Giáo án Ngữ văn 10 Tiết 48: đọc văn- Hướng dẫn đọc thêm lầu hoàng hạc - nỗi oán của người phòng khuê - khe chim kêu

Ngày soạn Ngày giảng Lớp Sĩ số Tờn HS vắng 16 /12/2011 10A1 10A2 10A3 10A4 10A5 Tiết 48: Đọc văn Hướng dẫn đọc thêm Lầu Hoàng Hạc - Thôi Hiệu - Nỗi oán của người phòng khuê - Vương Xương Linh - Khe chim kêu - Vương Duy - I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. Kiến thức: Giúp học sinh: ‏‎ - Thấy được chủ đề- cảm hứng chủ đạo và nét đặc sắc nghệ thuật tiêu biểu trong từng bài thơ. - Qua cả ba bài thơ nổi tiếng, hiểu thêm giá trị thơ Đường, hiểu được đặc trưng cơ bản của nghệ thuật thơ đường: đối cảnh sinh tình, ý tại ngôn ngoại . - Vận dụng kiến thức đã học để cảm nhận và phân tích thơ Đường. 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng tự học, tự tìm hiểu giá trị tác phẩm thơ trữ tình . 3. Thái độ - Thấy được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của nhà thơ và có ý thức trân trọng và vươn tới những giá trị đạo đức cao đẹp. II. Chuẩn bị của giỏo viờn và học sinh 1. Giáo viên: Bài soạn. 2. Học sinh: Soạn bài theo cõu hỏi SGk III- Tiến trình bài dạy: 1. Kiểm tra bài cũ:(Kết hợp với bài mới) 2. Nội dung bài mới: Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản * Hoạt động 1: Lầu Hoàng Hạc ( 17 phút) - HS phần hiểu tiểu dẫn ở nhà. - Đọc bài thơ và giả thích từ khó? - GV: bài thơ nên chia bố cục mấy phần? - GV: Hình ảnh nào được nói đến trong 2 câu thơ đầu? - GV: Biện pháp nghệ thuậ được sử dụng? Tác dụng của biện pơháp đó? - GV: Em có nhận xét gì về chữ trơ đặt ở cuối câu thơ thứ hai? - GV: Câu 3,4 tác giả khái quát vấn đề gì? - GV: có nhận xét gì về thanh điệu của câu 3? - GV: Tâm trạng của tác giả ? - GV: Thiên nhiên nơi đây hiện lên như thế nào? - GV: hai câu thơ nói lên nỗi lòng già của khách tha hương? - GV: Không gian và thời gian có tác động gì đến tâm hồn nhà thơ? Hoạt động 2: Nỗi oán của người phòng khuê ( 15 phút) - GV goị HS đọc bài thơ, so sánh phần phiên âm và dịch thơ. - GV cho HS hoạt động nhóm. + Diễn biến tâm trạng của người vợ trẻ được thể hiện như thế nào? Phân tích rõ sự chuyển biến tâm trạng của nàng trong từng câu thơ? - Đại diện HS trình bày. - GV nhận xét chuẩn hoá kiến thức. Hoạt động 3: Khe chim kêu (11 phút) - GV: Nét đặc sắc trong phong cảnh trong bài thơ là thế nào? - GV: Nhận xét nghệ thuật lấy động tả tĩnh được sử dụng trong từng câu thơ, tác dụng? - GV: Qua sự tĩnh lặng của đêm xuân muốn thể hiện điều gì? 3. Củng cố: (1 phút) - Tìm điểm giống và khác nhau của nội dung và nghệ thuật của bài thơ, kết luận về giá trị phong phú của thơ Đường. 4. Hướng dẫn học bài: (1 phút) - GV hướng dẫn học sinh ôn tập học kì I. A. Lầu Hoàng Hạc: I. Tác giả: ( SGK) II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Đọc, giải thích từ khó: 2. Tìm hiểu văn bản: a. Bốn câu thơ đầu: - Hai câu đầu hình ảnh: chim Hạc vàng-> mất Lầu Hoàng Hạc-> còn + Nghệ thuật đối: xưa >< nay Còn >< mất Cỗi tiên >< cõi tràn -> cái mất tức là cái linh hồn của lầu, ông tiên đã cưỡi Hạc vàng bay đi không bao giờ trở lại-> Tâm trạng ngậm ngùi, nuối tiếc. + Chữ “ trơ”: vừa gợi thế đứng cô độc của lầu, vừa diễn tả cảm xúc ngậm ngùi trước cảnh còn đó mà người đã vắng xa. - Câu 3, 4: hướng đến mói quan hệ giữa cái vô cùng và cái hữu hạn. + Hình ảnh: mây trắng-> thiên nhiên Hạc vàng-> huyền thoại + Thanh điệu: 6 thanh trắc-> gợi cảm giác tấm tức nhằm diễn tả tâm trạng đau đớn trước thực trạng “ Hạc vàng bay đi mất” => Tâm trạng ngậm ngùi nuối tiếc. b. Bốn câu thơ sau: - Địa danh Hán Dương Anh Vũ -> Dưới con mắt nhà thơ thiên nhiên hiện lên như một bức tranh thuỷ mặc. Cảnh vật cỏ cây. Sông nước như chan chứa xuân sắc xuân tình. - Hai câu thơ cuối là nỗi lòng trăn trở của khách tha hương. + Không gian: quê hương, trên sông + Thời gian: Chiều tối -> gợi nỗi buồn sầu, nỗi nhớ nhà da diết dâng lên trong lòng khách tha hương. B. Nỗi oán của người phòng khuê: I. Tác giả: SGK II. Đọc -hiểu văn bản: 1. Đọc: 2. Tìm hiểu văn bản: - Đề tài: Chiến tranh biên giới. - Diễn biến tâm trạng của người vợ. + Câu 1: Không biết buồn, rất vô tư vì tuổi trẻ hi vọng chồng sẽ được phong ban tước sau này. + Câu 2: Nhớ nhung ( ngày xuân trang điểm đẹp, bước lên lầu ngắm cảnh) đó là công việc hàng ngày. Tuy nhiên lên lầu để nhìn xa- để ngóng trông. + Câu 3: Bỗng nàng nhìn thấy màu xanh cây dương liễu bên đường-> giật mình bừng tỉnh nhìn thấy màu bịêt li. + Câu 4: Hối hận vì đã để chồng đi tòng quân rồi oán hận “ ấn phong hầu”… chiến tranh phi nghĩa đã khiến vợ chồng nàng phải biệt li. C. Khe chim kêu: I. Tác giả: SGK II. Đọc hiểu văn bản: - Hoa quế nhỏ li ti, rụng khe khẽ mà người cũng nghe thấy-> đêm rất yên tĩnh và lòng người cũng rất yên tĩnh. - Tả đêm xuân trong khe núi rất vắng vẻ. - Câu 3: Trăng lên làm cho chim núi sợ hãi ( không tiếng động)-> đêm quá yên tĩnh. - Câu 4: Những tiếng kuê khe khẽ của chim núi vì sợ hãi lúc trăng lên lại càng chứng tỏ đêm yên tĩnh vô cùng-> sự yên tĩnh của đêm xuân và sự bình yên thanh thản của tâm hồn con người. -> Tác giả sống trong cảnh thanh nhàn tâm hồn và thể xác. Tâm hồn nhà thơ chan hoà với thiên nhiên, lắng nghe từng âm thanh nhỏ nhất.