Giáo án môn học Địa lý 10 - Bài 34: Phân bố dân cư – Các loại hình quần cư và đô thị hóa

Tuần . . . Ngày soạn . . . tháng . năm 20.. . Tiết . .. Ngày dạy..tháng..năm 20. . . BÀI 34 PHÂN BỐ DÂN CƯ – CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ VÀ ĐÔ THỊ HÓA I/. Mục tiêu bài học: Sau bài này học sinh cần 1. Về kiến thức : - Hiểu đặc điểm phân bố dân cư trên thế giới và các nhân tố ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư. - Phân biệt được các loại hình quần cư : đặc điểm và chức năng. - Hiểu được bản chất và đặc điể đô thị hóa. 2. Về kỹ năng : Rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích biểu đồ, sơ đồ, lược đồ và bảng số liệu về tình hình phân bố dân cư , các loại hình quần cư và dân cư thành thị. II/. Thiết bị dạy học : - Bản đồ phân bố dân cư và các đô thị lớn trên thế giới. - Hình 24.1 trong sgk - Một số hình ảnh về nông thôn, về caq1c thành phố trên thế giới (nếu có) III/. Trọng tâm bài học - Đặc điểm phân bố dân cư thế giới nhân tố ảnh hưởng. - Những chức năng đặc điểm của các laọi hình quần cư. - Các đặc điểm chính của đô thị hóa. IV/. Tiến trình dạy học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra: Trình bàycơ cấu sinh học của dân số. 3. Bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung HĐ 1: Cá nhân GV yêu cầu HS đọc mục 1, tìm hiểu phân bố dân cư và mật độ dân số. - HS trình bày phân bố dân cư và mật độ dân số. - GV giải thích, làm rõ khái niệm phân bố dân cư và mật độ dân số. - GV cung cấp số liệu về diện tích, dân số nước ta và yêu cầu hs vận dụng công thức để tính mật độ dân so.á Hđ 2: nhóm * Bước 1: Đọc mục 2,3 kết hợp với các bảng số liệu về mật độ dân số các khu vực trên thế giớ, sự biến động dân cư theo thời gian . * Bước 2: HS thảo luận theo nhóm * Bước 3: Đaị diện các nhóm báo cáo kết qua,û chỉ trên bản đồ các vùng đông dân, thưa dân. GV chuẩn kiến thức và có thể đặt câu hỏi: Vì sao nói nhân tố quyết định đến sự phân bố dân cư là PTSX , trình độ phát triển của LLSX? HĐ 3: Cá nhân Đọc mục 2 và cho biết: - Các loại hình quần cư? - Cơ sở phân chia các loại hình quần cư? - Sự khác nhau cơ bản gi7ũa 2 loại hìng quầncư? + HS trình bày nội dung đã tìn hiểu + GV tóm tắt và chuẩn kiến thức. HĐ 4: Cá nhân * Bước 1: Đọc mục 1 sgk cho biết khái niệm đô thị hóa là gì? - Kết hợp bảng số liệu về tỉ lệ dân thành thị, nông thôn, lược đồtỉlệ dân thành thị thế giới, nêu đặc điểm về đô thị hóa. * Bước 2: - HS trình bày kết quả. - GV tóm tắt , chuẩn kiến thức và bổ sung số liệu trong sgk. GV làm rõ đặc điểm của đô thị hóa. - Hơn 50 thành phố có số dân trên 5 triệu, một số châu lục có tỉ lệ dân thị cao: Bắc Mỹ, Australia - Bằng hiểu biết của bản thân, hãy nêu những ảnh hưởng của đô thị hóađến kinh tế xã hội và môi trường. I. Sự phân bố dân cư 1. Khái niệm - Phân bố dân cư là sự sắp xếp dân số một cách tự phát hay tự giác trên một lãnh thổ nhất định phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu xã hoiä. - Để thể hiện tình hình phân bố dân cư người ta căn cứ vào mật độ dân số (người/km2) 2. Đặc điểm phân bố dân cư thế giới . - Mật độ dân cư trung bình trên thế giới là 48 người /km2 , nhưng phân bố không đều. - Các khu vực tập trung dân cư đông: Tây Aâu, Nam Aâu, Caribe, Nam Aù, Đông Nam Aù, Đông Aù - Các khu vực thưa dân: châu Đại Dương, Bắc Mỹ, châu Phi - Dân cư thế giới có sự biến động theo thời gian - Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phânbố dân cư: + Nhân tố tự nhiên: Khí hậu, nguồn nước, địa hình, khóang sản + Nhân tố KT-XH: PTSX, trình độ phát triển của LLSX, tính chất của nền kinh tế II. Các loại hình quần cư 1. Khái niệm: Quần cư là một tập hợp các điểm dân cư tồn tại trên một lãnh thổ nhất định. 2. Phân laọi và đặc điểm a. Phân loại: Căn cứ vào chức năng, mức độ tập trung dân cư, kiến trúc qui họach..có thể phân ra 2 loại: quần cư nông thôn và quần cư thành thị. b. Đặc điểm: - Quần cư nông thôn: chức năng chủ yếu lá sản xuất nông nghiệp, dân cư sống phân tán trong không gian. - Quần cư thành thị: Chức năng sản xuất phi nông nghiệp, qui mô dân số đông, mức độ tập trung dân số cao. III. Đô thị hóa 1. Khái niệm : Đô thị hóa là một quá trình KT-XH , đó là sự tăng nhanh về số lượng và qui mô của các điểm dân cư đô thị, dân cư tập trung vào các thành phố lớn và phổ biến rộng rãi lối sống thành thị trong dân cư. 2. Đặc điểm: - Dân cư thành thị có xu hướng tăng nhanh: từ 13,6% (1910) tăng lên 48%(2005) - Dân cư tập trung vào các thành phố lớn vàcực lớn ngày càng nhiều và phổ biến rộng rãi lối thành thị. 3. Aûnh hưởng của đô thị hóa đến KT-XH và môi trường. - Tích cực: gó phần đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, thay đổi lại phân bố dân cư. - Tiêu cực: đô thị hóa không xuất phát từ coông nghiệp hóa sẽ dẫn đến thiếu LT-TP, thiếu việc là, môi trường ô nhiễm V/. Đánh giá Khoanh tròn chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất. 1. Phân bố dân cư là sự sắp xếp một cách : a. Tự phát trên một lãnh thổ nhất định. b. Tự giác trên một lãnh thổ nhất định. c. Tự phát hay tự giác trên một lãnh thổ nhất định. d. Tự phát hay tự giác trên một lãnh thổ nhất định phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu xã hội. 2. những nhân tố quyết định đến sự phân bố dân cư: a. Điều kiện tự nhiên b. Các dòng chuyển cư. c. Phương thức sản xuất d. Lịch sử khai thác lãnh thổ 3. Dân cư nông thôn và dân cư thành thị khác nhau cơ bản về: a. Chức năng b. Mức độ tập trung dân cư c. Phong cảnh kiến trúc d. Ca ûa và b. 4. Trình bày khái niệm, đặc điểm và ảnh hưởng của quátrình đô thị hóa. VI/. Họat động nối tiếp : Làm các câu hỏi 3 trung SGK