Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 54: Đọc thêm: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới (trích những năm tháng không thể nào quên – Võ Nguyên Giáp)

Tiết 54: ĐỌC THấM NHỮNG NGÀY ĐẦU CỦA NƯỚC VIỆT NAM MỚI (Trớch Những năm thỏng khụng thể nào quờn – Vừ Nguyờn Giỏp ) Ngày soạn: 12/12/09 Ngày giảng: 14/12/09 a. mục tiêu: Giỳp học sinh: - Qua hồi ức của một vị tướng tài ba mà khiờm nhường, cảm nhận được những nỗ lực to lớn của Đảng, Chớnh phủ, Bỏc Hồ và nhõn dõn ta trong những ngày đầu sau Cỏch mạng thỏng Tỏm để giữ vững nền độc lập, đờm lại hạnh phỳc cho nhõn dõn, khẳng định vị thế của nước Việt Nam mới. - Thấy được tỏc giả của hồi kớ đó cú những dũng viết vừa khỏch quan, vừa dạt dào cảm xỳc, tỏi hiện chõn thực những người thực việc thực, những sự kiện lịch sử quan trọng ở vào một thời điểm trọng đại, một giai đoạn đầy khú khăn và vinh quang của đất nước. -Biết cỏch đọc - hiểu thể loại hồi kớ. - Biết trõn trọng và khụng quờn những năm thỏng đầy khú khăn và vinh quang của đất nước. b. phương tiện thực hiện. - Sỏch giỏo khoa, sỏch giỏo viờn Ngữ văn 12 tập I. - Bài soạn - Phiếu học tập c. cách thức tiến hành: GV hướng dẫn đọc - hiểu, gợi ý, thảo luận, trả lời cõu hỏi. d. tiến trình giờ dạy: 1. Kiểm tra bài cũ: Qua đoạn trớch “Ai đó đặt tờn cho dũng sụng” , em cú nhận xột gỡ về nột riờng trong văn phong của tỏc giả Hoàng Phủ Ngọc Tường ? - Yờu cầu trả lời: +Tỏc giả đó soi bằng tõm hồn mỡnh và tỡnh yờu quờ hương xứ sở vào sụng Hương khiến đối tượng trở nờn lung linh, đa dạng như đời sống tõm hồn con người. + Sự liờn tưởng, tưởng tượng phong phỳ cộng với sự uyờn bỏc về cỏc phương diện địa lớ, lịch sử, văn húa, nghệ thuật đó tạo nờn ỏng văn đặc sắc này. +Ngụn ngữ phong phỳ, giàu hỡnh ảnh, bộc lộ cảm xỳc, sử dụng nhiều biện phỏp tu từ như so sỏnh, ần dụ, nhõn húa. + Cú sự kết hợp hài hũa giữa cảm xỳc và trớ tuệ, chủ quan và khỏch quan. Chủ quan là sự trải nghiệm của bản thõn. Khỏch quan là đối tượng miờu tả- dũng sụng hương. 2. Bài mới: Cho HS xem hai đoạn phim để giới thiệu hỡnh ảnh của đất nước Việt Nam trong những ngày đầu mới độc lập. Hoạt động của GV - HS Yờu cầu cần đạt HĐI. GV hướng dẫn hs tỡm hiểu phần tiểu dẫn trong SGK - Phần tiểu dẫn trong SGK trỡnh bày những nội dung gỡ? 3 nội dung – Đại tướng Vừ Nguyờn Giỏp - tỏc phẩm - đoạn trớch - Em hóy cho biết tỏc phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? - Nội dung cơ bản của tỏc phẩm? - Đoạn trớch cú vị trớ như thế nào trong tỏc phẩm? HĐII. GV gọi HS đọc văn bản. HĐ nhúm - thời gian 5p - Đoạn trớch chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần? HĐIII. GV hướng dẫn hs đọc thờm GV chia lớp thành 4 nhúm - thảo luận trong 8 phỳt: Nhúm 1: Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tỏc giả đó xuất phỏt từ điểm nhỡn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tỏc giả? Nhúm 2: Phần trớch đó nờu rừ những khú khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao? Nhúm 3: Đảng và chớnh phủ được sự ủng hộ của toàn dõn đó cú những quyết sỏch đỳng đắn, sỏng suốt như thế nào để đưa đất nước vượt qua gian khú? Nhúm 4: Trong cả phần trớch đõu là hỡnh tượng tiờu biểu gõy ấn tượng sõu sắc nhất? Vỡ sao? - Nghệ thuật thể hiện hồi kớ trong phần trớch này cú gỡ đặc biệt? HĐIV. Hướng dẫn học sinh tổng kết - Em cú suy nghĩ gỡ sau khi học song đoạn trớch “Những ngày đầu của nước Việt Nam mới”? I.tìm hiểu chung 1. Tỏc giả: - Vừ Nguyờn Giỏp sinh năm 1911tại Lộc Thuỷ - Lệ Thuỷ - Quảng Bỡnh. - Là vị tướng tài ba của quõn đội nhõn dõn Việt Nam, một trong những nhà lónh đạo kiệt xuất của Cỏch mạng Việt Nam đó trực tiếp lónh đạo quõn đội Việt Nam tiến hành thắng lợi hai cuộc khỏng chiến chống Phỏp và chống Mĩ. - Vừ Nguyờn Giỏp là uỷ viờn Bộ chớnh trị Đảng cộng sản Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phũng (1956 – 1980), Phú Thủ tướng nước Cộng hoà xó hội chủ nghĩa Việt Nam (1978 – 1992) 2. Tỏc phẩm: - Hoàn cảnh ra đời: Năm 1970 - những năm thỏng gay go của cuộc khỏng chiến chống Mĩ. - Tỏc giả hồi tưởng lại và ghi chộp lại những sự kiện lịch sử trọng yếu cú tớnh chất bước ngoặt của Cỏch mạng Việt Nam từ những ngày đầu trước Cỏch mạng thỏng Tỏm năm 1945 đến những ngày đầu năm 1970. - Nghệ thuật: Tỏc phẩm viết theo thể hồi kớ mang tớnh chõn thực, biểu cảm tỏc động mạnh đến tư tưởng tỡnh cảm của người đọc. 3. Đoạn trớch: Đoạn trớch “Những ngày đầu của nước Việt Nam mới” là chương XII của tập hồi kớ “Những năm thỏng khụng thể nào quờn” (do nhà văn Hữu Mai thể hiện, tờn bài do người biờn soạn đặt) II, đọc – hiểu Bố cục: Chia làm 4 phần: Đoạn 1 (từ đầu đến ập vào miền Bắc): giới thiệu. Đoạn 2: (nước Việt Nam dõn chủ cộng hoà .... thờm trầm trọng ): những khú khăn mọi mặt của đất nước. Đoạn 3: (trong hoàn cảnh như vậy ... ba trăm bảy mươi ki – lụ – gam vàng) những biện phỏp và nỗ lực của Dảng, Chớnh phủ, Hồ Chủ Tịch, nhõn dõn. Đoạn 4: (phần cũn lại): hỡnh ảnh lónh tụ Hồ Chớ Minh. III. hướng dẫn đọc thêm. 1. Giới thiệu: - Từ hiện tại tỏc giả hồi tưởng về quỏ khứ. Tỏc giả xuất phỏt từ điểm nhỡn của hiện tại và dựng thủ phỏp nghệ thuật: đối lập, tương phản. Hiện tại (1970) Quỏ khứ (những ngày đầu của nước VN mới) Thời kỡ làm mưa làm giú của chủ nghĩa đế quốc đó qua. - Nước VN đó cú tờn trờn bản đồ thế giới - Mọi hành động xõm lược đều bị nhõn dõn tiến bộ trờn thế giới phờ phỏn và cuộc đấu tranh chống Mĩ của nhõn dõn ta được nhiều nước ủng hộ. Lực lượng cỏch mạng, chớnh quyền đó vững mạnh. - Bọn Tưởng Giới Thạch chỉ cũn là những búng ma. - Thời kỡ của chủ nghĩa đế quốc đang làm mưa làm giú. - Nước ta chưa cú tờn trờn bản đồ thế giới. - Gặp mọi khú khăn, lực lượng chớnh quyền cỏch mạng cũn non trẻ. - Mấy chục vạn quõn Tưởng ập vào miền Bắc nước ta để chống phỏ chớnh quyền cũn non trẻ. => Mục đớch của tỏc giả: Nhấn mạnh những khú khăn trong những ngày đầu của nước Việt Nam mới -> nhấn mạnh và khẳng định sự nỗ lực, sỏng suốt của Đảng, nhà nước đứng dầu là Chủ tịch Hồ Chớ Minh và nhõn dõn để vượt qua những khú khăn đú. 2. Những khú khăn về mọi mặt: - Về chớnh trị: Nước Việt Nam mới sinh nằm giữa bốn bề hựm súi. Đảng của giai cấp cụng nhõn mới 15 tuổi. Chớnh quyền cỏch mạng chưa được cụng nhận. - Về kinh tế: + Ở nụng thụn ruộng đất bị bỏ hoang, lũ lụt, hạn hỏn. Hàng hoỏ khan hiếm vỡ cỏc nhà mỏy hầu như khụng dựng được. + Tài chớnh: cạn kiệt,chưa phỏt hành được tiền Việt Nam, đời sống nhõn dõn thấp, cú người chết đúi. - Về xó hội: dịch tả phỏt sinh, quõn Tưởng vào đem theo dịch chấy rận, đời súng xó hội càng thờm khú khăn. 3. Những biện phỏp và nỗ lực của Đảng, Chớnh phủ, Hồ Chủ Tịch, nhõn dõn: - Chớnh trị: + Việc cấp bỏch đầu tiờn là phải củng cố và giữ vững chớnh quyền cỏch mạng bằng việc mở cuộc tổng tuyển cử đầu tiờn trong cả nước để bầu ra quốc dõn đại hội. + Ra sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhõn dõn và Uỷ ban hành chớnh cỏc cấp. + Giải tỏn chớnh quyền cũ – chớnh quyền thực dõn phong kiến. + Cụng bố dự ỏn hiến phỏp cho toàn dõn gúp ý. - Kinh tế: giảm tụ xoỏ nợ cho nụng dõn, phục hồi sản xuất, nõng cao đời sống mọi mặt cho cụng nhõn, nõng cao năng lực tài chớnh cho đất nướcaodeiehoua. - Xó hội: Bỏc Hồ kờu gọi “diệt giặc đúi, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xõm” 4. Hỡnh ảnh lónh tụ Hồ Chớ Minh: - Bỏc là người cú trớ tuệ sỏng suốt, cú ý chớ sắt đỏ và nghị lực mạnh mẽ. - Là con người toàn tõm, toàn ý phục vụ nhõn dõn đất nước - Với Bỏc, để đất nước Việt Nam mới ra đời cú thể tồn tại và vững mạnh: + Xỏc định mối quan hệ giữa những người làm việc trong bộ mỏy chớnh quyền mới với nhõn dõn. + Đề ra ba mục tiờu quan trọng và phải dựa vào dõn. => Bỏc Hồ - hỡnh ảnh tượng trưng cao đẹp nhất của dõn, của nước, của cỏch mạng, của chớnh quyền mới, chế độ mới. 5. Nghệ thuật của đoạn trớch: - Tỏc giả chỉ kể lại những sự kiện lịch sử cú tớnh khỏi quỏt tổng thể. - Trong khi kể tỏc giả nờu cảm nghĩ, nhận xột, đỏnh giỏ. => Đoạn hồi kớ giống như những trang biờn niờn sử ghi lại những năm thỏng khụng thể nào quờn của đất nước. IV. tổng kết. Nước Việt Nam mới trong những ngày đầu độc lập phải vượt lờn bao gian khú để tồn tại đứng vững và khẳng định vị trớ của mỡnh. Tỏc giả, một người lónh đạo cỏch mạng kiờn cường mà khiờm nhường, đó phỏt huy được thế mạnh của thể hồi kớ trong trần thuật sự kiện và nờu cảm nghĩ của mỡnh 3. Hướng dẫn học bài: Giỏ trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trớch. 4. Hướng dẫn chuẩn bị bài: Soạn “Thực hành chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận” E. RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: ...........................................&......................................