Giáo án ngữ văn 12 - Tiết 56 - Làm văn: Cách làm bài phân tích tác phẩm văn học

Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 56 - Lµm v¨n: c¸ch lµm bµi ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc A. PhÇn chuÈn bÞ : I. Yªu cÇu bµi d¹y: 1. Gióp HS: -N¾m ®­îc k.niÖm yªu cÇu vµ p.ph¸p lµm bµi PT TP VH. -N¾m ®­îc c¸c b­íc vµ biÕt c¸ch viÕt kiÓu bµi. -RLKN viÕt. 2. GD tÝnh cÈn thËn, s¸ng t¹o. II. ChuÈn bÞ: - GV: SGK, SGV, gi¸o ¸n. - HS : SGK, vë bµi tËp. B. PhÇn trªn líp: * æn ®Þnh tæ chøc líp: I. KiÓm tra bµi cò:(3’) 1. C©u hái : Tr×nh bµy c¸c yªu cÇu vÒ hµnh v¨n? 2. §¸p ¸n : Cã 2 yªu cÇu - ChuÈn x¸c- d.c( 5®) - TruyÒn c¶m-d.c( 5®). II. Bµi míi: * Lêi vµo bµi:(1’) PT TP VH hÕt søc quan träng trong ch­¬ng tr×nh THPT..§Ó cã c¬ së, biÕt c¸ch lµm bµi, giê häc nµy... I. Mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch TPVH:(15’) ? H·y nh¾c l¹i k.niÖm PTTPVH? ? Cho biÕt M§ vµ yªu cÇu cña PT TP VH? ? Khi PT cÇn ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu g× vÒ p.ph¸p? ? Theo em cã nh÷ng p.ph¸p nµo? ? Nªu cô thÓ? ( PT th¬; truyÖn) VD nh©n vËt §µo. ? CÇn cã nh÷ng p.ph¸p nµo? 1. Kh¸i niÖm: * K.niÖm: SGK. - M.®Ých: kh¸m ph¸ .c¸c g.trÞ VH , c¸c vÊn ®Ò VH - Yªu cÇu: ph©n tÝch - tõng khÝa c¹nh - c¸c biÓu hiÖn cô thÓ. * Ph­¬ng ph¸p PTÝch: - Kh¸ch quan, x¸c thùc. - Toµn diÖn, cã ph¸t hiÖn ë møc ®é nµo ®ã. - Tuy nhiªn. cÇn cã sù ph¸n ®o¸n, t­ëng t­îng liªn t­ëng chñ quan. (Ph¶i dùa trªn c¨n cø nhÊt ®Þnh, tr¸nh suy diÔn tuú tiÖn) 2. Mét sè ph­¬ng ph¸p PTVH: a. Muèn PT 1 ®èi t­îng th× ta ph¶i chia t¸ch: - Thµnh tõng bé phËn - Chia thµnh ph­¬ng diÖn. * PT th¬: - Chia ra tõng phÇn theo bè côc - Theo khæ th¬. - Dßng th¬. * PT truyÖn: theo nh©n vËt hay tõng vÊn ®Ò. NÕu PT nh©n vËt chia theo: . T.c¸ch . Néi t©m . Ngo¹i h×nh . Hay theo ®.®iÓm t.c¸ch sè phËn b. B­íc vµo PT néi dung bªn trong hiÖn t­îng VH; - 4 P.P + PT ®èi t­îng theo QT ph¸t triÓn. + PT theo MQH cña nã ®èi víi m«i tr­êng, h.c¶nh xung quanh. + PT ®èi t­îng theo cÊu tróc cña chÝnh nã. + PT theo MQH t­¬ng ®ång hay t­¬ng ph¶n víi c¸c ®Æc tr­ng cïng lo¹i. GV: Trong 4 p.p trªn th× pp 1,2,3 thuéc p.p khai th¸c c¸c ph­¬ng thøc biÓu hiÖn vèn cã cña TP. Cßn p.p 4 lµ p.p liªn hÖ, liªn t­ëng.( 3 p.p ®Çu lµ chñ yÕu, p.p 4 lµ phï trî, bæ xung.) II. C¸ch lµm bµi PT TP VH:(15’) ? C¸c kh©u chÝnh cÇn lµm lµ g×? ? §Þnh h­íng vµ lËp ý cÇn ®¶m b¶o yÕu tè nµo? ? B­íc thø 2 lµ g×? ? CÇn ph¶i chän nh÷ng chi tiÕt NTN? ? Cã mÊy c¸ch PT? ? B­íc cuèi cïng lµ g×? Nªu cô thÓ? * §Ò bµi: PT bµi th¬ “ ChiÒu tèi’’ cña HCM. 1. §Þnh h­íng vµ lËp ý: a. Cô thÓ ho¸ chñ ®Ò PT cña ®Ò bµi. VD: PT nh.vËt, cã thÓ chia c¾t: . Néi t©m, ngo¹i h×nh. . T.c¸ch, sè phËn . C¸c chÆng ®­êng biÕn ®æi. b. PT s¬ bé TP theo c¸c ®Þnh h­íng. 2. Chän chi tiÕt ®Ó PT: ND TP ®­îc göi g¾m qua chi tiÕt-> chi tiÕt cã kh¶ n¨ng thuyÕt minh, biÓu hiÖn c¸i toµn thÓ. (Lêi nãi cña nh.vËt, ®iÖu bé, cö chØ, nÐt mÆt, ®å vËt, c¶nh t­îng...) -> ..... tiªu biÓu nhÊt, nãi lªn t­ t­ëng quan träng cña nh.v¨n, vµ phï hîp víi chñ ®Ò PT cña ®Ò bµi. (Cã l­¹ chän th× bµi lµm míi tËp trung, kh«ng dµn tr¶i, lan man.) 3. PT chi tiÕt: 2 c¸ch: a. Khai th¸c chøc n¨ng biÓu hiÖn cña c¸c chi tiÕt trong v¨n b¶n, nh­ . H.¶nh ®èi lËp, t­¬ng ph¶n, trïng ®iÖp... . C¸c h×nh thøc vÝ von, Èn dô. b. Dïng biÖn ph¸p ®èi chiÕu, so s¸nh, suy luËn tõ bªn ngoµi ®Ó ph¸t hiÖn c¸c gi¸ trÞ. 4. Tæng kÕt, nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸: Môc ®Ých PT TP VH lµ ®Ó nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ x¸c ®¸ng 1 hiÖn t­îng VH. V× vËy, sau khi tiÕn hµnh PT theo h­íng ®Ò ra, bµi viÕt ph¶i ®Ò xuÊt nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ hiÖn t­îng VH vÒ:- TÝnh ®éc ®¸o. - Gi¸ trÞ nhËn thøc. - Gi¸ trÞ t­ t­ëng. - Gi¸ trÞ nghÖ thuËt. GV: nh÷ng lêi tæng kÕt, nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ n©ng cao gi¸ trÞ cña sù PT, ®em l¹i tÝnh môc ®Ých cho sù P.tÝch- nã ph¶i phï hîp víi sù ph©n tÝch. III. LuyÖn tËp: (9’) ? §äc yªu cÇu cña ®Ò bµi/61. ? Qua bµi “TiÕng h¸t con tµu’’ cña CLV, em h·y PT ®.th¬ sau “Anh bçng nhí.... ho¸ quª h­¬ng’’ ? CÇn PT nh÷ng ý nµo? ? Cã nh÷ng ®¸nh gi¸ g×? 1. Bµi tËp 1: * §Þnh h­íng- lËp ý: - K.niÖm vÒ gi¸ trÞ nh©n ®¹o. - C¸c ph­¬ng tiÖn cña g.trÞ nh©n ®¹o + Lßng yªu th­¬ng con ng, tr©n träng con ng. + Tin t­ëng vµo phÈm chÊt tèt ®Ñp cña con ng. + Lªn ¸n mäi biÓu hiÖn ¸p bøc, bÊt c«ng chµ ®¹p lªn quyÒn sèng... cña con ng. -> Kh¼ng ®Þnh tr.ng¾n “Vî nhÆt’’ chøa chan t­ t­ëng nh©n ®¹o. 2. Bµi tËp 2 (GV ra ®Ò) LËp dµn bµi: a. Kh¸i qu¸t TP vµ ®.trÝch - Kh¸i qu¸t: 1960; Thêi ®iÓm lÞch sö ®Æc biÖt cña ®.n­íc. -VÒ ®.trÝch: . N»m ë phÇn 2 cña bµi th¬ . PhÇn gi·i bµy nh÷ng t.c¶m xóc ®éng, nh÷ng suy nghÜ s©u s¾c cña nh.th¬ ®èi víi nh÷ng kØ niÖm vÒ TB¾c. b. ND ph©n tÝch: - T.c¶m víi TB¾c, nh©n d©n, ®Êt n­íc. - Sù s.t¹o h×nh ¶nh- Kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn ch©n lÝ cña ®.sèng, quy luËt cña t.c¶m - ChÊt triÕt lÝ c. §¸nh gi¸ chung vÒ ®.th¬: - Lµ sù thµnh c«ng cña CLV. - §. th¬ võa thÓ hiÖn nÐt tµi hoa cña nhµ th¬ võa t.hiÖn sù ®æi míi trong suy nghÜ, t©m hån nh¹y c¶m cña CLV. III. H­íng dÉn häc,lµm bµi tËp (2’) 1. Bµi cò: - N¾m ND bµi häc - §äc c¸c tµi liÖu tham kh¶o. - Lµm c¸c b.tËp / SGK. 2. Bµi míi: So¹n " Rõng xµ nu’’ + T×m hiÓu T.gi¶. + H­íng khai th¸c TP