh ion rĩt gän cđa ph¶n øng. - Dùa vµo ®iỊu kiƯn x¶y ra ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch chÊt ®iƯn li ®Ĩ biÕt ®­ỵc ph¶n øng x¶y ra hay kh«ng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: GV: Dơng cơ vµ ho¸ chÊt thÝ nghiƯm: NaCl, AgNO3, NH3, Fe2(SO4)3, KI, hå tinh bét. III. Ph­¬ng ph¸p: IV. Tỉ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1. ỉn ®Þnh líp: 2. KiĨm tra bµi cị: 3. TiÕn tr×nh: Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Ho¹t ®éng 1: - GV: Khi trén dung dÞch Na2SO4 víi dung dÞch BaCl2 sÏ cã hiƯn t­ỵng g× x¶y ra? ViÕt ph­¬ng tr×nh? - GV h­íng dÉn HS viÕt ph¶n øng ë d¹ng ion. - GV kÕt luËn: Ph­¬ng tr×nh ion rĩt gän cho thÊy thùc chÊt cđa ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng gi÷a 2 ion Ba2+ vµ SO42- t¹o kÕt tđa. - T­¬ng tù GV yªu cÇu HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph©n tư, ion thu gän cđa ph¶n øng gi÷a CuSO4 vµ NaOH vµ HS rĩt ra b¶n chÊt cđa ph¶n øng ®ã. Ho¹t ®éng 2: - GV: Yªu cÇu HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph©n tư, ph­¬ng tr×nh ion rĩt gän cđa ph¶n øng gi÷a hai dung dÞch NaOH vµ HCl vµ rĩt ra b¶n chÊt cđa ph¶n øng nµy. - GV lµm thÝ nghiƯm: §ỉ dung dÞch HCl vµo cèc ®ùng dung dÞch CH3COONa, thÊy cã mïi giÊm chua. H·y gi¶i thÝch hiƯn t­ỵng vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng d­íi d¹ng ph©n tư vµ ion rĩt gän. Ho¹t ®éng3: - T­¬ng tù nh­ vËy GV yªu cÇu HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph©n tư, ph­¬ng tr×nh ion rĩt gän cđa ph¶n øng gi÷a Na2CO3 vµ HCl vµ rĩt ra b¶n chÊt cđa ph¶n øng nµy. I. §iỊu kiƯn x¶y ra ph¶n øng trong dung dÞch c¸c chÊt ®iƯn li: 1. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt kÕt tđa: Vd 1: Dung dÞch Na2SO4 ph¶n øng ®­ỵc víi dung dÞch BaCl2 PTPT: Na2SO4 + BaCl2 ® BaSO4 ¯ + 2NaCl Do: Ba2+ + SO42- ® BaSO4¯( Ph©n tư ion thu gän) Vd 2: Dung dÞch CuSO4 ph¶n øng ®­ỵc víi dung dÞch NaOH. PTPT: CuSO4 + NaOH ® Na2SO4 + Cu(OH)2¯ Do: Cu2+ + 2OH- ® Cu(OH)2 ¯ 2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iƯn li yÕu: A. T¹o thµnh n­íc: VÝ dơ: dung dÞch NaOH ph¶n øng ®­ỵc víi dung dÞch HCl. PTPT: NaOH + HCl ® NaCl + H2O Do: H+ + OH- ® H2O ( ®iƯn li yÕu) B. T¹o thµnh axit yÕu: 3) ph¶n øng t¹o thµnh chÊt dƠ bay h¬i: Na2CO3+2HCl " 2NaCl + H2O + CO2# CO32- + 2H+ " H2O + CO2# KÕt lu©n: §Ĩ ph¶n øng trao ®ỉi ion xÈy ra th×: s¶n phÈm ph¶n øng ph¶i cã chÊt kÕt tđa hoỈc chÊt ®iƯn li yÕu hoỈc chÊt dƠ bay h¬i DỈn dß:VỊ nhµ lµm bµi tËp 2, 3, 4, SGK TiÕt sau luyƯn tËp, vỊ nhµ «n l¹i kiÕn thøc theo néi dung mơc kiÕn thøc cÇn nhí SGK vµ chuÈn bÞ nh÷ng bµi tËp trong mơc bµi tËp SGK. Ngµy so¹n: 28/08/2010 TiÕt 7 Bµi 4: ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iƯn li Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngày dạy I. Mơc tiªu bµi häc: 1. VỊ kiÕn thøc: - HiĨu ®­ỵc b¶n chÊt, ®iỊu kiƯn x¶y ra ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch chÊt ®iƯn li. - HiĨu ®­ỵc ph¶n øng thủ ph©n cđa muèi. 2. VỊ kü n¨ng: - Dùa vµo ®iỊu kiƯn x¶y ra ph¶n øng trao ®ỉi trong dung dÞch chÊt ®iƯn li ®Ĩ biÕt ®­ỵc ph¶n øng x¶y ra hay kh«ng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: GV: Dơng cơ vµ ho¸ chÊt thÝ nghiƯm: NaCl, AgNO3, NH3, Fe2(SO4)3, KI, hå tinh bét. III. Ph­¬ng ph¸p: IV. Tỉ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1. ỉn ®Þnh líp: 2. KiĨm tra bµi cị: 3. TiÕn tr×nh: Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Ho¹t ®éng 4: - GV: Cho quú tÝm vµo 4 lä ®ùng n­íc cÊt, råi cho lÇn l­ỵt c¸c mu