Bài giảng môn Địa lý lớp 10 - Bài 15: Thủy quyển, một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông, một số sông lớn trên trái đất

BÀI 15 : THỦY QUYỂN . MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤTDựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết nước trên Trái Đất tồn tại ở những dạng nào?HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂNNƯỚC NGỌT Ở TRÊN LỤC ĐỊA: SÔNG SUỐI, AO HỒ, BĂNG TUYẾT, NƯỚC NGẦMNƯỚC MẶN TRONG CÁC BIỂN, ĐẠI DƯƠNGTHỦY QUYỂNI. THỦY QUYỂN1. KHÁI NIỆM THỦY QUYỂNNƯỚC TRÊN LỤC ĐỊANƯỚC TRONG ĐẠI DƯƠNGHƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂNNƯỚC TRONG ĐẠI DƯƠNGHƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂNNƯỚC TRÊN LỤC ĐỊACó mối quan hệ như thế nào?Tại sao các dạng nước vẫn được duy trì thường xuyên trên Trái đất mà không mất đi ?VÒNG TUẦN HOÀN NƯỚC2. TUẦN HOÀN CỦA NƯỚC TRÊN TRÁI ĐẤTCho biết nước tham gia vào những vòng tuần hoàn nào ?Vòng tuần hoàn nhỏVòng tuần hoàn lớnNƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNGBỐC HƠIMÂYMƯANƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNGBỐC HƠIMÂYLỤC ĐỊAMƯACÁC DẠNG NƯỚC Nước tham gia 2 quá trình: Bốc hơi, nước rơi. Nước tham gia 3 quá trình: Bốc hơi,nước rơi, dòng chảy hoặc 4 quá trình: bốc hơi, nước rơi, dòng chảy, ngấm..Thành phần của nước trên trái đấtNước sông, hồ chỉ chiếm 1 tỉ lệ rất nhỏ nhưng có vai trò vô cùng quan trong đối với cuộc sống. Chế độ nước ở các con sông rất khác nhau, ví dụ Amadôn hầu như mưa quanh năm, nước rất nhiều, các sông ở miền Trung nước ta lại có 1 mùa lũ, 1 mùa cạnnguyên nhân nào ảnh hưởng tới chế độ nước sông?II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỌ NƯỚC SÔNGNHÓMNHÂN TỐHOẠT ĐỘNGCHẾ ĐỘ MƯABĂNG TUYẾTÁNƯỚC NGẦMĐỊA THẾTHỰC VẬTHỒ , ĐẦM 123456Tại sao người ta nói tàn phá rừng cũng là một nguyên nhân gây ra lũ bùn, lũ quét ? Từ đó cho biết ảnh hưởng của thực vật đối với chế độ nước sông? Trả lời câu hỏi và giải thích : “ ở lưu vực sông rừng phòng hộ được trồng ở đâu ?”Dựa vào các biểu đồ trang 54 và những kiến thức đã biết: Cho biết chế độ mưa ở các đới khí hậu: xích đạo, nhiệt đới gió mùa, Địa trung hải, ôn đới hải dương phía tây? Tìm mối liên hệ giữa chế độ nước sông với chế độ mưa ở các đới khí hậu đó? Cho ví dụSo sánh địa hình ở miền núi và đồng bằng? Tốc độ dòng chảy ở 2 khu vực ra sao? Từ đó cho biết ảnh hưởng của địa thế đối với chế độ nước sông. Giải thích tại sao ở miền trung nước ta lũ ở các sông lên nhanh .Hồ đầm có tác dụng điều hòa nước sông như thế nào? Giải thích tại sao chế độ nước sông Mê Công điều hòa hơn chế độ nước sông hồng.Nước ngầm có vai trò như thế nào đối với chế độ nước sông? Ơû miền đất đá dễ thấm nước chế độ sông ra sao, ở miền đất khó thấm chế độ nước sông ra sao? Cho ví dụBăng tuyết tập trung ở đâu? Tan ra vào mùa nào? Từ đó quyết dịnh tới chế độ nước sông như thế nào? Cho ví dụ1. CHẾ ĐỘ MƯAKIỂU KHÍ HẬUCHẾ ĐỘ MƯACHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNGXÍCH ĐẠONHIỆT ĐỚI GIÓ MÙAÔN ĐỚI HẢI DƯƠNGĐỊA TRUNG HẢIMưa lớn, quanh năm6 tháng mưaMưa quanh nămMưa vào mùa ĐôngLưu lượng lớn, điều hòaKhông điều hòa, mùa lũ, mùa khô hạnĐiều hòa Không điều hòaMưa quanh nămChế độ nước sông điều hòaMưa theo mùaChế độ nước sông không điều hòaVÍ DỤSÔNG AMAZÔNSÔNG CỬU LONGChảy qua miền khí hậu nhiệt đới gió mùa có một mùa mưa và một mùa khôChảy qua miền khí hậu xích đạo có một mưa lớn quanh nămCó một mùa nước lớn và một mùa cạn, lưu lượng nước thất thườngLưu lượng nước lớn quanh nămNĂNG LƯỢNG BXMT LỚN, NHIỆT ĐỘ TĂNG BĂNG, TUYẾT TAN RACUNG CẤP NƯỚC CHO SÔNG NGÒI2.BĂNG TUYẾTGây lũ lụt, nước lớn vào mùa đầu mùa xuân, mùa thu cạn kiệtCÁC SÔNG Ở MIỀN XIBIA - NGAChảy từ Nam –lên BắcĐầu mùa xuânThượng nguồn nhân được lượng nhiệt độ lớn, băng tuyết tan raHạ nguồn nhận được ánh sáng ít, băng tuyết chưa kịp tanNước chảy tràn, gây lũ lụt, hình thành nhiều hồ, Đầm lầy 3.NƯỚC NGẦMCung cấp nước, điều tiết dòng chảy cho sông ngòiVùng đất đá thấm nước tốtNguồn dữ trữ và cung cấp nước cho sông ngòiVùng đất đá khó thấm nướcĐiều tiết dòng chảy cho sông ngòi kém4. ĐỊA THẾTốc độ dòng chảy lớn Miền núiTốc độ dòng chảy nhỏ, điều hoà.Đồng bằngMIỀN TRUNG NƯỚC TAHệ thống núi ăn sát ra tận biển, độ dốc lớnMưa tập trung.Tốc độ dòng chảy lớnLũ lên nhanh5.THỰC VẬTMột phần được giữ lại trên cành, lá câyMột phần được thảm mục và cây cỏ giữ lạiMột phần len theo rễ cây ngấm xuống đấtĐiều tiết dòng chảy, giảm tốc độ dòng chảy, giảm lũ lụt. Chặt phá rừng đầu nguồn làm cho xói mòn đất, gây lũ quét, lũ bùn, sạt lở đất và gây thiếu nước vào mùa khô6. HỒ, ĐẦMLà nơi chứa nướcĐiều tiết dòng chảy cho sôngMÙA MƯA Nước được chứa trong hồ, giảm lưu lượng nước cho sôngMÙA KHÔ Nước chảy trong hồ ra cung cấp nước cho sôngMùa mưa nước dâng lên, một phần chảy vào Biển Hồ , giảm lưu lượng nước cho sông MêKôngMùa khô, khi nước sông MêKông hạ xuống, nước trong Biển Hồ chảy ra cung cấp nước cho sông BIỂN HỒIII. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤTHOẠT ĐỘNG: Hoàn thành đầy đủ các thông tin vào phiếu học tậpSÔNGNƠI BẮT NGUỒNDIỆN TÍCH LƯU VỰCCHIỀU DÀIVỊ TRÍNGUỒN CUNG CẤP NƯỚC CHÍNHTìm một số sông lớn khác có nguồn cung cấp nước tương tự và xác định vị trí của chung trên bản đồ tự nhiên thế giới 1. SƠNG NIN 2. SƠNG AMADƠN 3.SÔNG IÊNITXÊIIÊNITXÊINước lớn vào mùa xuân, mùa hạĐóng băng vào mùa đôngSôngVị tríNơi bắt nguồnChiều dàiDiện tích lưu vựcNguồn cung cấp nướcAicậpHồ Victoria6685 km2881000 km2Nước ngầm, mưaBra-xin6437 km7170000 km2Mưa, nước ngầm LB Nga2580000 km2Băng, tuyết tan4102 kmNin AmadônIênitxêiDãy XaianDãy Andet CỦNG CỐCâu 1: Có những nhân tố nào ảnh hưởng tới chế độ nước sông?Câu 2: Nối các ý ở 2 cột A, B sao cho hợp lý.A. Vịng tuần hịan của nước B. Các giai đoạnVịng tuần hịan nhỏVịng tuần hịan lớnBốc hơiDịng chảyNgấmNước rơi Chế độ mưa, băng tuyết, nước ngầm, địa thế, thực vật và hồ đầm.