Giáo án môn Địa lý lớp 12 - Bài 14: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Tuần 15 Ngày soạn: 25/11/2008 Tiết 15 Ngày dạy: VẤN ĐỀ SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ TỰ NHIÊN Bài 14: SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Sau bài học HS cần: - Hiểu rõ tình hình suy giảm TN rừng, đa dạng sinh học, tình tạng suy thoái và hiện trạng sử dụng đất ở nước ta. Phân tích được nguyên nhân và hậu quả của sự suy giảm tài nguyên sinh vật, sự suy thoái tài nguyên đất - Biết được các biện pháp của Nhà nước nhằm bảo vệ TN rừng, đa dạng sinh học các biện pháp bảo vệ tài nguyên đất và một số tài nguyên khác (nước, khoáng sản, biển...) 2. Kĩ năng - Phân tích các bảng số liệu về biến động rừng, suy giảm số lượng loài động, thực vật, từ đó nhận xét sự suy giảm tài nguyên rừng và đa dạng về sinh vật ở nước ta - Liên hệ thực tế ở địa phương về các biểu hiện suy thoái tài nguyên đất, rừng II. Phương pháp, phương tiện 1. Phương pháp: Đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề, phát vấn 2. Phương tiện - Các bảng số liệu SGK - Hình ảnh về các hoạt động chặt, phá, đốt rừng, hậu quả của mất rừng - Hình ảnh các loài chim thú quý cần bảo vệ - Hình ảnh đất bị suy thoái: xói mòn, rửa trôi, hoang mạc hóa III. Tiến trình dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Thu một số bài thự hành chấm điểm 3. Dạy bài mới Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản Hoạt đông 1: Tìm hiểu về tài nguyên rừng - B1: GV y/c HS quan sát biểu đồ kết hợp với bảng 14.1 SGK, hãy cho biết: + Nêu nhận xét về sự biến động diện tích các loại rừng ở nước ta qua các năm. Giải thích vì sao có sự thay đổi đó? + So sánh biến động diện tích và độ che phủ từ đó rút ra nhận xét gì? Liên hệ thực tế ở địa phương em? - B2: HS dựa vào kiến thức và thông tin SGK trả lời, GV gợi ý cho HS giải thích những nhận xét đã nêu trên. GV kết luận và cho HS quan sát những hình ảnh về nạn phá rừng - B3: GV đặt câu hỏi: + Bảo vệ tài nguyên rừng có những lợi ích gì? + Nêu các quy định của nhà nước về tỉ lệ độ che phủ và nội dung của luật bảo vệ và phát triển rừng? - B4: HS trả lời, GV chuẩn kiến thức và đưa những hình ảnh về hậu quả của việc phá rừng HĐ2: Tìm hiểu về đa dạng sinh học - B1: Y/c HS phân tích số liệu bảng 14.2 SGK, cho biết: + Sự suy giảm đa dạng sinh học ở nước ta biểu hiện ở những mặt nào? HS phân tích số liệu →giải quyết vấn đề. GV kết luận và mở rộng khái niệm đa dạng sinh học. + Nguyên nhân nào đã làm suy giảm số lượng loài động thực vật tự nhiên. Nêu các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học? Liên hệ thực tế ở địa phương? HS trả lời. GV kết luận và đưa msố hình ảnh về các loài sinh vật quý hiếm và nạn săn bắt chúng HĐ3: Tìm hiểu về tài nguyên đất - B1: GV y/c HS đọc đoạn đầu SGK: Hãy nêu các biểu hiện suy thoái tài nguyên đất ở nước ta? Gọi HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. GV kết luận nêu các biểu hiện khác của tình trạng suy thoái, các loại đất cần cải tạo - B2: Cho HS đọc SGK và bảng 14.1, nhận xét hiện trạng sử dung đất ở nước ta. Giải pháp. Liên hệ thực tế ở địa phương em Gọi một số HS trả lời, GV chuẩn kiến thức. Cho HS xem một số hình ảnh về sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất HĐ4: Tìm hiểu việc sử dụng và bảo vệ các loại tài nguyên khác GV chia lớp thành 5 nhóm và thảo luận theo cặp đôi, mỗi nhóm 1 loại tài nguyên và hoàn thành kiến thức theo mẫu sau: Tài nguyên Tình hình sử dung Biện pháp Nước Khoáng sản Du lịch Khí hậu Biển Đại diện các nhóm lên trình bày, nhóm khác bổ sung, GV chuẩn kiến thức và mở rộng: + Tại sao cần phải sử dụng có hiệu quả, đảm bảo sự cân bằng và chống ô nhiễm môi trường nước? + Tại sao cần phải quản lí chặt chẽ việc khai thác tài nguyên khoáng sản? 1. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên sinh vật a. Tài nguyên rừng - Suy thoái tài nguyên rừng: TN rừng đang bị suy thoái nghiêm trọng vì chất lượng rừng không ngừng bị giảm sút. - Nguyên nhân: Chiến tranh, du canh du cư, phá rừng lấy đất sản xuất nông nghiệp, khai thác gỗ và lâm sản quá mức. - Hậu quả: Lũ lụt, hạn hán, xói mòn đất, mất nơi cư trú của động thực vật... - Biện pháp: + Có biện pháp hợp lí đối với mỗi loại rừng, như rừng KDSX, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. + Tăng cường sự quản lí của nhà nước và nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân. b. Đa dạng sinh học - Suy giảm tính đa dạng sinh học: + Số lượng thành phần loài, các kiểu hệ sinh thái và nguồn gen quý hiếm lớn. + Tính đa dạng của các kiểu hệ sinh thái đang nghèo đi. - Nguyên nhân: rừng bị thu hẹp, con người săn bắt quá mức. - Biện pháp bảo vệ sự đa dạng sinh học: + Xây dựng hệ thống vườn rừng quốc gia. + Xuất bản sách đỏ. + Quy định khai thác. 2. Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất a. Hiện trạng sử dụng tài nguyên đất - Suy thoái tài nguyên đất: Diện tích đất hoang đồi trọc đã giảm nhưng diện tích đất bị suy thoái vẫn còn rất lớn. - Xu hướng thu hẹp diện tích đất nông nghiệp gia tăng. b. Sử dụng hợp lí và các biện pháp bảo vệ tài nguyên đất: - Tình trạng sử dụng tài nguyên đất: - Các biện pháp phù hợp với mỗi vùng sinh thái. 3. Sử dụng và bảo vệ các tài nguyên khác SGK IV. Cũng cố, đánh giá 1. Trình bày hiện trang, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp của việc sử dụng rừng ở nước ta, Liên hệ thực tế oqr địa phương 2. Các biện pháp bảo vệ rừng và đa dạng sinh học 3. Tình hính sử dụng đất ở địa phương em. Những hạn chế cần khắc phục 4. Dặn dò: Chuẩn bị bài tiếp theo V. Rút kinh nghiệm