Giáo án Ngữ văn 6 - Học kỳ II năm 2008

Häc kú II TuÇn 19 : Ngµy so¹n: 29/12/2008 Ngµy d¹y: 31/12/2008 TiÕt 73+74: Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn (T« Hoµi) A/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ý nghÜa, néi dung cña truyÖn: TÝnh kiªu c¨ng cña tuæi trÎ cã thÓ lµm h¹i ®Õn ng­êi kh¸c, khiÕn ta ph¶i ©n hËn suèt ®êi, cÇn sèng ®oµn kÕt víi mäi ng­êi. - HiÓu ®­îc nghÖ thuËt miªu t¶ loµi vËt sinh ®éng, lêi kÓ ë ng«i thø nhÊt tù nhiªn, ng«n ng÷ chÝnh x¸c, giµu tÝnh t¹o h×nh. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: * ChuÈn bÞ: tËp truyÖn” DÕ mÌn phiªu l­u kÝ”; ch©n dung nhµ v¨n T« Hoµi * æn ®Þnh líp: * KiÓm tra vë so¹n bµi: * Bµi míi: §äc chó thÝch * ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi & sù nghiÖp nhµ v¨n T« Hoµi? Gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu cho c¸c em 1 sè t¸c phÈm cña T« Hoµi. ? Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ, em cã thÓ cho biÕt t¸c phÈm viÕt vÒ ®Ò tµi g×? Gåm mÊy ch­¬ng? ? Em cã thÓ nªu ng¾n gän néi dung t¸c phÈm. ? Nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm? - §äc hµo høng, kiªu h·nh, to, vang, chó ý nhÊn giäng ë c¸c tÝnh tõ, ®éng tõ miªu t¶ khi DÕ MÌn t¶ ch©n dung m×nh. - Giäng trÞch th­îng – DÕ MÌn trªu chÞ Cèc. - Giäng chËm, buån, s©u l¾ng, cã phÇn bi th­¬ng – DÕ mÌn hèi hËn. - Chó ý nh÷ng ®o¹n ®èi tho¹i. ? C©u chuyÖn ®­îc kÓ ë ng«i thø nhÊt theo lêi cña nh©n vËt chÝnh? T¸c dông? ? Tãm t¾t ®o¹n trÝch? (Gi¸o viªn gäi häc sinh tãm t¾t tiÕp søc). Gi¸o viªn kiÓm tra l¹i chó thÝch trong SGK. ? V¨n b¶n cã thÓ gåm mÊy phÇn? X¸c ®Þnh giíi h¹n vµ nªu néi dung chÝnh tõng phÇn? i. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶: - T« Hoµi tªn thËt lµ NguyÔn Sen, (1920), lín lªn ë NghÜa §« - Hoµi §øc – Hµ T©y(CÇu GiÊy – Hµ Néi). ¤ng viÕt v¨n tõ tr­íc CMT8/1945, viÕt nhiÒu thÓ lo¹i, rÊt thµnh c«ng vÒ miªu t¶, v¨n viÕt cho thiÕu nhi. 2. T¸c phÈm DÕ mÌn phiªu l­u ký. - In lÇn ®Çu n¨m 1941, lµ t¸c phÈm næi tiÕng vµ ®Æc s¾c cña T« Hoµi viÕt vÒ loµi vËt dµnh cho thiÕu nhi. - T¸c phÈm gåm 10 ch­¬ng. 3. §o¹n trÝch "Bµi häc ..." - TrÝch tõ ch­¬ng I. ii. §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc - kÓ tãm t¾t: - T¹o nªn sù th©n mËt, gÇn gòi gi÷a ng­êi kÓ vµ b¹n ®äc; dÔ biÓu hiÖn t©m tr¹ng, ý nghÜ, th¸i ®é cña nh©n vËt ®èi víi nh÷ng g× x¶y ra ë xung quanh & ®èi víi chÝnh m×nh. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc: - 2 ®o¹n. + §1: Tõ ®Çu… “§øng ®Çu thiªn h¹ råi”. Miªu t¶ vÎ ®Ñp c­êng tr¸ng cña DÕ MÌn. + §2: Cßn l¹i: Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn. TiÕt 74 A/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ý nghÜa, néi dung cña truyÖn: TÝnh kiªu c¨ng cña tuæi trÎ cã thÓ lµm h¹i ®Õn ng­êi kh¸c, khiÕn ta ph¶i ©n hËn suèt ®êi, cÇn sèng ®oµn kÕt víi mäi ng­êi. - HiÓu ®­îc nghÖ thuËt miªu t¶ loµi vËt sinh ®éng, lêi kÓ ë ng«i thø nhÊt tù nhiªn, ng«n ng÷ chÝnh x¸c, giµu tÝnh t¹o h×nh. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: * ChuÈn bÞ: tËp truyÖn” DÕ mÌn phiªu l­u kÝ”; ch©n dung nhµ v¨n T« Hoµi * æn ®Þnh líp: * KiÓm tra vë so¹n bµi: * Bµi míi: ? Ngay tõ ®Çu v¨n b¶n, ng­êi ®äc ®· ®­îc nghe nh÷ng lêi tù giíi thiÖu cña chµng DÕ MÌn? ? VËy “Chµng DÕ … tr¸ng” Êy ®· hiÖn lªn qua nh÷ng nÐt miªu t¶ cô thÓ nµo? VÒ h×nh d¸ng, ho¹t ®éng? ? Khi miªu t¶ h×nh ¶nh “Chµng DÕ” t¸c gi¶ ®· sö dông nhiÒu tõ lo¹i, lo¹i tõ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù miªu t¶? ? C¸ch miªu t¶ nh­ vËy cã t¸c dông g×? (H×nh ¶nh nh©n vËt hiÖn lªn râ nÐt, thªm sinh ®éng, võa miªu t¶ h×nh d¹ng chung, võa lµm næi bËt c¸c chi tiÕt quan träng cña ®èi t­îng). ? Vµ qua lêi miªu t¶ Êy, em h×nh dung ra h×nh ¶nh DÕ MÌn nh­ thÕ nµo? ? Cã ý kiÕn cho r»ng: Mang vÎ ®Ñp nh­ vËy nªn DÕ MÌn cã quyÒn “lÊy lµm h·nh diÖn víi bµ con vÒ vÎ ®Ñp cña m×nh”. Em cã ý kiÕn nh­ thÕ nµo? (Häc sinh th¶o luËn). - §/ : §ã lµ t/c chÝnh ®¸ng. - Kh«ng nhÊt trÝ: NÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng th× t×nh c¶m Êy rÊt gÇn víi thãi kiªu c¨ng, tù phô, xem th­êng mäi ng­êi, hung h¨ng, xèc næi, g©y h¹i cho b¶n th©n vµ mäi ng­êi. ? Vµ ë DÕ MÌn ®iÒu ®ã ®· ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? ? §øng tr­íc h×nh ¶nh DÕ MÌn trong ®o¹n I. Em cã th¸i ®é, t×nh c¶m ra sao? (Th¶o luËn). (Yªu quý: sèng tù lËp, cã vÎ ®Ñp… Bùc m×nh: Qu¸ kiªu c¨ng, …). ? TÊt c¶ nh÷ng t×nh c¶m ®ã ®­îc t¹o nªn khi ta ®­îc chøng kiÕn nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ rÊt ®Æc s¾c víi nghÖ thuËt nh©n ho¸ tµi t×nh? ? VËy theo em chi tiÕt nµo lµ ®Æc s¾c, thó vÞ nhÊt, v× sao? (Häc sinh tù lùa chän). ? Cã thÓ nãi mét nÐt ®Æc s¾c kh¸c cña v¨n b¶n nµy kh«ng chØ ë c¸c chi tiÕt h×nh ¶nh miªu t¶ mµ ë kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n. VËy em cã thÓ t×m c©u v¨n liªn kÕt ®1 & ®2 ? “Chao «i! Cã biÕt ®©u r»ng… l¹i ®­îc”. (§©y lµ mét chi tiÕt rÊt quan träng, chóng ta th­êng bÞ lóng tóng vµ kh«ng thµnh c«ng khi thùc hiÖn thao t¸c chuyÓn ý, liªn kÕt ®o¹n). ? Ng­êi hµng xãm ®Çu tiªn trong cuéc sèng tù lËp cña DÕ MÌn lµ DÕ Cho¾t. H·y xem DÕ MÌn nh×n DÕ Cho¾t b»ng con m¾t nh­ thÕ nµo? ? Th¸i ®é cña DÕ MÌn ®èi víi DÕ Cho¾t ra sao? ? Qua ®ã chóng ta dÔ dµng nhËn ra h×nh ¶nh DÕ Cho¾t trong c¸i nh×n cña DÕ MÌn? ? Sù viÖc ®· x¶y ra ? ? T¹i sao DÕ MÌn lµm nh­ vËy ? ? §ã lµ hµnh ®éng mang tÝnh chÊt nh­ thÕ nµo? ? V× sao em l¹i cã ®¸nh gi¸ nh­ vËy? ? Sau sù viÖc ®¸ng tiÕc x¶y ra víi DÕ Cho¾t, DÕ MÌn cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo? ? Th¸i ®é Êy gióp chóng ta hiÓu thªm nÐt tÝnh c¸ch nµo ë DÕ MÌn? ? Vµ em h·y h×nh dung DÕ MÌn ®· cã t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo khi ®øng lÆng håi l©u tr­íc nÊm må cña DÕ Cho¾t? (H/s tù do th¶o luËn). ? Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn lµ g×? (Nªn biÕt sèng ®oµn kÕt, th©n ¸i víi mäi ng­êi. kÎ kiªu c¨ng cã thÓ lµm h¹i ng­êi kh¸c khiÕn ph¶i ©n hËn suèt ®êi). ? V¨n b¶n ®· cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt g× næi bËt? (T­ëng t­îng trªn c¬ së sù thËt). * Häc sinh ®äc ghi nhí. ? §äc c©u cuèi cña ®o¹n trÝch vµ em c¶m nhËn ®­îc nÐt ®Æc s¾c g×? (§©y lµ lèi kÕt thóc võa cã kh¶ n¨ng gãi kÕt sù viÖc l¹i võa më ra h­íng suy nghÜ => H/s tËp viÕt. 4. Ph©n tÝch: a) H×nh d¸ng, tÝnh c¸ch cña DÕ MÌn. “T«i lµ mét chµng DÕ thanh niªn c­êng tr¸ng”. + H×nh d¸ng: §«i cµng nh½n bãng; Vuèt: Cøng, nhän ho¾t; ®«i c¸nh: dµi; ®Çu to næi tõng t¶ng; hai r¨ng ®en nh¸nh; r©u dµi uèn cong. + Hµnh ®éng: §¹p phanh ph¸ch, vç c¸nh phµnh ph¹ch, nhai ngoµm ngo¹m, trÞnh träng vuèt r©u. => Dïng nhiÒu ®éng tõ, tÝnh tõ, tõ l¸y. - LÇn l­ît miªu t¶ tõng bé phËn c¬ thÓ g¾n miªu t¶ h×nh d¸ng vµ miªu t¶ hµnh ®éng. => VÎ ®Ñp c­êng tr¸ng, trÎ trung, ®Çy søc sèng, tù tin, yªu ®êi cña DÕ MÌn. * TÝnh c¸ch. - §i ®øng oai vÖ, cµ khÞa víi bµ con trong xãm …. - T­ëng m×nh s¾p ®øng ®Çu thiªn h¹ råi. => Qu¸ kiªu c¨ng, hîm hÜnh, kh«ng tù biÕt m×nh. b) Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn. * DÕ Cho¾t – Ng­êi hµng xãm ®Çu tiªn cña DÕ MÌn. Nh­ mét g· nghiÖn thuèc phiÖn, c¸nh ng¾n ngñn, r©u mét mÈu, mÆt mòi ngÈn ng¬, cã lín mµ kh«ng cã kh«n, … * Th¸i ®é cña DÕ MÌn. - Gäi lµ “chó mµy” (mÆc dï b»ng tuæi). - HÕch r¨ng, x× mét h¬i râ dµi, m¾ng kh«ng chót bËn t©m, … => DÕ Cho¾t yÕu ít, xÊu xÝ, l­êi nh¸c, ®¸ng khinh trong c¸i nh×n cña DÕ MÌn. - DÕ MÌn trªu chÞ Cèc => Muèn ra oai víi DÕ Cho¾t, ®ã kh«ng ph¶i lµ hµnh ®éng dòng c¶m mµ lµ hµnh ®éng ng«ng cuång. - Khi nghe Cèc mæ DÕ Cho¾t: KhiÕp, n»m in thin thÝt. - DÕ Cho¾t bÞ chÞ Cèc hiÓu lÇm, mæ ®au => DÕ MÌn hèt ho¶ng lo sî bÊt ngê vÒ c¸i chÕt vµ lêi khuyªn cña DÕ Cho¾t. - DÕ MÌn cßn cã t×nh c¶m ®ång lo¹i, cßn biÕt ¨n n¨n, hèi lçi. iii. ý nghÜa cña truyÖn: - Bµi häc ®Çu tiªn cña DÕ MÌn lµ t¸c h¹i cña tÝnh nghÞch ranh, Ých kû. Hèng h¸ch h·o tr­íc ng­êi yÕu nh­ng l¹i hÌn nh¸t tr­íc kÎ m¹nh, kh«ng tÝnh ®Õn hËu qu¶ ra sao. Bµi häc vÒ sù ngu xuÈn cña tÝnh kiªu ng¹o ®· dÉn ®Õn téi ¸c. - TruyÖn ®­îc viÕt theo lèi ®ång tho¹i, loµi vËt còng biÕt suy nghÜ, nãi ng­êi. PhÐp nh©n ho¸ tµi t×nh dùa trªn nh÷ng am hiÓu kü cµng vÒ loµi vËt. - Sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ sinh ®éng, s¾c nÐt khiÕn h×nh ¶nh nh©n vËt hiÖn lªn sinh ®éng vµ hÊp dÉn. iv. LuyÖn tËp: - C©u cuèi cña ®o¹n trÝch võa thuËt l¹i sù viÖc, võa gîi t¶ t©m tr¹ng mang ý nghÜa s©u s¾c. Cñng cè: Sau khi häc xong v¨n b¶n” DÕ mÌn phiªu l­u kÝ” em rót ra ®­îc ®iÒu g×? III. h­íng dÉn vÒ nhµ : - §äc thªm nh÷ng ch­¬ng kh¸c cña “DÕ MÌn phiªu l­u ký”. - Häc tËp nghÖ thuËt miªu t¶ cña t¸c gi¶ T« Hoµi. - ViÕt ®o¹n v¨n: H×nh dung t©m tr¹ng cña DÕ MÌn khi ®øng lÆng håi l©u tr­íc nÊm mé cña DÕ Cho¾t. - C¸c nhãm tËp ®äc ph©n vai. - ChuÈn bÞ bµi Phã tõ. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 31/12/2008 Ngµy d¹y: 02/1/2009 TiÕt 75: Phã tõ A/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc kh¸i niÖm phã tõ. - HiÓu vµ nhí ®­îc c¸c lo¹i ý nghÜa chÝnh cña phã tõ. - BiÕt ®Æt c©u cã chøa phã tõ ®Ó thÓ hiÖn c¸c ý nghÜa kh¸c nhau. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: * ChuÈn bÞ: b¶ng phô ghi vÝ dô * æn ®Þnh líp: * KiÓm tra bµi cò: ? KÓ tªn c¸c lo¹i tõ em ®· ®­îc häc? ? X¸c ®Þnh c¸c tõ lo¹i trong VD ? DÕ Cho¾t lµ tªn t«i ®· ®Æt cho nã mét c¸ch trÞch th­îng & chÕ giÔu. * Bµi míi: * §äc VD trong SGK. ? C¸c tõ “®·, còng, vÉn, ch­a, thËt, …" bæ sung ý nghÜa cho nh÷ng tõ nµo? ? §äc l¹i nh÷ng tõ ng÷ ®­îc bæ sung ý nghÜa? ? Nh÷ng tõ ®­îc bæ sung ý nghÜa thuéc lo¹i tõ nµo? ? Nh­ vËy trong c¸c côm ®éng tõ, côm tÝnh tõ nh÷ng tõ lµm n/v bæ sung ý nghÜa ë vÞ trÝ nµo? => §ã lµ nh÷ng phã tõ. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ phã tõ? BT nhanh: X¸c ®Þnh phã tõ trong VD? - ThÕ råi Cho¾t t¾t thë. T«i th­¬ng l¾m. - Ai ¬i chua ngät ®· tõng. Non xanh n­íc b¹c ta ®õng quªn nhau. ? §äc VD. ? X¸c ®Þnh c¸c phã tõ trong VD? ? S¾p xÕp c¸c phã tõ ë c¸c VD trong phÇn I & II vµo b¶ng? ? Em cã thÓ bæ sung c¸c phã tõ kh¸c vµo b¶ng ph©n lo¹i ? * L­u ý: Ph©n biÖt phã tõ vêi ®éng tõ. - T«i ra ngoµi ch¬i. §éng tõ - §Çu t«i to ra. Phã tõ ? Nªu c¸c lo¹i phã tõ. (Tiªu chÝ ph©n lo¹i phã tõ chÝnh lµ dùa vµo néi dung vµ ý nghÜa mµ c¸c phã tõ ®ã bæ sung cho ®éng tõ, tÝnh tõ) ®· ®Õn; kh«ng cßn ngöi. thêi gian phñ ®Þnh I. Phã Tõ lµ g×: 1. VÝ dô: SGK. 2. NhËn xÐt: a) §· ®i; còng ra; vÉn ch­a thÊy ThËt lçi l¹c. b Soi g­¬ng ®­îc; rÊt ­a nh×n; to ra; rÊt b­íng. - Nh÷ng tõ “®·, vÉn, còng, …” bæ sung ý nghÜa cho c¸c ®éng tõ, tÝnh tõ. - Nh÷ng tõ “®·, vÉn, còng …” cã thÓ ®øng tr­íc hoÆc ®øng sau ®éng tõ, tÝnh tõ. 3. Ghi nhí: SGK. iI. C¸c lo¹i phã tõ: - Phã tõ: l¾m, ®õng, kh«ng, ®·. ®ang. - ý nghÜa: + ChØ thêi gian : ®·, ®ang. + ChØ møc ®é : ThËt, rÊt, l¾m. + Sù tiÕp diÔn tg tù : còng. + Sù phñ ®Þnh : kh«ng, ch­a, ch¼ng. + Sù cÇu khiÕn : §õng, h·y. + KÕt qu¶ & hg : ®­îc, ra. + Kh¶ n¨ng : VÉn, ch­a. * Ghi nhí: iiI. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: §äc vµ x¸c ®Þnh phã tõ §Òu lÊm tÊm; … tiÕp diÔn Bµi tËp 2: ViÕt ®o¹n v¨n “ThuËt l¹i sù viÖc DÕ MÌn trªu chÞ Cèc” trong ®ã cã sö dông phã tõ vµ nªu ý nghÜa cña phã tõ ®ã? iv. h­íng dÉn vÒ nhµ : - HiÓu phã tõ vµ c¸c lo¹i phã tõ. - BiÕt x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c phã tõ. - BiÕt so s¸nh viÖc sö dông phã tõ vµ kh«ng sö dông phã tõ ®Ó dïng cho phï hîp. - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phã tõ. - ChuÈn bÞ bµi T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶. Rót kinh nghiÖm Ngµy so¹n: 01/01/2009 Ngµy d¹y: 03/012009 TiÕt 76: T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶ A/ Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt chung nhÊt vÒ v¨n miªu t¶ tr­íc khi ®i s©u vµo mét sè thao t¸c chÝnh nh»m t¹o lËp v¨n b¶n nµy. - NhËn diÖn mét sè bµi v¨n, ®o¹n v¨n miªu t¶. - HiÓu ®­îc trong nh÷ng t×nh huèng nµo th× dïng v¨n miªu t¶. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: * æn ®Þnh líp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t mµ em ®· nghe giíi thiÖu? ? Em ®· ®­îc häc c¸ch t¹o lËp v¨n b¶n theo ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? ? §o¹n ®Çu cña v¨n b¶n “Bµi häc ®­êng ®êi ...” ®­îc viÕt theo ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? A. Tù sù B. Miªu t¶. C. BiÓu c¶m. * Bµi míi: * HS ®äc vµ suy nghÜ vÒ 3 t×nh huèng trong SGK. ? ë t×nh huèng nµo cÇn sö dông v¨n miªu t¶? - Em cã thÓ nªu thªm mét vµi t×nh huèng t­¬ng tù cÇn sö dông v¨n miªu t¶. (Häc sinh th¶o luËn). ? VËy em hiÓu sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông v¨n miªu t¶ nh­ thÕ nµo? ? Nªu ghi nhí. BT nhanh. §äc 2 ®o¹n v¨n miªu t¶ DÕ MÌn & DÕ Cho¾t trong v¨n b¶n “Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn”. ? Hai ®o¹n v¨n nµy gióp em h×nh dung ®­îc ®Æc ®iÓm næi bËt nµo cña 2 nh©n vËt ? (+ H×nh ¶nh DÕ MÌn: to lín, c­êng tr¸ng, m¹nh mÏ. + H×nh ¶nh DÕ Cho¾t: èm yÕu, gÇy cßm, ®¸ng th­¬ng). ? Qua ®ã em hiÓu ®Ó viÕt ®­îc nh÷ng c©u, ®o¹n… miªu t¶ hay th× ng­êi viÕt cÇn ph¶i lµm g×? (Gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu: Mét sè k/nghiÖm viÕt v¨n miªu t¶ cña nhµ v¨n T« Hoµi). ? X¸c ®Þnh nh÷ng c¶nh vËt, h×nh ¶nh ®­îc miªu t¶ trong mçi ®o¹n ? - §o¹n 1: H×nh ¶nh DÕ MÌn khoÎ, ®Ñp, c­êng tr¸ng. * HS th¶o luËn ®Ò a. - Sù thay ®æi cña trêi, m©y, c©y cá. I. ThÕ nµo lµ v¨n Miªu t¶: - C¶ 3 t×nh huèng ®Òu cÇn sö dông v¨n miªu t¶ v× c¨n cø vµo c¸c hoµn c¶nh vµ môc ®Ých giao tiÕp: + T/h1: T¶ con ®­êng vµ ng«i nhµ ®Ó ng­êi kh¸ch nhËn ra, kh«ng bÞ l¹c. + T/h2: T¶ c¸i ¸o cô thÓ ®Ó ng­êi b¸n hµng kh«ng lÊy lÉn ®ì mÊt thêi gian. + T/h3: T¶ ch©n dung ng­êi lùc sü. => V¨n miªu t¶ gióp ng­êi ®äc, ng­êi nghe h×nh dung ra ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù vËt, hiÖn t­îng nµo ®ã. * Ghi nhí: SGK. II. luyÖn tËp : Bµi 1: §äc c¸c ®o¹n v¨n.  - §o¹n 2: H×nh ¶nh chó bÐ liªn l¹c: nhanh nhÑn, vui vÎ, hån nhiªn. - §o¹n 3: C¶nh 1 vïng hå, ao ngËp n­íc, sau c¬n m­a ån µo, n¸o ®éng. Bµi 2: - HS th¶o luËn ®Ò b ? Chó ý: §«i m¾t, ¸nh nh×n, vÇng tr¸n, nh÷ng nÕp nh¨n, nô c­êi, …. * §äc ®o¹n v¨n “L¸ rông”. iv. h­íng dÉn vÒ nhµ : - HiÓu kh¸i niÖm v¨n miªu t¶. - ViÕt ®o¹n v¨n miªu t¶. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. Rót kinh nghiÖm Tuần 20 Ngµy so¹n: 05/01/2009 Ngµy d¹y: 07/012009 Tieát 77,78 SÔNG NƯỚC CÀ MAU A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh : - Caûm nhaän ñöôïc söï phong phuù vaø ñộïc ñaùo cuûa thieân nhieân soâng nöôùc Caø Mau. - Naém ñöôïc ngheä thuaät mieâu taû caûnh soâng nöôùc cuûa taùc giaû .. B. CHUAÅN BÒ: - Thaày: Giaùo aùn, baûng phuï, phaán maøu - Troø : Soaïn baøi, söu taàm tranh veà vuøng soâng nöùôc Caø Mau C. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC: 1.Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø vaên mieâu taû? Haõy tìm moät ñoaïn vaên mieâu taû trong caùc vaên baûn em ñaõ hoïc - Ñeå laøm noåi baät ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa söï vaät ta caàn coù nhöõng naêng löïc gì ? 2.Giôùi thieäu: Baøi vaên “ Soâng nöôùc Caø Mau” ñöôïc vieát theo phöông thöùc mieâu taû...hieän leân böùc tranh vuøng soâng nöôùc caø Mau 3.Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø: Hoaït ñoäng Ghi baûng - Goïi hoïc sinh ñoïc chuù thích * (SGK) H. Haõy neâu moät vaøi neùt veà taùc giaû Ñoaøn Gioûi? Cho bieát xuaát xöù cuûa ñoan trích ? Em bieát gì veà truyeän “Ñaát röøng phöông Nam” GV noùi theâm: Ñaây laø taùc phaåm xuaát saéc nhaáât cuûa vaên VHTN nöôùc ta .Töø khi ra maét baïn ñoïc (1957)noù ñaõ coù söùc haáp daãn laâu beàn vôùi nhieàu theá heä baïn ñoïc nhoû tuoåi cho ñeán taâïn ngaøy nay. Taùc phaåm ñöôïcin laïi nhieàu laàn, ñöôïc döïng thaønh phim khaù thaønh coâng- boä phim coù teân : “Ñaát phöông Nam”. - GV höôùng daãn ® goïi hoïc sinh ñoïc . H. Baøi vaên mieâu taû caûnh gì ? Theo trình töï nhö theá naøo ? (mieâu taû khaù hoaøn chænh veà saûnh quan soâng nöôùc vuøng Caø Mau ôû cöïc Nam cuûa Toå quoác. Trình töï mieâu taû: ñi töø aán töôïng chung veà vuøng ñaát Caø Mau, roài taäp trung mieâu taû vaø thuyeát minh caùc keânh raïch, soâng ngoøi vôùi keânh raïch hai beân bôø, cuoái cuøng laø caûnh chôï Naêm Caên hoïp treân maët soâng ) H. Döïa vaøo trình töï mieâu taû, em haõy tìm boá cuïc vaên baûn ? ( 3 ñoaïn : +Ñ1: Töø ñaàu® “ moät maøu xanh ñôn ñieäu” : nhöõng aán töôïng chung ban ñaàu veà töï nhieân vuøng Caø Mau +Ñ2: tieáp® “ khoùi soùng ban mai” : noùi veà caùc keânh raïch ôû vuøng caø Mau, con soâng Naêm Caên roäng lôùn . +Ñ3:Ñoaïn coøn laïi :ñaët taû chôï Naêm Caên ). H. Haõy hình dung vò trí quan saùt cuûa ngöôøi mieâu taû ? Vò trí naøy coù thuaän lôïi gì trong vieäc quan saùt vaø mieâu taû? (treân con thuyeàn xuoâi theo caùc keânh raïch ® thuaän lôïi : mieâu taû caûnh quan moät vuøng roäng lôùn theo trình töï töï nhieân hôïp lyù) GV : Trong vaên baûn naøy , taùc giaû nhaäp vai ngöôøi keå chuyeän , xöng “toâi” trong “Ñaát phöông Nam” , ngöôøi keå chuyeän laø chuù beù An H. Tìm nhöõng chi tieát trong vaên baûn noùi leân aán töôïng chung ban ñaàu cuûa taùc giaû veà vuøng soâng nöôùc Caø Mau?(soâng ngoøi keânh raïch buûa giaêng..maïng nheän ; treân thì trôøi xanh bieác, döôùi thì...saéc xanh caây laù ) ® Cho hoïc sinh gaïch chaân trong SGK : H. Ñeå mieâu taû aán töôïng ban ñaàu aáy, taùc giaû ñaõ duøng phöông thöùc bieåu ñaït naøo ? (mieâu taû) H. Taùc giaû ñaõ dung giaùc quan naøo ñeå quan saùt vaø mieâu taû? (baèng söï caûm nhaän cuûa thính giaùc vaø thò giaùc ; Ñaëc bieät caûm giaùc veà maøu xanh bao truøm, tieáng rì raøo baát taän cuûa röøng caây, cuûa soùng vaø gioù) H. Taùc giaû ñaõ phoái hôïp giöõa caùc bieän phaùp ngheä thuaâït raát thích hôïp, ñoù laø bieän phaùp ngheä thuaät naøo? H. Qua ñoù, taùc giaû ñaõ laøm noåi baät aán töôïng ban ñaàu cuûa mình veà vuøng Caø Mau, ñoù laø aán töôïng gì ? (moät khoâng gian roäng lôùn, meânh moâng cuûa vuøng ñaát naøy, vôùi soâng ngoøi, keânh raïch buûa giaêng chi chít, vaø taát caû ñöôïc bao truøm trong maøu xanh cuûa trôøi, nöôùc, röøng caây.Khoâng gian aáy khi môùi tieáp xuùc thì deã coù caûm giaùc veà söï ñôn ñieäu , trieàn mieân) I. Giôùi thieäu 1. Taùc giaû :SGK 2. Taùc phaåm: - Trích : “Ñaát röøng phöông Nam” - Ñaõ döïng thaønh phim II. Ñoïc, tìm hieåu vaên baûn: 1. AÁn töôïng chung veà töï nhieân vuøng Caø Mau - Caûm nhaän qua thính giaùc, thò giaùc, caûm giaùc. ®Taû xen vôùi keå, lieät keâ, ñieäp töø, tính töø...chæ maøu saéc, traïng thaùi, caûm giaùc. => khoâng gian roäng lôùn, meânh moâng bao truøm leân maøu xanh cuûa nöùoc, trôøi, caây coái. Ngµy so¹n: 05/01/2009 Ngµy d¹y: 07/012009 Tiết 78: SÔNG NƯỚC CÀ MAU ( tiếp) A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh : - Caûm nhaän ñöôïc söï phong phuù vaø ñộïc ñaùo cuûa thieân nhieân soâng nöôùc Caø Mau. - Naém ñöôïc ngheä thuaät mieâu taû caûnh soâng nöôùc cuûa taùc giaû .. B. CHUAÅN BÒ: - Thaày: Giaùo aùn, baûng phuï, phaán maøu - Troø : Soaïn baøi, söu taàm tranh veà vuøng soâng nöùôc Caø Mau C. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC: 1.Kieåm tra baøi cuõ : 2.Giôùi thieäu: Hoaït ñoäng Ghi baûng _ GV chuyeån yù sang muïc 2 - Goïi hoïc sinh ñoïc laïi ñoaïn 2 ® giaùo vieân treo baûng phuï coù ghi saún ñoaïn ñoù . H. Ñoïc ñoaïn vaên em coù thaáy taùc giaû coù duøng pheùp mieâu taû ôû ñoaïn ñaàu khoâng ?Ngoaøi ra taùc giaû coøn söû duïng phöông thöùc bieåu ñaït naøo khaùc? (coù mieâu taû, vaän duïng nhöõng hieåu bieát töôøng taän veà ñòa lyù, ngoân ngöõ ñòa phöông ñeå thuyeát minh, giaûi thích ñòa danh, caùch ñoïc teân doøng soâng, keânh raïch) Goïi hoïc sinh ñoïc caùc chuù thích :2, 3, 4, 5, 6 H. Em coù nhaän xeùt gì veà caùch goïi teân caùc con soâng, doøng keânh,..? Ñieàu ñoù giuùp em hieåu gì veà töï nhieân, con ngöôøi ôû ñaây ?(khoâng goïi theo caùc danh töø myõ leä maø theo ñaëc ñieåm rieâng bieät cuûa noù ñeå goïi thaønh teân ® thieân nhiên coøn raát hoang daõ, töï nhieân, phong phuù ; con ngöôøi raát gaàn vôí thieân nhieân neân giaûn dò , chaát phaùc) GV : Phaàn chính cuûa ñoaïn 2 naøy laø ñaëc taû doøng soâng Naêm Caên. H. Tìm nhöõng chi tieát mieâu taû doøng soâng Naêm Caên vaø röøng ñöôùc hai beân bôø soâng ? ® hoïc sinh chæ ra ® giaùo vieân gaïch chaân vaøo baûng phuï ® hoïc sinh gaïch vaøo sgk (con soâng hôn ngaøn thöôùc, nöôùc chaûy aàm aàm,,,nhö thaùc ; caù nöôùc bôi töøng ñaøn...ñaàu soùng traéng ; röøng ñöôùc döïng leân ...voâ taän ) Gaïch chaân caùc cuïm töø : thoaùt qua, ñoå ra, xuoâi veà H. Nhöõng cuïm töø naøy laø nhöõng cuïm töø loaïi gì ? (cuïm ñoäng töø ) H. Xaùc ñònh ñoäng töø trung taâm ? Ta coù theå thay ñoåi caùc ñoäng töø , cuïm ñoäng töø naøy ñöôïc khoâng ? Vì sao ? (ñoäng töø trung taâm : thoaùt, ñoå, xuoâi ® khoâng theå thay ñoåi, vì seõ laøm laïc noäi dung , söï dieãn ñaït traïng thaùi, hoaït ñoäng cuûa con thuyeàn trong moãi khung caûnh ) GV giuùp hoïc sinh giaûi nghóa caùc ñoäng töø trung taâm. + Thoaùt: Vöôït qua khoù khaên, nguy hieåm. + Ñoå : töø con soâng nhoû ra soâng lôùn + Xuoâi: con thuyeàn nheï nhaøng, xuoâi theo doøng nöôùc eâm aû H. Qua hoaït ñoäng cuûa con thuyeàn ...em thaáy doøng soâng Naêm Caên coù tính chaát nhö theá naøo ? (caây ñöùôc daøi moïc theo baó...maøu xanh laù maï , maøu xanh reâu, maøu xanh chai loï,..) H.Taùc giaû dieãn taû maøu xanh cuûa röøng ñöôùc baèng nhöõng töø loaïi naøo ? (baèng tính töø) H. Chæ ra nhöõng tính töø ñoù ? { xanh (3 laàn) : chæ 3 möùc ñoä, saéc thaùi ; nhöõng saéc thaùi aáy cuøng chæ moät maøu xanh ® mieâu taû caùc lôùp caây ñöôùc töø non ñeán giaø noái tieáp nhau} Cho hoïc sinh ñoïc baèng maét ñoaïn 3 SGK H. Tìm nhöõng chi tieát , hình aûnh mieâu taû chôï Naêm caên (nhöõng ñoáng goã cao nhö nuùi, nhöõng beáùn vaän haø nhoän nhòp ... phoá noåi ) H. Em haõy chæ ra söï ñoäc ñaùo cuûa chôï Naêm Caên (chôï hoïp ngay treân soâng, nhaø beø nhö nhöõng khu phoá noåi ngoài treân thuyeàn coù theå mua ñuû moïi thöù ; ñuû caùc daân toäc, ña daïng veà maøu saéc, trang phuïc, gioïng noùi,..) - Cho hoïc sinh gaïch chaân vaøo SGK H. Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät mieâu taû cuûa taùc gaûi qua ñoaïn naøy, nhaát laø qua caùc chi tieát treân ? - GV treo hình veà chôï Naêm Caên. H. Haõy quan saùt vaø mieâu taû chôï Naêm Caên baèng lôøi qua caùc hình aûnh trong tranh? Neâu caûm nhaän cuûa em veà chôï Naêm Caên ?® Goïi hoïc sinh neâu caûm nhaän ® giaùo vieân choát yù ghi baûng. H. Qua baøi vaên naøy em hoïc ñöôïc gì veà phöông phaùp mieâu taû cuûa taùc giaû ? (ngheä thuaät mieâu taû bao quaùt, cuï theå, sinh ñoäng...) H. Hoïc ñoaïn trích em caûm nhaän ñöôïc gì veà Caø Mau- vuøng ñaát cöïc Nam cuûa Toå quoác? ® khuyeán khích hoïc sinh hình dung vaø neâu caûm nhaän rieâng cuûa mình. - GV toång keát, cho hoïc sinh ñoïc ghi nhôù (SGK) - Cho hoïc sinh ñoïc, xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp 1(SGK) - Gôïi yù cho hoïc sinh vieát ñoaïn trong 5’ ® ñaïi dieän ñoïc, giaùo vieân söûa chöõa, uoán naén - Cho hoïc sinh ñoïc xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp 2 - GV gôïi yù cho hoïc sinh tìm hieåu theâm veà soâng ngoøi, ñòa danh ôû queâ höông qua saùch baùo, qua nhöõng lôøi noùi cuûa cha meï, gia ñình 2. Soâng nöôùc Caø Mau. - Mieâu taû, thuyeát minh, giaûi thích ñòa danh. - Goïi teân soâng theo ñaëc ñieåm rieâng cuûa noù. ® Töï nhieân hoang daõ, phong phuù, con ngöôøi chaát phaùc, giaûn dò ,gaàn guõi vôùi thieân nhieân. *Soâng Nam Caên - Ñoäng töø , cuïm ñoäng töø ñöôïc duøng theo trình töï thích hôïp, dieãn taû traïng thaùi hoïc sinh cuûa con thuyeàn. ® Roäng lôùn, huøng vó 3. Caûnh chôï Naêm Caên Taùc giaû quan saùt kæ löôõng, vöøa bao quaùt, vöøa cuï theå. ® Söï truø phuù, taáp naäp ñoâng vui, ñoäc ñaùo cuûa vuøng chôï Naêm Caên III. Toång keát * Ghi nhôù: 23/SGK. IV. Luyeän taäp 1. Vieát ñoaïn vaên: 2. Keå teân soâng ôû ñòa phöông *Höôùng daãn veà nhaø - Hoïc baøi. - Hoaøn thaønh baøi taäp . - Soaïn baøi : “So saùnh” Rut kinh nghiệm Ngµy so¹n: 07/01/2009 Ngµy d¹y: 09/012009 Tieát 79 SO SAÙNH ********************* A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh : - Naém ñöôïc khaùi nieäm vaø caáu taïo cuûa so saùnh - Bieát caùch quan saùt söï gioáng nhau giöõa caùc söï vaät ñeå taïo ra söï so saùnh ñuùng tieán ñeán nhöõng so saùnh hay B. CHUAÅN BÒ: - Thaày: Giaùo aùn, baûng phuï, phaán maøu - Troø : Soaïn baøi C. TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC: 1.Kieåm tra baøi cuõ : - Ñöùng tröôùc caûnh vuøng soâng nöôùc Caø Mau, taùc giaû coù aán töôïng gì? - Nhôø ñaâu taùc giaû coù aán töôïng ñoù? - Neâu nhöõng chi tieát , hình aûnh mieâu taû chôï Naêm Caên? Qua ñoù, em caûm nhaän gì veà chôï Naêm Caên vaø vuøng soâng nöôùc Caø Mau? 2.Giôùi thieäu: Trong lôøi aên tieáng noùi haèng ngaøy, chuùng ta baét gaëp nhieàu lôøi noùi, caâu vaên boùng baåy, haøm suùc, lôøi ít maø yù nhieàu. goïi cho ngöôøi nghe, ngöôøi ñoïc moät hình aûnh, moät caûm xuùc, moät aán töôïng.. 3.Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø: Hoaït ñoäng Ghi baûng GV treo baûng phuï coù hai VD ® goïi hoïc sinh ñoïc H. Trong VD treân ñaâu laø taäp hôïp töø chöùa hình aûnh so saùnh ? ® hoïc sinh traû lôøi ® giaùo vieân nhaän xeùt , gaïch chaân. H.Trong moãi pheùp so saùnh treân ñaây, haõy chæ ra söï vaät, söï vieäc ñöôïc so saùnh vôùi nhau ? ( “Treû em” ñöôïc so saùnh vôùi “buùp ñöôïc caønh ; “röøng ñöôùc” vôùi “hai daõy tröôøng thaønh voâ taän” maø khoâng phaûi laø vaät khaùc? (vì treû em vôùi buùp ñöôïc caønh coù neùt töông ñoàng, gaàn gioáng nhau : ñeàu laø non nôùt, ôû giai ñoaïn ban ñaàu, ñaày söùc soáng ; röøng ñöôùc moïc daøy, nhieàu, cao, lôùp naøy noái lôùp kia...troâng gioáng nhö moät böùc tröôøng thaønh daøi, cao...) H. Qua tìm hieåu treân em haõy cho bieát so saùnh laø gì ? ® hoïc sinh traû lôøi ® giaùo vieân choát yù , ghi baûng - GV treo baûng phuï coù ghi caùch dieãn ñaït nghóa cuûa hai VD ñöôïc nhöng khoâng duøng pheùp so saùnh ® giaùo vieân goïi hoïc sinh ñoïc H. Haõy so saùnh vôùi hai