Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Tiết 20, Bài 16: Các nước Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới 1918-1939 (Bản hay)

Ngày dạy......................... Lớp 11B1 Sí số....................................................... Ngày dạy......................... Lớp 11B2 Sí số....................................................... TIẾT 20-BÀI 16 CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI (1918 - 1939) I. Mục tiêu 1. Kiến thức: HS cần nắm - Những biến chuyển quan trọng về kinh tế, chính trị, xã hội ở các nước Đông Nam Á sau Chiến tranh thế giới 1 và những điểm mới trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở khu vực này. - Nét chính về phong trào cách mạng ở Lào, CamPuChia, Miến Điện và phong trào ở Inđôlêxia, Malaixia, cách mạng ở Thái Lan 1932. 2.Kỹ năng: - Hệ thống hoá kiến thức. 3. Thái độ: - Tư tưởng đồng về bản sắc văn bản, sự gắn bó đoàn kết chống xâm lược giành độc lập dân tộc. II. Chuẩn bị 1.Giáo viên: - Bài soạn, SGK, SGV, Hướng dẫn chuẩn kiến thức lịch sử 11 2. Học sinh: -Vở ghi , SGK. III- Tiến trình tổ chức dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: Không 2. Bài mới: Sau chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914 – 1918), ở các nước Đông Nam Á đã diễn ra những chuyển biến quan trọng về kinh tế, chính trị , xã hội. Hầu hết các nước Đông Nam Á, trừ Xiêm, đều trở thành thuộc địa của các nước tư bản phương Tây. Phong trào độc lập dân tộc cũng diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ xong không đồng đều, không giống nhau về biện pháp, giai cấp lãnh đạo cũng như kết quả đạt được. Hoạt động của GV - HS Nội dung chính * HĐ 1: Tìm hiêu Tình hình các nước Đông Nam Á sau CTTG thứ nhất - GV cho hs kể tên về các nước ĐNÁ . ĐNÁ chịu ảnh hưởng chính sách xâm lược của đế quốc -> kinh tế - xã hội có biến chuyển. Vào cuối TK XIX khu vực này diễn ra những chuyển biến quan trọng về kinh tế - chính trị - xã hội, ở các nước ĐNÁ ( trừ Xiêm) đều trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây. Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, cùng với sự ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga, sự tổn thất nặng nề bởi chiến tranh của các nước đế quốc.Vì vậy các nước đế quốc đều tiến hành chính sách khai thác và bóc lột thuộc địa. điều này đã tác động mạnh mẽ đến tình hình khu vực GV gọi HS nêu những biến chuyển về kinh tế - xã hội - chính trị, các nước Đông Nam Á ? HS dựa SGK nêu GV nhận xét chốt ý. GV dẫn dắt: Trong cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, CMT Mười ở Nga bùng nổ, giai cấp vô sản Nga bước lên vũ đài chính trị. Sự kiện này đã tác động như thế nào ĐNÁ? HS: trả lời + H/a về 1 xã hội công bằng + Tạo nên niềm tin, sức mạnh cho giai cấp vô sản - Sau CTTG1 phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á phát triển như thế nào? + HS dựa SGK trả lời + GV nhận xét bổ sung nét mới. - Mục tiêu giành độc lập được đề xuất rõ ràng 1 số chính đảng tư sản được thành lập cùng với sự lớn mạnh của giai cấp tư sản, PT phát triển dưới nhiều hình thức phương pháp - Sự trưởng thành của giai cấp vô sản, sự truyền bá CN Mác- Lênin vào PTCN và PT yêu nước. Mở đầu là sự ra đời của ĐCS Inđô 5/1920. 1930 ĐCS Đông Dương, Malai. Lãnh đạo đưa phong trào công nhân vào thời kỳ sôi nổi, quyết liệt “ KN vũ trang ở Inđô( 1926 – 1927), 1930-1931 đỉnh cao Xô Viết – Nghệ Tĩnh * HĐ2: Tìm hiểu về Phong trào độc lập dân tộc ở Inđônêxia - GV nêu vấn đề phong trào cách mạng ở Inđônêxia sau CTTG1 có gì đáng chú ý (sự phát triển của ĐCS Inđônêxia...) + HS dựa SGK nêu - Phong trào cách mạng phát triển dưới sự lãnh đạo ĐCS Inđônêxia thành lập 5/1920. GV: Tại sao Đảng Dân tộc lại chiếm được vị thế lãnh đạo cách mạng Inđô từ 1927? HS: Đường lối chủ trương của Đảng dân tộc đã thể hiện được sự đúng đắn, phù hợp và đáp ứng được hoàn cảnh lịch sử điều kiện địa lý ở Inđô - Phong trào cách mạng phát triển dưới sự lãnh đạo của GCTS (Xu Các Nô). + Chủ trương: + Hoà bình + Đoàn kết + Đòi độc lập - Phong trào thất bại do: Điều kiện chưa chín muồi, khởi nghĩa vũ trang còn đơn lẻ... - Phong trào những năm 30 thế kỷ XX (SGK) * HĐ3: Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở Lào, CPC GV: nguyên nhân làm bùng nổ PTCM sau chiến tranh TG1: TDP tăng cường chính sách khai thác và bóc lột thuộc địa, chính sách thuế khóa và lao dịch nặng nề - GV hướng dẫn HS lập biểu theo SGK (tên nước, phong trào tiêu biểu - nhận xét) - Nhận xét chung + Tự phát, phân tán + Đấu tranh bằng vũ trang -> chưa thắng lợi ở VN:PT phát triển mạnh mẽ. Năm 1930 ĐCS Đông Dương ra đời, có vị trí và vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh của 3 nước Đông Dương: tập hợp đoàn kết tất cả các giai cấp, các lực lượng trong xã hội, XD cơ sở ĐCS ở nhiều nơi, đưa phong trào cách mạng phát triển theo xu hướng vô sản * HĐ4 : Tìm hiểu Cuộc đấu tranh chống thực dân Anh ở Mã Lai - Miến Điện - GV hướng dẫn học sinh đọc SGK - nhận xét về phong trào ở Mã Lai. + Nguyên nhân + Nét chính + GV chốt ý - GV hướng dẫn HS nêu những nét chính phong trào ở Miến Điện + Hình thức + Nội dung + Kết quả * HĐ5: Tìm hiểu Cuộc cách mạng năm 1932 ở Xiêm - GV gợi ý HS tìm hiểu những nội dung cơ bản sau: GV: Đặc điểm chính trị nổi bật của Xiêm mà các nước trong khu vực đná không có là gì? HS: độc lập GV: Xiêm là quốc gia độc lập nhưng chỉ là hình thức + Nguyên nhân -> cách mạng 1932 + Kết quả + Tính chất -> GV nhận xét kết luận I. Tình hình các nước Đông Nam Á sau CTTG thứ nhất 1. Tình hình kinh tế, chính trị - xã hội - Sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, chÝnh s¸ch khai th¸c thuéc ®Þa cña thùc d©n ph­¬ng T©y ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ ®­a tíi nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi ë hÇu kh¾p c¸c n­íc §«ng Nam ¸. - VÒ kinh tÕ: §«ng Nam ¸ bÞ cuèn vµo hÖ thèng kinh tÕ cña chñ nghÜa t­ b¶n víi t­ c¸ch lµ thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ vµ lµ n¬i cung cÊp nguyªn liÖu cho chÝnh quèc. - VÒ chÝnh trÞ: tuy c¸c n­íc cã nh÷ng thÓ chÕ kh¸c nhau, nh­ng ®Òu do c¸c chÝnh quyÒn thuéc ®Þa cai trÞ hoÆc lÖ thuéc c¸c n­íc t­ b¶n thùc d©n. - VÒ x· héi: víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ c«ng th­¬ng nghiÖp, sù ph©n ho¸ giai cÊp diÔn ra ngµy cµng s©u s¾c, nhÊt lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña giai cÊp t­ s¶n vµ giai cÊp c«ng nh©n. - Cïng víi nh÷ng chuyÓn biÕn trong n­íc, th¾ng lîi C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917 vµ cao trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi ®· t¸c ®éng ®Õn phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë §«ng Nam ¸. 2. Khái quát về phong trào độc lập dân tộc 3 nước Đông Nam á - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë hÇu kh¾n c¸c n­íc §«ng Nam ¸ vµ ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn râ rÖt víi sù lín m¹nh cña giai cÊp t­ s¶n vµ sù tr­ëng thµnh cña giai cÊp v« s¶n. - Giai cÊp t­ s¶n d©n téc ®Ò ra môc tiªu ®ßi quyÒn tù do kinh doanh, tù chñ vÒ chÝnh trÞ vµ d¹y tiÕng mÑ ®Î trong nhµ tr­êng. Mét sè chÝnh ®¶ng t­ s¶n ®· ®­îc thµnh lËp ë mét sè n­íc nh­ In®«nªxia, MiÕn §iÖn, M· Lai... - §ång thêi, giai cÊp v« s¶n trÎ tuæi ë §«ng Nam ¸ b¾t ®Çu tr­ëng thµnh víi sù ra ®êi cña mét sè ®¶ng céng s¶n nh­ ë In®«nªxia (1920), ViÖt Nam, M· Lai vµ Philippin (1930). NhiÒu cuéc khëi nghÜa vò trang, næi dËy cña c«ng n«ng ®· næ ra (In®«nªxia 1929 - 1927, ViÖt Nam 1930 - 1931). II.Phong trào độc lập dân tộc ở Inđônêxia 1. Phong trào độc lập dân tộc trong thập niên 20 thế kỷ XX - N¨m 1920, §¶ng Céng s¶n In®«nªxia thµnh lËp. §¶ng ®· tËp hîp lùc l­îng vµ l·nh ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng trong thËp niªn 20 cña thÕ kØ XX, tiªu biÓu lµ cuéc khëi nghÜa vò trang trong nh÷ng n¨m 1926 - 1927 ë Giava vµ Xumat¬ra. Cuéc khëi nghÜa tuy kh«ng giµnh ®­îc th¾ng lîi cuèi cïng, nh­ng ®· lµm rung chuyÓn nÒn thèng trÞ cña thùc d©n Hµ Lan. - Tõ n¨m 1927, quyÒn l·nh ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng chuyÓn vµo tay §¶ng D©n téc cña giai cÊp t­ s¶, ®øng ®Çu lµ A.Xuc¸cn«. §¶ng d©n téc chñ tr­¬ng ®oµn kÕt c¸c lùc l­îng d©n téc chèng ®Õ quèc, ®Êu tranh b»ng con ®­êng hoµ b×nh vµ phong trµo bÊt hîp t¸c víi chÝnh quyÒn thùc d©n. §¶ng D©n téc ®· trë thµnh lùc l­îng dÉn d¾t cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc ë In®«nªxia 2. Phong trào độc lập dân tộc trong những năm 30 thế kỷ XX - §Çu thËp niªn 30, phong trµo chèng thùc d©n Hµ Lan tiÕp tôc lan réng trong c¶ n­íc, tiªu biÓu lµ cuéc khëi nghÜa cña c¸c thuû binh ë c¶nh Sunrabaya vµo n¨m 1933. Cuéc khëi nghÜa bÞ ®µn ¸p d· man, §¶ng D©n téc (tõ n¨m 1929 lµ §¶ng In®«nªxia) bÞ ®Æt ra ngoµi vßng ph¸p luËt. - Cuèi thËp niªn 30, tr­íc nguy c¬ cña chñ nghÜa ph¸t xÝt, nh÷ng ng­êi céng s¶n ®· kÕt hîp víi §¶ng In®«nªxia thµnh lËp mÆt trËn thèng nhÊt chèng ph¸t xÝt víi tªn gäi lµ Liªn Minh chÝnh trÞ In®«nªxia, do Xuc¸cn« ®øng ®Çu. - Th¸ng 12/1939, Liªn minh häp §¹i héi ®¹i biÓu nh©n d©n, bao gåm 90 ®¶ng ph¸i vµ tæ chøc chÝnh trÞ thamgia vµ th«ng qua NghÞ quyÕt vÒ ng«n ng÷, quèc k× vµ quèc ca. Thùc d©n Hµ Lan ®»t chèi nh÷ng ®Ò nghÞ hîp t¸c chèng ph¸t xÝt cña Liªn minh. III. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở Lào, CPC - Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, chÝnh s¸ch t¨ng c­êng khai th¸c thuéc ®Þa vµ chÕ ®é thuÕ kho¸, lao dÞch nÆng nÒ cña thùc d©n Ph¸p ®· lµm bïng næ phong trµo ®Êu tranh chèng Ph¸p ë c¸c n­íc §«ng D­¬ng. - ë Lµo, cuéc khëi nghÜa cña Ong KÑo vµ Comma®am næ ra tõ n¨m 1901 kÐo dµi h¬n 30 n¨m. Cuéc khëi nghÜa cña ng­êi MÌo do ChËu Pachay l·nh ®¹o tõ n¨m 1918 ®Õn n¨m 1922 ë B¾c Lµo vµ T©y B¾c ViÖt Nam. - ë Campuchia, phong trµo chèn thuÕ, chèng b¾t phu bïng lªn m¹nh mÏ ë nhiÒu tØnh, tiªu biÓu nhÊt lµ ë tØnh C«ngp«ng Ch¬n¨ng, thùc d©n Ph¸p ®µn ¸p ®Ém m¸u, h¬n 400 ng­êi bÞ tra tÊn ®Õn chÕt. - N¨m 1930, sù ra ®êi cña §¶ng Céng s¶n §«ng D­¬ng ®· më ra thêi kú míi cña phong trµo c¸ch m¹ng ë §«ng D­¬ng. Nh÷ng c¬ së c¸ch m¹ng bÝ mËt ®Çu tiªu ®· ®­îc g©y dùng ë Lµo vµ Campuchia. - Trong nh÷ng n¨m 1936 - 1939, phong trµo MÆt trËn D©n chñ §«ng D­¬ng diÔn ra s«i næi ë ViÖt Nam ®· cæ vò cuéc vËn ®éng d©n chñ ë Lµo vµ Campuchia IV. Cuộc đấu tranh chống thực dân Anh ở Mã Lai - Miến Điện 1. Mã Lai - Nguyên nhân: Do chính sách bóc lột tự trị hà khắc của thức dân Anh -> nhân dân đấu tranh... - Nét chính của phong trào + Đầu thế kỷ XX phong trào phát triển mạnh + Hình thức phong phú + Phong trào công nhân phát triển -> 4/1930 ĐCS Mã Lai thành lập 2. Miến Điện - Hình thức: Phong phú lôi cuốn đông đảo nhân dân đấu tranh bằng phương pháp hoà bình - Nội dung: Tẩy chay hàng hoá Anh, đòi tự do, dân chủ do tư sản lãnh đạo - Kết quả 1937 Miến Điện được hưởng quyền tự trị song vẫn thuộc khối liên hiệp Anh. V. Cuộc cách mạng năm 1932 ở Xiêm - Do nh÷ng m©u thuÉn x· héi d­íi triÒu ®¹i Rama VII ngµy mét t¨ng lªn, mïa hÌ n¨m 1932 mét cuéc c¸ch m¹ng ®· næ ra ë B¨ng Cèc d­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp t­ s¶n, ®øng ®Çu lµ Pri®i Phan«mi«ng. - Cuéc C¸ch m¹ng n¨m 1932 ®· më ra mét thêi kú ph¸t triÓn míi cña n­íc Xiªm víi viÖc thiÕt lËp chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn vµ t¹o ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh c¸c c¶i c¸ch theo h­íng t­ s¶n. 3. Củng cố: - Phong trào đấu tranh ở Đông Nam Á sau CTTG1 4. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - Học bài cũ trong SGK hướng dẫn. - Đọc trước bài 17 CTTG thứ 2 (1939 - 1945)