Giáo án Lịch sử 5 kì 1 - Trường Tiểu Học Vĩnh Thái

HƠN TÁM MƯƠI NĂM CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC VÀ ĐÔ HỘ(1858-1945) Bài 1: “BÌNH TÂY ĐẠI NGUYÊN SOÁI” TRƯƠNG ĐỊNH. I. MỤC TIÊU Sau bài học, học sinh(HS) nêu được: - Trương Định là một trong những tấm gương tiêu biểu trong phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Nam kì. - Ông là người có lòng yêu nước sâu sắc, dám chống lại lệnh vua để kiên quyết cùng nhân dân chống quân Pháp xâm lược. - Sơ đồ kẻ sẵn theo mục củng cố. II. ĐỒ DÙNG DẠY-HỌC - Hình vẽ trong SGK, phóng to nếu có điều kiện. - Bản đồ hành chính Việt Nam. - Phiếu học tập cho HS. - Sơ đồ kẻ sẵn theo mục củng cố. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Giới thiệu bài: - GV nêu khái quát hơn 80 năm chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ. - GV yêu cầu HS quan sát hình minh hoạ(tr5 SGK) và hỏi: tranh vẽ cảnh gì? Em có cảm nghĩ gì về buổi lễ được vẽ trong tranh? - GV giới thiệu bài: Trương Định là ai? Vì sao nhân dân ta lại dành cho ông tình cảm đặc biệt tôn kính như vậy? Hoạt động 1: Làm việc cả lớp Mục tiêu: Giúp HS biết tình hình đất nước ta sau khi thực dân Pháp mở cuộc xâm lược. Cách tiến hành: - HS nghe - 2 HS trả lời - HS lắng nghe GV giới thiệu bài - GV yêu cầu HS làm việc với SGK và trả lời các câu hỏi sau: + Nhân dân Nam kì đã làm gì khi thực dân Pháp xâm lược nước ta? + Triều đình nhà Nguyễn có thái độ thế nào trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp? - GV gọi HS trả lời các câu hỏi trước lớp. - GV chỉ bản đồ và giảng giải. - GV kết luận: Phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân dưới sự chỉ huy của Trương Định đã thu được một số thắng lợi và làm thực dân Pháp hoang mang lo sợ. HS đọc SGK, suy nghĩ và tìm câu trả lời. - Nhân dân Nam kì đã dũng cảm đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược. Nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra… - Triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ, không kiên quyết đấu tranh bảo vệ đất nước. - 2 HS lần lượt trả lời, lớp theo dõi và bổ sung ý kiến. Hoạt động 2: Làm việc nhóm. Mục tiêu: Giúp HS hiểu Trương Định kiên quyết cùng nhân dân chống quân xâm lược. Cách tiến hành: - GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu sau: Cùng đọc sách, thảo luận để trả lời các câu hỏi sau: 1. Năm 1862, vua ra lệnh cho Trương Định làm gì? Theo em lệnh của nhà vua đúng hay sai? Vì sao? 2. Nhận được lệnh vua, Trương Định có thái độ và suy nghĩ như thế nào ? 3. Nghĩa quân và dân chúng đã làm gì trước bắn khoăn đó của Trương Định? Việc làm đó có tác dụng như thế nào? 4. Trương định đã làm gì để đáp lại lòng tin yêu của nhân dân? - GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả thảo luận từng câu hỏi trước lớp. - GV nhận xét kết quả thảo luận. GV kết luận: năm 1862, triều đình nhà Nguyễn ký hoà ước nhường 3 tỉnh Miền Đông Nam Kì cho thực dân Pháp. Triều đình ra lệnh cho Trương Định phải giải tán lực lượng nhưng ông kiên quyết cùng với nhân dân chống quân xâm lược. - HS chia thành các nhóm nhỏ, cùng đọc sách, thảo luận để hoàn thành phiếu. Thư ký ghi ý kiến của các bạn vào phiếu. 1. Triều đình nhà Nguyễn ban lệnh xuống buộc Trương Định phải giải tán nghĩa quân và đi nhận chức Lãnh binh ở An giang. Lệnh này không hợp lý vì lệnh đó thể hiện sự nhượng bộ của triều đình với thực dân Pháp, kẻ đang xâm lược nước ta và trái với nguyện vọng của nhân dân. 2. Nhận được lệnh vua, Trương Định băn khoăn suy nghĩ: làm quan thì phải tuân lệnh vua, nếu không sẽ phải chịu tội phản nghịch; nhưng dân chúng và nghĩa quân không muốn giải tán lực lượng, một lòng một dạ tiếp tục kháng chiến. 3. Nghiã quân và dân chúng đã suy tôn Trương Định là “Bình Tây đại nguyên soái”. Điều đó đã cổ vũ, động viên ông quyết tâm đánh giặc. 4. Ông dứt khoát phản đối mệnh lệnh của triều đình và quyết tâm ở lại cùng với nhân dân đánh giặc. - HS báo cáo kết quả thảo luận theo hướng dẫn của GV. Hoạt động 3:Làm việc cả lớp Mục tiêu: Giúp HS hiểu lòng biết ơn và tự hào của nhân dân ta với “Bình Tây đại nguyên soái”. Cách tiến hành: - GV lần lượt nêu các câu hỏi sau cho HS trả lời: + Nêu cảm nghĩ của em về Bình Tây đại nguyên soái Trương Định. + Hãy kể thêm một vài mẩu chuyện về ông mà em biết. + Nhân dân ta đã làm gì để bày tỏ lòng biết ơn và tự hào về ông? - HS suy nghĩ, phát biểu ý kiến: + Ông là người yêu nước, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh bản thân mình cho dân tộc, cho đất nước. Em vô cùng khâm phục ông. + 2 HS kể. + Nhân dân ta đã lập đền thờ ông, ghi lại những chiến công của ông, lấy tên ông đặt cho tên đường phố, trường học… GV kết luận: Trương Định là một trong những tấm gương tiêu biểu trong phong trào đấu tranh chống thực dân pháp xâm lược của nhân dân Nam Kì. 2.Củng cố – dặn dò: - GV yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và hoàn thành nhanh sơ đồ trong SGK - GV tổng kết giờ học, tuyên dương các học sinh tích cực hoạt động tham gia xây dựng bài. - HS về học thuộc bài. - HS kẻ sơ đồ vào vở - HS trả lời. Rút kinh nghiệm :  Bài 2: NGUYỄN TRƯỜNG TỘ MONG MUỐN CANH TÂN ĐẤT NƯỚC. I. MỤC TIÊU Học xong bài này, HS nêu được: - Những đề nghị chủ yếu để canh tân đất nước của Nguyễn Trường Tộ. - Suy nghĩ và đánh giá của nhân dân ta về những đề nghị canh tân và lòng yêu nước của ông. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Chân dung Nguyễn Trường Tộ; phiếu học tập cho HS. - HS tìm hiểu về Nguyễn Trường Tộ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới: - GV gọi 3 HS lên bảng và yêu cầu trả lời các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS. - GV giới thiệu bài mới: trước sự xâm lược của thực dân Pháp, một số nhà nho yêu nước chủ trương canh tân đất nước để đủ sức tự lực, tự cường. Với mong muốn đó, Nguyễn Trường Tộ đã gửi lên vua Tự Đức nhiều bản điều trần mong muốn sự phồn thịnh của đất nước. Nội dung các bản điều trần đó thế nào? Nhà vua và triều đình có thái độ như thế nào? Hoạt động 1:Làm việc nhóm. Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu về Nguyễn Trường Tộ Cách tiến hành: - 3 HS lên bảng và lần lượt trả lời các câu hỏi sau: + Em hãy nêu những băn khoăn, suy nghĩ của Trương Định khi nhận được lệnh vua. + Em hãy cho biết tình cảm của nhân dân đối với Trương định. + Phát biểu cảm nghĩ của em về Trương định. - GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm để chia sẻ các thông tin đã tìm hiểu được về Nguyễn Trường Tộ theo hướng dẫn: + Các bạn trong nhóm đưa ra các thông tin, bài viết về Nguyễn Trường Tộ mà mình sưu tầm được. + Cả nhóm chọn lọc thông tin và ghi vào phiếu: Năm sinh, năm mất của Nguyễn Trường Tộ. Quê quán của ông. Trong cuộc đời của mình ông đã đi đâu và tìm hiểu được những gì? Ông đã có suy nghĩ gì để cứu nước nhà khỏi tình trạng lúc bấy giờ. - GV cho học sinh các nhóm báo cáo kết quả làm việc. - GV nhận xét kết quả làm việc của HS. - GV ghi một số nét về tiểu sử của Nguyễn Trường Tộ: Ông sinh năm 1830, mất năm 1871. Ông xuất thân trong một gia đình Công giáo, ở làng Bùi chu, huyện Hưng nguyên, tỉnhNghệ an. Từ bé ông đã nổi tiếng thông minh, học giỏi được dân trong vùng gọi là Trạng Tộ. Năm 1860 ông được sang Pháp, ở đó ông đã quan sát, tìm hiểu sự văn minh, giàu có của nước Pháp. Ông suy nghĩ rằng phải thực hiện canh tân đất nước thì nước ta mới thoát khỏi đói ngheo và trử thành nước mạnh. - HS chia thành các nhóm, mỗi nhóm 6-8 HS, hoạt động theo hướng dẫn của GV. - Đại diện nhóm lên bảng trình bày, các nhóm khác theo dõi, bổ sung ý kiến. Hoat động 2:Làm việc nhóm. Mục tiêu: giúp HS biết tình hình của đất nước ta trước sự xâm lược của thực dân Pháp. Cách tiến hành: - GV tổ chức cho HS tiếp tục hoạt động theo nhóm, cùng trao đổi để trả lời các câu hỏi sau: + Theo em tại sao thực dân Pháp có thể dễ dàng xâm lược nước ta? Điều đó cho thấy tình hình của đất nước ta lúc đó như thế nào? - GV cho HS báo cáo kết quả trước lớp. - GV hỏi: theo em tình hình đất nước như trên đã đặt ra yêu cầu gì để khỏi bị lạc hậu? - GV kết luận: nữa cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ chúng, trong khi nước ta cũng rất nghèo nàn lạc hậu. Yêu cầu tất yếu đối với hoàn cảnh nước ta lúc bấy giờ là phải thực hiện đổi mới đất nước. Hiểu được điều đó, Nguyễn Trường Tộ đã gửi bản điều trần lên vua Tự Đức đề nghị canh tân đất nước. - HS hoạt động nhóm. HS có thể nêu: + Thực dân Pháp dễ dàng xâm lược nước ta vì: Triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ thực dân Pháp. Kinh tế đất nước nghèo nàn, lạc hậu. Đất nước không đủ sức để tự lập, tự cường… - Đại diện nhóm HS phát biểu ý kiến trước lớp, HS các nhóm khác bổ sung. - HS trao đổi, nêu ý kiến: nước ta cần phải đổi mới để đủ sức tự lập, tự cường. - HS lắng nghe. Hoạt động 3:Làm việc theo cá nhân. Mục tiêu: giúp HS hiểu biết về những đề nghị canh tân đát nước của Nguyễn Trường Tộ. Cách tiến hành: - GV yêu cầu HS làm việc với SGK và trả lời những câu hỏi sau: + Nguyễn Trường Tộ đã đưa ra những đề nghị gì để canh tân đất nước? - HS đọc SGK và trả lời: + Nguyễn Trường Tộ đề nghị: Mở rộng quan hệ ngoại giao, buôn bán với nhiều nước Thuê chuyên gia nước ngoài giúp ta phát triển kinh tế Xây dựng quân đội hùng mạnh Mở trường dạy cách sử dụng máy móc, đóng tàu, đúc súng… + Nhà vua và triều đình nhà Nguyễn có thái độ như thế nào với những đề nghị của Nguyễn Trường Tộ? Vì sao? - GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả làm việc trước lớp: GV nêu từng câu hỏi cho HS trả lời. - GV hỏi thêm: việc vua quan nhà Nguyễn phản đối đề nghị canh tân của Nguyễn Trường Tộ cho thấy họ là người như thế nào? - GV yêu cầu HS lấy những ví dụ chứng minh về sự lạc hậu của vua quan nhà Nguyễn. GV kết luận: với mong muốn canh tân đất nước, Nguyễn Trường Tộ đã gửi đến nhà vua nhiều bản điều trần đề nghị cải cách. Tuy nhiên, những nội dung tiến bộ đó không được vua và triều đình chấp nhận vì sự bảo thủ và lạc hậu. Chính điều đó góp phần làm cho nước ta thêm suy yếu, chịu sự đô hộ của thực dân Pháp + Triều đình Nguyễn không cần thực hiện các đề nghị của Nguyễn Trường Tộ. Vua Tự Đức bảo thủ cho rằng những phương pháp cũ đủ để điều khiển quốc gia rồi. - 2 HS lần lượt nêu ý kiến, cả lớp nhận xét, bổ sung ý kiến. - 2 HS nêu ý kiến + Họ là người bảo thủ + Họ là người lạc hậu, không hiểu biết gì về thế giới bên ngoài quốc gia… - 2 HS nêu ví dụ: + Vua quan nhà Nguyễn không tin đèn treo ngược, không có dầu(đèn điện) mà vẫn sáng. + Vua quan nhà Nguyễn cho rằng chuyện xe đạp 2 bánh chuyển động rất nhanh mà không bị đổ là chuyện bịa. 2. Củng cố –dặn dò: - GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS trả lời -HS trả lời GV nhận xét tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài cũ và sưu tầm, chuẩn bị bài mới. Rút kinh nghiệm :  Bài 3: CUỘC PHẢN CÔNG Ở KINH THÀNH HUẾ I. MỤC TIÊU Sau bài học, HS có thể: - Thuật lại cuộc phản công ở kinh thành Huế do Tôn Thất Thuyết chỉ huy vào đêm mồng 5-7-1885. - Nêu được cuộc phản công ở kinh thành Huế đã mở đầu cho phong trào Cần Vương(1885-1896). - Biết trân trọng tự hào về truyền thống yêu nước, bất khuất của dân tộc ta. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Lược đồ kinh thành Huế năm 1885, có các vị trí kinh thành Huế, đồn Mang cá, toà Khâm Sứ(nếu có). - Bản đồ hành chính Việt Nam. - Hình minh hoạ trong SGK. - Phiếu học tập của HS. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới: - GV gọi 3 HS lên bảng hỏi và yêu cầu trả lời các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS - GV giới thiệu bài: trong bài học hôm nay chúng ta cùng trở về với sự việc bi tráng diễn ra đêm 5-7-1885 tại kinh thành Huế. Hoạt động 1:Làm việc cả lớp. Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu về Tôn Thất Thuyết. Cách tiến hành: - 3 HS lên bảng và lần lượt trả lời các câu hỏi sau: + Nêu những đề nghị canh tân đất nước của Nguyễn Trường Tộ. + Những đề nghị đó có được vua quan nhà Nguyễn nghe theo và thực hiện không? Vì sao?. + Phát biểu cảm nghĩ của em về việc làm của Nguyễn Trường Tộ. - GV nêu vấn đề: năm 1884, triều đình nhà Nguyễn kí hiệp ước công nhận quyền đo hộ của thực dân Pháp . sau hiệp ước này, tình hình đất nước có những nét chính nào? Các em hãy đọc SGK và trả lời các câu hỏi: + Quan lại triều đình nhà Nguyễn có thái độ đối với thực dân Pháp như thế nào? + Nhân dân ta phản ứng thế nào trước sự việc triều đình kí hiệp ước với thực dân Pháp? - GV nêu từng câu hỏi trên và gọi HS trả lời. - GV nhận xét câu trả lời của HS, sau đó nêu kết luận: sau khi triều đình nhà Nguyễn kí hiệp ước công nhận quyền đô hộ của thực dân Pháp, nhân dân vẫn kiên quyết chiến đấu không khuất phục; Quan lại triều đình nhà Nguyễn chia làm 2 phái: phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết chủ trường và phái chủ hoà. - HS nghe GV nêu để xác định vấn đề, sau đó tự đọc SGK và tìm câu trả lời cho các câu hỏi. + Quan lại triều đình nhà Nguyễn chia làm 2 phái: Phái chủ hoà chủ trương thương thuyết với thực dân Pháp. Phái chủ chiến, đại diện là Tôn Thất Thuyết, chủ trương cùng nhân dân tiếp tục chiến đấu chống thực dân Pháp, giành lại độc lập dân tộc. Để chuẩn bị kháng chiến lâu dài, Tôn Thất Thuyết cho lập các căn cứ ở vùng rừng núi và lập các đội nghiã binh luyện tập sẵn sàng đánh Pháp. + Nhân dân ta không chịu khuất phục thực dân Pháp. - 2 HS lần lượt trả lời, cả lớp theo dõi, bổ sung ý kiến. Hoat động 2:Làm việc nhóm. Mục tiêu: giúp HS biết nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa của cuộc phản công ở kinh thành Huế. Cách tiến hành: - GV chia HS thành các nhóm, yêu cầu thảo luận để trả lời các câu hỏi sau: + Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc phản công ở kinh thành Huế? + Hãy thuật lại cuộc phản công ở kinh thành Huế.(cuộc phản công diễn ra khi nào? Ai là người lãnh đạo? Tinh thần phản công của quân ta như thế nào? Vì sao cuộc phản công thất bại?) - GV tổ chức cho HS trình bày kết quả thảo luận trước lớp. - GV nhận xét về kết quả thảo luận của HS. - HS chia thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm 4-6 HS, cùng thảo luận và ghi các câu trả lời vào phiếu. + Tôn Thất Thuyết, người đứng đầu phái chủ chiến đã tích cực chuẩn bị để chống Pháp. Trước sự uy hiếp của kẻ thù, Tôn Thất Thuyết đã quyết định nổ súng trước để giành thế chủ động. + Đêm mồng 5-7-1885, cuộc phản công ở kinh thành Huế bắt đầu bằng tiếng nổ rầm trời của súng thần công, quân ta do Tôn Thất Thuyết chỉ huy tấn công thẳng vào đồn Mang Cá và toà Khâm Sứ Pháp. Bị bất ngờ quân Pháp bối rối, nhưng nhờ có ưu thế về vũ khí, đến gần sáng thì đánh trả lại. Quân ta chiến đấu oanh liệt, dũng cảm nhưng vũ khí lạc hậu, lực lượng ít… Từ đó phong trào chống Pháp bùng lên mạnh mẽ trong cả nước. - 3 nhóm HS cử đại diện báo cáo kết quả thảo luận. Sau mỗi lần báo cáo, cả lớp bổ sung ý kiến. Hoạt động 3:Làm việc theo cá nhân, nhóm. Mục tiêu: giúp HS hiểu biết về Tôn Thất Thuyết, vua Hàm Nghi và phong trào Cần Vương. Cách tiến hành: - GV yêu cầu HS trả lời: + Sau cuộc phản công ở kinh thành Huế bị thất bại, Tôn Thất Thuyết đã làm gì? Việc làm đó có ý nghĩa như thế nào với phong trào chống Pháp của nhân dân ta? + Sau cuộc phản công bị thất bại, Tôn Thất Thuyết đã đưa vua Hàm Nghi và đoàn tuỳ tùng lên vùng rừng núi Quảng trị để tiếp tục kháng chiến. Tại đây ông đã lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương kêu gọi nhân dân cả nước đứng lên giúp vua. - GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, chia sẽ với bạn trong nhóm những thông tin, hình ảnh sưu tầm được. - GV gọi HS trình bày kết quả thảo luận và yêu cầu HS các nhóm khác theo dõi, bổ sung ý kiến. - GV có thể giới thiệu thêm về vua Hàm Nghi(SGK). - GV nêu câu hỏi: + Em hãy nêu tên các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu hưởng ứng phong trào Cần Vương? GV kết luận: Sau cuộc phản công bị thất bại, Tôn Thất Thuyết đã rút về rừng đểtiếp tục kháng chiến. Ông đã lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương kêu gọi nhân dân cả nước đứng lên giúp vua. - HS làm việc theo nhóm thoe yêu cầu của GV. - 3 HS lần lượt trình bày kết quả trước lớp(mỗi HS chỉ nêu 1 vấn đề), cả lớp theo dõi, bổ sung ý kiến. - HS lắng nghe. - 2 HS trả lời + Phạm Bành, Đinh Công Tráng(Ba Đình-Thanh Hoá) + Phan Đình Phùng(Hương Khê-Hà Tĩnh) + Nguyễn Thiện Thuật(Bãi Sậy-Hưng Yên) 2. Củng cố –dặn dò: - GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS trả lời -HS trả lời GV nhận xét tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài cũ và sưu tầm, chuẩn bị bài mới. Rút kinh nghiệm :  Bài 4: XÃ HỘI VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX - ĐẦU THẾ KỶ XX I. MỤC TIÊU Sau bài học, HS nêu được: - Cuối thế kỷ XĨ- đầu thế kỷ XX, xã hội nước ta có nhiều biến đổi do hệ quả của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. - Nêu được cuộc phản công ở kinh thành Huế đã mở đầu cho phong trào Cần Vương(1885-1896). - Bước đầu nhận biết mối quan hệ giữa kinh tế và xã hội.(kinh tế thay đổi kéo theo sự thay đổi của xã hội) II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Hình minh hoạ trong SGK. - Phiếu học tập của HS. - Tranh ảnh, tư liệu về kinh tế xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX-đầu thế kỷ XX III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới: - GV gọi 3 HS lên bảng hỏi và yêu cầu trả lời các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS - GV yêu cầu HS quan sát các hình vẽ minh hoạ trong SGK và hỏi: các hình ảnh này gợi cho em suy nghĩ gì về xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX-đầu thế kỷ XX? - GV giới thiệu bài. Hoạt động 1:Làm việc cả lớp. Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu về những thay đổi của nền kinh tế Việt Nam cuối thế kỷ XIX-đầu thế kỷ XX Cách tiến hành: - 3 HS lên bảng và lần lượt trả lời các câu hỏi sau: + Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc phản công ở kinh thành Huế đêm 5-7-1885? + Thuật lại diễn biến của cuộc phản công này. + Cuộc phản công ở kinh thành Huế đêm 5-7-1885 có tác động gì đến lịch sử nước ta khi đó? - HS nêu - GV yêu cầu HS làm theo cặp cùng đọc sách, quan sát các hình minh hoạ và trả lời các câu hỏi sau: + Trước khi thực dân Pháp xâm lược, nền kinh tế Việt Nam có những ngành nào là chủ yếu? + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam chúng đã thi hành những biện pháp nào để khai thác, bóc lột vơ vét tài nguyên của nước ta? Những việc làm đó đã dẫn đến sự ra đời của các ngành kinh tế mới nào? + Ai là người được hưởng những nguồn lợi do phát triển kinh tế? - GV gọi HS phát biểu ý kiến trước lớp. - GV kết luận: từ cuối thế kỷ XIX, thực dân Pháp tăng cường khai thác mỏ, lập nhà máy, đồn điền để vơ vét tài nguyên và bóc lột nhân dân ta. Sự xuất hiện của các ngành kinh tế mới đã làm cho xã hội nước ta thay đổi như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp. - HS làm việc theo cặp, tìm câu trả lời cho các câu hỏi. + Trước khi thực dân Pháp xâm lược, nền kinh tế Việt Nam dựa vào nông nghiệp là chủ yếu, bên cạnh đó tiểu thủ công nghiệp cũng phát triển 1 số ngành như dệt, gốm, đúc đồng… + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, chúng đã khai thác khoáng sản của đất nước ta như khai thác than(Quảng Ninh), thiếc ở Tĩnh Túc(Cao Bằng), bạc ở Ngân sơn(Bắc Cạn)… Chúng xây dựng các nhà máy điện, nước, ximăng, dệt để bóc lột người lao động…. + Người Pháp - 3 HS lần lượt phát biểu, các bạn khác cùng nhận xét, bổ sung ý kiến. Hoat động 2:Làm việc nhóm. Mục tiêu: giúp HS biết những thay đổi trong xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX-đầu thế kỷ XX và đời sống của nhân dân.. Cách tiến hành: - GV tiếp tục yêu cầu HS thảo luận theo cặp để trả lời các câu hỏi sau: + Trước khi thực dân Pháp xâm lược, xã hội Việt Nam có những tầng lớp nào? + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, xã hội có gì thay đổi, có thêm những tầng lớp mới nào? + Nêu những nét chính về đời sống của công nhân và nông dân Việt Nam cuối thế kỷ XIX-đầu thế kỷ XX - GV cho HS phát biểu ý kiến trước lớp. - GV nhận xét kết quả làm việc của HS và hỏi thêm. - GV kết luận: trước đây xã hội Việt Nam chủ yếu chỉ có địa chủ phong kiến và nông dân, nay xuất hiện những giai cấp, tầng lớp mới: công nhân, chủ xưởng, nhà buôn, viên chức… . Thành thị phát triển, lần đầu tiên ở Việt Nam cóđường ôtô, xe lửa nhưng đời sống của nông dân và công nhân thì ngày càng kiệt quệ, khổ sở. - HS làm việc theo cặp, tìm câu trả lời cho các câu hỏi. + Trước khi thực dân Pháp xâm lược, xã hội Việt Nam có hai giai cấp là địa chủ phong kiến và nông dân. + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, sự xuất hiện của các ngành kinh tế mới kéo theo sự thay đổi của xã hội. Bộ máy cai trị thuộc địa hình thành; thành thị phát triển, buôn bán mở mang làm xuất hiện các tầng lớp mới như: viên chức, trí thức, chủ xưởng nhỏ và đặc biệt là giai cấp công nhân. + Nông dân Việt Nam bị mất ruộng đất, đói ngèo phải vào làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp, đồn điền và nhận đồng lương rẻ mạt nên đời sống vô cùng khổ cực. - 3 HS lần lượt trình bày ý kiến của mình theo các câu hỏi trên. Cả lớp theo dõi, bổ sung ý kiến. 2. Củng cố –dặn dò: - GV yêu cầu HS lập bảng so sánh tình hình kinh tế xã hội Việt Nam trước và sau khi thực dân Pháp xâm lược nước ta. - HS làm cá nhân, tự hoàn thành bảng so sánh. GV nhận xét tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài cũ và chuẩn bị bài mới: sưu tầm tranh ảnh tư liệu về nhân vật lịch sử Phan Bội Châu và phong trào Đông Du. Rút kinh nghiệm :  Bài 5: PHAN BỘI CHÂU VÀ PHONG TRÀO ĐÔNG DU I. MỤC TIÊU Sau bài học, HS nêu được: - Phan Bội Châu là nhà yêu nước tiêu biểu ở Việt Nam đầu thế kỷ XX. - Phong trào Đông du là phong trào yêu nước nhằm mục đích chống thực dân Pháp; thuật lại phong trào Đông du . II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Chân dung Phan Bội Châu. - Phiếu học tập của HS. - HS chuẩn bị các thông tin, tranh ảnh sưu tầm được về phong trào Đông du và Phan Bội Châu. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC CHỦ YẾU HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới: - GV gọi 3 HS lên bảng hỏi và yêu cầu trả lời các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS - GV cho HS quan sát chân dung Phan Bội Châu và hỏi: em có biết nhân vật lịch sử này tên là gì, có đóng góp gì cho lịch sử nước nhà không? - GV giới thiệu bài: đầu thế kỷ XX, ở nước ta có 2 phong trào chống Pháp tiêu biểu do 2 chí sĩ yêu nước là Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh lãnh đạo. Hoạt động 1:Làm việc theo nhóm. Mục tiêu: Giúp HS tìm hiểu về tiểu sử của Phan Bội Châu. Cách tiến hành: - 3 HS lên bảng và lần lượt trả lời các câu hỏi sau: + Từ cuối thế kỷ XIX, ở Việt Nam đã xuất hiện những ngành kinh tế mới nào? + Những thay đổi về kinh tế đã tạo ra những giai cấp, tầng lớp mới nào trong xã hội Việt Nam? - HS nêu hiểu biết của bản thân. Đó là Phan Bội Châu, ông là nhà yêu nước tiêu biểu đầu thế kỷ XX. - GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm để giải quyết yêu cầu: + Chia sẻ với các bạn trong nhóm thông tin, tư liệu tìm hiểu được về Phan Bội Châu. + Cả nhóm cùng thảo luận, chọn lọc thông tin để viết thành tiểu sử của Phan Bội Châu. - GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả tìm hiểu trước lớp. - GV nêu nhận xét phần tìm hiểu của HS, sua đó nêu những nét chính về tiểu sử Phan Bội Châu: ông sinh năm 1867 trong 1 gia đình nhà nho nghèo, giàu truyền thống yêu nước thuộc huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Khi còn rất trẻ, ông đã có nhiệt cứu nước… . Ông là người khởi xướng, tổ chức và giữ vai trò trọng yếu trong phong trào Đông du. Từ năm 1905 đến 1908, phong trào này đã đưa được nhiều thanh niên ra nước ngoài học để trở về cứu nước. Sau khi phong trào Đông du tan rã. Phan Bội Châu tiếp tục hoạt động tại Trung quốc, Thái lan. Năm 1925 ông bị Pháp bắt ở Trung quốc đưa về Việt Nam… Ông mất ngày 29-10-1940 tại Huế. - HS làm việc theo nhóm. + Lần lượt từng HS trình bày thông tin của mình trước nhóm. + Các thành viên trong nhóm thảo luận để lựa chọn thông tin và ghi vào phiếu học tập. - Đại diện 1 nhóm HS trả lời, các nhóm khác bổ sung ý kiến. Hoat động 2:Làm việc nhóm. Mục tiêu: giúp HS hiểu sơ lược về phong trào Đông du. Cách tiến hành: - GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm, cùng đọc SGK và thuật lại những nét chính về phong trào Đông du dựa theo các câu hỏi gợi ý sau: + Phong trào Đông du diễn ra vào thời gian nào? Ai là người lãnh đạo? Mục đích của phong trào là gì? + Nhân dân trong nước, đặc biệt là các thanh niên yêu nước đã hưởng ứng phong trào Đông du như thế nào? + Kết quả của phong trào Đông du và ý nghiã của phong trào này là gì? - GV tổ chức cho HS trình bày kết quả thảo luận trước lớp. - GV tổ chức cho HS trình bày các nét chính về phong trào Đông du trước lớp. - GV nhận xét về kết quả thảo luận của HS, sau đó hỏi cả lớp: + Tại sao trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn, nhóm thanh niên Việt Nam vẫn hăng say học tập? + Tại sao chính phủ Nhật trục xuất Phan Bội Châu và những người du học? - GV giảng thêm: sự thất bại của phong trào Đông du cho thấy rằng đã là đế quốc thì không phân biệt màu da, chúng sẵn sàng cấu kết với nhau để áp bức dân tộc ta. - HS làm việc theo nhóm,