Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết: 73, 74 văn bản: Bài học đường đời đầu tiên

TiÕt: 73,74 Ngµy: V¨n b¶n: Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh biÕt ®­îc néi dung ý nghÜa cña truyÖn N¾m ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt miªu t¶ vµ kÓ chuyÖn cña bµi v¨n B. ChuÈn bÞ tµi liÖu, thiÕt bÞ: ThÇy: Bµi so¹n, b¶ng phô, tµi liÖu tham kh¶o,tranh ¶nh minh ho¹ Trß: §äc vµ so¹n bµi, chuÈn bÞ hÖ thèng c©u tr¶ lêi, b¶ng phô C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: - KiÓm tra sÜ sè - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: ë häc k× I c¸c em ®· ®­îc häc thÓ lo¹i v¨n g×? VÝ dô. 3. D¹y häc bµi míi *Giíi thiÖu: Nh­ chóng ta ®· biÕt bªn c¹nh TG loµi ng­êi ån µo, sèng ®éng th× TG loµi vËt còng kh«ng kÐm phÇn sinh ®éng, ån ·. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trong t¸c phÈm “DÕ MÌn phiªu l­u kÝ” cña nhµ v¨n næi tiÕng, chuyªn viÕt vÒ truyÖn cho thiÕu nhi T« Hoµi. VËy muèn biÕt truyÖn viÕt vÒ loµi vËt nµo vµ nh­ thÕ nµo, ThÇy trß ta cïng nhau t×m hiÓu bµi H§ cña gi¸o viªn H§ cña häc sinh Néi dung bµi GV h­íng dÉn c¸ch ®äc - §äc mÉu - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña häc sinh GV: NhÊn m¹nh: T« Hoµi tõng gi÷ chøc tæng th­ kÝ HLH nhµ v¨n, gi¸m ®èc NXB héi nhµ v¨n) Cã truyÖn T©y B¾c H: Em biÕt g× vÒ sù ra ®êi cña TP? - TP viÕt 1935 - Gåm 10 ch­¬ng - Lµ TP ®Æc s¾c ®­îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng ®­îc b»ng khen H§ Hoµ B×nh TG H: H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch? - NhËn xÐt c¸ch tãm t¾t cña häc sinh cã bæ sung - Cho häc sinh nhËn xÐt nhau H: VB cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n? ND chÝnh mçi ®o¹n ntn? H: VB Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn nµy lµ ai? V× sao? H: TruyÖn ®ù¬c kÓ ng«i thø mÊy? V× sao? H: DÕ MÌn tù giíi thiÖu vÒ m×nh nh­ thÕ nµo? H: T×m nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ h×nh d¸ng cña DÕ H: Nh÷ng tõ miªu t¶ ®iÖu bé ®éng t¸c cña DÕ MÌn? H: Tg T« Hoµi ®· dïng NT g× khi nãi vÒ DÕ MÌn? H: NX g× vÒ tr×nh tù vµ c¸ch miªu t¶ NV? H: T×m nh÷ng tÝnh tõ chØ phÈm chÊt nh©n vËt H: DÕ MÌn trong truyÖn lµ 1 chó DÕ nh­ thÕ nµo? H: Hµnh ®éng cña DÕ cho biÕt tÝnh c¸ch cña chó DÕ nµy ntn? H: Bªn c¹nh DÕ MÌn cßn cã nh©n vËt nµo n÷a H: DÕ Cho¾t ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? H: TG ®· dïng nh÷ng NT g× trong ®o¹n v¨n miªu t¶ DÕ Cho¾t H: NhËn xÐt g× vÒ DÕ Cho¾t? H: Th¸i ®é cña DÕ MÌn ntn víi DÕ Cho¾t H: Nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ai? H: Em bÊt b×nh víi hµnh ®éng nµo cña DÕ MÌn? NÕu ë ®Þa vÞ em cã lµm thÕ kh«ng? H: Tr­íc c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t, DÕ MÌn ntn? H: C©u nãi tr­íc khi chÕt cña DÕ Cho¾t cã ý g×? H: Qua viÖc nµy DÕ MÌn ®· rót ra bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cho m×nh bµi häc Êy lµ g×? H: H×nh ¶nh nh÷ng con vËt do miªu t¶ cã gièng chóng kh«ng? H: Cã ®iÓm nµo cña con ng­êi g¸n cho nã? H: Tg rÊt thµnh c«ng trong viÖc dïng nghÖ thuËt g× dÓ miªu t¶? H: Em biÕt TP nµo cã c¸ch viÕt t­¬ng tù nh­ truyÖn nµy? A: TruyÖn cæ tÝch B: TruyÒn thuyÕt C: TruyÖn ngô ng«n H: Qua viÖc ®äc hiÓu VB cã thÓ rót ra ý nghÜa néi dung vµ ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt næi bËt cña bµi? H: Dùa vµo bøc tranh trong SGK em biÕt ®©u lµ DÕ MÌn? ®©u lµ DÕ Cho¾t H: Yªu cÇu cña bµi tËp lµ g× §äc v¨n b¶n diÔn c¶m NhËn xÐt b¹n ®äc §äc chó thÝch SGK (Tr¶ lêi) (Nghe) (Tãm t¾t ®o¹n trÝch) TruyÖn viÕt vÒ 1 chó DÕ MÌn míi lín (võa tr­ëng thµnh rÊt huyªnh hoang hiÕu th¾ng vµ kiªu k×. ChØ do mét phót kh«ng suy tÝnh ®· ®Ó ng­êi b¹n hµng xãm cña m×nh lµ DÕ Cho¾t bÞ chÕt oan. Vµ ®©y còng chÝnh lµ nçi ©n hËn cña MÌn vµ lµ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn VB cã thÓ chia lµm 2 ®o¹n: §1: Tõ ®Çu ®Õn s¾p ®øng ®Çu thiªn h¹ råi §2: Cßn l¹i - DÕ MÌn lµ nh©n vËt chÝnh. TruyÖn kÓ vÒ chuyÕn phiªu l­u cña DÕ - TruyÖn ®­îc kÓ ë ng«i thø nhÊt (T«i) - Do ¨n uèng ®iÒu ®é vµ lµm viÖc...lín l¾m - §«i cµng mÉm bãng, vuèt nhän ho¾t, ®Çu næi tõng t¶ng rÊt b­íng, r¨ng ®en nh¸nh, sîi d©u dµi vµ uèn cong - Co c¼ng ®¹p phanh ph¸ch, ng­êi rung rinh1 mµu n©u bãng mê nhai ngoµm ngo¹p, trÞnh träng khoan thai ®­a hai ch©n vuèt r©u - NghÖ thuËt miªu t¶ loµi vËt ->Võa t¶ h×nh d¸ng chung võa miªu t¶ ngo¹i h×nh, cö chØ hµnh ®éng - C­êng tr¸ng, mÉm bãng cøng nhän ho¾t, dµi, gißn gi·, n©u bãng, to, b­íng, cong, hïng dòng, khoan thai... (NhËn xÐt) - Ngoµi vÎ ®Ñp cña chó DÕ míi lín - TÝnh kiªu c¨ng tù phô cña DÕ - NV DÕ Cho¾t - Ng­êi gÇy gß, dµi lªu nghªu nh­ mét g·...¨n sæi ë th×? - NghÖ thuËt so s¸nh, tÝnh tõ, tõ l¸y thµnh ng÷ - Lµ mét chó DÕ yÕu ®uèi gÇy cßm - Gäi DÕ Cho¾t lµ “chó mµy” x× h¬i, m¾ng má, chª bai, khinh khØnh, qu¾c m¾t - Th¸i ®é coi th­êng kiªu ng¹o A. Do trªu chÞ Cèc B. Do v« t×nh C. Do DÕ MÌn m¾c m­u - ¢n hËn thÊm thÝa qu× xuèng n©ng ®Çu mµ than: “...” - Mét c©u khuyªn r¨n rót ra 1 bµi häc ®­êng ®êi cho DÕ (Th¶o luËn) - Nh÷ng con vËt ®­îc miªu t¶ rÊt gièng trong thùc tÕ(h×nh d¸ng, hµnh ®éng, suy nghÜ) - Loµi vËt ë ®©y biÕt nãi n¨ng, suy nghÜ t×nh c¶m, t©m lý quan hÖ nh­ con ng­êi Tg rÊt thµnh c«ng trong viÖc dïng nghÖ thuËt nh©n ho¸ - Mét sè truyÖn ngô ng«n th­êng m­în chuyÖn loµi vËt ®Ó nãi truyÖn con ng­êi (Tr¶ lêi) - ViÕt mét ®o¹n v¨n diÔn t¶ t©m tr¹ng cña DÕ MÌn sau khi ch«n DÕ Cho¾t I. §äc v¨n b¶n vµ t×m hiÓu chó thÝch 1. Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ Tg - T« hoµi tªn thËt lµ Ng.Sen (1920 – 2002 ) t¹i CÇu GiÊy HN - ViÕt v¨n tõ tr­íc CM8 víi mäi ®Ò tµi - Gi÷ nhiÒu chøc vô quan träng 2. T¸c phÈm §o¹n trÝch nµy thuéc ch­¬ng 1 cña TP 3. Tãm t¾t ®o¹n trÝch 4. Bè côc VB: 2 ®o¹n III. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. Nh©n vËt DÕ MÌn *DÕ MÌn lµ m«t chó DÕ cã vÎ ®Ñp c­êng tr¸ng, trÎ trung, chøa chÊt søc sèng m¹nh mÏ cña tuæi trÎ cña DÕ MÌn §ång thêi cho thÊy nh÷ng nÐt ch­a ®Ñp, ch­a hoµn thiÖn b»ng c¸ch nhËn thøc vµ hµnh ®éng cña chµng DÕ ë tuæi míi lín 2. Bµi häc ®Çu tiªn cña DÕ - Kh«ng nªn kiªu c¨ng - Tr­íc khi lµm viÖc g× ph¶i nghÜ ngîi - BiÕt th­¬ng yªu, ®oµn kÕt gióp ®ì ®ång lo¹i II> Ghi nhí(SGK) - NghÖ thuËt miªu t¶ sinh ®éng, Ng«i kÓ hÊp dÉn, ng«n ng÷ chÝnh x¸c - Qua bµi häc ®­êng ®êi cña DÕ trong truyÖn khuyªn chóng ta kh«ng nªn kiªu c¨ng, xem th­êng mäi ng­êim xèc næi III. LuyÖn tËp 4. Cñng cè: TruyÖn lµ 1 bµi häc triÕt lý s©u xa vÒ c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña mçi ng­êi. Tõ ®ã rót ra mét ch©n lý: “1khiªm tèn = 40 lÇn tù kiªu”, “Khiªm tèn kh«ng thõa”, “¨n cã nhai lµm cã nghÜ” H×nh t­îng DÕ MÌn lµ 1 h×nh t­îng ®Ñp vÒ tuæi trÎ giµu ­íc m¬ tèt ®Ñp. Say mª lý t­ëng, trung thùc vµ dòng c¶m, quý träng t×nh b¹n, thÝch phiªu l­u, nghÜ ngîi vµ ham hiÓu biÕt. Mét h×nh ¶nh rÊt ®¸ng yªu, ®¸ng mÕn, gÇn gòi víi tuæi trÎ 5. DÆn dß - Häc bµi cò, lµm bµi tËp vÒ nhµ - §äc so¹n bµi “S«ng n­íc Cµ Mau” TiÕt 75 Ngµy: TV: Phã Tõ A. Môc tiªu bµi häc N¾m ®­îc kh¸i niÖm cña phã tõ HiÓu vµ nhí ®­îc c¸c lo¹i nghÜa chÝnh cña phã tõ BiÕt ®Æt c©u cã chøa phã tõ, ®Ó thÓ hiÖn c¸c ý nghÜa kh¸c nhau B. ChuÈn bÞ bµi häc ThÇy: Bµi so¹n, tranh t­ liÖu, vÝ dô tham kh¶o, b¶ng phô. Trß: Häc bµi, ®äc so¹n tr­íc c¸c c©u tr¶ lêi vµ b¶ng phô. C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: - KiÓm tra sÜ sè - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: ë k× I ®· häc nh÷ng lo¹i tõ nµo? (§T - TT,DT, ST, LT, chØ tõ...) 3. D¹y häc bµi míi: ë häc k× I c¸c em ®· lµm quen víi mét sè tõ lo¹i nh­ (§T - TT,DT, ST, LT, chØ tõ...) trong ®ã cã mét sè tõ lo¹i cã kh¶ n¨ng gäi tªn SV, ho¹t ®éng, tÝnh chÊt hay quan hÖ SV. Ng­êi ta gäi ®ã lµ nh÷ng thùc tõ cã ý nghÜa tõ vùng nh­ng ng­îc l¹i cã mét sè tõ lo¹i l¹i kh«ng cã nh÷ng kh¶ n¨ng trªn ng­êi ta gäi ®ã lµ h­ tõ. Bµi h«m nay chóng ta sÏ lµm quen víi mét trong nh÷ng h­ tõ ®ã lµ phã tõ. H§ cña thÇy H§ cña trß Néi dung bµi Yªu cÇu häc sinh ®äc c©u v¨n trong SGK H: X¸c ®Þnh c¸c tõ in ®Ëm (GV ghi ra b¶ng phô) H: Nh÷ng tõ trªn th­êng kÕt hîp víi tõ lo¹i nµo, ®Ó t¹o thµnh Côm tõ? (Côm §T, côm TT) H: C¸c tõ in ®Ëm trªn bæ nghÜa cho tõ nµo? H: Nh÷ng tõ ®­îc bæ sung nghÜa thuéc tõ lo¹i nµo? H: Ng­êi ta gäi c¸c tõ in ®Ëm lµ phã tõ. Vëy em hiÓu phã tõ lµ g×? H: X¸c ®Þnh phã tõ trong VD? Hoa/rÊt ®Ñp TuÊn/®ang häc bµi H: VËy phã tõ cã bæ sung cho DT kh«ng? (kh«ng) H: Phã tõ cã thÓ ®øng ®éc lËp mét m×nh ®Ó cã nghÜa kh«ng? H: C¸c tõ in ®Ëm ®øng ë vÞ trÝ nµo trong côm tõ? H: T×m c¸c phã tõ bæ sung cho §T – TT in ®Ëm? H: §iÒn c¸c phã tõ t×m ®­îc vµo b¶ng H: Cã bao nhiªu lo¹i phã tõ th­êng gÆp? H: Gi¨ sö ë c¸c c©u v¨n trªn bá phã tõ ®i th× c©u v¨n sÏ nh­ thÕ nµo? A: C©u v¨n kh«ng thay ®æi B: Néi dung c©u thay ®æi C: C©u v¨n kh«ng hay vµ kh«ng râ rµng ®ñ nghÜa H: KÓ tªn c¸c phã tõ mµ em biÕt ë mçi lo¹i H: Yªu cÇu HS ®äc nghi nhí SGK H: Phã tõ cã g× gièng vµ kh¸c víi ST – LT - ChØ tõ ? §äc bµi tËp a) §·, còng, vÉn, ch­a, thËt b) §­îc, rÊt, ra, rÊt “§·” bæ sung cho “®i” “Còng” bæ sung cho “ra” “ThËt” bæ sung cho “lçi l¹c” “RÊt” bæ sung cho “­a nh×n” - Nh÷ng tõ ®­îc bæ sung ®Òu lµ §T vµ TT (Tr¶ lêi) - Phã tõ “rÊt” bæ sung cho TT “®Ñp” “®ang” bæ sung cho §T “häc” - Kh«ng, nã chØ cã ý nghÜa NP chø kh«ng cã ý nghÜa tõ vùng - Phã tõ lµ nh÷ng h­ tõ - Phã tõ th­êng ®øng tr­íc, ®øng sau §T hoÆc TT I. Bµi häc 1. Phã tõ lµ g×? a) §·, còng... b) RÊt, ®­îc... * Ghi nhí1: Phã tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm víi §T-TT ®Ó bæ sung ý nghÜa cho §T - 2. C¸c lo¹i phã tõ a)l¾m b) ®õng, vµo c) Kh«ng, ®·, ®¸ng ý nghÜa §øng tr­íc §øng sau VD trong c¸c VB ChØ Q. hÖ thêi gian §·, ®ang ChØ møc ®é ThËt,rÊt L¾m ChØ sù tiÕp diÔn t­¬ng tô Còng, vÉn ChØ sù phñ ®Þnh Ko, ch­a ChØ sù cÇu khiÕn ®õng,chí ChØ K.qu¶ vµ h­íng Vµo,ra ChØ kh¶ n¨ng §­îc (Th¶o luËn) §¸p ¸n : C Nhãm1: Tõng, míi, s¾p, sÏ Nhãm 2: rÊt, qu¸, kh¸, h¬i VD: ®Õn, cø, cßn, cïng (§äc ghi nhí) - §Òu lµ h­ tõ, bæ sung nghÜa cho thùc tõ - 1 c¸i bæ sung vÒ sè l­îng vµ l­îng 1 c¸i bæ sung ®Ó trá SV 1 c¸i bæ sung vÒ Q. hÖ møc ®é Gåm hai lo¹i lín víi 7 kiÓu * Ghi nhí: (SGK) II. LuyÖn tËp: BT 1,2,3 4. Cñng cè: Phã tõ lµ h­ tõ th­êng gÆp vµ ®­îc sö dông nhiÒu trong c©u. Víi chøc n¨ng NP phã tõ còng cã nhiÒu lo¹i víi nhiÒu chøc n¨ng ®a d¹ng trong c©u vµ trong côm tõ 5. DÆn dß: Häc bµi vµ lµm bµi §äc so¹n bµi míi TiÕt 76 Ngµy: Tv: T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu bµi häc N¾m ®ù¬c nh÷ng hiÓu biÕt chung nhÊt vÒ VB miªu t¶ tr­íc khi ®i s©u vµo mét sè thao t¸c chÝnh nh»m t¹o lËp lo¹i VB nµy. Ph©n biÖt ®­îc ®o¹n v¨n, bµi v¨n miªu t¶ HiÓu ®­îc t×nh huèng ng­êi ta th­êng dïng v¨n miªu t¶ B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Bµi so¹n, tranh, b¶ng phô, tµi liÖu tham kh¶o Trß: So¹n bµi, b¶ng phô, tµi liÖu ®äc tr­íc C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: - KiÓm tra sÜ sè - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: ë häc k× I ®· häc vÒ lo¹i v¨n g×? (V¨n kÓ chuyÖn) 3. D¹y - häc bµi míi ThÕ giíi xung quanh chóng ta mu«n mµu mu«n vÎ, ®Ó cã thÓ nãi cho ng­êi kh¸c hiÓu vÒ v¹n vËt hÊp dÉn ®ã. Chóng ta cã thÓ kÓ l¹i nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ yÕu tè miªu t¶ trong khi kÓ chuyÖn. VËy Miªu t¶ lµ g×? Muèn miªu t¶ ®­îc ph¶i nh­ thÒ nµo. Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi h«m nay H§ cña ThÇy H§ cña Trß Néi dung bµi häc H: ë cÊp I (líp 4 )c¸c em ®· häc v¨n t¶ g×? H: C¸c nhãm th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c t×nh huèng trong SGK §¸p ¸n: T×nh huèng1: T¶ ®­êng ®i T×nh huèng 2: T¶ c¸i ¸o T×nh huèn 3: T¶ ng­êi H: h·y t×m trong ®êi sèng nh÷ng t×nh huèng t­¬ng tù VËy trong c¸c t×nh huèng trªn em ®· dïng v¨n miªu t¶, vËy v¨n miªu t¶ lµ g×? H: H·y chØ ra 2 ®o¹n v¨n miªu t¶ DÕ Cho¾t vµ DÕ MÌn rÊt sinh ®éng H: Qua ®o¹n v¨n gióp em h×nh dung ®Æc ®iÓm næi bËt g× cña DÕ? H: Nh÷ng chi tiÕt vµ h×nh ¶nh nµo gióp em h×nh dung ®iÒu ®ã? H: Nh­ vËy muèn miªu t¶ ®­îc ta ph¶i lµm g×? H: Cã mÊy c¸ch quan s¸t? H: T×m nh÷ng ®o¹n v¨n cã yÕu tè miªu t¶ nh­ trªn? Yªu cÇu HS ®äc néi dung bµi häc trong phÇn ghi nhí SGK Yªu cÇu cña BT 1 lµ g×? H: Mçi ®o¹n t¶ c¸i g×? H: T×m ®Æc ®iÓm næi bËt cña sù vËt ®ã? - V¨n t¶ c©y cèi, loµi vËt, phong c¶nh, t¶ ng­êi, t¶ sù vËt (Th¶o luËn) Nhãm 1: T×nh huèng 1 Nhãm 2: T×nh huèng 2 Nhãm 3: T×nh huèng 3 - T¶ c¸i cÆp, t¶ cô giµ, t¶ caÝ xe m¸y Tr¶ lêi - Miªu t¶ DÕ MÌn: §«i cµng mÉm bãng, vuèt bãng, ®«i c¸nh tr­íc kia ng¾n ho¨n ho¼n...®Çu to vµ læi tõng m¶ng, 2 c¸i r¨ng ®en nh¸nh - Miªu t¶ DÕ Cho¾t: Ng­êi gÇy gß, dµi lªu nghªu nh­ mét g· nghiÖn, c¸nh ng¾n, cµng bÌ bÌ - DÕ MÌn lµ 1 chó DÕ khoÎ m¹nh c­êng tr¸ng vµ rÊt ®Ñp. Cßn DÕ Cho¾t lµ mét chó DÕ yÕu ít, tù ti... - Dùa vµo nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ h×nh d¸ng ®Æc ®iÓm cña tõng con vËt - Quan s¸t - Miªu t¶ tõ kh¸ch quan ®Õn cô thÓ - Chän lùa chi tiÕt - Quan s¸t tõ sa ®Õn gÇn, tõ cao ®Õn thÊp VD: VB “Con rång ch¸u tiÒn” Miªu t¶ ng­êi VB “S¬n Tinh – Thuû Tinh”: Miªu t¶ phÐp l¹ cña 2 thÇn (§äc ghi nhí SGK) Nhãm 1: Lµm ®o¹n 1 Nhãm 2,3: Lµm ®o¹n 2 Nhãm 4: Lµm ®o¹n 3 I. Bµi häc 1. ThÕ nµo lµ v¨n miªu t¶ Ghi nhí V¨n miªu t¶ lµ lo¹i v¨n gióp ng­êi ®äc, ng­êi nghe h×nh dung nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt næi bËt cña sù vËt, sù viÖc, con ng­êi, phong c¶nh - Trong v¨n miªu t¶, n¨ng lùc quan s¸t cña ng­êi viÕt, ng­êi nãi th­êng béc lé râ nhÊt II. LuyÖn tËp: BT 1,2,3 SGK - §o¹n1: §Æc t¶ DÕ MÌn to khoÎ m¹nh mÏ - §o¹n 2: T¸i hiÖn h×nh ¶nh chó bÐ L­îm nhanh nhÑn, vui vÎ, hån nhiªn - §o¹n 3: Miªu t¶ mét vïng b·i ven ao 4. Cñng cè: Miªu t¶ l¹i t¸i hiÖn l¹i h×nh ¶nh sù vËt, sù viÖc mét c¸ch Ên t­îng vµ s©u s¾c nhÊt, gióp ng­êi nghe h×nh dung l¹i SVvµ hiÓu vµ yªu mÕn h¬n SV ®ã 5. DÆn dß: Häc bµi – lµm bµi §äc so¹n bµi míi TiÕt 77 Ngµy V¨n b¶n: S«ng n­íc cµ mau A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc sù phong phó vµ ®éc ®¸o cña TN s«ng n­íc Cµ Mau N¾m ®­îc nghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh s«ng n­íc cña t¸c gi¶ B. ChuÈn bÞ bµi häc ThÇy: Bµi so¹n, tranh ¶nh minh ho¹, b¶ng phô t­ liÖu tham kh¶o Trß: §äc – so¹n bµi, chuÈn bÞ néi dung tr¶ lêi tèt nhÊt, b¶ng phô C. Tæ chøc ho¹t ®éng D¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè vµ sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: DÕ MÌn lµ mét chó DÕ ntn? Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn lµ g×? 3. D¹y – Häc bµi míi B»ng nghÖ thuËt miªu t¶ tµi t×nh. Qua v¨n b¶n “S«ng n­íc Cµ Mau” cña m×nh. T¸c gi¶ §oµn Giái ®· ®­a chóng ta ®Õn vïng ®Êt u minh - cùc nam cña Tæ Quèc. N¬i ®ã diÔn ra bao sù vËt võa gÇn gòi, l¹i võa xa l¹ víi ng­êi ViÖt Nam. §Æc biÖt ®©y lµ mét t¸c phÈm xuÊt s¾c ®· ®­îc in l¹i nhiÒu lÇn vµ dùng nhiÒu phim. Trong ®ã cã phim “§Êt Ph­¬ng Nam” . VËy søc hÊp dÉn cña VB lµ g×? Chóng ta cïng t×m ®Õn vïng ®Êt ®ã qua VB “S«ng n­íc Cµ Mau” H§ cña ThÇy H§ cña Trß Néi dung bµi häc - GV h­íng dÉn c¸ch ®äc cho HS. GV ®äc mÉu - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS H: Yªu cÇu HS ®äc chó thÝch SGK. Em biÕt g× vÒ t¸c gi¶ H: theo em VB cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? Néi dung chÝnh mçi ®o¹n H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«i kÓ cña truyÖn H: nh×n bøc tranh trong SGK em cã nhËn xÐt g× chung nhÊt vÒ vïng ®Êt Cµ Mau? H: Dùa vµo yÕu tè nµo em biÕt ®iÒu ®ã H: Cµ Mau trong m¾t t¸c gi¶ hiÖn lªn nh­ thÕ nµo H: T¸c gi¶ ®· quan s¸t nh­ thÕ nµo? H: NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ cña ®o¹n v¨n trªn H: Ên t­îng ®Çu tiªn vÒ Cµ Mau lµ g× H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c ®Þa danh trong VB H: C¶nh s«ng n­íc Cµ Mau ®­îc miªu t¶ ntn? H: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng NT g× ®Æc s¾c? H: T.dông cña viÖc sö dông NT trªn? H: NhËn xÐt chung nhÊt vÒ c¶nh s«ng n­íc Cµ Mau H: T×m nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh miªu t¶ sî n¨m c¨n? H: So s¸nh sù kh¸c biÖt víi c¸c chî kh¸c em th­êng gÆp? H: C¶nh chî gîi cho em c¶m xóc g×? H: Qua viÖc ®äc hiÓu VB em thÊy vïng ®Êt Cµ Mau lµ mét vïng ®Êt nh­ thÕ nµo? H: C¸ch miªu t¶ trong VB co g× ®Æc biÖt B¶ng phô H: Theo em VB võa häc xong thuéc kiÓu VB g×? t¹i sao VB tù sù VB biÓu c¶m VB miªu t¶ Yªu cÇu cña bµi tËp 1 lµ g× BT 2 yªu cÇu g× Nghe §äc v¨n b¶n §äc chó thÝch §o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn ®¬n ®iÖu -> Ên t­îng ban ®Çu vÒ Cµ Mau §o¹n 2: TiÕp ®Õn ban mai ->Miªu t¶ c¶nh s«ng n­íc Cµ Mau §o¹n 3: Cßn l¹i -->Miªu t¶ c¶nh chä vµ SH ng­êi d©n N¨m C¨n - Ng«i thø 1: §©y lµ chó bÐ AN 1 chó thiÕu niªn l­u l¹c trongk/c §ã lµ mét vïng ®Êt réng lín tÊp lËp thuyÒn bÌ, c¶nh SH s«ng n­íc ®Æc tr­ng - Dùa vµo yÕu tè quan s¸t miªu t¶ h×nh ¶nh - S«ng ngßi kªnh r¹ch chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn - Mµu xanh cña trêi, m©y, n­íc, c©y... - ¢m thanh cña giã, sãng, cña c©y biÓn ån µo - T¸c gi¶ quan s¸t b»ng nh×n, nghe( thÞ gi¸c vµ thÝnh gi¸c) - Ng. ThuËt miªu t¶, lèi liÖt kª, ®iÖp tõ, tÝnh tõ - Chµ lµ, c¸i keo, S.B¶y H¸p, r¹ch M¸i GiÇm...®Òu lµ nh÷ng ®Þa danh cã tÝnh chÊt ®Þa ph­¬ng gÇn gòi, gi¶n dÞ - Dßng s«ng: Mªnh m«ng n­íc Çm Çm, c¸ b¬i hµng ®µn con s«ng réng h¬n ngµn th­íc, rõng ®­íc cao ngÊt v« tËn - Miªu t¶ - Tõ ng÷ ®Æc s¾c:TT, l¸y - So s¸nh - Côm §T -> T¹o sù tinh tÕ chÝnh x¸c vµ g©y Ên t­îng víi ng­êi ®äc N»m s¸t bê s«ng - Tóp lÒu l¸ ®¬n s¬ n»m c¹nh nh÷ng ng«i nhµ g¹ch v¨n minh 2 tÇng - ThuyÒn trµi, l­íi - ¸nh ®Ìn mang s«ng... - Mãn ¨n T.Quèc, mãn rõng + Chî häp ngay trªn s«ng + Sù ®a d¹ng vÒ mµu s¾c, trang phôc, tiÕng nãi cña c¸c d©n téc + Èm thùc rÊt phong phó §äc ghi nhí SGK - Miªu t¶ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ tõ c¶nh TN ®Õn ho¹t ®éng con ng­êi Th¶o luËn nhãm §¸p ¸n ®óng lµ C ViÕt 1 ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ KÓ tªn mét vµi con s«ng quª h­¬ng em I. §äc v¨n b¶n II. T×m hiÓu chó thÝch 1. T¸c gi¶: §oµn Giái(1925 - Quª ë TiÒn Giang - Chuyªn viÕt vÒ TN-CS con ng­êi miÒn Nam Bé 2. T¸c phÈm: §©y lµ ®o¹n trÝch thuéc ch­¬ng XVIII lµ truyÖn “§Êt Ph­¬ng Nam” 3. Bè côc: 3 ®o¹n III. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. Ên t­îng ban ®Çu vÒ Cµ Mau Vïng ®Êt Cµ Mau ®Ñp vµ nªn th¬ 2. C¶nh s«ng n­íc Cµ Mau NT S«ng n­íc rÊt hoang d·, tù nhiªn phong phó vµ rÊt Nam Bé 3. C¶nh chî n¨m c¨n C¶nh chî rÊt ®Æc tr­ng Nam Bé t­îng tr­ng cho b¶n s¾c avµ tÝnh c¸ch phãng kho¸ng cña con ng­êi n¬i ®©y II. Ghi nhí (SGK) - C¶nh s«ng n­íc réng lín, hïng vÜ ®Çy søc sèng hoang d· - C¶nh chî lµ h×nh ¶nh cuéc sèng tÊp nËp trï phó ®éc ®¸o cña con ng­êi n¬i ®©y III. LuyÖn tËp: BT 1,2,3 4. Cñng cè 5. DÆn dß: Häc sinh vÒ häc bµi, lµm bµi tËp TiÕt 78 Ngµy: TV: So s¸nh A. Môc tiªu bµi häc Gióp HS n¾m ®­îc kh¸i niÖm vµ cÊu t¹o cña so s¸nh BiÕt quan s¸t sù gièng nhau gi÷a c¸c sù vËt ®Ó t¹o ra nh÷ng so s¸nh ®óng tiÕn ®Õn nh÷ng so s¸nh hay B. ChuÈn bÞ ThÇy: b¶ng phô, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô Trß: So¹n bµi, b¶ng phô, chuÈn bÞ c¸c c©u tr¶ lêi C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: - KiÓm tra sÜ sè - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: Phã tõ lµ g×? Cã mÊy lo¹i phã tõ 3. D¹y häc bµi míi Trong cuéc sèng ngoµi viÖc kÓ, miªu t¶ mäi sù vËt, sù viÖc nµo ®ã, ®Ó gióp ng­êi ®äc ng­êi nghe h×nh dung ®­îc vÞ trÝ h×nh d¸ng cña sù vËt ®ã th× ng­êi ta dïng thao t¸c cña t­ duy logÝc ®ã lµ phÐp so s¸nh tøc lµ ®em c¸i ch­a biÕt ®èi chiÕu víi c¸i ®· biÕt. VËy thùc chÊt cña phÐp so s¸nh ®ã lµ g×? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi ngµy h«m nay H§ cña ThÇy H§ cña Trß Néi dung bµi häc Yªu cÇu ®äc 2 VD SGK H: §äc 2 VD SGK vµ cho biÕt nh÷ng tËp hîp tõ chøa h.¶nh so s¸nh trong c¸c c©u sau? H: Nh÷ng sù vËt, sù viÖc nµo ®­îc so s¸nh víi nhau H: T¹i sao cã thÓ so s¸nh nh­ vËy H: So s¸nh c¸c sù vËt, sù viÖc víi nhau ®Ó lµm g×? H: VËy em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp so s¸nh H: LÊy VD minh ho¹ cho ®iÒu trªn H: So s¸nh sù kh¸c nhau trong nh÷ng c©u v¨n sau? “Con MÌo v»n v¸ tranh to h¬n con Hæ” H: §iÒn nh÷ng t©p hîp tõ chøa nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh vµo m« h×nh phÐp so s¸nh d­íi ®©y? H: Nh­ vËy trong phÐp so s¸nh cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? H: Cã ph¶i phÐp so s¸nh nµo còng cã 4 yÕu tè trªn kh«ng? H: YÕu tè nµo cÇn thiÕt H: Nªu thªm c¸c tõ so s¸nh mµ em biÕt? H: CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh trong c©u sau cã g× §B H: LÊy VD t­¬ng tù nh­ c¸c tr­êng hîp trªn? H: X¸c ®Þnh cÊu t¹o phÐp ss? a. g¸i th­¬ng chång...buæi chî Trai th­¬ng vî...n¾ng chiÒu h«m b. Dai nh­ ®Øa c. Con th«ng minh nh­ Bè d. TiÕng h©t trong nh­ tiÕng suèi ngäc tuyÒn GV: H­íng dÉn H lµm BTSGK §äc VD - TrÎ em ®­îc so s¸nh víi bóp trªn cµnh - Rõng ®­íc ®­îc so s¸nh víi t­êng thµnh - V× gi÷a chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau, t­¬ng ®ång vÒ tÝnh chÊt - Lµm cho c©u v¨n t¨ng søc gîi c¶m, nhÊn m¹nh sù diÔn ®¹t (tr¶ lêi) VD: DÕ Cho¾t ng­êi gÇy gß dµi lªu nghªu nh­ mét g· nghiÖn thuèc phiÖn VD: Nh­ con chim chÝch nh¶y trªn ®­êng vµng - Sù vËt so s¸nh nµy kh«ng ph¶i lµ ®èi chiÕu 2 vËt víi nhau mµ lµ sù so s¸nh kh«ng ngang b»ng, kh«ng buéc ng­êi ®äc ph¶i suy luËn, so s¸nh ë mét ph­¬ng diÖn: §ã lµ h×nh d¸ng I. Bµi häc 1. So s¸nh lµ g×? VÝ dô: a. TrÎ em nh­ bóp trªn cµnh b. ...Nh­ 2 d·y tr­êng thµnh.. - So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång lµm t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t 2. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh VÊn ®Ò A VËt ®­îc ss Ph­¬ng diÖn so s¸nh Tõ so s¸nh VÕ B VËt dïng ®Ó ss TrÎ em Nh­ Bóp trªn cµnh Rõng ®­íc Dùng lªn cao ngÊt Nh­ Hai d·y t­êng thµnh (tr¶ lêi) - PhÐp so s¸nh dÇy ®ñ cã 4 yÕu tè - Kh«ng(cã thÓ thiÕu ph­¬ng diÖn so s¸nh) - CÇn thiÕt lµ vÕ A, vÕ b vµ tõ so s¸nh(nh­) - Tõ so s¸nh(nh­ )(tùa)(còng lµ) a. VÕ A – VÕ B b. VÕ B – VÕ A (lÊy VD minh ho¹) - V¾ng mÆt tõ so s¸nh * Ghi nhí: M« h×nh cÊu t¹o ®Çy ®ñ cña mét phÐp so s¸nh gåm: VÕ A - ph­¬ng diÖn ss - tõ ss - vÕB - §«i khi c¸c tõ ng÷ chØ ph­¬ng diÖn ss vµ ý chØ ss cã thÓ ®­îc l­îc bít vÕ B, cã thÓ ®¶o lªn tr­íc vÕ A II. LuyÖn tËp: BT 1, 2,3 4. Cñng cè: Trong phÐp so s¸nh cã 2 kiÓu so s¸nh tu tõ. M« h×nh cÊu t¹o gåm 4 yÕu tè. §«i khi trong phÐp so s¸nh cã thÓ ®¶o trËt tù th«ng th­êng VÕ B – VÕ A 5. DÆn dß: Häc bµi, lµm bµi, so¹n bµi míi TiÕt 79 -80 Ngµy: TLV: Quan s¸t, t­ëng t­îng, so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh thÊy ®­îc vai trß vµ t¸c dông cña quan s¸t, t­ëng t­îng, so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ B­íc ®Çu h×nh thµnh kÜ n¨ng quan s¸t t­ëng t­îng so s¸nh vµ nhËn xÐt khi miªu t¶ B. ChuÈn bÞ bµi häc: ThÇy: Bµi so¹n, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô Trß: So¹n bµi, ®äc vµ chuÈn bÞ ph­¬ng ¸n tr¶ lêi, b¶ng phô C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè vµ sù chuÈn bÞ cña häc sinh 2. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ v¨n miªu t¶? 3. Bµi míi: V¨n miªu t¶ gióp ng­êi ®äc, ng­êi nghe h×nh dung ®­îc ®Æc ®iÓm næi bËt cña nh©n vËt. Nh­ng muèn miªu t¶ cho hay, cho tèt cÇn ph¶i chó ý nh÷ng g×, ®ã lµ yÕu tè quan s¸t, t­ëng t­îng so s¸nh vµ nhËn xÐt ®èi t­îng ®­îc t¶, cÇn t¶. H§ cña thÇy H§ cña trß Néi dung bµi häc Yªu cÇu HS ®äc c¶ 3 ®o¹n v¨n miªu t¶? §o¹n 1: §o¹n 2: §o¹n 3: H. Mçi ®o¹n v¨n gióp em h×nh dung nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt g× cña sù vËt vµ phong c¶nh ®­îc miªu t¶ H: Dùa vµo ®©u mµ em biÕt ®iÒu ®ã? H: §Ó viÕt ®­îc nh÷ng ®o¹n v¨n trªn ng­êi viÕt cÇn cã nh÷ng g×? G: Nh÷ng so s¸nh, nhËn xÐt ®éc ®¸o t¹o nªn sù sinh ®éng giµu h×nh t­îng mang l¹i cho ng­êi ®äc nhiÒu thó vÞ H: T×m c©u v¨n sã sù liªn t­ëng vµ so s¸nh? H: §o¹n v¨n ë bµi 3 cña §oµn Giái ®· bÞ l­îc mét sè ch÷, t×m nh÷ng ch÷ bÞ l­îc ®ã? H: Muèn miªu t¶ ph¶i lµm g×? H: T×m trong c¸c VD ®· häc yÕu tè miªu t¶ H: Theo em yÕu tè nµo lµ quan träng nhÊt trong v¨n miªu t¶ Quan s¸t, nhËn xÐt T­ëng t­îng, so s¸nh Quan s¸t, so s¸nh C¶ 4 yÕu tè trªn H: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi häc? Yªu cÇu cña bµi tËp 1 lµ g×? GV h­íng dÉn lµm bµi tËp cho häc sinh? H: T×m nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu ®Æc s¾c lµm næi bËt h×nh ¶nh DÕ MÌn? §äc ®o¹n v¨n SGK Th¶o luËn nhãm - §o¹n 1: DÕ Cho¾t lµ mét chó dÕ èm yÕu, téi nghiÖp, tù ti - §o¹n 2: Quang c¶nh ®Ñp th¬ méng hïng vÜ cña vïng s«ng n­íc Cµ Mau - §o¹n 3: H×nh ¶nh ®Çy søc sèng cña c©y g¹o MX -> dùa vµo nh÷ng tõ ng÷ vµ h×nh d¸ng miªu t¶ -> Ng­êi viÕt cÇn cã NL quan s¸t, t­ëng t­îng, so s¸nh vµ nhËn xÐt - So s¸nh DÕ Cho¾t nh­ 1 g· nghiÖn So s¸nh ®«i c¸nh dÕ cho¾t... -> Tõ l­îc bá: (Çm Çm) nh­ th¸c nh­ng ng­êi b¬i Õch, nh­ hai d·y t­êng thµnh. Lµm cho ®o¹n v¨n mÊt ®i sù sinh ®éng, kh«ng gîi trÝ t­ëng t­îng cho ng­êi ®äc (§äc ghi nhí SGK) VD1: N­íc ®Çy cua c¸ còng tÊp lËp xu«i ng­îc: YÕu tè t­ëng t­îng VD2: Kªnh r¹ch cµng bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn: YÕu tè so s¸nh, quan s¸t VD3: Chî n¨m c¨n... ån µo, tÊp nËp, vÉn lµ quang c¶nh quen thuéc cña mét xãm chî-> YÕu tè nhËn xÐt miªu t¶ Th¶o luËn §¸p ¸n ®óng lµ D V× trong v¨n miªu t¶ c¶ 4 yÕu tè trªn ®Çu quan träng kh«ng thÓ thiÕu §äc ghi nhí SGK Chän tõ ng÷ thÝch hîp vµo c¸c « tõ 1->5 G­¬ng bÇu dôc, cong cong, lÊp lã, cæ kÝnh, xanh um. Ng­êi rung lªn 1 mµu n©u bãng mì...§Çu to vµ næi tõng t¶ng, r¨ng, sîi r©u... I. B