Giáo án môn Vật lý 11 nâng cao - Tiết 60 - Suất điện động cảm ứng trong một đoạn dây dẫn chuyển động

Tiết 60 Ngày soạn: 08 / 03 / 2012 SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MỘT ĐOẠN DÂY DẪN CHUYỂN ĐỘNG A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Trình bày được TN về hiện tượng xuất hiện SĐĐ cảm ứng ở một đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường. Trình bày được nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của máy phát điện xoay chiều. 2. Kỹ năng Vận dụng được quy tắc bàn tay phải xác định chiều từ cực âm sang cực dương của suất điện động trong đoạn dây. Vận dụng được công thức xác định độ lớn của suất điện động cảm ứng trong đoạn dây. 3. Thái độ Tích cực, hứng thú học tập của học sinh. B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phương pháp dùng hình ảnh trực quan, thuyết trình. C. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Giáo án. Hình vẽ 39.1; 39.5 sgk. Mô hình máy phát điện xoay chiều. 2. Học sinh: Ôn lại máy phát điện xoay chiều đã học ở THCS. III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC 1. Ổn định lớp - kiểm tra sỉ số (1’) 2. Kiểm tra bài cũ:(5’) Phát biểu định nghĩa từ thông và nêu ý nghĩa của khái niệm từ thông. Phát biểu định luật Len - xơ về chiều dòng điện cảm ứng? 3. Nội dung bài mới: a, Đặt vấn đề:(1’) Chúng ta dã tìm hiểu về hiện tượng cảm ứng điện từ và cách xác định chiều của dòng điện cảm ứng. Vậy đối với đoạn dây chuyển động trong từ trường suất điện động được xác định như thế nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu. b, Triển khai bài mới: Hoạt động 1 (15’). Tìm hiểu về suất điện động cảm ứng trong một đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC ● Gv: Làm TN hình 39.1. Nhận xét kết quả TN? + Cho biết khi nào xuất hiện SĐĐ cảm ứng trong đoạn dây MN? + Yêu cầu HS cho biết thanh MN đầu nào là cực dương đầu nào là cực âm? + Yêu cầu HS vận dụng hình vẽ phát biểu quy tắc xác định các cực của nguồn điện. Hs: Quan sát tìm hiểu. Nhận xét 1. Suất điện động cảm ứng trong một đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường. Đoạn dây dẫn chuyển động cắt ngang các đường sức từ thì đoạn dây xuất hiện suất điện động cảm ứng. 2. Quy tắc bàn tay phải. Quy tắc: "Đặt bàn tay phải hứng các đường sức từ, ngón tay cái choãi ra 90o chỉ chiều chuyển động của đoạn dây, khi đó đoạn dây dẫn đóng vai trò như một nguồn điện, chiều từ cổ tay đến bốn ngón tay chỉ chiều từ cực âm sang cực dương của nguồn điện đó ". Hoạt động 2 (8’). Tìm hiểu về biểu thức suất điện động cảm ứng trong đoạn dây HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC ● Gv: Nhắc lại công thức tính SĐĐ cảm ứng? Hs: ● Gv: Nếu tính độ lớn của SĐĐ cảm ứng thì viết như thế nào ? Hs: ● Gv: Giải thích sự xuất hiện SĐĐ cảm ứng trong đoạn dây MN dựa vào lực Lo-ren-xơ? Hs: Trả lời. ● Gv: Hoàn thành câu C1? Hs: Hoàn thành câu C1. 3. Biểu thức suất điện động cảm ứng trong đoạn dây. Công thức: = B.l.v.sinq (V) Trong đó: q : Góc hợp bởi giữa và . Nếu thì : B.l.v Hoạt động 3 (10’). Tìm hiểu về máy phát điện HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC ● Gv: Nhắc lại cấu tạo máy phát điện xoay chiều đã học ở THCS? Hs: Trả lời. ● Gv: Dựa vào mô hình máy phát điện hãy nêu hoạt động của nó? Hs: Nêu nguyên tắc hoạt động. ● Gv: Tìm điểm khác nhau của máy phát điện xoay chiều và một chiều. Hs: Tìm hiểu. Thảo luận. Trả lời 4. Máy phát điện. a, Máy phát điện xoay chiều: - Cấu tạo: Gồm + 1 khung dây. + 1 nam châm tạo ra từ trường. + Hai vành khuyên. - Hoạt động: Khi các cạnh của khung dây cắt các đường sức từ thì hai đầu khung dây xuất hiện suất điện động cảm ứng. Khi khung dây quay 1 vòng thì dòng điện đổi chiều một lần, gọi dòng điện xoay chiều. b, Máy phát điện một chiều có cấu tạo như máy phát điện xoay chiều nhưng thay 2 vành khuyên bằng 2 vành bán khuyên. 4. Củng cố: (4’) Nhắc lại cách xác định suất điện động cảm ứng trong đoạn dây và biểu thức của nó? Đặc điểm cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của máy phát điện? 5. Dặn dò:(1’) + BTVN : 3, 4 + Ôn tập về hiện tượng cảm ứng điện từ và suất điện động cảm ứng?