Giáo án Ngữ văn 12 - Làm văn Tiết:22: Lập luận trong văn nghị luận

Lµm v¨n Ngµy so¹n: TiÕt:22 LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn a. Môc ®Ých yªu cÇu: - HS hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ lËp luËn, c¸c yÕu tè cña lËp luËn, c¸ch lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. - HS tr¸nh ®­îc mét sè lçi vÒ lËp luËn. B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu - n¾m b¾t ®­îc ý c¬ b¶n. - Tõ kh¸i niÖm biÕt vËn dông. - Thùc hµnh cã hiÖu qu¶. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: Em h·y nªu c¸c b­íc lËp ý trong v¨n nghÞ luËn? * Bµi míi: I. LËp luËn vµ c¸c yÕu tè cña lËp luËn: 1. LËp luËn lµ g×? - HS theo dâi vÝ dô trong SGK. Ph©n tÝch vÝ dô? Dùa vµo c¸c sù thËt ®¸ng tin cËy vµ c¸c lý lÏ x¸c ®¸ng ®Ó nªu lªn ý kiÕn cña m×nh vÒ mét vÊn ®Ò nhÊt ®Þnh. - Nªu râ luËn ®iÓm (muèn nãi g×? t¸n thµnh g×?) - Tæ chøc lý lÏ, d/c hîp lý. ® thuyÕt phôc vÊn ®Ò m×nh tr×nh bµy. 2. C¸c yÕu tè cña lËp luËn: - Tr×nh bµy c¸c yÕu tè cña lËp luËn? - §Ò: Bµi th¬ "Trµng giang" thÓ hiÖn kÝn ®¸o mµ thÊm thÝa t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc. - 2 luËn ®iÓm: + miªu t¶ ch©n thùc, gîi lªn ®­îc c¸i hån cña c¶nh s«ng n­íc VN ® g¾n bã. + nçi buån: b¾t nguån tõ t©m sù giang s¬n. - LuËn cø: + Kh«ng gian réng, dµi, v¾ng lÆng ® kh«ng khÝ lµng quª VN (d/c). + H/¶ quen thuéc: bÌo, cñi kh«, chî chiÒu (d/c). ® c¶nh s¾c lµng quª, s«ng n­íc VN. a. LuËn ®iÓm: Lµ ý kiÕn x¸c ®Þnh cña ng­êi viÕt vÒ vÊn ®Ò ®Æt ra ® liªn kÕt víi nhau ®Ó soi s¸ng, thuyÕt minh cho luËn ®Ò (h­íng vÒ luËn ®Ò). b. LuËn cø: - 2 lo¹i: . Thùc tÕ (d/c). . Lý lÏ (nguyªn lý, ý kiÕn, ph©n tÝch...). - Yªu cÇu: Ph¶i ch©n thùc, x¸c ®¸ng, toµn diÖn. - Quan hÖ gi÷a lý lÏ vµ d/c: lý lÏ t¹o cho d/c kh¶ n¨ng thuyÕt minh cho luËn ®iÓm, cßn d/c thùc tÕ l¹i lµm cho lý lÏ cã néi dung, cã søc nÆng. c. LuËn chøng: - Lµ sù phèi hîp, tæ chøc c¸c lý lÏ vµ d/c ®Ó thuyÕt minh cho luËn ®iÓm. - Nh­ vËy, luËn chøng: + Cô thÓ ho¸ luËn ®Ò, luËn ®iÓm lín b»ng nh÷ng luËn ®iÓm nhá. + Phèi hîp lý lÏ, d/c vµ suy luËn ®Ó lµm râ luËn ®iÓm. - Yªu cÇu: + LuËn chøng ph¶i chÆt chÏ. + LuËn chøng ph¶i tr¸nh cùc ®oan, mét chiÒu. Ii. Mét sè c¸ch lËp luËn: - GV h­íng dÉn HS ph©n tÝch vÝ dô. Tõ ®ã rót ra c¸c kh¸i niÖm. 1. DiÔn dÞch: VD (SGK). Tõ ch©n lý chung, quy luËt chung mµ suy ra c¸c hÖ luËn, c¸c biÓu hiÖn cô thÓ. 2. Quy n¹p: Tõ nh÷ng chøng cø cô thÓ rót ra nh÷ng nhËn ®Þnh tæng qu¸t. 3. Phèi hîp diÔn dÞch víi quy n¹p: Tõ nhËn ®Þnh chung, ®­a ra c¸c biÓu hiÖn cô thÓ, rót ra nhËn ®Þnh míi võa thèng nhÊt võa n©ng cao. 4. Ph¶n ®Ò: Nªu luËn ®iÓm gi¶ ®Þnh, ph¸t triÓn nã ®Õn tËn cïng ®Ó chøng tá luËn ®iÓm ®ã sai, tõ ®ã kh¼ng ®Þnh luËn ®iÓm ®· nªu. 5. So s¸nh: 2lo¹i: - So s¸nh t­¬ng ®ång: suy ra ch©n lý t­¬ng tù. - So s¸nh t­¬ng ph¶n: ®èi chiÕu c¸c mÆt ®èi lËp, tõ ®ã lµm næi bËt luËn ®iÓm. 6. Ph©n tÝch nh©n qu¶: - Tr×nh bµy nguyªn nh©n tr­íc, nªu kÕt qu¶ sau. - Nªu kÕt qu¶ tr­íc, tr×nh bµy nguyªn nh©n sau. - Tr×nh bµy hµng lo¹t sù viÖc theo nh©n qu¶ liªn hoµn. 7. VÊn ®¸p: Nªu c©u hái, tr¶ lêi. Iii. Mét sè kiÓu lçi vÒ lËp luËn: - GV ®äc vÝ dô SGK. Yªu cÇu HS ph©n tÝch lçi. 1. LuËn ®iÓm kh«ng râ rµng: Nãi lan man, kh«ng nªu ®­îc ý kiÕn cô thÓ. 2. LuËn cø kh«ng chuÈn x¸c, kh«ng ®¸ng tin cËy. 3. LuËn chøng thiÕu l«gÝc: - LËp luËn cã m©u thuÉn. - LËp luËn kh«ng nhÊt qu¸n. - LËp luËn kh«ng ®ñ lý do. iv. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: Bµi tËp 3: GV h­íng dÉn HS thùc hµnh luyÖn tËp. * Cñng cè: - N¾m kh¸i niÖm lËp luËn. - C¸c yÕu tè cña lËp luËn, c¸ch lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn. - RÌn luyÖn - thùc hµnh cã hiÖu qu¶. * DÆn dß: - Lµm bµi tËp trong SGK.- ChuÈn bÞ GV: T©y TiÕn (Quang Dòng).