Giáo án ngữ văn 11: Tôi yêu em (SVTH: Nguyễn Văn Quảng)

Trường PT dân tộc nội trú tỉnh Lâm Đồng Tuần 26. Tiết PPCT: 98 Ngày soạn: 22/2/2012 Ngày dạy: Lớp 11B GVHD: Nguyễn Thị Liên SVTH: Nguyễn Văn Quảng Bài thơ: TÔI YÊU EM A. Mức độ cần đạt: - Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng của một tâm hồn Nga, một tâm hồn thơ. - Nắm bắt được những đặc sắc nghệ thuật thơ cổ điển Pu-skin :giản dị ,tinh tế, hàm súc. B. Trọng tâm kiến thức : 1. Kiến thức : - Một tình yêu đơn phương nhưng nhưng nồng nàn, chân thành và cao thượng. - Đặc sắc của thiên tài nghệ thuật Pu-skin 2. Kĩ năng : - Đọc- hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại - Phân tích theo những đặc trưng cơ bản của thơ : cảm hứng nghệ thuật, hình ảnh, ngôn từ. 3. Thái độ : - Coi trọng tình yêu chân chính - Sống với một tâm hồn cao thượng. C. Phương pháp : - Giáo viên tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp: đọc sáng tạo, gợi tìm, tái hiện, thuyết trình, kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. Tiến trình dạy học 1 Kiểm tra bài cũ: 2. Giới thiệu bài mới Hoạt động của GV & HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 ( Hướng dẫn HS tìm hiểu khái quát) Câu hỏi: Trình bày những nét chính về con người và cuộc đời Pu-skin? - Hs làm việc với SGK - Gv định hướng Hs khái quát những ý cơ bản: Câu hỏi; Sự nghiệp sáng tác của Pu-skin ? Câu hỏi: Đặc điểm thơ Pu-skin ? Câu hỏi: nêu xuất xứ và trình bày bố cục của bài thơ ? Hoạt động 2: Câu hỏi: em có nhận xét gì về cách đặt nhan đề của bài thơ? Cách dịch đó cho biết gì về quan hệ giữa tôi và em? - Hs đọc bốn câu thơ đầu Câu hỏi: Tâm trạng nhân vật trữ tình được thể hiện như thế nào? - Hs thảo luận trình bày - gv quan sát định hướng gợi mở và tổng hợp “Có gì đẹp trên đời hơn thế Người yêu người sống để yêu nhau” (Tố Hữu) - Hs đọc câu 5 và 6 Câu hỏi: Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện qua những từ ngữ nào? - Hs liệt kê những từ ngữ diễn tả tâm trạng - Hs đọc câu 7 và 8 Câu hỏi: Em có suy nghĩ gì về lời cầu chúc này? Câu hỏi: Trình bày thủ pháp nghệ thuật và nội dung chính trong bài thơ? I. Tìm hiểu chung: 1- Tác giả: Pu-skin (1799-1837) * Con người và cuộc đời - A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vich Pu-skin sinh trưởng trong một gia đình quý tộc lâu đời ở Mát-xcơ-va. - Pu-skin sớm tiếp thu những tư tưởng tiến bộ, sớm nổi tiếng với những bài thơ yêu nước ngợi ca tự do, phản đối chế độ Nga hoàng thối nát. - 1820-1826 vì những bài thơ tiến bộ Pu-skin bị Nga hoàng đày đi phương nam rồi phương bắc. - 1827 hạn đi đày được giảm, Pu-skin được trở về kinh đô. - 1837 Pu-skin bị sát hại trong một cuộc đấu súng giữa ông với Đăng-téc, một tên người Pháp sống lưu vong (do chính quyền Nga hoàng chủ mưu). Năm đó ông mới ba mươi tám tuổi. * Sự nghiệp sáng tác - Pu-skin viết nhiều thể loại: +8000 bài thơ trữ tình +Tiểu thuyết thơ Ép-ghê-nhi-Ô- nhê-ghin +Trường ca Ru-xlan và Li-út-mi-la... +Truyện ngắn: Con đầm pích, cô tiểu thư nông dân +Tiểu thuyết lịch sử: con gái viên đại uý Và nhiều vở kịch, truyện cổ tích bằng thơ. * Đặc điểm sáng tác của Puskin - “Thơ Pu-skin có ý nghĩa to lớn không chỉ trong lịch sử văn chương mà cả trong lịch sử thức tỉnh của dân tộc Nga” (N.A.Đô-brô-liu-bốp) - “Qua thơ Pu-skin, thiên nhiên Nga, lịch sử Nga, con người Nga, tâm hồn Nga hiện lên thuần khiết, đẹp tới mức như được soi qua một thấu kính diệu kì” [Gô-gôn (1819-1852)] - Hai chủ đề cơ bản xuyên suốt dòng chảy thi ca Pu-skin là cảm hứng tự do và tình yêu: “Ta sẽ mãi được nhân dân yêu mến Vì thơ ta đã đánh thức những tình cảm tốt lành Vì trong thế kỉ bạo tàn ta đã ca ngợi tự do Và gợi từ tâm đối với kẻ sa cơ” - Thơ Pu-skin là tiếng nói của tâm hồn Nga trong sáng, thuần khiết, thể hiện cuộc sống một cách giản dị và chân thực. - Được mệnh danh là “Mặt trời của thi ca Nga” 2- Tác phẩm: Tôi yêu em * Xuất xứ : Sgk * Bố cục: Ba phần + Phần một: bốn câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình. +Phần hai: câu 5 và câu 6: Thể hiện nỗi đau khổ tuyệt vọng. +Phần ba: hai câu còn lại : Sự chân thành vị tha, cao thượng của nhân vật trữ tình. II- Đọc hiểu văn bản 1. Đọc 2. Tìm hiểu văn bản: * Nhan đề: - Tôi yêu chị, cô, bà: trang tronngj, khách khí và xa cách - Anh yêu em: quan hệ quá thân mật - Tôi yêu em: nêu bật quan hệ vừa gần vừa xa, vừa đằm thắm vừa giang dỡ giữa nhân vật trữ tình với em. a. Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình -Ba tiếng “tôi yêu em” mở đầu như một tín hiệu thẩm mĩ, một mĩ từ đẹp nhất của loài người. + Điều thầm kín sâu thẳm trong tâm hồn + Lời thú nhận, tự nhủ + Giọng điệu chủ đạo của bài thơ. ->Giãi bày, chân thành, thừa nhận giản dị, đáng yêu -Chừng có thể: cách nói vừa thổ lộ vừa thăm dò. - Ngọn lửa tình: hình ảnh so sánh -> thể hiện một tình yêu nồng nàn , tha thiết , cháy bỏng => Sự giằng co , đấu tranh ghê gớm , vừa phân vân vừa bối rối. -Câu 3 và 4: + đột ngột chuyển mạch cảm xúc: “Không để em phải bận lòng” “Hồn em phải gợn bóng u hoài” +Lí trí mách bảo, lệnh cho con tim phải ngừng yêu, tự dập tắt ngọn lửa tình yêu! -> Phủ định triệt để khát vọng của mình và mong muốn người yêu được bình yên và hạnh phúc -> Nghĩ về người yêu không tầm thường, ích kỉ - Giọng thơ dứt khoát, mạnh mẽ: vụt sáng một tình yêu cao thượng. => Bức thông điệp về tình yêu nồng nàn, chân thành đến cảm động. b. Tâm trạng đau khổ của nhân vật trữ tình - Điệp khúc: tôi yêu em -> khẳng định tấm lòng và tình yêu bền lâu. - Từ ngữ thể hiện tâm trạng nhân vật: + “Âm thầm” ; “không hi vọng”; “Rụt rè” “hậm hực lòng ghen” -> Đủ mọi cung bậc cảm xúc của tình yêu đơn phương ,vô vọng một phía, gọi đúng cảm xúc và những mâu thuẫn của lí trí và tình cảm. - Chân thành, đằm thắm : phẩm chất cao đẹp của tình yêu - Ghen: biểu hiện ở mức độ cao, mãnh liệt của tình yêu nhưng cố nén lòng mình nên chỉ ở mức độ hậm hực. -> Đau khổ , ghen tuông , ích kỉ, nhưng lí trí đã chiến thắng, tôi không rơi vào trạng thái thấp hèn, ích kỉ của tình yêu thường tình! c. Lời cầu chúc chân thành cao thượng: - Dâng hiến, chân thành, cao thượng, thể hiện tình yêu: tôi giữ lại mọi đau khổ, để cầu cho em:được người tình như tôi đã yêu em! - Không phải là sự so sánh hơn kém giữa tôi và người tình em đã chọn. Hàm ẩn trong đó là lời nhắn nhủ cao thượng: “Đâu hơn em lấy, đâu bằng đợi anh”.( ca dao). - Yêu say đắm, chân thành và đau khổ, nhưng đủ tỉnh táo để vĩnh biệt một tình yêu đơn phương không thành. “Hết rồi tình đã vỡ tan Anh hôn lần chót đôi bàn chân em Những lời chua xót thốt lên Anh nghe lời đáp của em hết rồi” (Không đề-Pu-skin) -> Tình yêu cao thượng trong sáng, tất cả vì hạnh phúc của người mình yêu => Giọng điệu lúc day dứt u buồn, lúc tha thiết bồi hồi đã tôn vinh phẩm giá con người, dẫu tình yêu không thành, nhưng vẫn để lại dấu ấn đẹp ! đó chính là tâm hồn trong sáng của Pu-skin! III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật. - điệp từ “tôi yêu em”, hình ảnh ngọn lửa, mâu thuẫn giữa lí trí và cảm xúc, dâng hiến... - Giọng thơ sâu lắng ,tinh tế,giàu cảm xúc 2. Nội dung. - bài thơ là nổi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu chân thành và mảnh liệt, nhân hậu. - Thể hiện quan niệm sâu sắc; tình yêu không chỉ tha thiết nồng nàn mà còn cần phải cao thượng vị tha và khiêm nhường. IV. Hướng dẫn tự học: đọc thuộc lòng bài thơ, nắm được nội dung, nghệ thuật. Chuẩn bị bài thơ số 28 của Ta- go.