Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 26: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Ngày soạn: ........... Ngày giảng: 9A:................... 9B: ................. Tiết 26 từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua I.Mục tiêu: + So sánh được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của thanh nam châm thẳng + Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trừng của ống dây + Vận dụng quy tắc nắm bàn tay phải để xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua khi biết chiều dòng điện. II. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm +1 tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn + nguồn điện 3V – 6V + 1 công tắc + 3 đoạn dây + 1 bút dạ III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: Làm thế nào để tạo ra từ phổ của nam châm thẳng. Biểu diễn từ phổ của nam châm thẳng lên bảng? +Từ phổ là gì?Chiều các đường sức từ được quy ước như thế nào? +Trả lời các bài tập 23.1( Dùng mũi tên đánh dấu chiều của các đường sức từ đi qua các điểm A,B, C Từ đó vẽ kim nam châm qua các điểm đó) Bài 23.2: Căn cứ vào sự định hướng của kim nam châm đã cho vẽ chiều của đường sức từ đi qua C. Từ đó xác định cự Bắc , cực Nam của thanh nam châm và chiều của các đường sức từ còn lại. Bài 23.3 – D Bài 23.4: Đầu A của thanh nam châm là cực Nam Trên hình 23.3b: Đầu 2 của nam châm chữ U là cực Bắc 4.Bài mới: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua có gì khác từ trường của thanh nam châm thẳng không? Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua 1. Thí nghiệm: SGK T 65 a, Quan sát từ phổ. C1 - SGK – T 65 b. Vẽ đường sức từ của ống dây 2 Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ. - Vẽ mũi tên chỉ chiều đường sức từ. C3: Nhận xét: Giống như thanh nam châm tại hai đầu ống dây các đường sức từ cùng đi vào một đầu ống dây và cùng đi ra ở đầu kia) 2.Kết luận: (SGK – T66) II. Quy tắc nắm bàn tay phải: 1. Chiều đừng sức từ cua ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? a. Dự đoán: b. Thí nghiệm kiểm tra: c. Kết luận: SGK 2. Quy tắc nắm bàn tay phải: a. Quy tắc: SGK b. áp dụng: III. Vận dụng: C4,C5,C6 SGK * Ghi nhớ : SGK – T 67 * Hoạt động1: Hướng dẫn HS làm TN tạo ra từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. +Giao dụng cụ cho các nhóm yêu cầu các nhóm tiến hành TN, quan sát từ phổ tạo thành thảo luận nhóm trả lời C1.( Lưu ý HS quan sát phần từ phổ bên trong ống dây. +Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạyqua có gì khác với nam châm thẳng?( Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài nam châm giống nhau) Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau. +Y/c HS dùng kim nam châm đặt trục thẳng đứng có giá đặt nối tiếp nhau trên một trong các đừơng sức từ. +Chú ý với HS : Hai phần đường sức từ ở ngoài và ở trong lòng ống dây tạo thành một đường cong khép kín. +Để có nhận xét chính xác Y/c HS vẽ mũi tên chỉ chiều của một số đường sức từ ở cả hai đầu cuộn dây. * Hoạt động 2: Rút ra kết luận về từ trường của ống dây. +Từ +Từ những TN đã làm chúng ta rút ra được những KL gì về từ phổ, đừơng sức từ và chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây.? +T+Từ sự tương tự nhau của hai đầu thanh nam châm và hai đầu ống dây, ta có thể coi hai đầu ống đay có dòng điện chạy qua là hai từ cực được không? Khi đó đầu nào của ống dây là cực bắc(Đầu có các đường sức từ đi ra) * Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu và vận dụng quy tăc nắm tay phải: +Từ trường do dòng điện sinh ra. Vậy chiều đường sức từ có phụ thuộc vào chiều dòng điện hay không? +Y/c các nhóm làm TN đổi chiều dòng điện để kiểm tra dự đoán +Y/c Và hướng dẫn HS cả lớp nắm tay phải theo H24.3 SGK, từ đó rút ra quy tắc xác định chiều của đường sức từ trong lòng ống dây. +Chiều của đường sức từ trong lòng ống dây và ở ngoài ống dây có gì khác nhau? +Biết chiều đường sức từ trong lòng ống dây, suy ra chiều đường sức từ ở ngoài ống dây như thế nào? * Hoạt động4: Vận dụng +Với C4 yêu cầu HS vận dụng kiến thức trong bài và các bài học trước để nêu được các cách khác nhau xác định tên từ cực của ống dây. +Với C5, C6 yêu cầu mỗi HS phải thực hành nắm bàn tay phải và xoay bàn tay theo chiều dòng điện trong các vòng dây hoặc chiều đường sức từ tron lòng ống dây trên H24.5,H24.6 SGK +Thảo luận thống nhất các câu trả lời của HS Hoạt động nhóm: +Làm TN để tạo ra & quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua.Trả lời C1(Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài nam châm giống nhau) Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.) +Vẽ một số đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa. +Thực hiện C2(Đường sức từ ở trong & ngoài ống dây tạo thành những đờng cong khép kín .) +Đặt các kim nam châm nối tiếp nhau trên một đường sức từ, vẽ mũi tên chỉ chiều các đường sức từ ở ngoài và trong lòng ống dây. +Trao đổi nhóm nêu các nhận xét C3(Giống như thanh nam châm tại hai đầu ống dây các đường sức từ cùng đi vào một đầu ống dây và cùng đi ra ở đầu kia) +Rút ra KL về từ phổ, đường sức từ, chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây. * Nêu dự đoán: Khi đổi chiều dòng điện qua ống dây thì chiều đương fsức từ ở trong lòng ống dây có thê thay đổi +Làm TN kiểm tra +Rút ra KLvề phụ thuộc của chiều đường sức từ ở trong lòng ống dây vào chiều dòng điện chạy qua ống dây. +Nghiên cứu H 24.3 SGK để tìm hiểu quy tắc +Làm việc cá nhân áp dụng bàn tay phải để xác định chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi đổi chiều dòng điện qua các vòng dây trên H 24.3 SGK * Hoạt động cá nhân thực hiện C4:( Đầu A là cực Nam. đầu B là cực Bắc) C5: ( Kim nam châm bị vẽ sai chiều là kim số 5. Dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở đầu dây B.) C6:( Đầu A là cực Bắc, đầu B là cực Nam) 4.Củng cố: +Quy tắc nắm bàn tay phải +Đọc phần có thể em chưa biết SGK 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi +Làm bài 24.1 24.5 SBT Rút kinh nghiệm giảng dạy