Giáo án Ngữ văn 11: Bài thơ số 28 - R.Ta-go

Trường PT dân tộc nội trú tỉnh Lâm Đồng Tuần 26. Tiết PPCT; 99 Ngày soạn: 22/2/2012 Ngày dạy: Lớp 11B GVHD: Nguyễn Thị Liên SVTH: Nguyễn Văn Quảng Đọc thêm: Bài thơ số 28 ( R. Ta-go) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. - Cảm nhận được quan niệm của nhân vật trữ tình về tình yêu: tình yêu là sự hiểu biết, hòa điiệu giữa hai con người, là sự hiến dưng và tự nguyện. - Thấy được kiểu cấu trúc của câu thơ sóng đôi. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ 1. Kiến thức - Tình yêu là sự hiểu biết hòa điệu giữa hai người, là sự hiến dưng tự nguyện. - Cấu trúc câu thơ sóng đôi và sữ dụng hình ảnh 2. Kĩ năng Đọc hiểu bài thơ theo đặc trưng thể loại 3. Thái độ - Thấy được sự cao quý của một tình yêu chân thực. C. PHƯƠNG PHÁP - Nêu vấn đề , gợi mở , thuyết giảng, thảo luận, phát huy tính tích cực của học sinh. D .Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y- häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Giíi thiÖu bµi häc t¹o t©m thÕ: Cã thÓ nãi tõ khi xuÊt hiÖn chµng A ®am vµ nµng Eva trªn tr¸i ®Êt nµy ®· cã biÕt bao nhiªu mèi t×nh nång th¾m. VËy mµ d­êng nh­ ch­a cã ®«i løa nµo hiÓu, c¾t nghÜa trän vÑn vÒ t×nh yªu. B»ng t©m hån nghÖ sÜ ®a c¶m, Tago ®· gãp thªm mét c¸ch nãi, c¸ch nh×n nhËn t×nh yªu thËt ®éc ®¸o, ch©n thùc vµ s©u s¾c qua bµi th¬ Bµi th¬ sè 28. 4. Gi¶ng bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV- HS Néi dung kiÕn thøc cÇn ®¹T (kho¶ng 10 phót) - C¨n cø vµo phÇn “TiÓu dÉn” trong SGK, tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Tago? - Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ tËp th¬ “Ng­êi lµm v­ên”? - Nªu xuÊt xø cña “bµi th¬ sè 28. Theo em bµi th¬ cã g× ®Æc biÖt? - Gv h­íng dÉn häc sinh ®äc t¸c phÈm (chó ý ®Õn ®o¹n, m¹ch, nhÞp ®iÖu cña bµi th¬ ®Ó ®äc diÔn c¶m, giäng thiÕt tha, tr×u mÕn, ch©n thµnh) C©u hái 1 (nhãm1): - Kh¸t väng t×nh yªu trong c©u 1- 6 ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? C©u hái 2(nhãm 2) - §Ó bµy tá t×nh c¶m cña chµng trai trong nh÷ng c©u tiÕp theo, Tago ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? GV dÉn : Chµng trai cã thÓ hi sinh vµ hiÕn d©ng ®Õn vËy nh­ng vÉn ch­a ®ñ søc hÊp dÉn ®èi víi nh÷ng ®ßi hái cña ng­êi yªu. §iÒu mµ ng­êi yªu cÇn cã lÏ lµ thø kh¸c. (Tr¸i tim con ng­êi lµ mét thÕ giíi bÝ Èn , kh«ng dÔ dµng ®o ®­îc ®é n«ng s©u, réng, hÑp cña nã. Cã thÓ nã s©u nh­ biÓn c¶, còng cã thÓ v« biªn nh­ vò trô, nh­ng cã lóc nhá bÐ nh­ mét v­¬ng quèc mµ n÷ hoµng trÞ v× nã kh«ng biÕt ®­îc biªn giíi cña nã xa hay gÇn, réng hÑp tíi ®©u). C©u hái 3 (nhãm 3) - Trong 2 c©u cuèi Tago muèn kh¼ng ®Þnh quy luËt g× trong t×nh yªu? C©u hái 4 (nhãm 4) - §¸nh gi¸ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm? I. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶: Ra-bin-®ra-n¸t Tago (1861-1941). - Sinh t¹i Cancuta, bang Ben gan, Ên §é, xuÊt th©n trong gia ®×nh quý téc Bµlam«n yªu n­íc. - Tago lµ mét thiªn tµi ®a d¹ng vÒ c¸c ho¹t ®éng s¸ng t¹o :th¬ ca, tiÓu thuyÕt, truyÖn ng¾n, s©n khÊu, ©m nh¹c, héi ho¹. ë Bengan- quª h­¬ng «ng ng­êi ta gäi «ng lµ Gurudeva (bËc th¸nh s­) - Tago lµ ®Ønh cao cña nÒn v¨n ho¸ Ên §é, lµ biÓu t­îng cao quý cña v¨n ho¸ nh©n lo¹i. - N¨m 1913 «ng ®­îc gi¶i th­ëng Noben vÒ v¨n ch­¬ng víi tËp “Th¬ D©ng” - gåm103 bµi. ë Ên §é ng­êi ta coi “Th¬ D©ng nh­ lµ “k× c«ng thø hai trong lÞch sö Ên §é. - Tõ ®ã tªn tuæi cña «ng lõng danh kh¾p thÕ giíi, trë thµnh thiªn tµi cña thÕ kØ XX. 2. TËp th¬ :Ng­êi lµm v­ên. - Lµ mét trong nh÷ng tËp th¬ næi tiÕng cña Tago, gåm 85 bµi th¬, ®­îc Tago viÕt b»ng tiÕng Bengan, sau tù dÞch ra tiÕng Anh vµ xuÊt b¶n n¨m 1914. - Tªn t¸c phÈm gîi ra h×nh t­îng nhµ th¬ nguyÖn lµm ng­êi ch¨m sãc v­ên hoa cuéc ®êi. Víi Tago v­ên ®êi thËt t­¬i ®Ñp, ®­îc sèng ë trªn ®êi thùc sù lµ niÒm vui khi ë ®ã chøa chan t×nh yªu th­¬ng gi÷a con ng­êi víi con ng­êi, gi÷a con ng­êi víi thiªn nhiªn. Vµ thi sÜ chÝnh lµ ng­êi h¸t ca, ng­êi vun xíi cho nh÷ng b«ng hoa t×nh yªu Êy. 3. Bµi th¬ sè 28 -Tago lµm th¬ t×nh vµo lóc ®· ngoµi 50 tuæi, sau khi bµ Mirnalini §ªvi- vî «ng qua ®êi. ¤ng viÕt nhiÒu bµi th¬ tÆng vî ®­îc trÝch trong tËp “Ng­êi lµm v­ên” vµ “TÆng phÈm cña ng­êi yªu”. - Th¬ t×nh cña Tago cã søc ¶nh h­ëng lín ®Õn tÇng líp thanh niªn Ên §é. Ilya Erenbua- nhµ v¨n Nga Thanh niªn Ên §é khi yªu nhau hay ®äc th¬ «ng, bëi «ng viÕt vÒ t×nh yªu rÊt hay. ¤ng hiÓu tÊt c¶ nh÷ng g× míi mÎ, tÊt c¶ nh÷ng g× thuéc vÒ con ng­êi vµ xÕp «ng vµo 10 nhµ th¬ lín cña thÕ kØ. - Trong c¸c bµi th¬ t×nh cña Tago, “Bµi th¬ sè 28 trong tËp “Ng­êi lµm v­ên (1914) lµ hay h¬n c¶, ®­îc nhiÒu ng­êi ­a thÝch. Bµi th¬ ®­îc chän in vµo nhiÒu tËp th¬ t×nh hay nhÊt trªn thÕ giíi. - Bµi th¬ kh«ng cã nhan ®Ò mµ chØ ®¸nh sè thø tù. - Trong nguyªn b¶n tiÕng Anh do Tago dÞch, bµi th¬ sè 28 còng nh­ c¸c bµi th¬ kh¸c ®Òu theo thÓ v¨n xu«i, gåm 11 c©u. Bµi th¬ dÞch sau ®©y theo thÓ th¬ tù do. II. h­íng dÉn ®äc thªm v¨n b¶n 1. §äc- diÔn c¶m bµi th¬ 2.Tìm hiÓu v¨n b¶n. a. C©u 1-6: - H×nh ¶nh ®«i m¾t” (Sd víi tÇn sè cao trong tËp th¬ “Ng­êi lµm v­ên” 30 lÇn/ 35 bµi) + §«i m¾t” lµ n¬i tËp trung ®Ó nhËn biÕt t×nh c¶m nhiÒu nhÊt. Tago dïng h/ả ®«i m¾t” ®Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng b¨n kho¨n, muèn t×m hiÓu cña ng­êi yªu. §©y kh«ng ph¶i lµ c¸i nh×n tõ bÒ ngoµi mµ lµ c¸i nh×n cña “t©m t­ëng”. + H/ả so s¸nh: ( m¾t= tr¨ng, t©m= biÓn) rÊt sèng ®éng, h×nh t­îng ®Õn tuyÖt vêi: “nh­ tr¨ng kia” h×nh ¶nh lung linh huyÒn ¶o cña ¸nh tr¨ng hay chÝnh t©m hån em ®ang muèn ®i s©u vµo, hoµ lµm mét víi t©m hån anh nh­ tr¨ng kia sÏ hoµ tan vµo lßng biÓn c¶. §ã ph¶i ch¨ng lµ biÓu hiÖn cña sù kh¸t khao hoµ hîp t©m hån. Tago vÝ sù t×m kiÕm trong t×nh yªu lµ cao ®Ñp cµng ®i s©u t×m hiÓu cµng nhËn thÊy c¸i hay ë nã. - §Ó bµy tá kh¸t khao cña m×nh, chµng trai bµy tá hÕt lßng m×nh kh«ng giÊu ®iÒu g× tr­íc m¾t ng­êi yªu nh­ng l¹i r¬i vµo nghÞch lý: chÝnh v× thÕ mµ ng­êi yªu “kh«ng biÕt g× tÊt c¶ vÒ anh.. Sù ph¬i bµy trÇn trôi ®êi anh ch­a h¼n lµ nh÷ng g× anh cã, sù tiÕp xóc cã khi lµ tho¶ng qua, bÒ ngoµi cña cuéc ®êi anh . §iÒu mµ ng­êi yªu ®ßi hái cßn cao quý vµ th¸nh thiÖn h¬n nhiÒu. b. Nh÷ng c©u tiÕp - NÕu nh­ trong 6 c©u ®Çu T/c cña chµng trai ®­îc gi·i bµy mét c¸ch ch©n thùc th× ®Õn ®©y t×nh c¶m cña chµng trai ph¸t triÓn ë møc cao h¬n: NÕu ®êi anh chØ lµ viªn ngäc. NÕu ®êi anh chØ lµ ®o¸ hoa. - §o¹n th¬ nh­ lêi ­íc nguyÖn cña chµng trai. Tago ®· sö dông lèi cÊu tróc ®­a ra nh÷ng gi¶ ®Þnh råi phñ ®Þnh, phÐp so s¸nh, ®èi lËp thËt ®iªu luyÖn nhuÇn nhuyÒn, lÆp l¹i nh÷ng tõ nh­: “nÕu’, “chØ”, “nh­ng” ®Ó kh¼ng ®Þnh ­íc nguyÖn ®ã. “Viªn ngäc, ®o¸ hoa” lµ nh÷ng vËt võa quý gi¸, võa ®Ñp ®Ï cña t¹o ho¸ ban cho con ng­êi. §êi anh còng ®Ñp vµ quý gi¸ nh­ vËy, nh­ng nÕu cÇn lµm cho em xinh ®Ñp h¬n, quý gi¸ h¬n anh còng nguyÖn hiÕn d©ng cuéc ®êi m×nh cho em. §ã lµ tinh thÇn hi sinh, tÊm lßng hiÕn d©ng cao c¶ cña chµng trai cho t×nh yªu. - Chµng trai hiÕn d©ng tr¸i tim: VÉn lµ c¸c tõ “nÕu”,” “chỉ”®Ó tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh, lý gi¶i nh÷ng ®ßi hái t­ëng nh­ nghÞch lý lµ ngÉm ra l¹i rÊt cã lý. Tago sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh, vÝ von ®Ó kh¸m ph¸ “chiÒu s©u” vµ “bÕn bê” cña tr¸i tim V× kho¶ng c¸ch ®ã, t×nh yªu ®ßi hái cÇn cã sù rót ng¾n l¹i b»ng sù ®ång c¶m, hoµ hîp ®Ó khi chµng trai cã ®­îc “phót gi©y l¹c thó” th× ng­êi yªu sÏ chia vui b»ng “nô c­êi nhÑ nhâm”, cßn khi tr¸i tim cña chµng “khæ ®au” ng­êi yªu sÏ sÎ chia b»ng “lÖ trong”. Nh­ng chµng trai l¹i nhËn ra “tr¸i tim anh l¹i lµ t×nh yªu” nªn nã kh«ng hÒ ®¬n gi¶n: h×nh nh­ nã cã g× ®ã ®Æc biÖt (trong ®ã tiÒm Èn sù ®èi lËp, m©u thuÉn: võa sung s­íng, võa khæ ®au, võa thiÕu thèn, võa giµu sang). Sù ®èi lËp nµy m·i m·i tån t¹i trong T/y, do ®ã t×nh yªu ®ßi hái ph¶i cã sù thèng nhÊt sù ®èi lËp ®ã l¹i. c. 2 c©u cuèi - Kh¼ng ®Þnh quy luËt cña t×nh yªu. T×nh yªu gi÷a anh vµ em kh¨ng khÝt nh­ chung cuéc ®êi, g¾n bã víi nhau nh­ m¸u thÞt, nh­ng thËt k× l¹ lµ em vÉn kh«ng biÕt ®­îc anh mét c¸ch trän vÑn. §ã lµ quy luËt trong t/y ch¨ng? Tago muèn k/® r»ng : Sù trän vÑn trong t/y lµ v« h¹n. Dï biÕt quy luËt lµ nh­ vËy nh­ng t×nh yªu vÉn lu«n khao kh¸t biÕt trän nã. Bµi th¬ cña Tago mang mét tÇm triÕt lý: NÕu mçi ng­êi lu«n biÕt h­íng ®Õn c¸i trän vÑn ®Ó n¾m b¾t, ®Ó kh¸m ph¸ s¸ng t¹o th× ®ã míi lµ h¹nh phóc. Muèn cã h¹nh phóc trong t/y th× kh«ng g× b»ng lu«n th­êng trùc nh©n lªn trong m×nh lßng tin yªu, sù hiÓu biÕt, hoµ hîp trong t/y. III :TỔNG KẾT a. Néi dung - Bµi th¬ sè 28 ®ßi hái ng­êi yªu ph¶i h­íng vÒ mét t×nh yªu tr­êng cöu, v« biªn. T×nh yªu kh«ng bao giê cã giíi h¹n. Muèn cã h¹nh phóc trong t×nh yªu, muèn cã t×nh yªu trän vÑn chØ cã mét c¸ch lµ lu«n kh¸m ph¸ c¸i bÝ Èn, c¸i s©u xa cña t×nh yªu. b. NghÖ thuËt -Tago ®· vËn dông bót ph¸p h­íng néi, thùc hiÖn lèi cÊu tróc theo tÇng bËc- nghÜa lµ tõ thÊp lªn cao hoÆc ng­îc l¹i tõ ngoµi vµo trong. - NghÖ thuËt miªu t¶ thÕ giíi néi t©m: dïng h/ả “®«i m¾t” - Thñ ph¸p so s¸nh, t­îng tr­ng, Èn dô - ChÊt suy t­ triÕt lý: C¸c tõ ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i:nếu; chØ; nh­ng; gi¶ ®Þnh råi khẳng định, nhiÒu c©u t­ëng nh­ nghÞch lý mµ l¹i rÊt cã lý (c©u 3,4,5 hoÆc 2 c©u cuèi) - Giäng ®iÖu võa bãng bÈy, tr÷ t×nh nh­ng ®ång thêi còng ®Çy chÊt triÕt lý. IV. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. Nắm được chủ đề của bài thơ - Soạn trước bài “ người trong bao”