Giáo án Ngữ văn 10 cơ bản Tuần 7- Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

TUẦN 7 Tiết 19 Ngày :1/9/2008 @Ä{Ã? I-MỤC TIÊU BÀI HỌC Giúp HS: -Nhận biết thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự. -Bước đầu chọn được sự việc, chi tiết tiêu biểu khi viết bài văn tự sự đơn giản. -Có ý thức và thái độ tích cực phát hiện, ghi nhận những sự việc, chi tiết xảy ra trong cuộc sống và trong các tác phẩm để viết một bài văn tự sự. II-PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN -SGK, SGV -Thiết kế bài học III-CÁCH THỨC TIẾN HÀNH Tổ chức dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi, thảo luận, thực hành IV-TIẾN HÀNH DẠY HỌC 1-Ổn định lớp 2-Kiểm tra bài cũ: *Câu 1: Phân tích diễn biến tâm trạng của Ra-ma khi cứu Xi-ta ra khỏi tay của quỷ vương Va-ra-na? *Câu 2: Phân tích thái độ và hành động của Xi-ta trước lời buộc tội của Ra-ma? 3-Giới thiệu bài mới: Có người băn khoăn vì sao kết thúc “Tấm Cám” tác giả dân gian lại cho Tấm giết Cám, lấy đầu làm mắm gửi cho mụ dì ghẻ. Điều băn khoăn càng đúng. Nhưng đó là quan niệm “ác giả ác báo” của ông bà ta. Chọn chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự vô cùng quan trọng. Để thấy được, chúng ta tìm hiểu bài, chọn chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT I/-KHÁI NIỆM: Qua SGK em hãy trình bày những hiểu biết về tự sự? Em hiểu thế nào là sự việc? Thế nào là chi tiết? ¨ Giảng, nhấn mạnh. Trong truyện “Tấm Cám” sự việc Tấm biến hóa nhiều lần được diễn đạt bằng các chi tiết nào? Chi tiết: +Chim vàng anh. +Khung cửi. +Quả thị. Theo em thì sự việc và chi tiết tiêu biểu có vai trò như thế nào trong tác phẩm tự sự? HS dựa vào SGK trả lời. II/- CÁCH CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU: Đọc yêu cầu của SGK. Tác giả dân gian kể chuyện gì? (về tình cha con? Về tình vợ chồng? Về công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của ông cha ta?). ¨ Trong truyện có sự việc Trọng Thủy và Mị Châu chia tay nhau. Trọng Thủy hỏi Mị Châu: “ (…) Ta lại tìm nàng lấy gì làm dấu?” ( chi tiết 1). Mị Châu đáp: “Thiếp có áo gấm lông ngỗng (…) đi đến đâu sẽ rứt lông rắc ở ngã ba đường để làm dấu” (chi tiết 2). Ta có thể coi sự việc và chi tiết trên tiêu biểu trong truyện được không? Vì sao? Đó là chi tiết tiêu biểu vì nó có vai trò quan trọng, tiêu biểu không thể bỏ quavì chi tiết này làm tiền đề cho các sự việc, chi tiết nối tiếp sau Đọc yêu cầu bài tập 2 Hãy chọn một sự việc rồi kể lại với một số chi tiết tiêu biểu.(SGK) Theo cốt truyện trên, phần nào cần có những sự việc chi tiết tiêu biểu? Phần thân bài. Trong phần thân bài, sự việc nào tiêu biểu nhất cần được lựa chọn? Trong sự việc ấy cần chọn chi tiết nào? HS thảo luận nhóm liệt kê chi tiết Phần kết bài có cần chọn một sự việc, chi tiết tiêu biểu không? Và nếu cần thì chọn sự việc chi tiết tiêu biểu nào? Từ sự việc trên hãy nêu cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự? III/-CỦNG CỐ: Khi kể chuyện này, có người định bỏ sự việc “hòn đá xấu xí được xác định rơi từ vũ trụ xuống. Theo em làm như thế có được không, vì sao? Từ đó, em rút ra bài học gì về cách lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu khi viết bài văn tự sự hoặc kể chuyện? I/-KHÁI NIỆM: 1-Tự sự: (SGK) 2- Sự việc: (SGK) 3- Chi tiết: (SGK) *Trong văn bản tự sự, mỗi sự việc được diễn tả bằng một số chi tiết. Ví dụ: Sự việc Tấm biến hóa nhiều lần (Tấm Cám) được diễn đạt bằng các chi tiết: Tấm biến hóa thành chim Vàng anh, khung cửi, quả thị… -Sự việc và chi tiết tiêu biểu có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt câu chuyện, tô đậm đặc điểm tính cách nhân vật, tạo sự hấp dẫn làm nổi bật ý nghĩa của văn bản. *Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình kể chuyện hay viết văn tự sự. II/- CÁCH CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU: 1-Truyện “An Dương Vương và Trọng Thủy- Mị Châu”: a) Tác giả dân gian kể về công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của ông cha ta. b) Kể sự việc Trọng Thủy và Mị Châu chia tay nhau, tác giả nhằm mục đích vừa dẫn dắt câu chuyệnv vừa diễn tả mối gắn bó của hai nhân vật Trọng Thủy và Mị Châu. Nếu bỏ qua sự việc trên thì truyện không liền mạch, cốt truyện sẽ bị phá vỡ và đặc điểm của tính cách của hai nhân vật sẽ không đựoc làm nổi bật. Sau sự việc tiêu biểu này là các sự việc: +Theo dấu lông ngỗng do Mị Châu rắc, Trọng Thủy và cùng quân lính đuổi theo hai cha con An Dương Vương. +Cha con An Dương Vương cùng đường. à Sự việc trên nối tiếp nhau bằng quan hệ móc xích, nhân quả theo đúng cốt truyện. Rõ ràng hai chi tiết trên có vai trò quan trọng tiêu biểu. Nó làm tiền đề cho các sự việc nối tiếp nhau. 2-Tưởng tượng về người con trai lão Hạc. + Phần thân bài * Người con trai lão Hạc nghe ông giáo kể về cái chết của người cha, * Đi viếng mộ cha, * Gửi ông giáo những di vật của cha. Để lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự cần nắm vững các bước sau: +-Xác định đề tài, chủ đề của bài văn. +Dự kiến cốt truyện (gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau). +Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết. * GHI NHỚ: (SGK) III/-CỦNG CỐ: 1- “Hòn đá xù xì”. a) Chi tiết hòn đá xấu xí được xác định là rơi từ vũ trụ xuống, chi tiết trên chuẩn bị cho sự việc ở phần kết thúc truyện và góp phần miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật cũng như làm sáng tỏ chủ đề của văn bảnà sự việc tiêu biểu của truyện. b) Khi lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc để viết bài văn tự sự, cần thận trọng cân nhắc kỉ càng sao cho sự việc, chi tiết ấy góp phần dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật tạo sự hấp dẫn và tập trung biểu hiện chủ đề và ý nghĩa của truyện. * Dặn dò: +Làm tiếp bài tập số 2. +Xem lại những tác phẩm văn học đã học từ đầu năm, tham khảo các đề làm văn trong SGK để viết bài viết số 2 cho tốt.