Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết: 5: Lập ý và lập dàn ý trong văn nghị luận

Lµm v¨n Ngµy so¹n: TiÕt: 5 LËp ý vµ lËp dµn ý trong v¨n nghÞ luËn a. Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp HS n¾m ®­îc c¸c b­íc lËp ý vµ lËp dµn ý. - RÌn luyÖn kü n¨ng x¸c lËp ý, tæ chøc dµn bµi ë mét sè ®Ò bµi cô thÓ. - BiÕt x¸c ®Þnh vÊn ®Ò träng t©m cÇn gi¶i quyÕt ®Ó lËp dµn bµi ®óng h­íng. B. ph­¬ng ph¸p: - NhËn xÐt - ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò. - §µm tho¹i - s¸ng t¹o - øng dông. - Thùc hµnh cã hiÖu qu¶. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: * Bµi míi: I. VÝ dô: 1. H­íng dÉn t×m ý: - HiÓu thÕ nµo lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o? Gi¸ trÞ nh©n ®¹o thÓ hiÖn qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo cña t¸c phÈm? - Víi ®Ò bµi trªn, cã thÓ x¸c ®Þnh cã mÊy ý lín? * Ph©n tÝch gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm ChÝ PhÌo (Nam Cao): - Cã 2 ý lín: + Xãt xa tr­íc t×nh c¶nh l­u manh ho¸ cña con ng­êi. + NiÒm tin ë phÈm chÊt nh©n d©n. - T×m ý nhá: + X©y dùng h×nh t­îng ChÝ PhÌo tõ mét ng­êi l­¬ng thiÖn dÇn dÇn bÞ l­u manh ho¸. + Nh×n thÊy nçi khæ lín nhÊt cña CP: c« ®¬n. + T¸c gi¶ nhËp vµo dßng t©m tr¹ng cña nh©n vËt. ® xãt xa cho sè phËn cña nh©n vËt. + ChÝ PhÌo thøc tØnh. + ChÝ PhÌo ®ßi quyÒn lµn ng­êi dï ph¶i chÕt. ® niÒm tin vµo con ng­êi. 2. H­íng dÉn lËp dµn bµi: - Më bµi cÇn ®Æt ra vÊn ®Ò g×? - H·y s¾p xÕp trËt tù c¸c ý? - T×m vµ ph©n tÝch dÉn chøng? a. Më bµi: - VÞ trÝ cña t¸c phÈm ChÝ PhÌo trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Nam Cao trong v¨n häc VN. - C¸i lµm nªn søc sèng cña t¸c phÈm lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o s©u s¾c vµ míi mÎ. b. Th©n bµi: LÇn l­ît nªu c¸c ý: I. Xãt xa tr­íc t×nh tr¹ng l­u manh ho¸ cña con ng­êi: 1. X©y dùng h×nh t­îng ChÝ PhÌo tõ mét ng­êi l­¬ng thiÖn dÇn dÇn bÞ l­u manh ho¸. 2. Nh×n thÊy nçi khæ lín nhÊt cña CP: c« ®¬n. 3. T¸c gi¶ nhËp vµo dßng t©m tr¹ng cña nh©n vËt. II. NiÒm tin ë phÈm chÊt nh©n d©n. 1. ChÝ PhÌo thøc tØnh. 2. C¸i chÕt cña ChÝ PhÌo. c. KÕt bµi: Ii. Lý thuyÕt: - Em h·y nªu nh÷ng c¨n cø ®Ó lËp ý? - C¨n cø ®Ó lËp ý: + Nh÷ng chØ dÉn trong ®Ò bµi. + Nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, ®· tiÕp thu. - C¨n cø vµ c¸c b­íc lËp dµn bµi: + S¾p xÕp c¸c ý. + X¸c ®Þnh møc ®é tr×nh bµy c¸c ý. Iii. Mét sè lçi lËp ý vµ lËp dµn bµi: - GV thuyÕt gi¶ng. HS ®äc thªm trong SGK. - L¹c ý (l¹c ®Ò): + ý kh«ng phï hîp víi yªu cÇu néi dung. + ý nhá kh«ng phï hîp víi néi dung ý lín. + DÉn chøng n»m ngoµi ph¹m vi t­ liÖu ®Ò bµi cho phÐp. - ThiÕu ý: + ThiÕu mét sè ý lín so víi yªu cÇu ®Ò bµi. + ThiÕu ý nhá ®Ó cô thÓ ho¸ ý lín. - LÆp ý: ý sau lÆp l¹i ý tr­íc. - S¾p xÕp ý lén xén. iV. RÌn luyÖn - Thùc hµnh: - Em h·y t×m ý vµ lËp dµn ý cho ®Ò bµi sau: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "Cã chÝ th× nªn". §Ò bµi: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "Cã chÝ th× nªn". a. Gi¶i thÝch: - ChÝ: quyÕt t©m bÒn bØ theo ®uæi môc ®Ých tèt ®Ñp. - Nªn: . ®¹t ®­îc môc ®Ých . trë thµnh ng­êi h÷u Ých ®­îc x· héi träng dông... ® ý nghÜa chung: quyÕt t©m bÒn bØ theo ®uæi môc ®Ých sÏ ®¹t ®­îc nguyÖn väng. b. Chøng minh néi dung c©u tôc ng÷: - Trong häc tËp, rÌn luyÖn. - Trong s¶n xuÊt kinh doanh. - Nghiªn cøu khoa häc... c. Rót ra bµi häc: - Häc tËp, rÌn luyÖn tÝch cùc. - Tu d­ìng ®¹o ®øc ®Ó v­¬n tíi nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp. - GÆp khã kh¨n kh«ng n¶n. - §¹t kÕt qu¶ kh«ng véi tho¶ m·n. - PhÊn ®Êu kh«ng ngõng... * Cñng cè: - N¾m c¸c b­íc lËp ý vµ lËp dµn ý trong v¨n nghÞ luËn. * DÆn dß: - Thùc hµnh lËp ý vµ lËp dµn ý cã hiÖu qu¶. - Lµn bµi tËp 2. - ChuÈn bÞ viÕt bµi sè I.