Giáo án Lịch sử Lớp 10 - Tiết 19, Bài 17: Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến

Chương II : việt nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV tiết19 :bài 17. quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến Ngày soạn. 30/10/2010 Ngày dạy: 10a: sĩ số: 10b: 10c: 10d: I. Mục tiêu bài học. Học sinh nắm được: - Quỏ trỡnh xõy dựng và hoàn chỉnh nhà nước phong kiến Việt Nam diễn ra trong một thời gian lõu dài trờn một lónh thổ thống nhất.. - Bồi dưỡng ý thức độc lập dõn tộc, bảo vệ sự thống nhất nước nhà. Bồi dưỡng niềm tự hào dõn tộc. - Rốn luyện kỹ năng phõn tớch so sỏnh. II. Thiết bị - Một số tư liệu về nhà nước cỏc triều Lý, Trần, Lờ, Sơ. III. Tổ chức dạy và học 1.ổn định tổ chức: Giáo viên ghi sĩ số học sinh. 2. Kiểm tra: Túm tắt diễn biến, qua đú nờu nguyờn nhõn thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Bạch Đằng. 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt GV: Việc Ngụ Quyền xưng vương xõy dựng một chớnh quyền mới cú ý nghĩa gỡ? H: Em cú nhận xột gỡ về tổ chức nhà nước thời Đinh, tiền Lờ?. Thời Đinh, Lờ nhà nước quõn chủ chuyờn chế chớnh thức được thành lập. - Giải thớch khỏi niệm quõn chủ chuyờn chế: Vua đứng đầu nắm mọi quyền hạn. Tuy nhiờn mức độ chuyờn chế ở mọi triều đại, mỗi nước khỏc nhau. H: Nhỡn vào cỏch tổ chức bộ mỏy nhà nước ở nước ta ở thế kỷ X, em cú nhận xột gỡ? sự sụp đổ của nhà Lờ và sự thành lập của Nhà Lý và những ý nghĩa trọng đại của cỏc vua thời Lý. - GV: Lý Cụng Uẩn, trớch đọc Chiếu dời đụ và việc đổi quốc hiệu Đại Việt ị Sự tồn tại của kinh đụ Thăng Long, sự lớn mạnh trường tồn của nước Đại Việt. ? Bộ mỏy chớnh quyền trung ương thời Lý - Trần - Hồ được tổ chức như thế nào. (Liờn hệ với cỏc cơ quan trung ương ngày nay). cỏc cơ quan trung ương bao gồm: HS đọc SGK để thấy được những chớnh sỏch cải cỏch của Lờ Thỏnh Tụng ở cả trung ương lẫn địa phương. H. Trỡnh bày về cải cỏch của Lờ Thỏnh Tụng? H. Em cú nhận xột gỡ về cuộc cải cỏch của Lờ Thỏnh Tụng và bộ mỏy nhà nước thời Lờ sơ? Quyền lực tập trung trong tay vua. Chứng tỏ bộ mỏy nhà nước quõn chủ chuyờn chế nhà Lờ đạt đến mực độ cao, hoàn thiện. ? Sự ra đời của bộ luật thời Trần có tác dụng gì? H. chớnh sỏch đối nội, đối ngoại cơ bản của cỏc triều đại phong kiến? Chăm lo đờ điều, khuyến khớch sản xuất nụng nghiệp,.. I. Bước đầu xây dựng nhà nước độc lâp ở thế kỉ X - Năm 939 Ngụ Quyền xưng vương, thành lập chớnh quyền mới, đúng đụ ở Đụng Anh Hà Nội.đ Mở đầu xõy dựng nhà nước độc lập tự chủ. - Năm 968 sau khi dẹp loạn 12 sứ quõn, Đinh Bộ Lĩnh lờn ngụi, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt. Chuyển kinh đụ về Hoa Lư, Ninh Bỡnh. - Tổ chức bộ mỏy nhà nước thời Đinh, tiền Lờ chớnh quyền trung ương cú 3 ban: Ban văn, Ban vừ, Tăng ban. + Về hành chớnh chia nước thành 10 đạo. + Tổ chức quõn đội theo chế độ ngụ binh ư nụng. Vua Tề tướng Đại thần Sảnh Viện Đài - Trong thế kỷ X nhà nước độc lập tự chủ theo thiết chế quõn chủ chuyờn chế đó được xõy dựng. Cũn sơ khai, song đó là nhà nước độc lập tự chủ của nhõn dõn ta. II. Phát triển và hoàn chỉnh nhà nước phong kiến ở các thế kỉ XI- XV 1. Tổ chức bộ mỏy nhà nước: - Năm 1010 Lý Cụng Uẩn dời đụ từ Hoa Lư về Thăng Long (thủ đụ Hà Nội ngày nay). - Năm 1054 Lý Thỏnh Tụng đặt quốc hiệu là Đại Việt. ị Mở ra một thời kỳ phỏt triển mới của dõn tộc. - Bộ mỏy nhà nước Lý ị Trần ị Hồ. *cơ quan trung ương - Vua: Cú quyền ngày càng cao. - Sảnh ị Mụn hà sảnh- Thượng thư sảnh - Viện ị Hàn lõm viờn- Quốc sử viện - Đài ị Ngự sử đài *Chớnh quyền địa phương: + Chia thành lộ, trấn do hoàng thõn quốc thớch cai quản. + Dưới là: Phủ, huyện, chõu do quan lại của triều đỉnh trụng coi. * Bộ mỏy nhà nước thời Lờ sơ: - Năm 1428 sau khi chiến thắng nhà Minh Lờ Lợi lờn ngụi hoàng đế để lập nhà Lờ (Lờ sơ) - Những năm 60 của thế kỷ XV, Lờ Thỏnh Tụng tiến hành một cuộc cải cỏch hành chớnh lớn. + Cả nước chi thành 13 đạo, thừa tuyờn mỗi đạo cú 3 ti (Đụ ti, thừa ti, hiến ti) + Dưới đạo là: Phủ, huyện, chõu, xó.ị Dưới thời Lờ bộ mỏy nhà nước quõn chủ chuyờn chế đạt mức độ cao, hoàn chỉnh. 2. Luật phỏp và quõn đội: * Luật phỏp: - 1042 vua Lý Thỏnh Tụng ban hành hỡnh thư (bộ luật đầu tiờn) - Thời Trần: Hỡnh luật - Thời Lờ biờn soạn một số luật đầu đủ gọi là Cuối chiều hỡnh luật.ị Luật phỏp nhằm bảo vệ quyền hành của g/c thống trị, an ninh đất nước và một số quyền lợi chõn chớnh của nhõn dõn. * Quõn đội: Được tổ chức quy củ.Gồm: Cấm binh (bảo vệ kinh thành) và quõn chớnh quy bảo vệ đất nước.Ngoại binh: Tuyển theo chế độ ngụ binh ư nụng. 3. Hoạt động đối nội và đối ngoại: * Đối nội: - Quan tõm đến đời sống nhõn dõn. - Chỳ ý đoàn kết đến cỏc dõn tộc ớt người. * Đối ngoại: Với nước lớn phương Bắc. + Quan hệ hoà hiếu. + Đồng thời sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc.- Với: Chăm pa, Lào, Chõn Lạp cú lỳc thõn thiện, cú lỳc xảy ra chiến tranh. 4. Củng cố. - Cỏc giai đoạn hỡnh thành, phỏt triển và hoàn thiện của bộ mỏy nhà nước quõn chủ chuyờn chế phong kiến Việt Nam. + Sự hoàn chỉnh của nhà nước phong kiến Việt Nam thời Lờ sơ. 5. Giao nhiệm vụ về nhà. - HS học bài, trả lời cõu hỏi SGK.Đọc trước bài 18 giờ sau học.