Giáo án Ngữ văn 10 Tiết 62: Đọc văn Hướng dẫn đọc thêm: TỰA “ THÍCH DIỄM THI TẬP” - Hoàng Đức Lương

Ngày soạn Ngày giảng Lớp Sĩ số Tờn HS vắng 25/01/2012 10A1 10A2 10A3 10A4 10A5 10A7 Tiết 62: Đọc văn Hướng dẫn đọc thêm: Tựa “ Thích diễm thi tập” - Hoàng Đức Lương - I- Mục tiêu cần đạt: Giúp HS 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Hiểu được tấm lòng trân trọng, niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của tác giả đối với di sản thơ ca dân tộc với việc bảo tồn di sản văn học của tiền nhân( tiền nhân) - Nắm được cách lập luận chặt chẽ kết hợp với biểu cảm của bài tựa. 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu văn bản văn học, kĩ năng lập luận trong văn nghị luận. 3. Thái độ - Có y thức và thái độ đúng đắn đối với di sản văn học dân tộc . II- Chuẩn bị của GV và HS 1. Giáo viên: Bài soạn 2. Học sinh: Bảng phụ, vở soạn III- Tiến trình bài dạy 1. Kiểm tra bài cũ:(Kết hợp với bài mới) 2. Nội dung bài mới: Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản * Hoạt động 1: Tìm hiểu chung (5 phút) - GV: Đọc tiểu dẫn cho biết những nét chính về tác giả? - GV: Bài tựa được viết năm nào? - GV: Hoàn cảnh lịch sử cụ thể khi tác giả bắt tay vào công việc biên soạn sưu tầm thơ văn của các trí thức đời trước? Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản (10 phút) - Gọi 1-2 h/s đọc văn bản (đọc chậm rãi, rõ ràng).H/dẫn h/s giải nghĩa từ khó. - GV: Dựa vào chú thích hãy giải nghĩa nhan đề“Tựa trích diễm thi tập”? Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản ( 28 phút) - GV: Mở đầu bài Tựa tác giả nêu lên những nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời? Nguyên nhân đầu tiên là nguyên nhân nào? - GV: Tác giả đã lập luận như thế nào để làm sáng rõ nguyên nhân này? - GV: Chỉ người có học mới hiểu được thơ nhưng họ có quan tâm nhiều đến thơ văn không? tại sao?. - GV: Những người yêu thích sưu tầm thơ văn chủ yếu là những người như thế nào? - GV: Triều đình phong kiến có quan tâm đến việc sưu tầm, lưu giữ, in ấn thơ văn không? tại sao? - GV: Hãy nhận xét về phương pháp lập luận đối với những luận cứ trên? - GV: Ngoài những nguyên nhân chủ quan còn có những nguyên nhân khách quan nào dẫn đến việc thơ văn không lưu truyền hết ở đời? Nhận xét về cách lập luận ở hai luận cứ trên? - Cho h/s đọc đoạn: “Đức Lương này…thương xót lắm sao.” - GV cho HS hoạt động theo nhóm. + Nhóm 1,2: Trước di sản quý báu bị tan nát, huỷ hoại, đắm chìm trong quên lãng Đức Lương có thái độ như thế nào? + Nhóm 3,4:Tâm sự của ông về công việc khảo cứu, sưu tầm, biên soạn thơ văn? + GV 5,6: Khi so sánh di sản văn hoá Việt với di sản văn hoá Trung Hoa ông tỏ thái độ như thế nào? - Đại diện trình bày, GV nhận xét chuẩn hoá kiến thức. - GV:Tác giả kể gì về những việc đã làm? nhận xét về giọng kể? - GV: Tác giả giới thiệu gì về cuốn sách? Cách giới thiệu ấy gây ấn tượng như thế nào? - G/v cho h/s tổng kết, đọc ghi nhớ SGK. 3. Củng cố (1 phút) - Em hãy nhắc lại những nội dung chính của bài học. 4. Hướng dẫn học bài (1 phút) Học bài và làm bài tập: Soạn bài sau: Đọc thêm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia I. Tiểu dẫn. 1. Tác giả: Hoàng Đức Lương (không rõ năm sinh - năm mất). Quê: Văn Giang- Hưng Yên, sống ở Gia Lâm (Hà Nội). Thi đỗ tiến sĩ năm 1478. 2. Hoàn cảnh ra đời: - Năm 1497. (thế kỉ XV) - Đất nước giành độc lập (sau chiến thắng quân Minh), bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước - thời đại phục hưng dân tộc. - Nhiều nhà văn hoá tiến hành sưu tầm thơ văn của các trí thức đời trước để bảo tồn di sản văn hoá tinh thần của tổ tiên, - một công việc có ý nghĩa. II. Đọc - hiểu văn bản. 1. Đọc: 2. Giải nghĩa từ khó: 3. Nhan đề: “Tựa trích diễm thi tập” - Tựa: (tự): Bài viết đặt ở đầu sách (nêu quan điểm của người viết về nhiều vấn đề liên quan đến sách). * Diễm thi: Thơ hay. " Lời tựa cho tập thơ hay. III. Tìm hiểu văn bản. 1. Những nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời. a. Nguyên nhân chủ quan: - Chỉ có thi nhân (nhà thơ- người có học vấn) mới thấy hết cái hay, cái đẹp của thơ ca ->Cách lập luận: Tác giả sử dụng cách liên tưởng so sánh (Thơ văn như khoái chá, gấm vóc sắc đẹp, ngoài sắc đẹp" trừu tượng khó cảm nhận cụ thể) để đi đến kết luận "lập luận theo lối qui nạp. - Người có học, làm quan: Bận việc hoặc không quan tâm đến thơ. - Người yêu thích thơ, sưu tầm thơ: Không đủ năng, lực trình độ, tính kiên trì (tài, lực kém cỏi). - Nhà nước không khuyến khích in ấn thơ văn chỉ in kinh phật. (thời Lí- Trần tôn sùng Phật học). " 4 nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nhiều thơ văn bị thất truyền. * Cách lập luận chung: Phương pháp lập luận theo lối qui nạp. phân tích các nguyên nhân bằng những luận cứ, luận chứng cụ thể. b. Nguyên nhân khách quan: - Sức phá huỷ của thời gian. - Do chiến tranh hoả hoạn. * Cách lập luận: Dùng h/ả và câu hỏi tu từ (tan nát, trôi chìm, rách nát…làm sao giữ mãi…mà không…). Luận điểm, luận cứ vững chắc, lập luận chặt chẽ. 2. Tâm trạng tình cảm của tác giả đối với di sản thơ văn của dân tộc: - Di sản quý báu bị tan nát, huỷ hoại, đắm chìm trong quên lãng " xót xa thương tiếc. - Công việc khảo cứu, sưu tầm thơ văn đầy khó khăn " thở than, tự trách mình tài lực non kém trước trách nhiệm nặng nề. - So sánh di sản văn hoá Việt với di sản văn hoá Trung Hoa " tự thương xót tiếc nuối cho nền văn hoá nước mình,trách lỗi các trí thức đương thời. * Yếu tố biểu cảm - trữ tình tham gia vào bài nghị luận làm cho người đọc bị thuyết phục, cùng cảm thông, thấu hiểu. 3. Cách giới thiệu về công việc sưu tầm và biên soạn cuốn sách: - Những việc đã làm để biên soạn cuốn sách: + Tìm quanh, hỏi khắp. + Thu lượm thêm. Giọng kể giản dị, khiêm nhường " coi đó là một trách nhiệm phải làm. - Giới thiệu về cuốn sách: Giới thiệu nội dung và bố cục cuốn sách " giúp người đọc thấy được giá trị cuốn sách, ý nghĩa của công việc sưư tầm, lưu giữ các di sản văn học. *. Tổng kết - ghi nhớ.