Giáo án môn Hình học lớp 9 - Tiết 1 đên tiết 67

Tiết 1 : MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG So¹n : 25/8/2008 , gi¶ng : 27/8/2008 I . MỤC TIÊU : - KT : HS cần nhận biết được các cặp tam giác vuông đồng dạng trong hình 1 Tr 24 - KN :Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập - TT : Biết thiết lập các hệ thức b2 = a. b’; c2 = a. c’; h2 = b’.c’ và củng cố đ.lý Pi ta go II . CHUẨN BỊ : GV : Bảng phụ HS : Oân tập các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông , định lý Pi ta go III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Đặt vấn đề và giới thiệu chương trình GV : Ở lớp 8 chúng ta đã được học về tam giác đồng dạng Chương I “ Hệ thức lượng trong tam giác vuông “ có thể coi là một ứng dụng của tam giác đồng dạng Nội dung của chương gồm : Một số hệ thức về cạnh , đường cao hình chiếu của cạnh góc vuông trên cạnh huyền và góc trong tam giác vuông Tỷ số lượng giác của góc nhọn , cách tìm tỷ số lượng giác của góc nhọn cho trước và và ngược lại tìm một góc khi biết tỷ số lượng giác của nó bằng máy tính bỏ túi hoặc bảng lượng giác , ứng dụng thực tế của tỷ số lượng giác của góc nhọn GV ghi tên chương và tên bài lên bảng Hoạt động 2 : 1 . Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền GV Vẽ hình 1 TR 64 lên bảng và giới thiệu các ký hiệu trên hình Định lý 1 GV yêu cầu HS đọc định lý 1 SGK Hỏi : Cụ thể với hình vẽ trên ta cần chứng minh điều gì ? Hỏi : Để chứng minh đẳng thức tích AC2 = BC . HC ta chứng minh như thế nào ? GV gọi HS lên bảng chứng minh GV : CHứng minh tương tự như trên có ABC HBA Þ AB2 = BC . HC hay c2 = a . c’ GV đưa bài 28 SGK lên bảng phụ . Tìm x , y trong hình vẽ sau GV : Liên hệ giữa ba cạnh của tam giác vuông ta có định lý pi ta go .Hãy phát biểu nội dung định lý Hỏi : Hãy dựa vào định lý 1 để chứng minh định lý Pi ta go ? GV : Vậy từ định lý 1 ta cũng suy ra được định lý Pi ta go Hoạt động 3 : 2 .Một số hệ thức liên quan đến đường cao Định lý 2 GV yêu cầu HS đọc định lý 2 Tr 65 SGK Hỏi với các quy ước ở hình 1 ta cần chứng minh định lý nào ? Hỏi : Hãy nêu cách chứng minh Ví dụ 2 : GV đưa hình vẽ lên bảng phụ Hỏi : đề bài yêu cầu ta tính gì ? Trong ADC ( D = 900 ) ta đã biết những gì Cần tính đoạn nào ? Nêu cách tính Gọi 1 HS lên bảng trình bày Hoạt động 4 : Luyện tập - Củng cố GV đưa bài tập lên bảng phụ : Cho tam giác vuông DEF có DI ^ EF hãy viết các hệ thức ứng với hình trên ? Bài tập 1 Tr 68 SGK Hoạt động 5 : HƯớng dẫn về nhà Học thuộc định lý 1 ,2 viết các hệ thức Đọc có thể em chưa biết chính là các cách phát biểu khác của hệ thức 1,2 Bài tập : 4 , 6 SGK .bài 1,2 Tr 89 SBT Ôn lại cách tính diện tích tam giác vuông HS theo dõi HS vẽ hình vào vở 2 HS đọc định lý HS với hình vẽ trên ta cần chứng minh b 2 = a . b’ hay AC2 = BC . HC c2 = a . c’ hay AB2 = BC . HC HS : AC2 = BC . HC Ý Ý HS Làm vào vở , 1 HS lên bảng chứng minh HS trả lời miệng : Trong ABC có ( A = 900 ) AH ^ BC Þ AB2 = BC . BH ( Đ L 1 ) x 2 = ( BH + HC ) . BC = 5 . 1 = 5 Þ x = AC2 = BC . HC Þ y = 2 HS : Phát biểu HS : Theo định lý 1 ta có : b 2 = a . b’ ; c2 = a . c’ Þ b2 + c2 = ab’+ac’ =a ( b’ +c’ ) = a . a = a2 HS đọc định lý HS : Ta phải chứng minh : h2 = b’ . c’ Hay AH2 = HB . HC HS trả lới , HS làm vào vở , gọi 1 HS lên bảng HS quan sát hình vẽ trả lời Yêu cầu tính đoạn AC Trong ADC đã biết AB = ED = 1 , 5 m BD = AE = 2,25 m Cần tính đoạn BC HS lên bảng HS khác làm bài dưới lớp HS : DE 2 = EF . EI DF2 = EF . IF DH2 = EI . FI EF2 = DE2 + DF2 HS làm bài vào vở Tiết 2 MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG So¹n : 25/8/2008 , gi¶ng : 04/9/2008 I . MỤC TIÊU : - KT : Củng cố định lý 1 , 2 về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - KN : Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập - TT : HS biết thiết lập các hệ thức bc = a.h và II . CHUẨN BỊ : Gv : Bảng tổng hợp một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ HS 1 : Phát biểu định lý 1 , vẽ hình ghi hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông HS 2 : Chữa bài tập 4 TR 69 SGK GV nhận xét cho điểm Hoạt động 2 : Định lý 3 : GV vẽ hình 1 SGK lên bảng và nêu định lý 3 Hỏi : Nêu hệ thức của định lý 3 . Hãy chứng minh định lý . GV : Còn cách cm nào khác không ? Hãy cm tam giác ABC = HBA ? GV : Cho học sinh làm BT 3/69 Sgk Gv đưa bài tập lên bảng phụ. Họat động 3 : định lý 4 ( 14 phút ) Gv : Đặt vấn đề : Nhờ định lý Pitago , từ hệ thức (3) ta có thể suy ra một hệ thức giữa đường cao ứng với cạnh huyền và hai cạnh góc vuông . (4) Hệ thức được phát biểu thành định lý. 4 . Định lý 4 : ( sgk) Gv yêu cầu học sinh đọc định lý.(sgk)? Em hãy phân tích tình cách chứng minh? Gv chốt lại : Khi chứng minh xuất phát từ hệ thức bc = ah đi ngược lại ta sẽ có hệ thức 4 . áp dụng hệ thức 4 để giải ví dụ 3 Gv đưa VD3 lên bảng phụ : Hỏi : Căn cứ vào gt ta tính độ dài đường cao h như thế nào ? Hoạt động 4 : Luyện tập củng cố Hỏi : Viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông ? Bài 5 Tr 69 SGK GV cho HS hoạt động nhóm GV theo dõi các nhóm thảo luận Hướng dẫn về nhà : Nắm vững các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông Bài tập : 7 , 9 Tr 69 ; 70 SGK Bài 3 , 4 , 5 , 6 , 7 Tr 90 SBT Rút kinh nghiệm : Hai HS lên bảng HS nhận xét chữa bài HS đọc định lý HS : b.c = a.h Hay AC . AB = BC . AH HS: SABC = = Þ AC . AH = BC . AH Hay b . c = a . h HS : Có thể chúng minh dựa vào tam giác đồng dạng AC . AB = BC . AH Ý = Ý ABC HBA HS : Xét tam giác vuông ABC và HBA có: A = H = 900 B chung ABC HBA (g . g) Þ = Þ AC . BA = BC . AH Học sinh trình bày : Học sinh đọc định lý Ý Ý Ý b2 c2 = a2h2 Ý bc = ah Học sinh đọc đề bài và làm bài . HS : theo hệ thức 4 : hay HS hoạt động nhóm Đại diện nhóm trình bày HS cả lớp nhận xét Tiết 3 LUYỆN TẬP So¹n : 03/9/2008 , gi¶ng : 06/9/2008 I . MỤC TIÊU : - KT : Củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - KN : Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập - TT : Ôn lại các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông . II . CHUẨN BỊ : GV : Bảng phụ HS : Bảng nhóm III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ HS 1 Chữa bài 3 ( a ) Tr 90 SBT Phát biểu các định lý vận dụng chứng minh trong bài HS 2 : Chữa bài 4 ( a ) Tr 90 SBT Phát biểu định lý vận dụng trong chứng minh ( Gv đưa đề bài lên bảng phụ ) GV nhận xét cho điểm Hoạt động 2 : Luyện tập Bài 1 : Bài tập trắc nghiệm Hãy khoanh tròn chữ cái đứng trước câu trả lời đúng Cho hình vẽ a ) Độ dài đường cao AH bằng : A . 6,5 ; B . 6 ; C .5 b ) Độ dài của cạnh AC bằng : A . 13 B C . 3 Bài 7 Tr 69 SGK GV vẽ hình hướng dẫn HS vẽ từng hình để hiểu rõ bài toán Hỏi Tam giác ABC là tam gì tại sao ? Hỏi : Căn cứ vào đâu ta có x2 = a . b GV hướng dẫn HS vẽ hình 9 SGK GV tương tự như trên tam giác DEF là tam giác vuông vì có trung tuyến DO ứng với cạnh EF bằng nửa cạnh đó Hỏi : vậy tại sao x2 = a.b Bài 8 ( b ,c ) Tr 70 SGK GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm Nửa lớp làm bài 8 ( b ) Nửa lớp làm bài 8 ( c ) GV kiểm tra hoạt động của các nhóm Sau khoảng thời gian 5 phút , GV yêu cầu đại diện hai nhóm lên trình bày Sau đó đại diện các nhóm nhận xét góp ý Bài 9Tr 70 SGK GV hướng dẫn HS vẽ hình a ) Hỏi để chứng minh tam giác DIL cân ta cần chứng minh điều gì ? Hỏi : Tại sao DI = DL b ) Chứng minh tổng không đổi khi I thay đổi trên cạnh AB ? Hướng dẫn về nhà : Thường xuyên ôn lại các hệ thức lượng trong tam giác vuông Bài 8 , 9 , 10 , 11, 12 Tr 90 , 91 SBT Hướng dẫn bài 12 Tr 91 SGK AE = BD = 230 km ; AB = 2200 km R = OE = OD = 6370 km Tính OH biết HB = và OB = OD + DB Nếu OH > R thì hai vệ tinh có nhìn thấy nhau Rút kinh nghiệm : HS bước đầu vận dụng lý thuyết vào làm bài tập GV cần khắc sâu hơn các hệ thức giữa cạnh và đường cao để HS vận dụng một cách linh hoạt Hai HS lên bảng HS cả lớp nhận xét chữa bài tập HS tính để xác định kết quả đúng a ) Chọn B b ) Chọn C Hs : Tam giác ABC là tam giác vuông vì có trung tuyến AO ứng với cạnh BC bằng nửa cạnh đó HS : Trong tam giác vuông ABC có AH ^BC nên AH2 = BH . HC ( hệ thức 2 ) nên x2 = a.b Cách 2 : Trong tam giác vuông DEF có DI là đường cao nên DE2 = EF . EI ( Hệ thức 1 ) hay x2 =a.b HS hoạt động nhóm Đại diện nhóm trả lời Bài 8 ( b ) Trong tam giác ABC có AH là trung tuyến thuộc cạnh huyền ( Vì HB = HC = x ) Þ AH = BH = HC = Hay x = 2 Trong tam giác AHB có AB = ( Định lý Pi ta go ) hay y = Bài 8 ( c ) Tam giác vuông DEF có DK ^ EF Þ DK2 = EK . KF hay 122 = 16 . x Þ x = 9 Trong tam giác vuông DKF có DF2 = DK 2 + KF2 ( Định lý pi ta go ) y 2 = 122 + 92 Þ y = 15 HS vẽ hình bài 9 SGK HS : Cần chứng minh DI = DL HS Chứng minh DAI = DCL ( g . c g ) HS = Trong tam giác vuông DKL có DC là đường cao ứng với cạnh huyền KL , vậy = ( không đổi ) Þ = không đổi khi I thay đổi trên cạnh AB Tiết 4 LUYỆN TẬP (tiếp theo) So¹n : 05/9/2008 , gi¶ng : 10/9/2008 I . MỤC TIÊU : - KT : Tiếp tục củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - KN :Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập - TT : Ôn lại các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông II . CHUẨN BỊ : GV : Bảng phụ HS : Bảng nhóm III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ HS 1 : Vẽ hình , viết các hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giác vuông Chữa bài 3 Tr 19 SBT HS 2 : Chữa bài 8 Tr 19 SBT GV kiểm tra bài làm của một số HS Hoạt động 2 : Luyện tập 1 ) Bài 5 Tr 90 SBT GV đưa đề bài lên bảng phụ Gọi 2 HS lên bảng chữa , yêu cầu HS dưới lớp làm vào vở GV kiểm tra vở của hs dưới lớp Gọi HS nhận xét bài làm trên bảng Hỏi : Em nào còn cách làm khác ? Bài 15 Tr 91 SBT GV đưa đề bài lên bảng phụ Tìm độ dài AB của băng truyền ? Bài 16 Tr 91 SBT GV yêu cầu HS đọc đề bài, vẽ hình ghi GT , KL GV hướng dẫn HS tính AB , BC Gợi ý : BE là đường phân giác của góc B cho ta điều gì ? Ta đã tính được AB , BC chưa ? Dựa vào tính chất của dãy tỷ số bằng nhau để tính ? Bài 20 Tr 92 SBT GV đưa đề bài lên bảng phụ c /m : BD2 + CE2 + AF2 = DC2 +EA2 +FB2 Hỏi : Để chứng minh đẳng thức trên ta làm thế nào ? GV gợi ý : Đặt các đoạn thẳng vào các tam giác vuông thích hợp , rồi áp dụng định lý Pi ta go để chứng minh Hoạt động 3 : Củng cố GV yêu cầu HS nhắc lại các định lý về hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giác vuông ? Hoạt động 4 : Hướng dẫn về nhà : Tiếp tục ôn lại các hệ thức liên hệ giữa cạnh và góc trong tam giác vuông Xem lại các bài tập đã chữa Bài tập : 18 ,19 Tr 92 SBT Rút kinh nghiệm : Một số hs kỹ năng trình bày còn yếu Hai hs lên bảng HS cả lớp theo dõi nhận xét HS 1 : Trong tam giác vuông ABC có : AH2 = BH . HC ( Định lý 2 ) Hay 162 = 25 . HC Þ HC = » 10 , 24 BC = BH + HC » 25 + 10,24 » 35 ,24 AB2 = BH . BC Þ AB2 = 25 . 35 ,24 Þ AB » 29 ,68 AC2 = HC . BC Þ AC2 = 10,24 . 35,24 Þ AC » 18,99 HS 2 : Trong tam giác vuông ABC có AB2 = BH . BC hay 122 = 6 . BC Þ BC = = 24 HC = BC – BH = 24 – 6 = 18 AC2 = HC . BC AC2 = 18 . 24 Þ AC = 20,78 AH . BC = AB . AC Hay AH . 24 = 12 . 20,78 HS nhận xét HS nêu cách làm khác : HS nêu cách tính : Trong tam giác vuông ABE có BE = CD = 10 AE = AD = 8 – 4 = 4 m AB = ( Định lý Pi Ta go ) AB » 10 ,77 m Vậy độ dài của băng truyền là 10 , 77 m HS lên bảng vẽ hình HS trả lời miệng Trong tam giác ABC có BE là đường phân giác của góc B Þ HS : Mà AC = AE + EC = HS suy nghĩ HS làm bài GV gọi HS lên bảng chữa TiÕt 5: tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän So¹n : 09/9/2008 , gi¶ng : 11/9/2008 A. mơc tiªu: - KiÕn thøc: HS n¾m vøng c¸c c«ng thøc ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa mét gãc nhän. HS hiĨu ®­ỵc c¸c tØ sè nµy chØ phơ thuéc vµo ®é lín cđa gãc nhän a mµ kh«ng phơ thuéc vµo tõng tam gi¸c vu«ng cã mét gãc b»ng a . TÝnh ®­ỵc c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc 450 vµ 600 th«ng qua VD1 vµ VD2. - KÜ n¨ng : BiÕt vËn dơng vµo gi¶i c¸c bµi to¸n cã liªn quan. - Th¸i ®é : RÌn tÝnh cÈn thËn, râ rµng. - Träng t©m : B. ChuÈn bÞ cđa GV vµ HS: - Gi¸o viªn : B¶ng phơ ghi bµi tËp, c«ng thøc, ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän. - Häc sinh : Th­íc th¼ng, com pa, th­íc ®o ®é. C. TiÕn tr×nh d¹y häc: - ỉn ®Þnh tỉ chøc líp, kiĨm tra sÜ sè HS. - KiĨm tra viƯc lµm bµi tËp ë nhµ vµ viƯc chuÈn bÞ bµi míi cđa HS III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Ho¹t ®éng I KiĨm tra - Cho 2 D vu«ng ABC (¢ = 900) vµ A'B'C' (¢' = 900) cã B = B'. Chøng minh hai tam gi¸c ®ång d¹ng. ViÕt c¸c hƯ thøc tØ lƯ gi÷a c¹nh cđa chĩng (mçi vÕ lµ tØ sè gi÷a hai c¹nh cđa cïng mét tam gi¸c). Ho¹t ®éng 2 1. kh¸i niƯm tØ sè l­ỵng gi¸c cđa mét gãc nhän - GC chØ vµo tam gi¸c vu«ng ABC. XÐt gãc nhän B giíi thiƯu: c¹nh kỊ, c¹nh huyỊn, c¹nh ®èi nh­ SGK. - Hai tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng víi nhau khi nµo ? - Ng­ỵc l¹i khi hai tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng cã c¸c gãc nhän t­¬ng øng b»ng nhau th× øng víi mçi gãc nhän tØ sè gi÷a c¹nh ®èi víi c¹nh kỊ ... lµ nh­ nhau. VËy trong tam gi¸c vu«ng, c¸c tØ sè nµy ®Ỉc ch­ng cho ®é lín cđa gãc nhän ®ã. - GV yªu cÇu HS lµm ?1. GV chèt l¹i: §é lín cđa gãc nhän a trong tam gi¸c vu«ng phơ thuéc tØ sè gi÷a c¹nh ®èi vµ c¹nh kỊ cđa gãc nhän ®ã vµ ng­ỵc l¹i... Ho¹t ®éng 3: ®Þnh nghÜa - Cho a lµ gãc nhän. VÏ mét tam gi¸c vu«ng cã 1 gãc nhän a. - X¸c ®Þnh c¹nh ®èi, c¹nh kỊ, c¹nh huyỊn gãc nhän a. - GV giíi thiƯu ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa a nh­ SGK. - Yªu cÇu HS tÝnh. - C¨n cø vµo c¸c ®Þnh nghÜa trªn h·y gi¶i thÝch: T¹i sao tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän lu«n d­¬ng ? T¹i sao Sina < 1 ; Cosa < 1. - GV yªu cÇu HS lµm (a) ?2. - ViÕt c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa b ? VÝ dơ 1: - Yªu cÇu HS nªu c¸ch tÝnh. - GV ®­a ra VD3. - Yªu cÇu HS nªu c¸ch tÝnh. a) Më ®Çu: C A c.kỊ B C ?1. B A a) a = 450 Þ ABC lµ tam gi¸c c©n. Þ AB = AC. VËy: Ng­ỵc l¹i nÕu Þ AC = AB Þ DABC vu«ng c©n Þ a = 450. b) B = a = 600 Þ C = 300. Þ AB = (®/l trong Dvu«ng cã gãc = 300). Þ BC = 2AB Cho AB = a Þ BC = 2a. Þ AC = (Pytago). = = a VËy = . Ng­ỵc l¹i nÕu: Þ AC = AB = a Þ BC = Þ BC = 2a. Gäi M lµ trung ®iĨm cđa BC Þ AM = BM = = a = AB Þ DAMB ®Ịu Þ a = 600. b) §Þnh nghÜa: Sina = Cosa = Tga = Cotga = ?2. A B C Sinb = ; Cosb = Tgb = ; Cotgb = A VÝ dơ 1: a a B a C BC = = Sin450 = SinB = Cos450 = CosB = Tg450 = TgB = Cotg450 = CotgB = . Ho¹t ®éng 4 Cđng cè (5 ph) Yªu cÇu HS nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän a Ho¹t ®éng 5 H­íng dÉn vỊ nhµ - Ghi nhí c¸c c«ng thøc, ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän. - BiÕt c¸ch tÝnh vµ ghi nhí c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc 450 , 600. - Lµm bµi tËp: 10 , 11 ; 21 , 22 . D. rĩt kinh nghiƯm: TiÕt 6: tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän ( tiÕp theo) So¹n : 10/9/2008 , gi¶ng : 13/9/2008 A. mơc tiªu: - KiÕn thøc: Cđng cè c¸c c«ng thøc, ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa 1 gãc nhän. TÝnh ®­ỵc c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa 3 gãc ®Ỉc biƯt 300, 450, 600. N¾m v÷ng c¸c hƯ thøc liªn hƯ gi÷a c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa hai gãc phơ nhau. - KÜ n¨ng : BiÕt dùng c¸c gãc khi cho 1 trong c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa nã. BiÕt vËn dơng vµo gi¶i c¸c bµi to¸n liªn quan. - Th¸i ®é : RÌn tÝnh cÈn thËn, râ rµng. B. ChuÈn bÞ cđa GV vµ HS: - Gi¸o viªn : B¶ng phơ ghi c©u hái, bµi tËp. Th­íc th¼ng, com pa, ª ke, th­íc ®o ®é. 2 tê giÊy cì A4. - Häc sinh : ¤n tËp c«ng thøc, ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa 1 gãc nhän; C¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc 150 , 600 . Th­íc th¼ng, com pa, ª ke, A4. C. TiÕn tr×nh d¹y häc: - ỉn ®Þnh tỉ chøc líp, kiĨm tra sÜ sè HS. - KiĨm tra viƯc lµm bµi tËp ë nhµ vµ viƯc chuÈn bÞ bµi míi cđa HS III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Ho¹t ®éng I KiĨm tra bµi cị (10 phĩt) - Cho tam gi¸c vu«ng vµ gãc a nh­ h×nh vÏ. X¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c c¹nh kỊ, ®èi, huyỊn víi gãc a. - ViÕt c«ng thøc ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa gãc nhän a. HS2: Ch÷a bµi tËp 11 . Ho¹t ®éng 2 : §Þnh nghÜa (13 ph) - Yªu cÇu HS lµm VD3. - GV ®­a H17 SGK lªn b¶ng phơ. - TiÕn hµnh dùng nh­ thÕ nµo ? - T¹i sao víi c¸ch dùng trªn tga b»ng - GV yªu cÇu HS lµm ?3. - Nªu c¸ch dùng b. M 1 2 x N Yªu cÇu HS ®äc chĩ ý . Ho¹t ®éng 3 : 2. tØ sè l­ỵng gi¸c cđa hai gãc phơ - Yªu cÇu HS lµm ?4. - §­a ®Çu bµi lªn b¶ng phơ. - Cho biÕt c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c nµo b»ng nhau ? - KÕt qu¶ bµi tËp 11. - VËy khi hai gãc phơ nhau, c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa chĩng cã mèi liªn hƯ g× ? - HS nªu ®Þnh lÝ. - Gãc 450 phơ víi gãc nµo ? Cã: Sin450 = Cos450 = - Gãc 300 phơ víi gãc nµo ? - Tõ ®ã ta cã b¶ng tØ sè l­ỵng gi¸c cđa c¸c gãc ®Ỉc biƯt SGK. - VD3: - tÝnh y ? - Gỵi ý: cos300 b»ng tØ sè nµo vµ cã gi¸ trÞ bao nhiªu ? - GV nªu chĩ ý SGK. VD3: - Dùng gãc vu«ng xOy, x¸c ®Þnh ®o¹n th¼ng lµm ®¬n vÞ. - Trªn tia Ox lÊy OA = 2. - Trªn tia Oy lÊy OB = 3. Gãc OBA lµ gãc a cÇn dùng. CM: tga = tgOBA = ?3. - Dùng gãc vu«ng xOy, x¸c ®Þnh ®o¹n th¼ng lµm ®¬n vÞ. - Trªn tia Oy lÊy OM = 1. - VÏ cung trßn (M ; 2)cung nµy c¾t Ox t¹i N. - Nèi MN. Gãc OMN lµ gãc b cÇn dùng. Chøng minh: Sinb = SinONM = = 0,5. Chĩ ý: SGK. ?4. A B C Sina = cosb cosa = sinb tga = cotgb cotga = tgb * §Þnh lÝ SGK. Sin450 = Cos450 = Tg450 = cotg450 = 1. Sin300 = cos600 = Cos300 = sin600 = Tg300 = cotg600 = Cotg600 = tg300 = 17 VÝ dơ 7: Cos300 = Þ y = * Chĩ ý: SGK. Ho¹t ®éng 4 : Cđng cè (5 ph) - Ph¸t biĨu ®Þnh lÝ vỊ tØ sè l­ỵng gi¸c cđa hai gãc phơ nhau ? - Lµm bµi tËp 12. Ho¹t ®éng 5 : H­íng dÉn vỊ nhµ (5 ph) - N¾m v÷ng c«ng thøc ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa mét gãc nhän, hƯ thøc liªn hƯ gi÷a c¸c tØ sè l­ỵng gi¸c cđa hai gãc phơ nhau. Ghi nhí tØ sè l­ỵng gi¸c cđa c¸c gãc ®Ỉc biƯt : 300 ; 450 ; 600 . - Lµm bµi tËp 13 , 14 SGK ; 25 , 26 SBT. - §äc cã thĨ em ch­a biÕt. D. rĩt kinh nghiƯm: Tiết 7 LUYỆN TẬP So¹n : 12/9/2008 , gi¶ng : 20/9/2008 I . MỤC TIÊU : Rèn cho HS kỹ năng dựng góc khi biết một trong các tỷ số lượng giác của nó Sử dụng định nghĩa các tỷ số lượng giác của một góc nhọn để chứng minh các công thức lượng giác đơn giản Vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài tập có liên quan II . CHUẨN BỊ : GV, HS : Bảng phụ , Thước , com pa , ê ke ,máy tính bỏ túi III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP : Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ : HS 1 : Phát biểu định lý về tỷ số lượng giác của hai góc phụ nhau Chữa bài 12 Tr 76 SGK HS 2 : Chữa bài tập 13 ( c , d ) Tr 77 SGK GV kiểm tra bài của một số HS dưới lớp GV nhận xét cho điểm Hoạt động 2 : Luyện tập : 1 ) Bài tập 13 (a , b ) Tr 77 SGK Dựng góc nhọn a biết : a ) sin a = GV yêu cầu HS nêu cách dựng và lên bảng dựng hình b ) cos a = 0,6 = Bài 14 Tr 77 SGK Gv cho HS đọc đề bài GV yêu cầu HS hoạt động nhóm Nửa lớp c/m câu a , nửa lớp c / m câu b GV theo dõi kiểm tra các nhóm hoạt động GV kiểm tra bài của một số nhóm Bài 15 Tr 17 SGK GV đưa bài tập lên bảng phụ Hỏi : Biết cosB = 0,8 ta suy ra được tỷ số lượng giác nào của góc C ? Hỏi : Dựa vào công thức nào tính được cos C GV : tính tg C , cotg C ? Bài 16 ( tr 77 SGK ) GV đưa bài tập lên bảng phụ Gọi x là cạnh đối diện với góc 600 Cạnh huyền có độ dài là 8 .Vậy ta xét tỷ số lượng giác của góc 600 Bài 17 Tr 77 SGK GV đưa đề bài lên bảng phụ GV hỏi : Tam giác ABC có phải là tam giác vuông không ? Nêu cách tính x ? Bài 32 Tr 93 SBT GV đưa đề bài lên bảng phụ HS 1 trả lời và làm bài tập Bài 12 : sin 600 = cos 300 cos 750 = sin 150 sin 52030’= cos37030’ tg800 = cotg 100 HS 2 : Dựng hình và 2 trình bày miệng chứng minh tg a = cotg a = HS nhận xét HS nêu cách dựng , hs khác làm bài vào vở Vẽ góc xOy , xác định đoạn thẳng đơn vị Trên tia Oy lấy điểm M sao cho OM = 2 Vẽ cung tròn ( M ; 3 ) cắt Ox tại N góc ONM = a HS làm việc theo nhóm Đại diện nhóm trả lới tg a .cotg a = sin 2 a . cos2 a = HS cả lớp nhận xét HS : Vì góc B và góc C là hai góc phụ nhau Vậy sin C = cosB = 0,8 HS : Ta có sin2 C + cos2 C = 1 Þ cos2 C = 1 – sin2 C Cos2 C = 1 – 0, 8 2 = 0,36 Þ cos C = 0,6 HS : tg C = HS : sin 600 = = HS vẽ hình vào vở HS : tam giác ABC không phải là tam giác vuông vì nếu tam giác ABC vuông tại A có B = 450 thì tam giác ABC sẽ là tam giác vuông cân . Khi đó đường cao AH phải là đường trung tuyến . Trong khi đó tre6n hình vẽ BH ¹ HC HS : Trong tam giác vuông AHB có H = 900 B = 450 suy ra tam giác AHB vuông cân Þ AH = BH = 20 Xét tam giác vuông AHC có AC2 = AH2 + HC2 ( đ / l pi ta go ) x 2 = 202 + 212 x = 29 HS đọc đề bài vẽ hình a ) SABD = Tiết 8 BẢNG LƯỢNG GIÁC So¹n : 19/9/2008 , gi¶ng : 24/9/2008 I . Mục tiêu : - KT : HS được củng cố các kỹ năng tìm tỷ số lượng giác của góc nhọn ( Bằng bảng lượng giác và máy tính bỏ túi ) - KN : HS có kỹ năng tra bảng hoặc dùng máy tính bỏ túi để tìm góc a khi biết tỷ số lượng giác của nó - TT : Biết sử dụng bảng lượng giác để giải các bài tập . II , CHUẨN BỊ : Gv , hs : Bảng số, máytính bỏ túi , bảng phụ III . HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò + Ghi bảng Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ : Hỏi : HS1 : Khi góc a tăng từ 00 đến 900 thì các tỷ số lượng giác của a thay đổi như thế nào ? Tìm sin 40012’ bằng bảng số , nói rõ cách tra sau đó dùng máy tính bỏ túi kiểm tra lại ? HS 2 : Chữa bài 41 Tr 95 SBT Hoạt động 2 :2) Tìm số đo của góc nhọn khi biết một tỷ số lượng giác của nó ( 25 phút ) GV đặt vấn đề : Tiết học trước chúng ta đã biết cách tìm tỷ số lượng giác của một góc nhọn cho trước . Tiết học này ta sẽhọc cách tìm số đo của góc nhọn khi biết một tỷ số lượng giác của góc đó Ví dụ 5 : Tìm góc nhọn a ( làm tròn đến phút ) biết sin a = 0,7837 GV yêu cầu HS đọc SGK Tr 80 GV đưa mẫu 5 lên bảng phụ hướng dẫn lại A 36’ . 510 0,7838 a » 51036’ GV ta có thể dùng máy tính bỏ túi để tìm góc nhọn a Đối với máy tính ca sio fx-500 MS , ta nhấn các phím sau : SHIFT sin 0. 7837 = .,,, GV gọi HS tính bằng máy tính GV yêu cầu HS làm ? 3 Yêu cầu HS tra bằng bảng số và máy tính bỏ túi Ví dụ 6 : Tìm góc nhọn a làm tròn đến độ biết sin a = 0,4470 GV yêu cầu HS tự đọc ví dụ GV : Ta thấy 0,4462 < 0,4470 < 0,4478 Þ Sin 26030’ < sin a < sin 26036’ Þ a » 270 GV cho HS làm ? 4 Hoạt động 3 : Củng cố GV nhấn mạnh cách tìm góc nhọn a khi biết tỷ số lượng giác của nó Sau đó GV ra đề kiểm ta ( In sẵn phát cho HS ) HS làm trong thời gian 7 phút Bài 1 : Dùng bảng lượng giác hay máy tính bỏ túi Hãy tìm các tỷ số lượng giác của các góc sau : a ) Sin 17013’ = b ) cos 25012’ = c ) tg 43010’ = d ) cotg 32015’ = Bài 2 : Dùng bảng lượng giác hay máy tính bỏ túi Hãy tìm số đo của góc nhọn a ( Làm tròn đến phút ) a ) S