Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Tiết 13: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội 1921-1941

Ngày dạy ..............lớp 11B1.tổng số ........... vắng ................ ............ lớp 11B4.tổng số ........... .vắng ................ .......... ..lớp 11B6.tổng số .............vắng ................ .............lớp 11B7.tổng số .............vắng ................ Tiết 13 Bài 10: LIÊN XÔ XAY DỰNG CHỦ NGHĨA Xà HỘI (1921-1941) I.Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: HS nắm được - Công cuộc xây dựng CNXH ở Liên Xô :1921-1941(tiến hành công nghiệp hóa,tập thể hóa....) 2.Kỹ năng - Rèn luyện năng tập hợp, phân tích tư liệu lịch sử, để hiểu bản chất của sự kiện lịch sử. - Tăng cường khả năng đối chiếu, so sánh các sự kiện lịch sử để hiểu rõ hơn đặc trưng lịch sử của từng sự kiện. 3.Thái độ - Giúp các em nhận thức được sức mạnh, tính ưu việt và những thành tựu vĩ đại của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. - Tránh tư tưởng phủ định lịch sử, phủ nhận những đóng góp to lớn của chủ nghĩa xã hội với tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại. II.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1.GV: Bài soạn,Lược đồ Liên Xô năm 1940. - Một số tranh ảnh về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. - Tư liệu, mẩu chuyện lịch sử về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô thời kỳ (1921 - 1941) 2.HS:Vở,SGK,... III.Tiến trình bài dạy 1.Kiểm tra bài cũ Câu 1. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga.Vì sao năm 1917, ở nước Nga lại diễn ra hai cuộc cách mạng? 2.Bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cơ bản Hoạt đông 1:Tìm hiểu nội dung chính sách kinh tế mới và tác động của nó đối với nền kinh tế Nga. GV:yêu cầu HS tìm hiểu về tình hình nước Nga (năm 1921). HS: theo dõi SGK, trả lời,GV: nhận xét,kết luận.Phân tích những hạn chế của chính sách cộng sản thời chiến đối với nước Nga thời kì này . GV: hỏi.Nội dung chính sách kinh tế mới?so với chính sách cộng sản thời chiến.theo em,Nội dung của NEP có gì khác chính sách CSTC HS: trả lời, GV: nhận xét, bổ xung, kết luận. GV: yêu cầu HS Quan s¸t h×nh 26 - SGK vµ nªu nhËn xÐt vÒ t¸c ®éng cña ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc Nga. Hoạt động 2: Biết được sự thành lập liên bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết GV yêu cầu HS theo dõi SGK sự thành, mở rộng Liên bang Xô viết. HS theo dõi SGK tự tóm tắt vào vở. GV hỏi: Tại sao thành lập Liên bang XV?Việc thành lập liên bang XV có ý nghĩa gì? HS theo dõi SGK suy nghĩ và trả lời. - GV mở rộng: Mặc dù có sự phát triển chênh lệch về nhiều mặt giữa các nước cộng hòa, nhưng tư tưởng chỉ đạo của Lê-Nin trong việc thành lập Liên bang là: bình đẳng về mọi mặt, quyền dân tộc tự quyết, thủ tiêu bất bình đẳng dân tộc và xây dựng cộng đồng anh em, giữa các dân tộc. Tư tưởng chỉ đạo đó đã chỉ ra con đường giải quyết đúng đắn về dân tộc trên đất nước Xô viết... Hoạt động 3:Trình bày những thành tựu của LX trong các kế hoạch 5 năm từ 1921-1941 GV:dẫn dắt- Sau khi hoµn thµnh c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ, nh©n d©n Liªn X« b­íc vµo thêi k× x©y dùng chñ nghÜa x· héi, víi các kế hoạch 5 năm: nhiÖm vô träng t©m lµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa hỏi:mục đích của CNH,nội dung? HS: suy nghĩ,trả lời,GV: nhận xét,kết luận. GV: với các kế hoạch 5 năm,công cuộc XDCNXH ở liên xô đã đạt được thành tựu nào? HS: suy nghĩ ,trả lời.GV: nhận xét,kết luận. phân tích các thành tựu - Quan s¸t h×nh 27. L­îc ®å Liªn X« n¨m 1940 - SGK, x¸c ®Þnh trªn l­îc ®å vÞ trÝ c¸c n­íc Céng hoµ thuéc Liªn bang X« viÕt. - Quan s¸t h×nh 27 - SGK, ®Ó biÕt thªm vÒ nh÷ng thµnh tùu trong c«ng cuéc x©y dnùg CNXH ë Liªn X«. GV: bên cạnh những thành tựu ,có hạn chế nào không? HS: theo dõi SGK trả lời,GV nhận xét.chốt ý Hoạt động 4:Hiểu được chính sách đối ngoại của Liên Xô GV:Em hãy cho biết chính sách đối ngoại của LX trong quá trình xây dựng CNXH(1921-1941),ý nghĩa? HS: phát biểu,GV:nhận xét,chốt ý. I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921 - 1925) 1. Chính sách kinh tế mới - N¨m 1921, n­íc Nga X« viÕt b­íc vµo thêi k× hoµ b×nh, x©y dùng ®Êt n­íc trong hoµn c¶nh cùc k× khã kh¨n: nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ nghiªm träng, t×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi kh«ng æn ®Þnh, b¹o lo¹n x¶y ra ë kh¾p n¬i. - Th¸ng 3/1921, V.I.Lªnin ®Ò ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, bao gåm c¸c chÝnh s¸ch quan träng vÒ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp vµ tiÒn tÖ; trong ®ã quan träng nhÊt lµ thay thÕ chÕ ®é tr­ng thu l­¬ng thùc thõa b»ng chÕ ®é thu thuÕ l­¬ng thùc; cho phÐp tù do bu«n b¸n nh»m kh«i phôc, ®Èy m¹nh mèi liªn hÖ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n; t­ nh©n vµ t­ b¶n n­íc ngoµi ®­îc khuyÕn khÝch kinh doanh, ®Çu t­ ë Nga d­íi sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc, nhµ n­íc chØ n¾m c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín: nÒn kinh tÕ n­íc Nga ®· ®­îc kh«i phôc vµ ®­a l¹i sù chuyÓn ®æi kÞp thêi tõ nÒn kinh tÕ do nhµ n­íc n¾m ®éc quyÒn vÒ mäi mÆt sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nh­ng vÉn ®Æt d­íi sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc. 2.Liên bang Xô Viết thành lập - Nh»m t¨ng c­êng søc m¹nh vÒ mäi mÆt cña c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc, th¸ng 12/1922, Liªn bang Céng hoµ x· héi chñ nghÜa X« viÕt (Liªn X«) ®· ®­îc thµnh lËp gåm 4 n­íc céng hoµ ®Çu tiªn lµ: Nga, Ucraina, Bªl«rótxia vµ Ngo¹i Capad¬. - T­ t­ëng chØ ®¹o c¬ b¶n cña V.I.Lªnin trong viÖc thµnh lËp Liªn bang X« viÕt lµ sù b×nh ®¼ng chñ quyÒn vÒ mäi mÆt vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt cña c¸c d©n téc, sù gióp ®ì lÉn nhau trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. - Ngµy 21/1/1924, V.I. Lªnin qua ®êi, ®©y lµ mét tæn thÊt to lín ®èi víi nh©n d©n Liªn X«, giai cÊp c«ng nh©n quèc tÕ vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc trªn toµn thÕ giíi. II.C«ng Cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« (1925 - 1941) 1.Nh÷ng kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Çu tiªn - Sau khi hoµn thµnh c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ, nh©n d©n Liªn X« b­íc vµo thêi k× x©y dùng chñ nghÜa x· héi, víi nhiÖm vô träng t©m lµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa theo ®­êng lèi ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng (c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y mãc, c«ng nghiÖp n¨ng l­îng, c«ng nghiÖp khai kho¸ng, c«ng nghiÖp quèc phßng...). - Liªn X« ®· tõng b­íc gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c Ên ®Ò liªn quan tíi c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ nh­: vèn ®Çu t­, ®µo t¹o c¸n bé kÜ thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ... - Tõ n¨m 1928, Liªn X« b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn dµi h¹n. Sau khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thøc nhÊt (1928 - 1933) vµ kÕ haäch 5 n¨m lÇn thø hai (1933 - 1937), Liªn X« ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín, ®­a Liªn X« tõ mét n­íc n«ng nghiÖp trë thµnh mét c­êng quèc c«ng nghiÖp x· héi chñ nghÜa. N¨m 1937, s¶n l­îng c«ng nghiÖp chiÕm tíi 77,4% tæng s¶n phÈm quèc d©n. .Trong n«ng nghiÖp ®· tiÕn hµnh tËp thÓ ho¸ víi sù tham gia cña 93% sè n«ng hé, chiÕm 90% diÖn tÝch ®Êt canh t¸c cïng sù c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp. .VÒ v¨n ho¸ - gi¸o dôc, Liªn X« ®· thanh to¸n n¹n mï ch÷, ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ nÒn v¨n ho¸ - nghÖ thuËt X« viÕt (v¨n häc, ®iÖn ¶nh, ©m nh¹c...). .VÒ x· héi, c¸c giai cÊp bãc lét ®· bÞ xo¸ bá, chØ cßn hai giai cÊp lao ®éng lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n tËp thÓ cïng tÇng líp trÝ thøc x· héi chñ nghÜa. - Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín lµ chñ yÕu, trong suèt thêi k× nµy Ban l·nh ®¹o Liªn X« ®· ph¹m ph¶i mét sè sai lÇm, thiÕu sãt nh­: kh«ng coi träng nguyªn t¾c tù nguyÖn cña n«ng d©n trong tËp thÓ ho¸, ch­a chó ý ®óng møc viÖc ®¶m b¶o vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n... 2. Quan hÖ ngoại giao cña Liªn X« - Sau C¸ch m¹ng th¸ng M­êi, chÝnh quyÒn X« viÕt ®· tõng b­íc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi mét sè n­íc ë ch©u ¸ vµ ch©u ¢u. - Tõ 1921, khi b­íc vµo thêi k× hoµ b×nh x©y dùng ®Êt n­íc, Liªn X« ®· kiªn tr× ®Êu tranh trong quan hÖ quèc tÕ, tõng b­íc ph¸ vì chÝnh s¸ch bao v©y vÒ kinh tÕ vµ c« lËp vÒ ngo¹i giao cña c¸c n­íc quèc tÕ, kh¼ng ®Þnh ®Þa vÞ quèc tÕ cña Nhµ n­íc X« viÕt. - §Õn ®Çu n¨m 1925, Liªn X« ®· thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc víi trªn 20 quèc gia, trong ®ã cã c¸c n­íc lín nh­ §øc, Anh, Italia, Ph¸p, NhËt..., riªng víi MÜ ph¶i tíi n¨m 1933. 3.củng cố,luyện tập: Hệ thống hóa các kiến thức bài học:Nội dung chính sách kinh tế mới và tác động của nó.những thành tựu của LX trong xây dựng CNXH:1921-1941 4.Hướng dẫn học sinh tự học HS: về nhà học bài cũ ,dọc bài 11,thống kê các giai đoạn lịch sử nước Nga từ CMT10->1941