Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Tiết 16, Bài 13: Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới 1918-1939 - Đặng Văn Hiệu

Ngày soạn: 11/12/2009 Ngày dạy 14/12/2009 - Lớp dạy:11E Ngày dạy 15/12/2009 - Lớp dạy: 11D,C Ngày dạy 17/12/2009 - Lớp dạy: 11G Ngày dạy 18/12/2009 - Lớp dạy: 11A,B Ngày dạy 11/01/2010 - Lớp dạy: 11H Tiết 16 Bài 13: NƯỚC MĨ GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 - 1939) 1. Mục tiêu: a. Về kiến thức: giúp học sinh nắm được - Sự vươn lên mạnh mẽ của nước Mĩ sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, đặc biệt là thời kỳ bùng phát của kinh tế Mĩ trong thập niên 20 của thế kỉ XX. - Tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 - 1933 đối với nước Mĩ và chính sách mới của Tổng thống Ru-dơ-ven trong việc đưa nước Mĩ thoát khỏi khủng hoảng, bước vào một thời kỳ phát triển mới. b. Về kỹ năng - Rèn kỹ năng phân tích tư liệu lịch sử để hiểu bản chất của sự kiện lịch sử. - Kỹ năng xử lý số liệu trong các biểu bảng thống kê để giải thích những vấn đề lịch sử. c. Về thái độ - Giúp HS nhận thức rõ bản chất của chủ nghĩa tư bản ở Mĩ, mặt trái của xã hội tư bản và những mâu thuẫn trong lòng nước Mĩ. - Hiểu rõ quy luật đấu tranh giai cấp, đấu tranh chống áp bức. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh a. Chuẩn bị của giáo viên - Soạn bài, sách giáo khoa, sách giáo viên - Một số tranh ảnh, tư liệu về nước Mĩ - Bảng, biểu đồ về tình hình kinh tế xã hội Mĩ (trong SGK) b. Chuẩn bị của học sinh - Học bài cũ và xem trước bài mới - Sách giáo khoa, vở ghi, bút viết 3. Tiến trình bài dạy a. Kiểm tra bài cũ: (5’) Câu hỏi: Chính phủ Hit-le đã thực hiện chính sách đối ngoại như thế nào trong những năm 1933 - 1939? Đáp án: + Nước Đức tuyên bố rút khỏi Hội Quốc liên để được tự do hành động. + Ra lệnh tổng động viên quân dịch, xây dựng nước Đức trở thành một trại lính khổng lồ... b. Dạy nội dung bài mới Dẫn dắt vào bài mới: (1’) Trong những năm 1918 - 1939 nước Mĩ đã trải qua những bước thăng trầm đầy kịch tính: Từ sự phồn vinh của nền kinh tế trong thập niên 20 (ngay sau chiến tranh) đến khủng hoảng và suy thoái nặng nề chưa từng có trong lịch sử nước Mĩ trong những năm 1929 - 1933. Chính sách mới của Tổng thống Ru-dơ-ven đã đưa nước Mĩ thoát ra khỏi khủng hoảng và duy trì được sự phát triển của CNTB, để hiểu được những bước thăng trầm của lịch sử nước Mĩ 1918 - 1939, chúng ta cùng học Bài 13 Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân - GV dùng lược đồ thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ nhất giới thiệu vị trí của Mĩ: - Sau chiến tranh thế giới thứ nhất Mĩ có nhiều lợi thế. Chiến tranh đã đem đến những cơ hội vàng cho nước Mĩ. ? Theo em nước Mĩ có lợi thế gì sau chiến tranh? - HS quan sát và nghe - HS trả lời + Mĩ là nước thắng trận + Mĩ trở thành chủ nợ của châu Âu + Thu lợi nhuận lớn nhờ buôn bán về vũ khí, hàng hóa. + Mĩ chú trọng ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất I. Nước Mĩ trong những năm 1918 - 1929 (15’) 1. Tình hình kinh tế (8’) - Đạt mức tăng trưởng cao, là nước tư bản giàu mạnh nhất Þ Tất cả những lợi thế và những cơ hội vàng đó đưa nền kinh tế Mĩ bước vào thời kỳ phồn vinh trong thập niên 20 của thế kỉ XX. - GV dẫn dắt: Sự phồn vinh của nước Mĩ được biểu hiện như thế nào? Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân - GV yêu cầu HS theo dõi SGK những biểu hiện phồn vinh của nước Mĩ - GV bổ sung, chốt ý: - HS theo dõi SGK biểu hiện sự phồn vinh của nước Mĩ và trả lời - Biểu hiện + Năm 1923 - 1923 sản lượng công nghiệp tăng 69%, năm 1929 sản lượng công nghiệp Mĩ chiếm 48% sản lượng công nghiệp thế giới. + Đứng đầu thế giới về sản xuất ô tô, thép, dầu hỏa ® Ông vua ô tô của thế giới. + Năm 1929 nắm trong tay 60% dự trữ vàng của thế giới ® Chủ nợ thế giới. ? Những biểu hiện trên đây chứng tỏ điều gì? - HS dựa vào những số liệu trong bài học suy nghĩ trả lời: - Kinh tế Mĩ tăng trưởng ở mức độ cao. - Thực lực kinh tế của Mĩ rất mạnh hơn nhiều so với các nước tư bản chủ nghĩa châu Âu. - Với tiềm lực kinh tế đó đã giúp Mĩ khẳng định vị trí số 1 của mình và ngày càng vượt trội các đối thủ khác Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân - GV tiếp tục giảng giải: Ngay trong thời kỳ phồn thịnh nền kinh tế được coi là đứng đầu thế giới này vẫn bộc lộ những hạn chế ? Đó là những hạn chế nào? - Nhiều ngành sản xuất chỉ sử dụng 60 ® 80% công suất, vì vậy nạn thất nghiệp xảy ra thường xuyên. Thời kỳ 1922 - 1927 có những tháng số người thất nghiệp lên tới 3,4 triệu người. - Không có kế hoạch dài hạn cho sự cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng - Hạn chế: + Nhiều ngành sản xuất chỉ sử dụng 60 ® 80% công suất vì vậy nạn thất nghiệp xảy ra. + Không có kế hoạch dài hạn cho sự cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng - GV dẫn dắt: Trong bối cảnh nền kinh tế phồn vinh như vậy tình hình chính trị - xã hội Mĩ như thế nào? Đó là nội dung phần 2 Hoạt động 4: Cả lớp, cá nhân 2. Tình hình chính trị - xã hội (7’) ? Tình hình chính trị, xã hội của nước Mĩ trong thời kỳ này như thế nào ? - Gv yêu cầu một học sinh đọc đoạn chữ nhỏ trong SGK ? Vì sao phong trào công nhân Mĩ diễn ra sôi nổi ngay cả trong thời kỳ phồn vinh của kinh tế Mĩ ? - Gv bổ sung và chốt ý: Mặc dù kinh tế phồn vinh nhưng đời sống người lao động Mĩ giảm sút, khó khăn, điều đó kích thích phong trào đấu tranh của họ, tiêu biểu là phong trào đấu tranh của công nhân ® tháng 5/1921 Đảng Cộng sản Mĩ thành lập đánh dấu bước phát triển của phong trào công nhân Mĩ. - HS trả lời - HS đọc bài - Ở Mĩ hố ngăn cách giàu nghèo rất lớn, sự giàu có của nước Mĩ không phải chia sẽ cho tất cả mọi người. Những người lao động thường xuyên phải đối phó với nạn thất nghiệp, bất công xã hội và phân biệt chủng tộc. - Chính trị: Nắm chính quyền là Tổng thống của Đảng cộng hòa, thực hiện chính sách ngăn chặn công nhân đấu tranh, đàn áp những người có tư tưởng tiến bộ trong phong trào công nhân - Xã hội: người lao động luôn phải đối phó với nạn thất nghiệp, bất công, đời sống của người lao động cực khổ Þ Đấu tranh. Phong trào đấu tranh của công nhân nổ ra sôi nổi - Ở giai đoạn sau nước Mĩ phát triển như thế nào? Hoạt động 5: Cả lớp, cá nhân ? Vì sao Mĩ lâm vào khủng hoảng kinh tế ? - HS trả lời II. Nước Mĩ trong những năm 1929- 1939 (20’) 1. Cuộc khủng hoảng kinh tế (1929 – 1933) ở Mĩ (7’) - GV yêu cầu HS theo dõi SGK diễn biến và hậu quả của cuộc khủng hoảng. ? Hậu quả của cuộc khủng hoảng ? ? Em có nhận xét gì về cuộc khủng hoảng 1929 - 1933? Những con số thống kê nói lên điều gi? - GV sử dụng biểu đồ về tỉ lệ thất nghiệp ở Mĩ trong SGK để giải thích cho hs - HS theo dõi SGK diễn biến, hậu quả của khủng hoảng - Hậu quả: + Năm 1932 sản lượng công nghiệp còn 53,8% (so với 1929). + 11,5 vạn công ty thương nghiệp, 58 công ty đường sắt bị phá sản. + 10 vạn ngân hàng đóng cửa, 75% dân trại bị phá sản, hàng chục triệu người thất nghiệp. - Khủng hoảng diễn ra hết sức trầm trọng gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế. - Hs theo dõi biểu đồ và rút ra nhận xét. - Nguyên nhân khủng hoảng: do sản xuất ồ ạt, chạy theo lợi nhuận ® cung vượt quá xa cầu ® khủng hoảng kinh tế thừa. - Khủng hoảng diễn ra từ tháng 10/1929, đến năm 1932 đạt đến đỉnh cao nhất. - Hậu quả: (SGK) - GV dẫn dắt: Để đưa nước Mĩ thoát khỏi khủng hoảng. Tổng thống mới đắc cử Ru-dơ-ven đã thực hiện chính sách mới nhằm khôi phụ nước Mĩ. Hoạt động 6: Cả lớp, cá nhân - GV giới thiệu về Ru-dơ-ven: thuộc Đảng Dân chủ, tổng thống Hoa Kỳ thứ 32, liền trong 4 nhiệm kỳ (1933 - 1945). Ru-dơ-ven là nhà chính trị tư sản khôn khéo, tài năng. Ông là một nhân vật cấp tiến trong chính quyền Mĩ góp phần làm cho chính phủ Mĩ thực hiện một số chính sách có lợi cho người lao động. Chính sách ngoại giao của ông khôn khéo, mềm dẻo, chủ trương của ông là đặt quan hệ ngoại giao với Liên Xô và thực hiện chính sách láng giềng thân thiện với các nước châu Mĩ. Cuối năm 1944, Ru-dơ-ven lên làm Tổng thống nhiệm kỳ thứ 4. Ông là một Tổng thống có uy tín không nhỏ trong nhân dân lao động Mĩ. Ru-dơ-ven đã hiểu rõ chủ nghĩa tự dao thái quá trong sản xuất và tình trạng “cung” vượt quá xa “cầu” của nền kinh tế, chính vì thế mà từ cuối 1932 sau khi đắc cử Tổng thống Ru-dơ-ven đã thực hiện chính sách mới. ? Nội dung của chính sách mới là gì ? ? Thực chất của chính sách mới? - Hs nghe - Hs theo dõi SGK và trả lời Cuối năm 1932 Ru-dơ-ven đã thực hiện một hệ thống các chính sách biện pháp của nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế - tài chính và chính trị - xã hội được gọi chung là Chính sách mới. - HS dựa vào kiến thức vừa học, suy nghĩ trả lời: Nhà nước dùng sức mạnh và biện pháp để điều tiết kính tế, giải quyết các vấn đề chính trị xã hội, vai trò của nhà nước được tăng cường. 2. Chính sách mới của Tổng thống Mĩ Ru-dơ-ven (13’) - Nội dung + Nhà nước can thiệp tích cực vào đời sống kinh tế + Giải quyết nạn thất nghiệp thông qua các đạo luật: Ngân hàng, phục hưng công nghiệp, điều chỉnh nông nghiệp. - GV yêu cầu HS theo dõi SGK theo dõi biểu đồ thu nhập quốc dân của Mĩ 1929 - 1941 để thấy được kết quả của Chính sách mới. - HS theo dõi SGK theo yêu cầu của GV và phát biểu - Kết quả: + Giải quyết việc làm cho người thất nghiệp, xoa dịu mâu thuẫn xã hội. + Khôi phục được sản xuất + Thu nhập quốc dân tăng liên tục từ sau 1933 Hoạt động 7: Cá nhân - GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được chính phủ Ru-dơ-ven có thái độ như thế nào đối với: + Liên Xô + Với Mỹ La tinh + Với những xung đột quân sự ngoài nước Mĩ - HS theo dõi SGK - Chính sách ngoại giao: + Thực dân chính sách “láng giềng thân thiện” + Tháng 11/1933 chính thức công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với Liên Xô. - Trung lập với các xung đột quân sự ngoài nước Mĩ. c. Củng cố, luyện tập (2’) GV nêu câu hỏi kiểm tra HS để củng cố bài học. + Tình hình nước Mĩ trong những năm 1918 - 1929 như thế nào? + Chính sách mới của Tổng thống Ru-dơ-ven đã đưa nước Mĩ thoát ra khỏi khủng hoảng như thế nào? d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (2’) - Học bài, trả lời câu hỏi trong SGK - Xem trước bài mới - Bài tập: Nối thời gian với sự kiện sao cho đúng Sự kiện Thời gian 1. Đảng Cộng sản Mĩ thành lập a. Năm 1932 2. Cuộc khủng hoảng kinh tế Mĩ bùng nổ b. Tháng 5/1921 3. Cuộc khu kinh tế Mĩ đạt đến đỉnh cao c. Tháng 10/1929