Giáo án Ngữ văn 10 tiết 17, 18- Ra ma buộc tội

Ngày soạn 29 tháng 9 năm 2006 Ngữ văn. Tiết 17, 18 Ra Ma buộc tội a- mục tiêu cần đạt. Giúp HS: Nắm được cốt truyện Ra-ma-ya-na và ý nghĩa của đoạn trích Hiểu được ý thức và hành động của Ra-ma và Xi-ta trong việc bảo vệ danh dự. Nắm được nghệ thuật trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật qua đoạn trích. b- các bước tiến hành ổn định tổ chức kiểm tra bài cũ Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Uy-lít-xơ trong đoạn trích Uy-lít-xơ trở về Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt (HS đọc SGK và trả lời câu hỏi) -Theo em phần tiểu dẫn có điều gì đáng chú ý? - Trình bày hiểu biết của em về tác giả Van-mi-ki. - Trình bày những hiểu biết của em về sử thi Ra-ma-ya-na (HS đọc SGK ) - Văn bản này thuộc kiểu văn bản gì? Nó được cấu tạo bằng những lời kể, lời miêu tả, lời thoại.Hãy chỉ ra các yếu tố trên, và nhận xết về cấu tạo của đoạn trích. ( HS đọc từ đầu đến “nương tựa vào ta và “Để trả thù…chịu đựng được lâu”). I- Tiểu dẫn. - Sơ lược vài nétvề tác giả Van-mi-ki: + Sống vào khoảng thế kỉ III (trước CN), xuất thân từ đẳng cấp Bà La Môn, bị cha mẹ ruồng bỏ phải trốn vào rừng làm nghề trộm cướp. + Được thánh Na-đa-ra khuyên răn, ông cải tà quy chính, tu luyện và trở thành đạo sĩ + Là người thông minh, có trí nhớ tốt, ăn nói lưu loát, hễ xuất khẩu là thành thơ. Dựa vào truyền thuyết về hoàng tử Ra-ma, ông sáng tác thành sử thi Ra-ma-ya-na. - Giới thiệu về tác phẩm: Quy mô tác phẩm, giá trị của tác phẩm đối với người dân ấn Độ, sự ảnh hưởng của nó đối với văn học của thế giới…cốt truyện ( Ngoài những điều phần tiểu dẫn trình bày, GV hướng dẫn HS đọc phần tri thức đọc hiểu). 2- Đọc- hiểu - Văn bản này thuộc kiểu văn bản tự sự - Cấu tạo chặt chẽ đ Tính cách nhân vật a-Nhân vật Ra-ma. Sau khi chiến thắng quỷ vương Sắc-xa-sa Ra-ma đang đứng trên đỉnh cao chiến thắng… - Trong lời nói của mình Ra- ma tuyên bố điều gì? - Nhận xét ngôn ngữ, thái độ của Ra-ma. - Vì sao Ra-ma ra sức cứu Xi-ta rồi lại kết tội, ruồng bỏ nàng? Vì sao chàng nói những lời đay nghiến Xi-ta trước những người khác? - Qua những lời nói của Ra-ma, em có nhận xét gì về nhân vật này? - Tác giả Van-mi-ki đã sử dụng nghệ thuật gì để miêu tả nhân vật này? Tiết 2: - Trước lời buộc tội của Ra-ma, Xi-ta đã thể hiện thái độ, tâm trạng gì? - Ra-ma đề cao sức mạnh chiến thắng: + Tuyên bố đánh bại kẻ thù bằng sức mạnh và tài nghệ của mình. + Tuyên bố cơn giận đã hả, đã làm tròn lời hứa. + Khẳng định sự giúp đỡ của những người bạn… - Tuyên bố về mục đích chiến thắng của mình: “kẻ nào bị quân thù lăng nhục…” ,“Ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta…” - Nghi ngờ sự thủy chung của Xi-ta… - Tuyên bố từ bỏ Xi-ta… Thái độ hết sức giận dữ. Ngôn ngữ thiếu sự âu yếm chân thành thậm chí có phần kênh kiệu lạnh lùng, chàng gọi Xi-ta là phu nhân cao quý. Giọng điệu của Ra-ma là giọng điệu của một người anh hùng… - Vì danh dự của gia đình dòng họ quyền quý, vì lòng tự hào của cả cộng đồng.Tất cả không cho phép Ra-ma chấp nhận bất cứ một sự mờ ám nào có thể làm tổn hại đến danh dự của chàng và của dòng họ - Mặt khác lòng ghen tuông, mối nghi ngờ đức hạnh của Xi-ta đã nổi lên trong lòng của Ra-ma “Thấy người đẹp với gương mặt bông sen…” Chàng đau vì ý thức cá nhân nổi dậy, tính ích kỉ bộc lộ Chính vì vậy mà chàng đã nói những lời đay nghiến Xi-ta trước những người khác Đây cũng là một biểu hiện cho tính sử thi. Ra- ma là một người anh hùng, yêu hết mình nhưng cũng ghen tuông dữ dội. Có lúc chàng thật cao thượng nhưng có lúc chàng cũng thật nhỏ nhen ích kỉ, có lúc cương quyết nhưng có lúc thật yếu mềm. Nhưng qua đoạn trích này ta có thể nhận thấy bản chất anh hùng của Ra-ma. Trong sự lựa chọn giữa danh dự và tình yêu, chàng đã lựa chọn danh dự…. Miêu tả tâm lí nhân vật thông qua ngôn ngữ, hành vi, thái độ, qua quan điểm của người anh hùng b- Nhân vật Xi-ta. - Sau chiến thắng của Ra-ma, Xi-ta được giải thoát, nàng bộc lộ niềm vui và hạnh phúc. Ta có thể hình dung niềm sung sướng của nàng… - Nhưng trước lời lẽ của Ra-ma, Xi-ta đau đớn đến nghẹt thở, ngạc nhiên đến sững sờ. - Nỗi đau tăng dần: như một cây dây leo bị vòi voi quật nát. - Nhận xét về ngôn ngữ của Xi-ta (Xi-ta đã bênh vực mình như thế nào) - Trước lời cáo buộc nàng chọn cách ứng xử như thế nào? - Qua những điều trình bày ở trên em có nhận xét gì về nhân vật này? - Việc Xi-ta nhảy vào lửa là một chi tiết có tính huyền thoại. Phân tích ý nghĩa của chi tiết này. - Từ việc tìm hiểu đoạn trích, em hãy rút ra giá trị của đoạn trích trên hai phương diện nghệ thuật và nội dung. - Trước mặt mọi người, nàng muốn chôn vùi thân xác của mình. Mỗi lời nói của Ra-ma xuyên vào trái tim nàng như một mũi tên. Nước mắt nàng đổ ra như suối, giọng nói nghẹn ngào. Lời lẽ hết sức tỉnh táo có sức thuyết phục cao (dẫn chứng). Nàng bênh vực cho mình bằng những lí lẽ xác đáng: đổ lỗi cho số phận, và khẳng định trái tim của mình là không có gì thay đổi… Nàng cất lời trách móc, phê phán Ra-ma: “Như một con người thấp hèn chửi mắng một con mụ thấp hèn…” Gửi thân xác cho thần lửa, nhờ thần lửa A-nhi chứng minh sự trong trắng của mình Là một con người không dễ dàng cam chịu những ngang trái phũ phàng. Nàng là một người mạnh mẽ cương quyết; là một người chung thủy. Đây là cách giải quyết của tác giả để giải tỏa căng thẳng giữa tình yêu và nhân phẩm. Chỉ có thần linh mới chứng giám được mới kiểm chứng được đức hạnh của con người. Đây là một quan niệm của người ấn Độ cổ đại: Lấy cái chết để chứng minh cho sự trong sạch của phẩm giá con người… Vì thế khi Xi-ta bước ra từ ngọn lửa, Ra-ma sung sướng đón nàng… 3- Củng cố – nâng cao. a- Nghệ thuật Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật qua ngôn ngữ, hành động… b- Nội dung - Ca ngợi phẩm chất cao đẹp của anh hùng Ra-ma và Xi-ta - Tác phẩm nặng tính chất giáo huấn. 4- rút kinh nghiệm