Giáo án môn Địa lý lớp 12 - Bài 14: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Bài 14: sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên I. Mục tiêu bài học: - Nắm được tình hình suy giảm tài nguyên rừng, đa dạng sinh học, tài nguyên đất và hiện trạng sử dụng tài nguyên đất ở nước ta. - Phân tích được nguyên nhân và hậu quả của sự suy giảm tài nguyên sinh vật và sự suy thoái tài nguyên đất. - Biết được các biện pháp của nhà nước nhằm bảo vệ tài nguyên rừng, đa dạng sinh học, tài nguyên đất và các tài nguyên khác. - Phân tích bảng số liệu và liên hệ thực tế. II. Phương tiện dạy học: - Các bảng số liệu trong SGK. Một số hình ảnh minh hoạ (nếu có). III. Hoạt động dạy học: Mở bài: Tài nguyên thiên nhiên là vốn quý của đất nước ta trong đó nhiều loaị tài nguyên quý hiếm được hình thành trong thời gian hàng triệu năm với những biến cố địa chất rất phức tạp...Vì vậy, việc sử dụng hợp lý và bảo vệ nguồn tài nguyên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cần thực hiện trong hiện tại và trong tương lai. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Tìm hiểu về việc sử dụng và bảo vệ TN sinh vật trên đất nước ta. * Dựa vào bảng 14.1, hãy phân tích, nhận xét tình hình biến động rừng? Vì sao có sự biến động đó? - Do khai thác rừng quá mức... - So sánh khái quát tổng DT rừng và chất lượng rừng nước ta để kết luận... - Rừng có vai trò quan trọng không chỉ về kinh tế mà còn tạo ra sự cân bằng sinh thái môi trường nên việc bảo vệ và phát triển rừng có ý nghĩa rất lớn... - Đối với rừng phòng hộ:... - Đối với rừng đặc dụng:... - Đối với rừng sản xuất:... - Tuy nhiên tính đa dạng đang bị suy giảm. * Dựa vào bảng 14.2, hãy nêu sự đa dạng thành phần loài và sự suy giảm số lượng loài thực động vật trên đất nước ta? - 1986: 87 khu, 7 vườn quốc gia. - 2007: 30 vườn quốc gia....... - 360 loài thực vật, 350 loài động vật quý... - VD:... Hoạt động 2: Nghiên cứu việc sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất. - 40% diện tích tự nhiên. - 28,4% tổng DT đất tự nhiên. - Do đẩy mạnh bảo vệ rừng, trồng rừng. * Nêu các biểu hiện sự suy thoái tài nguyên đất, các biện pháp bảo vệ và cải tạo đất? Hoạt động 3: Tìm hiểu yêu cầu sử dụng hợp lý và bảo vệ các nguồn tài nguyên khác. - Hướng dẫn học sinh tự khai thác SGK. 1. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật. a. Tài nguyên rừng: * Suy giảm TN rừng và hiện trạng rừng: - Mặc dù tổng diện tích rừng đang dần tăng lên nhưng TN rừng vẫn bị suy thoái vì chất lượng rừng chưa thể phục hồi. - 70% DT rừng nước ta là rừng nghèo và rừng mới phục hồi. * Biện pháp bảo vệ TN rừng: - Nâng độ che phủ rừng từ 40% hiện nay lên 45 - 50%, vùng núi dốc phải đạt độ che phủ khoảng 70 - 80%. - Thực hiện các biện pháp quy hoạch, bảo vệ và phát triển từng loại rừng. - Triển khai luật bảo vệ và phát triển rừng, giao quyền sử dụng đất và bảo vệ rừng cho người dân. b. Đa dạng sinh học: - Giới sinh vật tự nhiên ở nước ta có tính đa dạng cao thể hiện ở số lượng thành phần loài, các kiểu hệ sinh thái và nguồn gen quý hiếm. - Suy giảm đa dạng sinh vật: DT rừng tự nhiên bị thu hẹp, các kiểu hệ sinh thái, thành phần loài và nguồn gen đang bị giảm đi.. - Nguyên nhân suy giảm: + Sự khai thác quá mức TN sinh vật. + Môi trường bị ô nhiễm do hoạt động sản xuất và sinh hoạt. - Các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh vật: + Xây dựng hệ thống vườn quốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên. + Ban hành sách đỏ Việt nam. + Ban hành các quy định khai thác. 2. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất. * Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất: - Năm 2005 nước ta có khoảng: + 12,7 triệu ha đất có rừng. + 9,4 triệu ha đất sử dụng trong N2. + 5,35 triệu ha đất chưa sử dụng. - Hiện nay: + DT đất trồng đồi trọc đang giảm mạnh. + DT đất bị suy thoái còn rất lớn. Hiện có 9,3 triệu ha đất bị đe doạ sa mạc hoá. * Các biện pháp bảo vệ tài nguyên đất: - Với vùng đồi núi: + Tổ chức định canh định cư. + Thực hiện phối hợp các biện pháp thuỷ lợi và canh tác thích hợp. - Đối với đất N2 nhất là ở vùng ĐB: + Quản lý đất chặt chẽ, sử dụng đất hợp lý. + Thâm canh, nâng cao hiệu quả sử dụng đất. + Thực hiên các biện pháp canh tác và cải tạo đất. + Phòng ngừa ô nhiễm, thoái hoá môi trường đất. 3. Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác. ( Học sinh tìm hiểu trong SGK để rút ra kết luận cần thiết và ghi vào vở). IV. Đánh giá: - Nêu tình trạng suy giảm tài nguyên rừng và đa dạng sinh học ở nước ta? Các biện pháp bảo vệ rừng và bảo vệ đa dạng sinh học? - Nêu tình trạng suy thoái TN đất và các biện pháp bảo vệ TN đất? - Nêu các loại TN khác cần sử dụng hợp lý và bảo vệ? V. Hoạt động nối tiếp: Đọc trước bài 15 Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai.