Giáo án Ngữ văn 12

TiÕt 1,2 Kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn hÕt thÕ kû XX Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: - N¾m ®­îc mét sè nÐt tæng qu¸t vÒ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn, nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n häc ViÖt Nam tõ c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945 ®Õn hÕt thÕ kû XX. HiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a v¨n häc víi thêi ®¹i, víi hiÖn thùc ®êi sèng vµ sù ph¸t triÓn lÞch sö cña v¨n häc. - Cã n¨ng lùc tæng hîp, kh¸i qu¸t hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n häc ViÖt Nam tõ 1945 ®Õn hÕt thÕ kØ XX. B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, GA. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: gv nªu c©u hái, th¶o luËn. D. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi: TiÕt 1: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t I. Kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn 1975. 1. Vµi nÐt vÒ hoµn c¶nh lÞch sö, x· héi, v¨n ho¸: Ho¹t ®éng1: - Häc sinh ®äc SGK Ho¹t ®éng 2: chia 4 nhãm th¶o luËn: Nhãm1: Tõ 1945 ®Õn 1975 V¨n häc ViÖt Nam ra ®êi trong hoµn c¶nh ntn? Nhãm 2: Con ng­êi ViÖt Nam ®­îc ph¶n ¸nh trong v¨n häc ntn? Nhãm 3: Yªu cÇu cña cuéc sèng ®Æt ra víi v¨n nghÖ (ë thêi kú nµy)? 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ nh÷ng thµnh tùu chñ yÕu. a. Tõ 1945 ®Õn 1954: Ho¹t ®éng 3:- Häc sinh ®äc sgk. Ho¹t ®éng 4:gv dÉn d¾t hs tr¶ lêi c¸c c©u hái: NhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vÒ thµnh tùu cña v¨n häc giai ®o¹n 1945- 1954? Em cã kÕt luËn g× vÒ thµnh tùu v¨n häc giai ®o¹n nµy? b. Tõ 1954-1964: Ho¹t ®éng 6: - hs ®äc sgk - hs tr¶ lêi c©u hái. Nªu gi¸ trÞ kh¸i qu¸t cña v¨n häc? c. Tõ 1965- 1975: Ho¹t ®éng 7: - hs ®äc sgk - Th¶o luËn nhãm. Nhãm 1: Nªu kh¸i qu¸t thµnh tùu v¨n häc giai ®o¹n nµy? Nhãm 2: Chøng minh c¸c thµnh tùu? d. V¨n häc vïng ®Þch t¹m chiÕm tõ 1945- 1975: Ho¹t ®éng 8: - hs ®äc sgk - Gv nªu c©u hái ph¸t vÊn: Nªu nhËn ®Þnh chung vÒ t×nh h×nh v¨n häc? TiÕt 2: 3. §Æc ®iÓm v¨n häc ViÖt Nam tõ 1945- 1975: Ho¹t ®éng 9: chia nhãm th¶o luËn. a. V¨n häc vËn ®éng theo h­íng c¸ch m¹ng ho¸, mang tÝnh nh©n d©n s©u s¾c. Nhãm 1: Gi¶i thÝch vµ chøng minh ®Æc ®iÓm nµy? Gåm 3 néi dung: 1.Vµi nÐt vÒ hoµn c¶nh lÞch sö, v¨n ho¸. 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ thµnh tùu chñ yÕu. 3. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n häc ViÖt Nam tõ 1945 ®Õn 1975. *V¨n häc ViÖt Nam ra ®êi trong hoµn c¶nh: cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc ngµy cµng ¸c liÖt: - ChÝn n¨m kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. - X©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c. - M­êi n¨m (1954-1964) cuéc sèng, con ng­êi cã nhiÒu thay ®æi. - NÒn kinh tÕ nghÌo nµn chËm ph¸t triÓn. - Giao l­u v¨n ho¸ víi n­íc ngoµi kh«ng thuËn lîi... + Sèng gian khæ, l¹c quan, tin vµo chiÕn th¾ng vµ chñ nghÜa x· héi. + Yªu n­íc, c¨m thï giÆc, hy sinh cho Tæ quèc. + §­êng ra trËn lµ con ®­êng ®Ñp nhÊt. - V¨n ch­¬ng kh«ng ®­îc nãi nhiÒu chuyÖn buån, chuyÖn ®au, tiªu cùc, ph¶n ¸nh tæn thÊt... - V¨n ch­¬ng kh«ng ®­îc nãi chuyÖn h­ëng thô, h¹nh phóc c¸ nh©n ... - V¨n ch­¬ng ph¶i ph¶n ¸nh nhËn thøc con ng­êi, ph©n biÖt ta- ®Þch, b¹n thï...V¨n häc thiªn vÒ h­íng ngo¹i h¬n h­íng néi... - V¨n ch­¬ng thÓ hiÖn sù kÕt hîp gi÷a khuynh h­íng sö thi vµ c¶m høng l·ng m¹n... - Nh©n vËt trung t©m cña v¨n häc lµ c«ng n«ng binh. - V¨n häc g¾n bã s©u s¾c víi ®êi sèng c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn, h­íng tíi ®¹i chóng, ph¶n ¸nh søc m¹nh cña quÇn chóng... - T¸c phÈm tiªu biÓu: Mét lÇn tíi thñ ®«, TrËn phè Rµng (TrÇn §¨ng), §«i m¾t, NhËt kÝ ë rõng (Nam Cao), ViÖt B¾c (Tè H÷u)... - ë tÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i ®Òu næi bËt h×nh ¶nh quª h­¬ng, ®Êt n­íc, con ng­êi kh¸ng chiÕn...rÊt ch©n thùc vµ gîi c¶m. - V¨n häc cã hai nhiÖm vô, ph¶n ¸nh c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c vµ ®Êu tranh thèng nhÊt n­íc nhµ. V¨n häc ca ngîi cuéc sèng míi, con ng­êi míi ... - Thµnh tùu: c¶ ë v¨n xu«i, th¬ ca vµ kÞch. *V¨n häc tËp trung vµo cuéc chiÕn ®Êu, khai th¸c ®Ò tµi chèng Mü. Chñ ®Ò bao trïm lµ ngîi ca chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng. Chñ ®Ò lín thø hai lµ Tæ quèc vµ chñ nghÜa x· héi lµ mét. -TruyÖn kÝ: Ng­êi mÑ cÇm sóng, Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh (NguyÔn Thi); Rõng xµ nu (NguyÔn Trung Thµnh -Th¬ ca: Ra trËn, M¸u vµ hoa (Tè H÷u); Hoa däc chiÕn hµo (Xu©n Quúnh). -KÞch: §«i m¾t (Vò Dòng Minh). - LÝ luËn: C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu nh­ Vò Ngäc Phan, §Æng Thai Mai... - V¨n häc diÔn ra ë hai thêi ®iÓm: d­íi chÕ ®é thùc d©n Ph¸p (1945- 1954), d­íi chÕ ®é Mü Nguþ (1954- 1975). - Chñ yÕu lµ xu h­íng v¨n häc tiªu cùc, ph¶n ®éng, ®åi truþ vµ chèng ph¸ c¸ch m¹ng. - VÉn cßn v¨n häc tiÕn bé thÓ hiÖn lßng yªu n­íc, c¸ch m¹ng, cæ vò tinh thÇn nh©n d©n. - Nh©n d©n lµ ®èi t­îng s¸ng t¸c vµ th­ëng thøc. VËn ®éng theo xu h­íng c¸ch m¹ng, v¨n häc cã nhiÖm vô ph¶n ¸nh sù ®æi ®êi cña nh©n d©n, thøc tØnh tinh thÇn c¸ch m¹ng. - Nh©n d©n lµm ra lÞch sö. NÒn v¨n häc ph¸t huy truyÒn thèng d©n téc vµ tiÕp thu tinh hoa thêi ®¹i nªn mang tÝnh nh©n d©n, h­íng vÒ ®¹i chóng vµ ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc. - Chøng minh: + c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn ®· lµm thay ®æi h¼n nhËn thøc cña nhiÒu nhµ v¨n vÒ nh©n d©n, ®Êt n­íc. T¸c phÈm tiªu biÓu nh­: NhËn ®­êng (NguyÔn §×nh Thi), §«i m¾t (Nam Cao)... + V¨n häc quan t©m ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n lao ®éng, miªu t¶ sè phËn, cuéc ®êi bÊt h¹nh, qu¸ tr×nh gi¸c ngé, ®øng lªn cña ng­êi lao ®éng...(Vî chång A Phñ- T« Hoµi, Mïa l¹c- NguyÔn Kh¶i...). + Trùc tiÕp ca ngîi quÇn chóng nh©n d©n, x©y dùng ®­îc h×nh t­îng quÇn chóng c¸ch m¹ng, diÔn t¶ vÎ ®Ñp t©m hån cña hä qua g­¬ng mÆt anh vÖ quèc qu©n, c¸c mÑ, c¸c chÞ...(trong th¬ Tè H÷u, Hoµng Trung Th«ng, Giang Nam, Thanh H¶i...). + H×nh thøc diÔn ®¹t mang tÝnh nh©n d©n vµ ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc. b. V¨n häc g¾n bã víi vËn mÖnh chung cña ®Êt n­íc, tËp trung vµo hai ®Ò tµi: Tæ quèc vµ chñ nghÜa x· héi: Nhãm 2: Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt? - tõ 1945- 1975 lµ 30 n¨m d©n téc ph¶i ®­¬ng ®Çu chiÕn ®Êu víi hai thÕ lùc m¹nh nhÊt cña chñ nghÜa ®Õ quèc. VËn mÖnh d©n téc ®­îc ®Ò cao. Chñ nghÜa x· héi t¨ng c­êng cho miÒn Nam chiÕn ®Êu... - cuéc sèng riªng t­ ®Æt xuèng hµng thø yÕu. v¨n häc phôc vô c¸ch m¹ng, cæ vò chiÕn ®Êu. - t¸c phÈm tiªu biÓu: Cña c¸c t¸c gi¶ nh­ Tè H÷u, NguyÔn §×nh Thi, ChÕ Lan Viªn, .NguyÔn Kh¶i, Anh §øc, §µo Vò... c. V¨n häc kÕt hîp gi÷a khuynh h­íng sö thi vµ c¶m høng l·ng m¹n: Nhãm 3: thÕ nµo lµ khuynh h­íng sö thi vµ c¶m høng l·ng m¹n? - Khuynh h­íng sö thi: + t¸i hiÖn nh÷ng mèc lÞch sö quan träng cña ®Êt n­íc. + X©y dùng ®­îc nh©n vËt mang cèt c¸ch cña c¶ céng ®ång. + ng«n ng÷ ph¶i nghiªm trang giµu ­íc lÖ. - C¶m høng l·ng m¹n: + H­íng vÒ t­¬ng lai, trµn ngËp niÒm vui chiÕn th¾ng. - LÝ do v¨n häc viÕt theo khuynh h­íng Êy: + ®Êt n­íc ph¶i tr¶i qua nhiÒu cuéc chiÕn tranh vÖ quèc. V¨n häc cã nhiÖm vô ghi l¹i c¸c chÆng ®­êng lÞch sö ®ã. + Gian khæ nh­ng con ng­êi vÉn l¹c quan.v­¬n tíi t­¬ng lai, h­íng vÒ lÝ t­ëng... + T¸c phÈm tiªu biÓu: D¸ng ®øng ViÖt Nam, §Êt n­íc ®øng lªn... II. Vµi nÐt kh¸i qu¸t V¨n häc ViÖt Nam tõ 1975-XX. 1. Vµi nÐt vÒ hoµn c¶nh lÞch sö, v¨n ho¸: Ho¹t ®éng 10: Gv h­íng dÉn hs ®äc vµ tr¶ lêi c©u hái. Nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ hoµn c¶nh lÞch sö x· héi, con ng­êi? - ChiÕn tranh kÕt thóc, ®êi sèng t­ t­ëng, t©m lÝ, nhu cÇu vËt chÊt cña con ng­êi thay ®æi so víi tr­íc. - §¹i héi §¶ng lÇn thø VI më ra ph­¬ng h­íng míi, cëi më víi v¨n nghÖ. - NÒn kinh tÕ d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®· chuyÓn biÕn... 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ thµnh tùu chñ yÕu: Nªu nh÷ng nÐt lín vÒ thµnh tùu? Em cã ®¸nh gi¸, kÕt luËn ntn vÒ sù ph¸t triÓn v¨n häc giai ®o¹n nµy? - TruyÖn ng¾n vµ tiÓu thuyÕt: BÕn quª, Phiªn chî gi¸t (NguyÔn Minh Ch©u), Hµ Néi trong m¾t t«i (NguyÔn Kh¶i), ®¸m c­íi kh«ng cã giÊy gi¸ thó (Ma V¨n Kh¸ng), Nçi buån chiÕn tranh (B¶o Ninh), ¡n mµy dÜ v·ng (Chu Lai)... - Th¬ ca: Nh÷ng ng­êi ®i tíi biÓn (Thanh Th¶o), §­êng tíi thµnh phè (H÷u ThØnh), Di c¶o tËp (ChÕ Lan Viªn), th¬ NguyÔn Duy, Xu©n Quúnh... - KÞch: NguyÔn Tr·i ë §«ng Quan, Rõng Tróc (NguyÔn §×nh Thi), 50 vë kÞch cña L­u Quang Vò... - LÝ luËn phª b×nh: §Ò cao v¨n häc víi chÝnh trÞ, v¨n häc víi hiÖn thùc, ®¸nh gi¸ v¨n häc 1945- 1975... + Con ng­êi ®­îc nh×n nhËn ë gãc ®é c¸ nh©n, chuyÓn tõ h­íng ngo¹i sang h­íng néi (T¸c phÈm tiªu biÓu: T­íng vÒ h­u, Cá lau, Chót phËn cña ®êi...) + Con ng­êi ®­îc xem xÐt ë tÝnh nh©n lo¹i (Cha vµ con, Nçi buån chiÕn tranh, ¡n mµy dÜ v·ng) + Nh©n vËt v¨n häc ®­îc kh¾c ho¹ kiÓu con ng­êi tù nhiªn, b¶n n¨ng, kh¬i s©u ®êi sèng t©m linh... IV. Cñng cè, dÆn dß: - N¾m v÷ng kiÕn thøc bµi häc - ChuÈn bÞ cho tiÕt häc sau. ----------------------- µµ ----------------------- TiÕt 3: NghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o ®øc Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: - BiÕt c¸ch viÕt mét bµi v¨n vÒ t­ t­ëng ®¹o lÝ. - Cã ý thøc tiÕp thu nh÷ng quan niÖm ®óng ®¾n vµ phª ph¸n nh÷ng quan niÖm sai lÇm. B. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc:SGK, SGV, GA. C. C¸ch thøc thùc hiÖn: ThuyÕt tr×nh, th¶o luËn, thùc hµnh. D. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. KiÓm tra bµi cò: (kiÕn thøc ®· häc n¨m líp 11) 2. Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung: Ho¹t ®éng 1: Gi¸o viªn dÉn d¾t häc sinh n¾m lÝ thuyÕt. 1. Kh¸i niÖm: ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ? 2. Yªu cÇu lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t­ t­ëng ®¹o lÝ: Ho¹t ®éng 2: Tæ chøc th¶o luËn nhãm.(ph©n tÝch vÝ dô sgk). Nhãm 1: T×m hiÓu ®Ò: C©u th¬ cña Tè H÷u nªu lªn vÊn ®Ò g×?Sèng thÕ nµo ®­îc coi lµ sèng ®Ñp?®Ó sèng ®Ñp con ng­êi ph¶i lµm nh­ thÕ nµo? - Lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp nh÷ng thao t¸c lËp luËn ®Ó lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi. - t­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc ®êi bao gåm: LÝ t­ëng, c¸ch sèng, ho¹t ®éng sèng, mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi... Vdô: "¤i! Sèng ®Ñp lµ nh­ thÕ nµo hìi b¹n?" - Qua c©u th¬ trªn Tè H÷u muèn ®Æt ra vÊn ®Ò: ThÕ nµo lµ sèng ®Ñp? - Quan niÖm vÒ sèng ®Ñp vµ yªu cÇu rÌn luyÖn ®Ó sèng ®Ñp: + §ã lµ sèng cã lÝ t­ëng, phï hîp víi thêi ®¹i, x¸c ®Þnh vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh. + Cã ®êi sèng t×nh c¶m ®óng mùc, phong phó, hµi hoµ, cã hµnh ®éng ®óng ®¾n. Þ c©u th¬ nªu lÝ t­ëng vµ h­íng con ng­êi tíi hµnh ®éng ®Ó n©ng cao phÈm chÊt. Nhãm 2: Víi nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong vÝ dô trªn th× cÇn vËn dông nh÷ng thao t¸c lËp luËn nµo? Nhãm 3: Tõ viÖc ph©n tÝch vÝ dô em h·y cho biÕt yªu cÇu khi lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t­ t­ëng, ®¹o ®øc? - Phèi hîp c¸c thao t¸c: gi¶i thÝch, ph©n tÝch, chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña c¸ch sèng ®Ñp, yªu cÇu ®Ó ®¹t ®­îc c¸ch sèng ®Ñp, t¸c dông cña viÖc sèng ®Ñp... - x¸c ®Þnh vÊn ®Ò nghÞ luËn lµ g×. - Ph¶i ph©n tÝch, chøng minh nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña vÊn ®Ò, thËm chÝ so s¸nh, bµn b¹c b·i bá (kÕt hîp nhiÒu thao t¸c). - ph¶i biÕt rót ra ý nghÜa cña vÊn ®Ò. - ng­êi thùc hiÖn nghÞ luËn ph¶i sèng cã lÝ t­ëng vµ ®¹o ®øc. 3. C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËn: Ho¹t ®éng 3: Em h·y cho biÕt bè côc vµ c¸ch triÓn khai bµi nghÞ luËn (kÕt hîp ph©n tÝch vÝ dô trªn). II. LuyÖn tËp: a. Bè côc bµi nghÞ luËn vÒ t­ t­ëng còng nh­ c¸c bµi nghÞ luËn kh¸c gåm ba phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi. b. C¸c b­íc tiÕn hµnh phÇn th©n bµi: - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm cña ®Ò bµi (VÝ dô dÉn ra ë trªn ta ph¶i gi¶i thÝch sèng ®Ñp lµ thÕ nµo?). - Gi¶i thÝch vµ chøng minh vÊn ®Ò ®Æt ra (T¹i sao ph¶i ®Æt ra vÊn ®Ò sèng cã lÝ t­ëng, cã ®¹o lÝ vµ nã thÓ hiÖn ntn). - Suy nghÜ (c¸ch ®Æt vÊn ®Ò Êy ®óng hay sai). Chøng minh, ta nªn më réng bµn b¹c b»ng c¸ch ®i s©u vµo vÊn ®Ò ®ã, mét khÝa c¹nh (VÝ dô lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ t­ëng, cã ®¹o ®øc hoÆc phª ph¸n c¸ch sèng kh«ng cã lÝ t­ëng, hoµi b·o...). PhÇn nµy ph¶i cô thÓ, s©u s¾c. Cuèi cïng lµ nªu ý nghÜa vÊn ®Ò. Ho¹t ®éng 4: gv tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc tËp thÓ, lÊy ý kiÕn mét vµi häc sinh tiªu biÓu. C©u 1 (Sgk) C©u 2 (sgk) III. Cñng cè, dÆn dß: - - VÊn ®Ò mµ cè Tæng thèng Ên §é nªu ra lµ v¨n ho¸ vµ nh÷ng biÓu hiÖn ë con ng­êi. Dùa vµo ®ã ta ®Æt tªn cho v¨n b¶n lµ: v¨n ho¸ con ng­êi. - T¸c gi¶ sö dông thao t¸c lËp luËn: gi¶i thÝch- chøng minh, ph©n tÝch- b×nh luËn. + ®o¹n tõ ®Çu ®Õn "h¹n chÕ vÒ trÝ tuÖ vµ v¨n ho¸" gi¶i thÝch + kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò (chøng minh). + nh÷ng ®o¹n cßn l¹i lµ thao t¸c b×nh luËn. + c¸ch diÔn ®¹t râ rµng, v¨n giµu h×nh ¶nh. C¸c ý c¬ b¶n cÇn ®¶m b¶o: - HiÓu c©u nãi Êy nh­ thÕ nµo? + Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: T¹i sao lÝ t­ëng lµ ngän ®Ìn chØ ®­êng, v¹ch ph­¬ng h­íng cho cuéc sèng cña thanh niªn vµ nã thÓ hiÖn ntn? Suy nghÜ: * vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn lµ ®Ò cao lÝ t­ëng sèng cña con ng­êi vµ kh¼ng ®Þnh nã lµ yÕu tè quan träng lµm nªn cuéc sèng con ng­êi. * kh¼ng ®Þnh: ®óng. * më réng bµn b¹c: lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ t­ëng. ng­êi sèng kh«ng cã lÝ t­ëng th× hËu qu¶ sÏ ra sao, lÝ t­ëng cña thanh niªn ta hiÖn nay lµ g×? * ý nghÜa cña lêi Nª-ru: ®èi víi thanh niªn ngµy nay: ®èi víi con ®­êng phÊn ®Êu lÝ t­ëng, thanh niªn cÇn ph¶i ntn? - n¾m v÷ng vÊn ®Ò ®· häc. - so¹n tiÕt sau. ----------------------- µµ ----------------. TiÕt 4: Tuyªn ng«n ®éc lËp Hå chÝ minh Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: - HiÓu ®­îc quan ®iÓm s¸ng t¸c, nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ sù nghiÖp v¨n häc vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt cña Hå ChÝ Minh. - VËn dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng kiÕn thøc nãi trªn vµo viÖc ®äc hiÓu v¨n th¬ cña Ng­êi. B. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc: SGK, SGV, GA. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: Ph­¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t I. Giíi thiÖu chung: 1. Vµi nÐt vÒ tiÓu sö: Ho¹t ®éng 1: -HS ®äc SGK - Nªu tãm t¾t tiÓu sö cña B¸c? 2. Quan ®iÓm s¸ng t¸c: Ho¹t ®éng 2: th¶o luËn Tr×nh bµy nh÷ng quan ®iÓm s¸ng t¸c cña Hå ChÝ Minh? Gi¶i thÝch, chøng minh tõng quan ®iÓm? Nªu t¸c dông cña nh÷ng quan ®iÓm s¸ng t¸c? 3. Sù nghiÖp v¨n häc: Ho¹t ®éng 3: Gv dÉn d¾t hs tr¶ lêi c¸c c©u hái. Sù nghiÖp v¨n häc cña B¸c bao gåm nh÷ng lÜnh vùc nµo? a. V¨n chÝnh luËn: Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ v¨n chÝnh luËn? b. TruyÖn vµ kÝ: tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ truyÖn kÝ? c. Th¬ ca: Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ th¬ ca? 4. Phong c¸ch nghÖ thuËt: Ho¹t ®éng 4: tæ chøc th¶o luËn. Nh÷ng nÐt c¬ b¶n cña phong c¸ch nghÖ thuËt cña B¸c? Anh (chÞ) cã kÕt luËn g× khi t×m hiÓu phong c¸ch nghÖ thuËt cña B¸c nãi riªng vµ sù nghiÖp v¨n häc nãi chung? II. Cñng cè. dÆn dß: a. TiÓu sö: - Ngµy th¸ng n¨m sinh... - Quª qu¸n: Kim Liªn, Nam §µn, NghÖ An. - XuÊt th©n: trong gia ®×nh nhµ nho. - Con ®­êng ®êi: + Thuë nhá: häc ch÷ h¸n trong gia ®×nh. + Tuæi tr­ëng thµnh: n¨m 1911 ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc...; n¨m 1941 ng­êi vÒ n­íc trùc tiÕp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng... N¨m 1945 cïng §¶ng l·nh ®¹o nh©n d©n giµnh chÝnh quyÒn. Ng­êi ®­îc bÇu lµm Chñ tÞch n­íc cho ®Õn lóc qua ®êi. Cã ba quan ®iÓm: - v¨n ch­¬ng lµ vò khÝ ®¾c lùc phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng. B¸c ®Æt ra yªu cÇu víi ng­êi cÇm bót: ph¶i cã tinh thÇn xung phong nh­ ng­êi chiÕn sÜ ngoµi mÆt trËn. Th¬ v¨n ph¶i thÓ hiÖn chÊt thÐp. - V¨n ch­¬ng ph¶i cã tÝnh ch©n thËt vµ tÝnh d©n téc. Ng­êi yªu cÇu v¨n ch­¬ng ph¶i miªu t¶ cho hay, cho ch©n thËt, hïng hån hiÖn thùc phong phó cña ®êi sèng, ph¶i gi÷ t×nh c¶m ch©n thËt, gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt... - V¨n ch­¬ng ph¶i cã tÝnh môc ®Ých. Tr­íc khi ®Æt bót viÕt B¸c th­êng ®Æt ra nh÷ng c©u hái: viÕt cho ai? viÕt ®Ó lµm g×? viÕt c¸i g× ? vµ viÕt nh­ thÕ nµo? Þ Nhê hÖ thèng quan ®iÓm trªn mµ t¸c phÈm v¨n ch­¬ng cña B¸c võa cã gi¸ trÞ t­ t­ëng, t×nh c¶m, néi dung thiÕt thùc, h×nh thøc nghÖ thuËt sinh ®éng, ®a d¹ng. - V¨n chÝnh luËn. - TruyÖn vµ kÝ. - Th¬ ca. * Môc ®Ých: tiÕn c«ng trùc diÖn kÎ thï, hoÆc nªu ph­¬ng h­íng ®­êng lèi c¸ch m¹ng trong tõng thêi ®iÓm lÞch sù. * c¸c giai ®o¹n s¸ng t¸c: - Nh÷ng n¨m hai m­¬i cña thÕ kØ hai m­¬i: + Ng­êi viÕt truyÖn kÝ trªn b¸o Ng­êi cïng khæ, §êi sèng thî thuyÒn... ®Ó v¹ch trÇn bé mÆt tµn b¹o cña thùc d©n. T¸c phÈm tiªu biÓu lµ b¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p. - Tuyªn ng«n ®éc lËp (s¸ng t¸c 1945): Mét ¸ng v¨n mÉu mùc, lËp luËn chÆt chÏ,lêi lÏ ®anh thÐp hïng hån, ng«n ng÷ trong s¸ng, biÓu c¶m. - Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn (1946), Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do (1966) ra ®êi trong thêi kh¾c nguy nan cña lÞch sö. §ã lµ lêi hÞch vang väng kh¾p non s«ng, lµm rung ®éng hµng triÖu con tim... - Nh÷ng t¸c phÈm viÕt trong thêi gian ho¹t ®éng t¹i Ph¸p: Pa ri (1922), §ång t©m nhÊt trÝ (1922), Vi hµnh (1923)... - Néi dung: tè c¸o téi ¸c d· man, tµn b¹o, x¶o tr¸ cña thùc d©n, tay sai. §ång thêi ®Ò cao tÊm g­¬ng yªu n­íc c¸ch m¹ng. - Ngoµi ra B¸c cßn viÕt NhËt kÝ ch×m tµu (1931), Võa ®i ®­êng võa kÓ chuyÖn (1963). * NhËt kÝ trong tï (1942- 1943) gåm 134 bµi th¬, phÇn lín lµ nh÷ng bµi tø tuyÖt viÕt b»ng ch÷ H¸n. - Néi dung:TËp th¬ ghi l¹i chÝnh x¸c nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe cña chÕ ®é nhµ tï T­ëng Giíi Th¹ch víi sù phª ph¸n s©u s¾c. §ång thêi thÓ hiÖn sinh ®éng bøc ch©n dung tinh thÇn tù ho¹ vÒ con ng­êi tinh thÇn cña B¸c: yªu n­íc vµ nh©n ®¹o. - NghÖ thuËt: phong phó, ®a d¹ng, kÕt hîp bót ph¸p cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i. Þ tËp th¬ s©u s¾c vÒ t­ t­ëng, ®éc ®¸o vµ ®a d¹ng vÒ bót ph¸p. Nã lµ ®Ønh cao th¬ ca Hå ChÝ Minh. * TËp th¬ Hå ChÝ Minh bao gåm nh÷ng bµi th¬ ch÷ H¸n vµ c¶m høng tr÷ t×nh tiÕng ViÖt, B¸c viÕt tr­íc 1945 vµ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Mü (B¾c bã hïng vÜ, Tøc c¶nh B¾c bã, Nguyªn tiªu, C¶nh khuya...) võa cã mµu s¾c cæ ®iÓn, hiÖn ®¹i, cßn phÇn lín lµ nh÷ng bµi viÕt nh»m môc ®Ých tuyªn truyÒn (Ca d©n cµy, Ca c«ng nh©n, Ca binh lÝnh) * Tr­íc vµ sau, th¬ Hå ChÝ Minh næi bËt nh©n vËt tr÷ t×nh: ­u t­ da diÕt, m¹ng nÆng nçi n­íc nhµ nh­ng phong ®é vÉn ung dung, t©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn... * Phong c¸ch nghÖ thuËt cña Hå ChÝ Minh ®éc ®¸o, ®a d¹ng mµ thèng nhÊt: - V¨n chÝnh luËn: LËp luËn chÆt chÏ, t­ duy s¾c s¶o, giµu tÝnh chiÕn ®Êu, giµu c¶m xóc h×nh ¶nh, giäng v¨n ®a d¹ng... - TruyÖn vµ ký: kÕt hîp gi÷a trÝ tuÖ vµ hiÖn ®¹i. - Th¬ ca: Th¬ ca tuyªn truyÒn giµu h×nh ¶nh mang tÝnh d©n gian. Th¬ nghÖ thuËt sóc tÝch giµu søc gîi. * Phong c¸ch nghÖ thuËt: §a d¹ng, phong phó ë c¸c thÓ lo¹i nh­ng rÊt thèng nhÊt: c¸ch viÕt ng¾n gän, trong s¸ng gi¶n dÞ, sö dông linh ho¹t thñ ph¸p nghÖ thuËt. * Th¬ B¸c lµ di s¶n tinh thÇn phong phó, lµ bé phËn g¾n víi sù nghiÖp cña ng­êi, giµu t×nh c¶m, ®em l¹i nhiÒu bµi häc quý b¸u. - N¾m v÷ng vÊn ®Ò ®· häc, so¹n tiÕt sau. ----------------------- µµ ----------------------- TiÕt 5: Gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: - NhËn thøc ®­îc trong s¸ng lµ mét yªu cÇu, mét phÈm chÊt cña ng«n ng÷ nãi chung, cña tiÕng ViÖt nãi riªng vµ nã ®­îc biÓu hiÖn ë nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c nhau. - Cã ý thøc thãi quen gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt khi nãi, khi viÕt, ®ång thêi rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng nãi vµ viÕt ®¶m b¶o gi÷ g×n vµ ph¸t huy ®­îc sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt. B. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc: SGK, SGV, GA. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh thuyÕt tr×nh, th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2: Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t I.Sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt: Ho¹t ®éng 1: GV dÉn d¾t hs th¶ lêi c©u hái ThÕ nµo lµ sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt? 1. TiÕng ViÖt cã hÖ thèng chuÈn mùc, quy t¾c chung lµm c¬ së cho giao tiÕp: Sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt biÓu hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? HS ph©n tÝch thªm mét sè vÝ dô. 2. TiÕng ViÖt kh«ng cho phÐp pha t¹p, lai c¨ng mét c¸ch tuú tiÖn nh÷ng yÕu tè cña ng«n ng÷ kh¸c: Sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt cßn ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? 3. ThÓ hiÖn ë phÈm chÊt v¨n ho¸, lÞch sù cña lêi nãi: Nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña ®Æc ®iÓm nµy? II. LuyÖn tËp: Häat ®éng 2: h­íng dÉn hs lµm bµi tËp trong SGK. Bµi 1. III. Cñng cè. dÆn dß: * Trong s¸ng thuéc phÈm chÊt cña ng«n ng÷ nãi chung vµ TiÕng ViÖt nãi riªng.Trong lµ trong trÎo, s¸ng lµ s¸ng tá....nhê ®ã thÓ hiÖn ®­îc t­ t­ëng, t×nh c¶m cña con ng­êi ViÖt Nam. - ph¸t ©m, ch÷ viÕt, dïng tõ, ®Æt c©u, cÊu t¹o lêi nãi, bµi viÕt. - vÝ dô: + Quy ®Þnh thanh ph¶i ®¸nh dÊu ®óng ©m chÝnh + Ph¸t ©m ®óng chuÈn mùc ph©n biÖt l/n. + ViÕt ®óng mÉu c©u khi sö dông c©u ghÐp chÝnh phô v× C1V1 nªn C2V2( Tuy c1v1 nh­ng c2v2). - TiÕng ViÖt cã hÖ thèng quy t¾c chuÈn mùc nh­ng cã c¶ sù s¸ng t¹o linh ho¹t khi biÕt dùa vµo chuÈn mùc quy t¾c. VD: c¸ch tá t×nh trong ca dao qua h×nh thøc Èn dô "­íc g× s«ng ng¾n... sang ch¬i" - TiÕng ViÖt cã vay m­în nhiÒu thuËt ng÷ chÝnh trÞ vµ khoa häc tõ tiÕng H¸n, Ph¸p, nh­: chÝnh trÞ, c¸ch m¹ng... - TiÕng ViÖt còng kh«ng l¹m dông ®Ó mÊt ®i sù trong s¸ng. VÝ dô: kh«ng nãi "xe löa" mµ nãi "ho¶ xa". + nãi n¨ng lÞch sù, cã v¨n ho¸ chÝnh lµ biÓu lé sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. + ng­îc l¹i nãi n¨ng th« tôc mÊt lÞch sù, thiÕu v¨n ho¸ sÏ lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp cña sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt. Ca dao cã c©u: Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau. + ph¶i biÕt xin lçi ng­êi kh¸c khi lµm sai, khi nãi nhÇm, ph¶i biÕt c¶m ¬n ng­êi kh¸c, ph¶i biÕt giao tiÕp ®óng vai, ®óng chç, ®óng tuæi, ph¶i biÕt ®iÒu tiÕt ©m thanh khi giao tiÕp. - §ã lµ nh÷ng tõ ng÷ nãi vÒ nh©n vËt: + Kim Träng: rÊt mùc chung t×nh. + Thuý V©n: c« em g¸i ngoan. + Ho¹n Th­: ng­êi ®µn bµ b¶n lÜnh kh¸c th­êng, biÕt ®iÒu mµ cay nghiÖt. + Thóc Sinh: sî vî. + Tõ H¶i: chît hiÖn ra, chît biÕn ®i nh­ mét v× sao l¹... Mçi tõ ng÷ dïng ë ®©y nãi ®­îc c¸i tiªu biÓu cña nh©n vËt. Qua ®ã, ta thÊy ®­îc ®é chuÈn x¸c cña nh÷ng tõ ®ã. Ch¼ng h¹n víi Kim Träng, viÖc dïng c¸c tõ "rÊt mùc chung t×nh" lµ rÊt chÝnh x¸c. Kim Träng yªu say ®¾m Thuý KiÒu, nh­ng v× tai ho¹ gi¸ng xuèng gia ®×nh Thuý KiÒu nªn mèi t×nh Kim- KiÒu tan vì. MÆc dï cã Thuý V©n, nh­ng KT vÉn kh«ng ngu«i t×nh c¶m víi Thuý KiÒu, t×m tung tÝch cña Thuý KiÒu vµ cuèi cïng t×m ®­îc nµng l­u l¹c ë ph­¬ng xa. GÆp l¹i nµng KiÒu , t×nh c¶m cña Kim Träng vÉn ®»m th¾m nh­ x­a, nghÜa lµ "rÊt mùc chung t×nh". - n¾m v÷ng kiÕn thøc ®· häc. - so¹n tiÕt sau. ----------------------- µµ ----------------------- TiÕt 6,7 bµi viÕt sè 1- NghÞ luËn x· héi Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: gióp häc sinh - VËn dông kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ v¨n nghÞ luËn ®· häc ®Ó viÕt bµi nghÞ luËn x· héi bµn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ. - TiÕp tôc rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng t×m hiÓu ®Ò, lËp dµn ý vµ c¸c thao t¸c lËp luËn trong bµi nghÞ luËn x· héi nh­ gi¶i thÝch, ph©n tÝch, b¸c bá, so s¸nh, b×nh luËn... - N©ng cao nhËn thøc vÒ lÝ t­ëng, c¸ch sèng cña b¶n th©n trong häc tËp vµ rÌn luyÖn. B. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc: Chän nh÷ng ®Ò phï hîp tr×nh ®é häc sinh, tËp trung vµo nh÷ng quan niÖm vÒ ®¹o lÝ, t­ t­ëng phæ biÕn nh­ m¬ ­íc, quan hÖ gia ®×nh... C. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh líp. 2. Ra ®Ò: Suy nghÜ vÒ môc ®Ých vµ nh÷ng biÖn ph¸p häc tËp, rÌn luyÖn cña b¶n th©n m×nh trong n¨m häc cuèi cÊp THPT. 3. Gîi ý lµm bµi vµ nh¾c nhë häc sinh nép bµi ®óng thêi gian quy ®Þnh. ----------------------- µµ --------------------- TiÕt 8: Tuyªn ng«n ®éc lËp Hå chÝ minh Thứ Ngày / tháng Tiết / buổi Lớp Duyệt của BGH(TTCM) A. Môc tiªu bµi häc: - ThÊy râ gi¸ trÞ nhiÒu mÆt vµ ý nghÜa to lín cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp. - C¶m nhËn ®­îc tÊm lßng yªu n­íc nång nµn vµ tù hµo d©n téc cña B¸c. B. Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn: SGK, SGV, GA. C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: h­íng dÉn hs ®äc v¨n b¶n, th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái. D.TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi: TiÕt 7: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung: Ho¹t ®éng 1: GV dÉn d¾t hs tr¶ lêi c¸c c©u hái theo ®Ò môc. 1. Hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c TN§L: . - Tr×nh bµy nÐt c¬ b¶n vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c TN§L? Môc ®Ých s¸ng t¸c TN§L? 2. Bè côc: X¸c ®Þnh bè côc cña b¶n TN? 3. Chñ ®Ò: X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña v¨n b¶n? II. §äc hiÓu v¨n b¶n: 1. C¬ së ph¸p lÝ cho b¶n tuyªn ng«n: Ho¹t ®éng 2: - HS ®äc ®o¹n 1. - Th¶o luËn nhãm. Nhãm 1: B¸c dùa vµo c¬ së ph¸p lÝ nµo ®Ó viÕt tuyªn ng«n? Nhãm 2: T¸c dông cña viÖc B¸c sö dông lêi lÏ cña hai b¶n tuyªn ng«n? Nhãm 3: S¸ng t¹o cña B¸c trong phÇn nµy? ý nghÜa cña ®iÒu ®ã? 2. Tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n, kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, tuyªn bè tho¸t ly quan hÖ víi thùc d©n: Ho¹t ®éng 3: Häc sinh ®äc ®o¹n 2. GV gîi dÉn hs tr¶ lêi c©u hái. a. Tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n: Nh÷ng chi tiÕt nµo chøng tá téi ¸c cña bän thùc d©n? b. Kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa vµ th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam: Nh÷ng chi tiÕt nµo thÓ hiÖn lêi kh¼ng ®Þnh chÝnh nghÜa? B¶n tuyªn ng«n ®· tuyªn bè ®iÒu g×? 3. Lêi tuyªn ng«n ®éc lËp: Ho¹t ®éng 4: th¶o luËn nhãm, GV gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×n