Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 77: Văn bản Sông nước Cà Mau (Đoàn Giỏi)

Ngµy so¹n:17.1.2009. TiÕt 77 V¨n b¶n S«ng n­íc Cµ Mau (§oµn Giái) A.Môc tiªu bµi häc: * KiÕn thøc: Gióp häc sinh: c¶m nhËn ®­íc sù phong phó vµ ®éc ®¸o cña c¶nh thiªn nhiªn s«ng n­íc vïng Cµ Mau. N¾m ®­îc NT miªu t¶ c¶nh s«ng n­íc trong bµi v¨n cña t¸c gi¶. * KÜ n¨ng: TÝch hîp víi tiÕng ViÖt - phÐp so s¸nh, víi TLV - quan s¸t, t­ëng t­îng so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. * T×nh c¶m, th¸i ®é: Yªu mÕn c¶nh s¾c quª h­¬ng. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn:+ So¹n bµi. §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶n ®å VN. ¶nh nhµ v¨n, t¸c phÈm - Häc sinh: So¹n bµi. B¶ng phô ho¹t ®éng nhãm C. C¸c b­íc lªn líp: * æn ®Þnh tæ chøc: ktss. * KiÓm tra bµi cò: 1. Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn lµ g× ? Em suy nghÜ g× vÒ c©u nãi cuèi cïng cña DC ? 2. Tr­íc c¸i chÕt th­¬ng t©m cña DC, DM ®· cã th¸i ®é ntn ? A. Buån rÇu & sî h·i. B.Th­¬ng & ¨n n¨n hèi hËn. C Than thë & buån phiÒn. D NghÜ ngîi & xóc ®éng. ( §¸p ¸n B) * C¸c ho¹t ®éng d¹y häc. H§1.Giíi thiÖu bµi. - GV: ChØ trªn b¶n ®å vÞ trÝ ®Þa lÝ cña Cµ Mau. - §©y lµ vïng ®Êt tËn cïng cña TQ. H«m nay chóng ta sÏ ®Õn víi vïng dÊt ®ã qua v¨n b¶n S«ng. n­íc Cµ Mau. H§2. Bµi míi. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ? t¸c phÈm ? * GV: giíi thiÖu ch©n dung nhµ v¨n §oµn Giái vµ t¸c phÈm ®Êt rõng ph­¬ng Nam. - GV giíi thiÖu c¸ch ®äc: giäng h¨m hë, liÖt kª, giíi thiÖu nhÊn m¹nh c¸c tªn riªng. - GV ®äc mÉu 1 ®o¹n – gäi 2 hs ®äc hÕt ®.trÝch. - GV cho HS t×m hiÓu chó thÝch 3,5,10,11,12,15. ? Em h·y nhËn xÐt vÒ ng«i kÓ vµ so s¸nh víi ng«i kÓ cña bµi tr­íc? ? T¸c dông cña ng«i kÓ? ? H·y nhËn xÐt vÒ bè côc miªu t¶ cña tõng ®o¹n trÝch ? I. §äc vµ t×m hiÓu chung. 1. T¸c gi¶: ( 1925 - 1989) quª ë tØnh TiÒn Giang, viÕt v¨n tõ thêi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. ¤ng th­êng viÕt vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ng­êi Nam Bé. 2. T¸c phÈm: §Êt rõng ph­¬ng Nam (1957) lµ truyÖn dµi næi tiÕng nhÊt cña §oµn Giái - Bµi v¨n S«ng n­íc Cµ Mau trÝch ch­¬ng 18 truyÖn nµy. * Ng«i kÓ thø nhÊt: nh©n vËt bÐ An ®ång thêi lµ ng­êi kÓ chuyÖn, kÓ nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy, tai nghe. Þ T¸c dông : thÊy ®­îc c¶nh quan vïng s«ng n­íc Cµ Mau qua c¸i nh×n vµ c¶m nhËn hån nhiªn, tß mß cña mét ®øa trÎ th«ng minh ham hiÓu biÕt. 3. Bè côc : §o¹n trÝch chia lµm 4 ®o¹n + §o¹n 1: kh¸i qu¸t vÒ c¶nh s«ng n­íc Cµ Mau. + §o¹n 2: C¶nh kªnh r¹ch, s«ng n­íc ®­îc giíi thiÖu tØ mØ, cô thÓ, thÊm ®Ëm mµu s¾c ®Þa ph­¬ng. + §o¹n3: §Æc t¶ c¶nh dßng s«ng N¨m C¨n. + §o¹n 4: C¶nh chî N¨m C¨n. Ho¹t ®éng 3: ii. §äc vµ t×m hiÓu chi tiÕt. ? T¶ c¶nh Cµ Mau qua c¸i nh×n vµ c¶m nhËn cña bÐ An, t¸c gi¶ chó ý ®Õn nh÷ng Ên t­îng g× næi bËt? ? Nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo lµm næi bËt râ mµu s¾c riªng biÖt cña vïng ®Êt Êy ? ? Qua nh÷ng ©m thanh nµo ? ? Em h×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ c¶nh s«ng n­íc Cµ Mau qua Ên t­îng ban ®Çu cña t¸c gi¶ ? 1. C¶nh kh¸i qu¸t: - Mét vïng s«ng ngßi kªnh r¹ch rÊt nhiÒu, bña gi¨ng ch»ng chÞt nh­ m¹ng nhÖn. Þ So s¸nh s¸t hîp. - Mµu s¾c riªng biÖt: Mµu xanh cña trêi n­íc, c©y, l¸ rõng t¹o thµnh mét thÕ giíi xanh, xanh b¸t ng¸ tnh­ng chØ toµn mét mµu xanh kh«ng phong phó, vui m¾t. - ©m thanh r× rµo cña giã, rõng, sãng biÓn ®Òu ru vç triÒn miªn. - C¶m gi¸c lÆng lÏ, buån buån, ®¬n ®iÖu, mßn mái... - H×nh dung: c¶nh s«ng n­íc Cµ Mau cã rÊt nhiÒu kªnh r¹ch, s«ng ngßi, c©y cèi, tÊt c¶ phñ kÝn mét mµu xanh. Mét thiªn nhiªn cßn hoang s¬, ®Çy hÊp dÉn vµ bÝ Èn. ? H·y t×m nh÷ng danh tõ riªng trong ®o¹n v¨n? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®Æt tªn? ? Nh÷ng ®Þa danh ®ã gîi ra ®Æc ®iÓm g× vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng Cµ Mau? ? §o¹n v¨n cã ph¶i hoµn toµn thuéc v¨n miªu t¶ kh«ng? V× sao? ? Dßng s«ng vµ rõng ®­íc N¨m C¨n ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ b»ng nh÷ng chi tiÕt næi bËt nµo? ? Theo em, c¸ch t¶ c¶nh ë ®©y cã g× ®éc ®¸o? T¸c dông cña c¸ch t¶ nµy ? ? §o¹n v¨n t¶ c¶nh s«ng vµ ®­íc N¨m C¨n ®· t¹o nªn mét thiªn nhiªn nh­ thÕ nµo trong t©m t­ëng cña em ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng ®éng tõ cña t¸c gi¶ ë c©u v¨n: "ThuyÒn chóng t«i chÌo tho¾t qua kªnh bä m¾t, ®æ ra con s«ng cöa lín, xu«i vÒ N¨m C¨n". * GV: Cµ Mau kh«ng chØ ®éc ®¸o ë c¶nh thiªn nhiªn s«ng n­íc mµ cßn hÊp dÉn ë c¶nh sinh ho¹t céng ®ång n¬i chî bóa. ? Quang c¶nh chî N¨m C¨n võa quen thuéc, võa l¹ lïng hiÖn lªn qua c¸c chi tiÕt ®iÓn h×nh nµo? ? ë ®o¹n v¨n tr­íc t¸c gi¶ chó ý ®Õn miªu t¶. ë ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ chó ý ®Õn kÓ chuyÖn. ë ®©y bót ph¸p kÓ ®­îc t¸c gi¶ sö dông nh­ thÕ nµo ? ? Qua c¸ch kÓ cña t¸c gi¶, em h×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ chî N¨m C¨n? 2. C¶nh kªnh r¹ch, s«ng ngßi: - Tªn c¸c ®Þa ph­¬ng: Chµ Lµ, C¸i Keo, B¶y H¸p, M¸i GiÇm, Ba khÝa... Þ C¸i tªn d©n d· méc m¹c theo lèi d©n gian. Nh÷ng c¸i tªn rÊt riªng Êy gãp phÇn t¹o nªn mµu s¾c ®Þa ph­¬ng kh«ng thÓ chén lÉn víi c¸c vïng s«ng n­íc kh¸c. - Thiªn nhiªn ë ®©y phong phó ®a d¹ng, hoang s¬; thiªn nhiªn g¾n bã víi cuéc sèng lao ®éng cña con ng­êi. - §o¹n v¨n kh«ng chØ t¶ c¶nh mµ cßn xen kÎ thÓ lo¹i v¨n thuyÕt minh. Giíi thiÖu cô thÓ, chi tiÕt vÒ c¶nh quan, tËp qu¸n, phong tôc mét vïng ®Êt n­íc. 3. T¶ c¶nh dßng s«ng N¨m C¨n: - Dßng s«ng: N­íc Çm Çm ®æ ra biÓn ngµy ®ªm nh­ th¸c; c¸ hµng ®µn ®en tròi nh­ ng­êi b¬i Õch gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng. - Rõng ®­íc: Dùng cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn; c©y ®­íc ngän b»ng t¨m t¾p, líp nµy chång lªn líp kia «m lÊy dßng s«ng, ®¾p tõng bËc mµu xanh.. - T¸c gi¶ t¶ trùc tiÕp b»ng thÞ gi¸c, thÝnh gi¸c. Dïng nhiÒu so s¸nh ÞKhiÕn c¶nh hiÖn lªn cô thÓ, sinh ®éng, ng­êi ®äc dÔ h×nh dung. Þ Thiªn nhiªn mang vÎ ®Ñp hïng vÜ, nªn th¬, trï phó, mét vÎ ®Ñp chØ cã thêi xa x­a. - Mét c©u v¨n dïng tíi 3 ®éng tõ (tho¸t, ®æ, xu«i) chØ c¸c tr¹ng th¸i ho¹t ®éng kh¸c nhau cña con thuyÒn trong nh÷ng kh«ng gian kh¸c nhau. Þ C¸ch dïng tõ nh­ vËy võa tinh tÕ, võa chÝnh x¸c. 4. T¶ c¶nh chî N¨m C¨n: - Quen thuéc: Gièng c¸c chî kÒ bªn vïng Nam Bé, lÒu l¸ n»m c¹nh nhµ tÇng; gç chÊt thµnh ®èng, rÊt nhiÒu thuyÒn trªn bÕn. - L¹ lïng: NhiÒu bÕn, nhiÒu lß than hÇm, gç ®­íc; nhµ bÌ nh­ nh÷ng khu phè næi, nh­ chî næi trªn s«ng; b¸n ®ñ thø, nhiÒu d©n téc - T¸c gi¶ chó träng liÖt kª hµng lo¹t chi tiÕt vÒ chî n¨m C¨n: Nh÷ng nhµ, nh÷ng lÒu, nh÷ng bÕn, nh÷ng lß, nh÷ng ng«i nhµ bÌ, nh÷n ng­êi con g¸i, nh÷n bµ cô... Þ C¶nh t­îng ®«ng vui tÊp nËp, hÊp dÉn. ? Qua ®o¹n trÝch S«ng n­íc Cµ Mau, Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ vïng ®Êt? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t¸c gØa qua v¨n b¶n nµy? ? Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thuËt t¶ c¶nh cña t¸c gi¶ - Thiªn nhiªn phong phó hoang s¬ mµ t­¬i ®Ñp; Sinh ho¹t ®éc ®¸o mµ hÊp dÉn. - T×nh yªu ®Êt n­íc s©u s¾c vµ vèn hiÓu biÕt rÊt phong phó ®· gióp t¸c gi¶ miªu t¶, giíi thiÖu s«ng n­íc Cµ Mau t­êng tËn, hÊp dÉn ®Õn nh­ vËy. - BiÕt quan s¸t, so s¸nh, nhËn xÐt vÒ ®èi t­îng miªu t¶, vã tÝnh cm¶ say mª víi ®èi t­îng ®­îc t¶. * Ghi nhí. Sgk.t23. Ho¹t ®éng 3: iii: LuyÖn tËp: *Cñng cè:GV kh¸i qu¸t l¹i n.dung bµi häc. ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ vïng Cµ Mau qua bµi S«ng n­íc Cµ Mau (Kho¶ng 5 c©u). *. H­íng dÉn häc tËp: - Häc bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - So¹n bµi: Bøc tranh cña em g¸i t«i. - Giê sau häc tiÕng viÖt.