Giáo án môn Ngữ văn 7 - Tiết 26: Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương

NS:...../......./...... NG:.........../......./..... ................./......./....... Tiết: 26 Văn bản Bánh trôi nước -Hồ Xuân Hương- A. Mục tiêu: - Kiến thức: + Hình thể đẹp, thân phận chìm nổi, đau khổ, bất hạnh và bản lĩnh sắt son, thuy chung của người phụ nữ trong bài vịnh Bánh trôi nước. Bước đầu cảm nhận nét độc đáo của thơ Hồ Xuân Hương. - Kĩ năng: + Rèn kĩ năng đọc thơ Thất ngôn tứ tuyệt.. - Thái độ: + Tích hợp với phần Tiếng Việt và TLV.... B. Phơng tiện dạy học: - Đồ dùng:..................................................................... - Tư liệu tham khảo, .................................................... C. Cách thức tiến hành: - Phương pháp: giảng bình, phát vấn, phân tích, tổng hợp.. - Hình thức tổ chức.................. D. Tiến trình giờ dạy. I. ổn định: KTSS: -7A............. - 7B........... II. Kiểm tra bài cũ: ? Kiểm tra sơ lược sự chuẩn bị của HS? ? Em hiểu về thể thơ Song t hất lục bát ntn? H: Thể thơ xuất hiện ở nước ta vào khoảng thế kỉ 16-17-18. Vần và nhịp như sau: + Câu 1 (7 Tiếng), nhịp 3/4 hoặc 3/2/2) Tiếng thứ 7 nhất thiết phải là thanh trắc và vần với tiếng thứ 5 của câu 7 thứ 2. + Câu 2 (7 Tiếng), nhịp 3/4 hoặc 3/2/2) Tiếng thứ 7 nhất thiết phải là thanh bằng và vần với tiếng thứ 6 của câu 6 thứ 3. + Câu 3 (6 Tiếng), nhịp 2/2/2 hoặc 2/4) Tiếng thứ 6 vần với tiếng thứ 6 của câu 8 thứ 4. + Câu 4 (8 Tiếng), nhịp 2/2/2/2 hoặc 4/4 2/4/2) Tiếng thứ 8 lại vần với tiếng thứ 5 của câu 7 đầu tiên khổ tiếp theo ( tiếng thứ 5 này cũng phải là thanh bằng). GV: - nhận xét................................................................................... - Cho điểm................................................................................. III. Bài mới: G: Hồ Xuân Hương là một nhà thơ nữ có cá tính khác thương đầy bản lĩnh và tài năng độc đáo, đã được mệnh danh là Bà chúa thơ nôm của Việt Nam. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu thêm phần nào về những phẩm chất đó của bà. Hoạt động của Thầy và Trò ? Nêu những hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm? H: Hồ Xuân Hương ( ?...? ) ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. - Bài thơ là một trong những bài thơ nôm truyền tụng nổi tiếng của bà. H đọc diễn cảm bài thơ: 2 – 3 lần. G: Hướng dẫn H tìm hiểu từ khó. Bánh trôi nước: Rắn = cứng. Nát = nhão mềm. ? Bài thơ được viết theo thể thơ gì? H: Thất ngôn tứ tuyệt đường luật... ? Bài thơ có mấy lớp ý nghĩa? Đó là những lớp ý nghĩa nào? H: 2 lớp ý nghĩa: + Tả thực bánh trôi. + Nghĩa tượng trưng. ? Bánh trôi nước được miêu tả ntn? H: - Hình dáng: tròn. - Màu sắc: trắng - Nhân bánh: lòng son - Cách làm bánh, luộc bánh, rắn nát, chìm nổi... G: Hình dáng và màu sắc của chiếc bánh trôi: trắng và tròn, đơn giản, mộc mạc, không pha tạp. tiếp theo là việc luộc bánh trong nồi nước sôi. .. Việc nhào nặn bánh khéo vụng, rắn nát như thế nào gần như phu thuộc vào bàn tay, con mắt và kinh nghiệm của người làm bánh. - Nhân bánh bằng ‘đường phên’ đỏ tươi( nấu từ mật mía), cắt thành viên vuông để phân biệt với bánh chay nhân bằng đỗ xanh xay nhỏ mịn. ? Qua các chi tiết miêu tả trên em có nhận xét gì về chiếc bánh troi trong thơ HXH? H: Chiếc bánh trôi được miêu tả chi tiết, đầy đủ từ hình dáng đến nhân bánh, cách làm bánh. ? Từ việc tả thực chiếc bánh trôi tác giả muốn nói đến điều gì? H: Hình ảnh, phẩm chất, thân phận, người phụ nữ. ? Người phụ nữ ở đây được nói đến ở những phương diện nào? H:- Hình thức, thân phận, phẩm chất. ? Hình thức người phụ nữ được miêu tả qua câu thơ nào? H: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” ? Qua câu thơ em thấy đây là người phụ nữ ntn? H: Trong trắng, xinh đẹp, khoẻ mạnh... ? Với một vẻ đẹp như vây, người phụ nữ có quyền được sống như thế nào trong một xã hội công bằng? H: - Quyền được nâng niu, trân trọng, quyền được hưởng hạnh phúc; quyền được làm đẹp cho đời. ? Vậy mà người phụ nữ ở đây lại có cuộc sống ntn? H: Có cuộc sống bấp bênh, trôi nổi, không có quyền làm chủ cuộc đời mình, cuộc đời mình do người khác quyết đinh. ? Tại sao họ lại không được làm chủ cuộc đời mình? H:.............................................................. G: Do họ sống dưới chế độ phong kiến, trọng nam khinh nữ, những phẩm hạnh và giá trị của người phụ nữ không được đề cao. ? Em hiểu thành ngữ Bảy nổi ba chìm cả về nghĩa đen và nghĩa bóng ntn? G: Thành ngữ Bảy nổi ba chìm thường nói về sự trôi nổi, lênh đênh của kiếp người. Hai chữ nước non mang nghĩa chỉ hoàn cảnh sống, chỉ cuộc đời... ? mặc dù số phận của họ như vậy nhưng người phụ nữ vẫn giữ được phẩm chất gì? H: Tấm lòng son sắt, thuỷ chung... ? ở câu thơ cuối tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? H: ẩn dụ, nhân hoá. G: Nhân bánh đã được ẩn dụ, nhân hoá thành tấm lòng son – Tấm lòng son sắt thuỷ chung, ấm áp, nhân hậu, nghĩa tình nồng thắm – phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam. ? Những ngôn từ nào trong bài thơ bộc lộ lòng quyết tâm giữ vững giá trị phẩm hạnh của người phụ nữ? H: - Mặc dầu; mà em vẫn giữ. G: Mặc dầu hoàn cảnh có nghiệt ngã, có đưa đẩy, xô dạt nhưng người phụ nữ ở đây vẫn quyết tâm cao độ giữ vững sự trong trắng, thuần khiết của mình. ? Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của bài thơ? H:............................................ 2 – 3 H đọc to, rõ phần ghi nhớ. G: hướng dẫn H luyện tập... Nội dung I. Tìm hiểu tác giả và tác phẩm: 1. Tác giả: ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. 2. Tác phẩm: II. Tiếp xúc văn bản: 1. Đọc ........................................... 2. Tìm hiểu chú thích. 3. Thể loại. - Thất ngôn tứ tuyệt đường luật. III. Phân tích: 1.Hình ảnh chiếc bánh trôi - Hình dáng: tròn. - Màu sắc: trắng - Nhân bánh: lòng son - Cách làm bánh, luộc bánh, rắn nát, chìm nổi... " Tả thực bánh trôi. 2. Hình ảnh người phụ nữ. - Hình thức: xinh đẹp - Thân phận: Chìm nổi, bấp bênh. - NT: ẩn dụ, nhân hoá. - Phẩm chất: trong trắng, tấm lòng son sắt, thuỷ chung. IV. Tổng kết: 1. Nội dung: .............................. 2. Nghệ thuật: 3. Ghi nhớ: SGK. V. Luyện tập: IV. Củng cố: - Đọc phần đọc thêm, đọc diễn cảm lại bài thơ.( Làm bài tập Trắc nghiệm); - G treo bảng phụ: V: Hướng dẫn: - Về nhà học thuộc lòng bài thơ, chú ý những nét chính về nội dung và NT của bài thơ. E. Rút kinh nghiệm. ......................................................................................................................................................................................................................................................................................