Giáo án môn Ngữ văn 7 (Chuẩn kiến thức kỹ năng) - Tiết 105 Văn bản: Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn

Ngày soạn: Ngày giảng TiÕt 105 V¨n b¶n Sèng chÕt mÆc bay - Ph¹m Duy Tèn - MỤC TIÊU Về kiến thức: - Sơ giản về tác giả Phạm Duy Tốn. - Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai . - Hiểu được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo cũng như thành công nghệ thuật mà truyện ngắn: sống chết mặc bay Về kĩ năng: - Đọc hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX. - Kể tóm tắt truyện. - Phân tích nhân vật, tình huống truyện qua các cảnh đối lập, tăng cấp. c. Thái độ: - Giáo dục các em thái độ cảm thông với nhân dân và lên án đối với bọn quan lại thời xưa . CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH a. Chuẩn bị của GV: - Bảng phụ, SGK, giáo án, SGV. b. Chuẩn bị của HS : - Bài soạn,SGK,... TIẾN TRÌNH BÀI DẠY a. Kiểm tra bài cũ. (4’) - Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh. * Giới thiệu bài (1’) b. Dạy nội dung bài mới Hoạt động của Gv và Hs Nội dung ghi bảng ? Gv ? Gv Gv ? Hs ? Hs ? Hs Gv ? Hs Hs ? ? Hs ? Hs ? Gv ? Hs ? Gv ? ? ? Gv ? Nêu những hiểu biết của em về tác giả? Giới thiệu bổ sung về tg. Thể loại, đặc điểm thể loại của truyện? Giới thiệu nhanh các đặc điểm: - Truyện ngắn? - TNHĐ: + sự khác biệt với truyện trung đại và tiểu thuyết; + cốt truyện, kết cấu, tình huống, nhân vật, bút pháp trần thuật. + H.thành ở VN: chủ yếu từ đầu thế kỉ 20. Nêu y/c đọc -> Đọc đoạn 1-> 2,3 hs đọc. Tp này kể về chuyện gì? Vào thời kì nào? -> Kể về việc hộ đê chống thảm họa lụt lội ở thời Pháp thuộc trước 1945. Truyện hướng tới khắc họa hiện tượng gì trong xã hội thời đó? -> Hiện tượng vô trách nhiệm của bọn quan lại táng tận lương tâm, với bản chất ích kỉ đến độ vô liêm sỉ, chỉ lo ăn chơi hưởng lạc, không mảy may rung động trước cảnh lụt lội cuốn trôi người và nhà cửa của nhân dân. Truyện có thể đc chia thành mấy phân? Mỗi phần nói gì? Trả lời Gv đưa bố cục lên m/h Với bố cục này, trọng tâm miêu tả nằm ở phần nào? -> Phần 2. Theo dõi đoạn: “Từ đầu....hỏng mất” Cảnh nd hộ đê chống lũ đc diễn ra vào thời gian nào? Thời gian đó có ý nghĩa ntn? -> Thời điểm đêm khuya, khi mà bình thường, mọi người đang ngủ say. Xác định thời gian như thế nhà văn muốn nói gì với chúng ta? -> Cuộc hộ đê của nd nơi đây đã kéo dài suốt cả ngày đến tối, tới tận đêm khuya mà chưa đc nghỉ ngơi. Nặng nề và căng thẳng biết bao. Trong khi đó, thời tiết ntn? -> “trên trời thời vẫn mưa tầm tã trút xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên”. Giữa cảnh trời nước như thế, công cuộc hộ đê của nd diễn ra ntn? -> Hàng trăm nghìn con người... Cùng với đó là những âm thanh gì? Cùng với những câu văn tả thực, nhà văn cũng không kìm nổi xúc động“xem chứng núng thế lắm, không khéo thì vỡ mất..Tình cảnh trông thật là thảm...Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời. Lo thay!Nguy thay!...” Qua những chi tiết ấy, tg cho chúng ta thấy đc điều gì nữa? Nhận xét cách sử dụng từ ngữ miêu tả của tác giả? (Gạch chân). Qua đó, giúp em hình dung ntn về cảnh tượng đó? Cách dùng từ ngữ, h/a miêu tả của tg khiến cho người đọc có cảm tưởng như đc trực tiếp nhìn thấy, nghe thấy, và đang sống giữ một cuộc đắp đê chống bão lũ có thật. => Phạm Duy Tốn đã dẫn người đọc vào trung tâm c/s, lay động lòng người, đánh thức những t/c đúng đắn của chúng ta. Để miêu tả cảnh này, tg đã sd rất thành công 1 phép NT của TNHĐ, đó là phép tăng cấp. Đó là phép NT gì? -> Tăng cấp. Tác dụng? HẾT TIẾT 1 I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả. (sgk - 79) 2. Tác phẩm a. Thể loại - Truyện ngắn hiện đại. b. Đọc văn bản c. Bố cục: 3 phần II. Phân tích 1. Cảnh nhân dân chống bão lụt. - Thời gian: gần một giờ đêm -> Rất khuya - Mưa mỗi lúc một nhiều, nước sông mỗi lúc một dâng cao. - Hàng trăm nghìn con người: thuổng, cuốc, đội đất, vác tre, đắp, cừ...bì bõm dưới bùn lấy...ướt lướt thướt như chuột lột. - Âm thanh: trống đánh, ốc thổi, người gọi nhau mỗi lúc một ầm ĩ. - Sức người mỗi lúc một đuối. - Nguy cơ vỡ đê mỗi lúc một đến gần-> cuối cùng đã đến. -> Tính từ, động từ dồn dập, hình ảnh so sánh -> Nhốn nháo, căng thẳng, vất vả và tâm trạng hoang mang, lo sợ của người dân. => Phép tăng cấp ->Thiên tai đang từng lúc giáng xuống, sức lực con người mỗi lúc một thê thảm. c. Củng cố và luyện tập. (2’) - Hs tóm tắt lại nội dung tác phẩm d. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà. (3’) Nắm được những nét cơ bản về tg, tp (đặc điểm của thể loại TNHĐ). Nắm chắc nội dung phân tích phần 1. Chuẩn bị cho tiết 2: Cảnh quan phủ và bọn nha lại đi hộ đê. * RÚT KINH NGHIỆM SAU KHI GIẢNG Thời gian: …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. Nội dung: …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. Phương pháp……………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… - Truyện ngắn: là tp tự sự cỡ nhỏ. Nội dung bao trùm hầu hết các phương diện của đ/s: đời tư, thế sự hay sử thi... - Truyện ngắn hiện đại: Là một kiểu tư duy nghệ thuật mới (nghĩa là có khác phần nào so với kiểu tư duy đã sản sinh ra truyện trung đại): một bên viết bằng chữ Hán, một bên viết bằng văn xuôi tiếng Việt hiện đại. Một bên thiên về hư cấu, cốt truyện đơn giản, thiên về giáo huấn; một bên thiên về kể chuyện thật, việc thật, do đó còn gần với kí, với sử. Cốt truyện p.tạp hơn, tập trung khắc họa hình tượng, bản chất nhân vật....TNHĐ cũng khác tiểu thuyết: chỉ khắc họa một hiện tượng, p/a một nét bản chất nê nhân vật ít hơn, sự kiện ít phức tạp hơn. * Đặc điểm TNHĐ: - Cốt truyện: diễn ra trong 1 thời gian và không gian hạn chế nên không phức tạp, chỉ cốt làm nổi bật một vấn đề. - Kết cấu: không chia thành nhiều tầng, nhiều tuyến mà kết cấu theo nguyên tắc tương phản và liên tưởng. - Tình huống: thường đặc sắc, chỉ vừa đủ cho việc khắc họa một nét bản chất nào đó của con người. - Nhân vật: thường ít, đc kết dệt bằng những chi tiết cô đúc và thường là hiện thân cho 1 trạng thái quan hệ xã hội, ý thức xã hội hoặc một trạng thái tồn tại của con người. - Bút pháp trần thuật: thường là kể người thật, việc thật, gần với kí, với sử. Ngày soạn: Ngày giảng TiÕt 106 V¨n b¶n Sèng chÕt mÆc bay (tiếp) - Ph¹m Duy Tèn - MỤC TIÊU Về kiến thức: - Thấy được hình ảnh tên quan phủ vô trách nhiệm, táng tận lương tâm để mặc người dân chống chọi với thiên tai trong tuyệt vọng, còn hắn thì ung dung ngồi bên trong đình trên mặt đê cùng lũ tay chân đánh tổ tôm để tiêu khiển. b. Về kĩ năng: - Tiếp tục phân tích nhân vật, tình huống truyện qua các cảnh đối lập, tăng cấp. c. Thái độ: - Giáo dục các em thái độ cảm thông với nhân dân và lên án đối với bọn quan lại thời xưa . * THKNS: Tự nhận thức giá trị của tinh thần trách nhiệm với người khác. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH a. Chuẩn bị của GV: - Nội dung trình chiếu , SGK, SGV, giáo án. b. Chuẩn bị của HS : - Bài soạn,SGK,... TIẾN TRÌNH BÀI DẠY a. Kiểm tra bài cũ. (4’) - Cảnh dân chúng hộ đê được tg miêu tả ntn? - Tg sd thành công phép NTN gì? Tác dụng? * Giới thiệu bài (1’) Tiết trước cô đã hướng dẫn cả lớp tìm hiểu nội dung thứ nhất của bài: Cảnh nhân dân chống lũ, cứu đê. Tiết học này, cô tiếp tục hướng dẫn các em tìm hiểu nội dung phần 2. => Ghi tên bài: Tiết 106..... b. Dạy nội dung bài mới Hoạt động của Gv và Hs Nội dung ghi bảng Gv Hs ? ? ? ? Hs ? ? ? Hs ? ? Gv Gv Hs ? ? Gv ? Gv Gv ? Hs ? Gv ? Gv ? Hs ? ? ? ? Hs Gv Gv ? Gv ?g Gv ? ? ? Gv ? Hs Gv ? Gv Hs ? Hs Gv ? Hs Gv ? Gv ? - Tóm tắt khái quát lại nội dung phần 1 -> Trong khi lũ con dân đang chân lấm tay bùn, trăm lo nghìn sợ, đem thân hèn yếu mà đối sức với mưa to nước lớn, để bảo thủ lấy tính mạng, gia tài thì lúc này, quan “cha mẹ” đang ở đâu? => Phần 2 Theo dõi đoạn “Ấy....-> đi lại rộn ràng” Trong lúc trăm nghìn người dân đang đánh đổi cả tính mạng để cứu đê, quan phủ và bọn nha lại đang ở đâu? -> Đê vỡ cũng không sao Không khí và quang cảnh trong đó ra sao? So với cái cảnh trăm họ đang vất vả, gội gió tắm mưa như đàn sâu lũ kiến ngoài kia thì ở đây là một nơi ntn? Và nổi bật trong khung cảnh đó là h/a của nhân vật nào? Theo dõi đoạn: “Trên sập...ngồi hầu bài” H/a quan phụ mẫu hiện lên qua những chi tiết nào? Đồ dùng xung quanh chỗ quan ngồi gồm những gì? Em có nhận xét gì về những đồ dùng, vật dụng quan mang theo? -> Quý giá, đắt tiền Điều đó cho thấy đây là một người ntn? H/a đó có đúng với h/a của một người đi chỉ đạo hộ đê hay không? -> Không. -> Kẻ trọc phú ấy mang danh đi chỉ đạo hộ đê mà như đi chơi, đi để khoe khoang của cải. Mà đúng là hắn đi chơi thật: “ Chung quanh sập, bắc bốn ghế mây.....cùng ngồi hầu bài”. Giữa lúc nd đang trăm thảm, nghìn sầu thì tên quan cùng đồng bọn say sưa, đắm mình trên chiếu bạc (đánh tổ tôm)...> Theo dõi tiếp từ “Ngoài kia...vì phúc tinh” Không khí lúc này đc tg miêu tả ntn? H/a quan cùng bọn nha lại đc miêu tả ra sao? ->“Nào quan ngồi trên, nào nha ngồi dưới..vì phúc tinh.” Sự say mê đánh bài của quan đc tg miêu tả qua những câu văn nào? MC-> Ngài mà đang dở ván bài, hoặc chưa hết hội...thây kệ. Từ giọng văn xót xa thương cảm ở phần đầu, tg chuyển sang giọng chế giễu, mỉa mai và cả những lời bình phẩm -> bộc lộ sự khinh bỉ, căm giận của mình. Từ đó cũng cho thấy niềm say mê bài bạc dường như đã ngấm vào máu tên quan quan vậy. Quan thì như vậy, còn thái độ của bọn tay chân hầu bài khi quan ù thông? -> Tạo mọi đk để quan thắng bạc Qua đó cho thấy chúng là hạng người ntn? -> nịnh bợ, hèn kém. - Người đầu cánh, kẻ cuối tay... (tạo đk...) -> Với chúng, quan ù, ấy là hp. Không khí, quang cảnh đó cùng thái độ của bọn tay chân nói lên điều gì về vị thế của quan? Ù xong ván bài, quan xơi bát yến, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi và tiếp tục bước vào ván bài tiếp theo. Đúng lúc đó điều gì đã xảy ra? -> Ngoài xa, tiếng kêu vang trời dậy đất... -> Đê sắp vỡ. Thái độ của mọi người lúc đó? Còn thái độ của quan? Vì sao? Khi có người bẩm báo : Bẩm, dễ có khi đê vỡ, quan có thái độ và hđộng gì? Thái độ cau mặt, kèm theo đó là câu gắt “mặc kệ” cho ta hiểu gì về thái độ của quan ở thời điểm này? -> Thờ ơ.... Quan ham mê tới mức: chỉ vì chờ 1 con bài ù mà quên hết nhiệm vụ. Ngoài đánh bài ra, mọi việc đối với quan lúc này dường như không quan trọng và đều khiến quan cảm thấy khó chịu. Cho nên quan mới cáu, gắt. Gắt xong, quan lại quay gối, dựa sang bên tay phải, thái độ rất điềm nhiên như không có chuyện gì xảy ra, nghiêng mình bảo thầy đề: Có ăn không thì bốc chứ.... Trong khi đó, ngoài kia điều khủng khiếp nhất cũng đã xảy ra: Đê vỡ thật. Cảnh đê vỡ đc miêu tả bằng những h/a, âm thanh nào ? Cảnh diễn ra khi đê vỡ đc tg miêu tả bằng một loạt h/a, âm thanh, song các em chú ý vào h/a người nhà quê, mình mẩy lấm láp.... H/a này cho em suy nghĩ gì? -> Họ đã rơi xuống tận cùng của vực thẳm, họ đã không cứu đc đê, điều đó đồng nghĩa với việc c/s và tính mạng của họ đang trong cảnh nghìn cân treo sợi tóc, mặc dù cố hết sức nhưng sức người cuối cùng không thắng nổi sức trời. Và chỗ dựa cuối cùng của họ lúc này là quan- người mang danh là cha mẹ của những người con dân khốn khổ kia. Thế nhưng: Khi con dân vào kêu cứu, quan cha mẹ đã có thái độ và hành động ntn? Vì sao quan lại đỏ mặt, quát? Có phải vì lo đê vỡ, dân trôi không? -> Không, vì đang nóng lòng, sốt ruột chờ bốc quân bài chi chi để ù to. Em có suy nghĩ gì về thái độ của quan phụ mẫu qua những chi tiết trên? -> Hắn đã quên hết nhiệm vụ giúp dân chống lụt, chỉ vì đợi một quân bài. Trong khi thầy đề “tay run cầm cập thò vào đĩa nọc...” (rất lo sợ) thì quan sung sướng hả hê ngả ra nhũng quân bài, ù một ván to. Không những thế, hắn còn vỗ tay xuống sập kêu to (Đây rồi!...Thế chứ lại-> xòe bài, vừa cười vừa nói...) Trong khi quan ù to, cũng là lúc cảnh tượng khủng khiếp nào đã xảy ra? -> “khắp mọi nơi, nước tràn lênh láng....thảm sầu” -> Kẻ quan liêu, vô trách nhiệm ấy đã reo vui, sung sướng đến tột đỉnh khi đc hưởng một món tiền lớn, giữa lúc nd đau khổ cũng đến mức độ thẳm sâu, không thể đo được. Ở phần này, mọt lần nữa tg lại sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì? Thủ pháp NT đó diễn tả điều gì? - Mê bài bạc do không trực tiếp chứng kiến cảnh hộ đê đã đành, nhưng ngay cả khi trước sân đình, mưa đổ xuống mỗi lúc 1 tăng mà coi như không biết gì thì độ mê mải bài bạc đã quá lớn. - Từ thái độ “mặc kệ” khi đê sắp vỡ đến thái độ “đỏ mặt tía tai”, lên giọng quát nạt bọn tay chân khi đê vỡ thật, và rồi quay lại tiếp tục đánh tổ tôm cho đến lúc “Ù thông tôm, chi chi nảy” trong một niềm vui sướng cực độ, và phi nhân tính- nói như tg là “lòng lang dạ thú. cho thấy bản chất vô trách nhiệm, vô lương tâm ngày càng tăng. =>Bằng thủ pháp tăng cấp, tg đã XD lên 1 tình huống NT đầy kịch tính, mức độ nguy cấp của tình huống ngày 1 tăng, tg đã đặt nhân vật vào đó để bộc lộ rõ thái độ, tính cách của mình. MC: Quan sát 2 bức tranh minh họa 2 nd của bài: Nếu coi đây là 2 bức tranh đời thì tg đã sd rất thành công biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả? -> Phép tương phản. -> Một bên cảnh nd đang vật lộn căng thẳng, vất vả đến cực độ trước nguy cơ đê vỡ. Một bên là cảnh quan phủ cùng nha lại, chánh tổng nhàn nhã trong cuộc tổ tôm ngay trong khi họ đi hộ đê. Cùng với phép tương phản, trong mỗi nội dung, tg sd rất thành công BPNT gì? -> Tăng cấp. Đó chính là một trong các giá trị NT làm nên sự thành công của tác phẩm à III MC G.trị NT - Vận dụng và kết hợp...... Thông qua 2 bức tranh đời đó, tg muốn phản ánh điều gì về cuộc sống và XHVN những năm ...thế kỉ XX? MC G.trị hiện thực Sau bức tranh về 1 cảnh đời bi hài, thấp thoáng có bóng hình tác giả. Tác phẩm thể hiện thái độ gì của tác giả (đối với người dân? Đối với bọn quan lại cầm quyền? MC G.trị nhân đạo * Học ghi nhớ sgk * Tóm tắt nội dung phần 1 (1’) 2. Cảnh quan phủ và bọn nha lại (25’) - Ở trong đình cao, vững chãi. - Đèn sáng trưng - Lính tráng, kẻ hầu đi lại rộn ràng. -> Đường bệ, nguy nga, nhàn nhã... * H/a quan phụ mẫu: - Uy nghi, chễm chện ngồi - Tay trái tựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng - người nhà quỳ gãi. - Xung quanh: bát yến hấp, khay khảm, tráp đồi mồi....đồng hồ vàng, dao chuôi ngà, ống vôi chạm bạc... -> Giàu sang, phú quý, thích khoe của. - Trong cuộc tổ tôm: + Tĩnh mịch, trang nghiêm. + Trừ quan ra, không ai dám to tiếng. + Th/thoảng nghe tiếng quan gọi -> Uy nghi, tôn kính - vì phúc tinh. - Khi đê sắp vỡ: + Mọi người giật nảy mình + Quan: điềm nhiên, chờ bốc bài vì sắp ù. + Cau mặt gắt “Mặc kệ!”-> tiếp tục chơi bài. => Thờ ơ, vô trách nhiệm, ham cờ bạc. - Khi đê vỡ: + Tiếng người, tiếng nước, tiếng gà,chó,trâu, bò - tứ phía. + Trong đình, ai nấy đều nôn nao sợ hãi. + Người nhà quê lấm láp, thở không ra lời vào bẩm báo... + Quan: đỏ mặt tía tai, quát -> tiếp tục ván bài -> ù to. -> Quan liêu, vô trách nhiệm đến tột độ. * Hậu quả: Đê vỡ, dân trôi. => Phép tăng cấp -> sự đam mê tổ tôm gắn với bản chất vô trách nhiệm, vô lương tâm của tên quan phủ ngày một tăng. III. Tổng kết (7’) Giá trị nghệ thuật. 2. Giá trị hiện thực 3. Giá trị nhân đạo c. Củng cố và luyện tập. (6’) ? MC: Qua bài học, em hiểu gì về nhan đề Sống chết mặc bay của văn bản? => Nhan đề Sống chết mặc bay là 1 vế của câu thành ngữ quen thuộc “sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi” => có dụng ý phê phán tên quan phủ thờ ơ, bỏ mặc dân tuyệt vọng dưới cơn thinh nộ của trời. Dù trời có mưa, đê có nguy cơ bị vỡ nhưng vẫn không thèm quan tâm mà còn ung dung ngồi bên trong đình trên mặt đê cùng lũ tay chân đánh tổ tôm để tiêu khiển. -> Điều muốn nói ở đây là h/a tên quan phủ trong bài chỉ là 1 h/a đại diện cho vô số những tên quan phủ thời phong kiến đương thời (cụ thể là ở giai đoạn đầu thế kỉ 20 ở nước ta). Cùng nội dung phản ánh c/s, số phận người dân VN giai đoạn này hoặc sau đó một chút, ngoài Sống chết mặc bay còn rất nhiều tác phẩm (co thể không cùng thể loại) như Chí Phèo, lão Hạc của Nam Cao; Tắt đèn của Ngô Tất Tố; Đồng hào có ma của Nguyễn Công Hoan...Đất nước và người dân VN g/đoạn này các em sẽ được tìm hiểu kĩ hơn trong ch/trình lịch sử 8 Trong đời sống xã hội Thành ngữ sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi đc dùng để chỉ những người vô trách nhiệm chỉ biết hưởng lợi, không quan tâm người ta khốn khó ra sao, như lão lang băm chữa bệnh cho người chỉ chăm chăm móc túi con bệnh, mặc người bệnh năng sống chết ra sao. - Qua bài này, cô mong các em phải biết sống có trách nhiệm, trước hết là trách nhiệm với bản thân mình, sau là trách nhiệm với mọi người: thầy cô, bạn bè, gia đình, làng xóm.... (đơn giản là người có trách nhiệm là khi bạn làm điều sa phải biết khuyên can, không bao che. Người có trách nhiệm là biết quan tâm, động viên, chia sẻ, giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn trong học tập cũng như trong c/s. Sống có trách nhiệm là không thờ ơ trước khó khăn, hoạn nạn của người khác mà trước hết là những người ở xung quanh mình. Sống phải có nhân, có nghĩa Có như vậy c/sống của các em mới thực sự có ích. Bởi vì chúng ta ai cũng chỉ sống 1 cuộc đời, hãy sống sao cho không uổng, không phí.... Hs xem clip: Tình nghĩa xóm làng - Tự suy ngẫm về cách đối nhân xử thế(nếu còn t/gian) d. MC:Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà. (1’) Nắm được nội dung bài học. Làm bài tập sgk. Chuẩn bị cho tiết sau: Viết bài số 6 * RÚT KINH NGHIỆM SAU KHI GIẢNG Thời gian: …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. Nội dung: …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. Phương pháp……………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… Ví dụ: Tỉnh Quảng Trị có thời kỳ lập dự án xây dựng nhà máy đường ở huyện Hướng Hóa đã vận động bà con nông dân ở mấy huyện miền núi trồng mía. Hàng trăm hécta ngô, sắn được chuyển sang trồng mía. Tiền mua mía giống phải vay lãi từ ngân hàng. Nhưng dự án mía đường không được phê duyệt mà mía đã đến kỳ thu hoạch. Nông dân cứ dài cổ đợi chờ nhưng không thấy có cán bộ nào quay về tìm cách tháo gỡ cho bà con. Thế là mía cứ trổ cờ phấp phới ngoài ruộng rồi lụi dần, ngô sắn không còn mà không ai ăn mía thay lương thực được. Tiền vay ngân hàng đã đến thời hạn thanh toán mà bà con tiếp tục cõng thêm khoản lãi nữa. =>Trách nhiệm của nhũng người có trách nhiệm là giúp bà con khắc phục những hạn chế ấy nhưng đã không làm được. Đúng là “sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi”!