Giáo án Ngữ văn 6 - Trường THCS Nguyễn Trọng Kỷ

24/08/2013 TUẦN 1: Tiết 1: GIỚI THIỆU CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 8 * Mục tiêu: Hs có cái nhìn khái quát về chương trình ngữ văn 8. * Phương pháp: Thuyết minh, diễn giảng. * Thời gian: 25 phút. Cả năm: 35 tuần x 4 tiết/tuần = 140 tiết. Học kì I: 18 tuần x 4 tiết/tuần= 72 tiết. Học kì II: 17 tuần x 4 tiết/tuần= 68 tiết. Theo nguyên tắc đồng tâm chương trình ngữ văn 8 là sự tiếp nối và phát triển các nội dung đã học ở các lớp 6,7. A. Phần văn học: Mở đầu chương trình, các em sẽ tìm hiểu phần truyện kí Việt Nam có các tác phẩm thuộc dòng văn học hiện thực phê phán để hiểu được nỗi cơ cực của người nông dân trước cách mạng tháng 8 và những phẩm chất cao đẹp của họ. Tiếp theo là dòng văn học nước ngoài có những câu truyện cảm động của Anđecxen. Lòng vị tha và sự hi sinh quên mình vì người khác trong tác phẩm của Ôhenri. Tình thầy trò cao đẹp được thể hiện trong tác phẩm của Aimatốp… Phần văn bản nhật dụng đề cập tới những vấn đề: tăng dân số và kế hoạch hóa gia đình, tác hại của bao bì ni lông, tệ nạn thuốc lá… Phần thơ: các em sẽ được học các bài thơ không chỉ có ý nghĩa giáo dục mà còn cho các em thấy thêm những vẻ đẹp khác nhau của những tác phẩm trữ tình có trong thơ yêu nước đầu thế kỷ XX, thơ mới, thơ HCM, thơ Tố Hữu…. Phần văn bản nghị luận trung đại các em sẽ được hiểu thêm về các thể văn khác nhau: Chiếu, Hịch, Cáo, Tấu… B. Phần tiếng việt: Ngoài việc tìm hiểu đặc điểm, công dụng của các kiểu câu: câu ghép, câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu trần thuật, câu cảm thán… các em còn được học một số nội dung có khả năng áp dụng rộng rãi trong giao tiếp hằng ngày hoặc vận dụng vào tập làm văn (viết, nói ) như hội thoại, lựa chọn trật tự tự từ trong câu, trường từ vựng và các biện pháp tu từ như nói quá, nói giảm, nói tránh… C. Phần tập làm văn: Củng cố và nâng cao một số kiến thức về tạo lập văn bản, tiếp tục rèn luyện một số kĩ năng cơ bản: xây dựng bố cục, xây dựng đoạn văn, liên kết đoạn… Các em sẽ được học ba kiểu văn bản: tự sự, thuyết minh, nghị luận. - Thuyết minh là kiểu văn bản mới hết sức thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống. - Tự sự và nghị luận đã được học ở lớp 6,7 song ở chương trình lớp 8 sẽ được nâng cấp trên một vài phương diện đặc biệt là việc kết hợp hai phương thức biểu đạt này với các phương thức biểu đạt khác như miêu tả và biểu cảm.... Nội dung chương trình ngữ văn 8 khá phong phú. Chúc các em một năm học đạt được kết quả tốt. 24/08/2013 ĐỌC THÊM :cẤP ĐỘ khÁI quÁT CỦA nghĩa TỪ nGỮ I. Mục tiêucần đạt: 1)Kiến thức; -HS hiểu được cấp độ khái quát nghĩa của từ và mối quan hệ về cấp độ khái quát nghĩa của từ. 2)Kĩ năng; HS thưc hành so sánh, phân tích các cấp đô khái quát về nghĩa của từ ngữ 3)Thái độ: Thông qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng. II. Tến trình các hoạt động dạy- học: Ổn định: Kiểm tra sĩ số- vở soạn 2) Kiểm tra bài cũ : Phân tích tâm trạng và cảm giác của tác giả trên con đường từ nhà đến trường. Cảm nhận của em về nghệ thuật của tác phẩm. Nêu ý nghĩa văn bản. 3) Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN-HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT *Hoạt động 1: Giới thiệu chủ đề bài học: về các cấp độ khái qu át nghĩa của từ. -Mục tiêu:tạo tâm thế và định hướng chú ý cho Hs. -Phương pháp:thuyết trình *Hoạt động 2:Tìm hiểu khái niệm -Mục tiêu: HS nắm được khái niệm. -Phương pháp:Vấn đáp giải thích,phân tích cắt nghĩa. - Hs quan sát sơ đồ trong SGK ? Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “thú, chim, cá” ? Vì sao? ? Nghĩa của từ “thú” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “voi, hưu”? Vì sao? ? Nghĩa của từ “chim” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “tu hú”? Vì sao? ? Nghĩa của từ “cá” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ “cá rô, cá thú”? Vì sao? ? Nghĩa của từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của từ nào? - GV vẽ sơ đồ vòng tròn để biểu diễn mối quan hệ bao hàm này. *Hoạt động 3:hướng dẫn HS tổng kết 3 điều kết luận: ? Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi nào? ? Khi nào 1 từ ngữ được coi là hẹp? ? So sánh nghĩa từ thú, chim, cá và động vật.Từ thú, chim, cá với voi, hưu, nai, tu hú, cá rô.. -> em có nhận xét gì? - HS đọc ghi nhớ SGK/10 *Hoạt động 4: HD HS làm bài tập -Mục tiêu:HS vận dụng kiến thức vào bài tập. -Phương pháp;Vấn đáp giải thích,thảo luận nhóm BT1: Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ: Y phục Quần Áo Q. đùi Q.dài Áo dài Áo sơ mi BT2: Từ có nghĩa rộng hơn: a) chất đốt b) nghệ thuật c) thức ăn d) nhìn e) đánh BT3: Tìm những từ có nghĩa hẹp hơn: a) Xe cộ: xe hơi, xe buýt, xe đạp, xe lam, xe tải, xe bò, xe ôtô, xe gắn máy. b) Kim lọai: vàng, bạc, đồng, thiết, kẽm, chì, sắt, gang, nhôm. c) Hoa quả: chuối, cam, xoài, nho, nhãn, dừa, mít… d) Người họ hàng: chú, cô, bác, cậu, dì, ông, bà, anh…. đ) Mang: xách, khiêng, vác, gánh, đeo, bưng, bê, đội… I>Tìm hiểu bài: Động vật Chim Cá Thú Voi Tu hú Cá rô Hươu Sáo Cá thu - Động vật: nghĩa rộng. + Thú, chim, cá: nghĩa bao quát + Voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu: nghĩa hẹp. thú chim cá Voi Hươu Tu hú Sáo Hưu Cá rô Cá thu Hưu động vật II. Ghi nhớ: học SGK. III.Luyện tập: BT4: Những từ không phù hợp: a) Thuốc lá b) Thủ quỹ c) Bút điện d) Hoa tai BT5: 3 động từ thuộc 1 phạm vi nghĩa: khóc (nghĩa rộng), nức nở, sụt sùi (nghĩa hẹp) BÀI TẬP: Vết cảm nhận của em về buổi khai trường đầu tiên. - HS viết -> đọc -> nhận xét -> sửa sai. 4). dặn dò: - Bài cũ: học ghi nhớ - làm BT1 -> 5 /10,11. - Bài mới: Soạn bài: Tôi đi học. + Tìm hiểu tác giả tác phẩm. + Phân tích tâm trạng cảm giác của nhân vật tôi trong buổi đầu đến trường. + Nét đặc sắc về nghệ thuật. 25/08/2013 TIẾT 2,3: Tôi ĐI HỌC (THANH TỊNH) I>Mục tiêucần đạt: 1)Kiến thức:HSnắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong truyện ngắn TĐH. -Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự. 2)Kỹ năng:HS biết đọc-hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. _Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự viêc trong cuộc sống của bản thân. 3)Thái độ:Trân trọng kỷ niệm đẹp về buổi tựu trường đầu tiên. II>Chuẩn bị: 1)Giáo viên:-Tìm hiểu kĩ văn bản,chuẩn kiến thưc, soạn bài. -Hướng dẫn HS chuẩn bị bài. 2)Học sinh: Soạn bài theo định hướng của SGKvà sự hướng dẫn củaGV III>Phương pháp ;-Đàm thoại -Bình giảng -Thảo luận nhóm -Nêu vấn đề IV>Tiến trình tổ chức các hoạt động Ổn định: Kiểm tra sĩ số. Kiểm tra baì cũ: Kiểm tra vở soạn Bài mới:Giới thiệu: Trong cuộc đời của chúng ta, có những sự kiện luôn gắn chặt trong tâm trí, mỗi sự kiện gợi nhớ từng thời gian khác nhau.Trong đó kỷ niệm về ngày đầu tiên đến trường luôn gây cho ta cảm xúc bao niềm bâng khuâng, bao rung cảm hồn nhiên trong sáng..Truyện ngắn “Tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh đã ghi lại một cách chân thật và tinh tế những rung cảm ấy. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN-HỌC SINH Nội dung cẦN ĐẠT *Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản -Mục tiêu:HS nắm được tác giả, tác phẩm -phương pháp:Vấn đáp tái hiện. - HS đọc phần chú thích tác giả(SGK/8) - GV bổ sung:Thanh Tịnh, Thạch Lam, Hồ Dzếnh chuyên viết tiểu thuyết tình cảm. *Hoạt động 2:Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản -Mục tiêu:HS nắm đươc giá trị ND-NT. -Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình. - Vì sao “tôi” được coi là nhân vật chính? (được kể nhiều nhất, mọi sự việc được kể từ cảm nhận). - Những gì được kể đã gợi lên trong lòng T kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên? (từ dĩ vãng -> hiện tại…) - Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của T được kể theo trình tự không gian, thời gian tương ứng với các đoạn văn nào? - Tìm những hình ảnh chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của T khi cùng mẹ đến trường. - Khi nghe gọi tên và phải rời bàn tay mẹ cùng các bạn đi vào lớp. - Khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên? - Trong câu “Con đường . . . thấy lạ” cảm giác quen mà lạ của nhân vật T có ý nghĩa gì? (dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của cậu bé ngày đầu đến trường, tự thấy như đã lớn, con đường không còn rộng dài như trước) - Có thể hiểu gì về nhân vật T qua chi tiết ghì thật chặt 2 quyển vở mới trên tay và muốn thử sức mình cầm thước? (có chí học từ đầu) - Trong những cảm nhận mới mẻ trên con đường làng đến trường tác giả đã bộc lộ đức tính gì? (thích học, yêu bạn bè và mái trường) - Cảnh sân trường lưu lại trong tâm trí tác giả có gì nổi bật? - Tìm và phân tích những hình ảnh so sánh và ý nghĩa? - Khi chưa đi học Tôi chỉ thấy “ngôi trường Mỹ Lý cao ráo và sạch sẽ …vẫn vơ”_em hiểu ý nghĩa của hình ảnh so sánh trên? (so sánh lớp học với đình làng nơi cúng tế lẽ thiêng liêng -> diễn tả cảm xúc trang nghiêm của tác giả về mái trường) - Khi tả nghững cậu học trò nhỏ lần đầu tiên đến trường tác giả dùng hình ảnh so sánh? Có ý nghĩa? (đề cao sức hấp dẫn của nhà trường , thể hiện khát vọng cháy bỏng của tác giả) - Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em lần đầu đi học? - Nhận xét về đặc sác nghệ thuật của truyện ngắn này? - Sức cuốc hút của tác phẩm theo em là từ đâu? - thảo luận: trong sự đang xen giữa các phương thức:tự sự, miêu tả, biểu cảm phương thức nào nổi trội để tạo nên sức truyền cảm của truyện ngắn?(biểu cảm, truyện gần với chất thơ có sức truyền cảm đặc biệt, nhẹ dành thấm thía) *Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập: Bài tập: 1, 2 trang 9 sách giáo khoa. BT1: Tổng hợp, khái quát theo trình tự thời gian (kết hợp: biểu cảm + miêu tả + tự sự) BT2: Trình bày có cảm xúc, ấn tựong riêng. I. Tìm hiểu chung: 1) Tác giả: Thanh Tịnh(1911-1988) tên thật Trần Văn Ninh (Trần Thanh Tịnh) sinh ở Huế. 2) Tác phẩm: Thường toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm diệu, trong trẻo. “Tôi đi học” in trong tập Quê mẹ xuất bản năm 1941.Là tác phẩm tiêu biểu cho văn xuôi 30-45. II. Tìm hiểu văn bản: 1) Tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi đầu đi học: - Trên con đường cùng mẹ đến trường: hồi hộp, bỡ ngỡ, lúng túng. - Khi đến trường: e dè, lo sợ vẫn vơ. - Khi vào lớp học: vừa xa lạ vừa thân quen, vừa ngỡ ngàng vừa tự tin. 2) Thái độ, cừ chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học: - Các phụ huynh chuẩn bị chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đầu tiên, trân trọng tham dự buổi lễ và lo lắng hồi hộp cùng con em mình. - Ông đốc là hình ảnh một người thầy, một người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn, bao dung. - Thầy giáo trẻ là một người vui tính, giàu tình thương yêu. à Trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai. Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là một nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành 3) Đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm: - Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường. - Sự kết hợp hài hòa giữa kể, miêu tả với bộc lộ tâm trạng, cảm xúc. -> Truyện ngắn làm toát lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu. - Bản thân tình huống truyện (buổi tựu trường đầu tiên trong đời đã chứa đựng cảm xúc thiết tha, mang bao kỷ niệm mới lạ, “mơn man” của nhân vật “tôi” và cũng là kỷ niệm đẹp của mỗi con người. - Tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và các so sánh giàu sức gợi cảm. 4)Ý nghĩa văn bản: Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi không thể nào quên trong kí ức của nhà văn Thanh Tịnh. III. Tổng kềt: Ghi nhớ (SGK/9) VI. Luyện tập: (SGK) a) Phát biểu cảm nghĩ của em về dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trong “tôi đi học”? -Dòng cảm xúc theo trình tự thời gian được thể hiện dưới sự kết hợp hài hòa giữa trữ tình và miêu tả, kể. b) HS có thể viết bài văn ngắn chuù ý trình bày có cảm xúc các ấn tượng riêng. 4) Dặn dò: Hoc bài- soạn bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản + Thế nào là chủ đề của văn bản. + Tính thống nhất của chủ đề văn bản được thể hiện ntn? 26/08/2013 TIEÁT 4: TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN. I. Mục tiêu cần đạt: 1)Kiến thức: - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản . 2)Kỹ năng: - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình. II. Tiến trình tổ chức các hoạt động: : 1) Ổn định: 2) Kiểm tra: - Khi nào một từ ngữ được coi là nghĩa rộng? Cho VD? - Khi nào một từ ngữ được coi là nghĩa hẹp? Cho VD? 3) Bài mới: : HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT *Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm chủ đề . -Mục tiêu: HS nắm đươc khái niệm. -Phương pháp:Vấn đáp giải thích, phân tích. ? Văn bản “Tôi đi học” kể lại việc gì? ?Sự hồi tưởng ấy được diển ra theo trình tự nào? chủ đề của văn bản tôi đi học là nội dung trả lời những câu hỏi trên? Vậy chủ đề của văn bản là gì? *Hoạt động 2:Tìm hiểu tính thống nhất chủ đề . - Dựa vào đâu em biết văn bản “tôi đi học” nói lên những kỷ niệm tựu trường đầu tiên? (Nhan đề; đại từ “tôi ”,các từ ngữ, câu trong văn bản ). ? Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi “ trong buổi tựu trường đầu tiên? *Hoạt động 3:Tổng kết phần ghi nhớ - Chủ đề của văn bản là gì? - Thế nào là tính thống nhất chủ đề của văn bản? - Tính thống nhất về chủ đề được thể hiện ở phương diện nào của văn bản? - Làm thế nào để có thể viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề? *Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập -Mục tiêu:HS vận dụng kiến thức vào bài tập. -Phương pháp:Vấn đáp ,thảo luận nhóm. BT1: Văn bản “Rừng cọ quê tôi ” +Chủ đề cây cọ -người bạn của người ND sThao. +Trình tự: *Vẻ đẹp của rừng cọ. * Sự gắn bó của cây cọ đối với người dân.sông thao. +Câu thể hiện chủ đề :chẳng có …cuộc sống I. Tìm hiểu bài: 1) Chủ đề của văn bản - Văn bản “Tôi đi học” là những kỷ niệm sâu sắc của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên -> chủ đề. 2) Tính thống nhất về chủ đề của văn bản: - Nhan đề “Tôi đi học” . - Tâm trạng bỡ ngỡ của tác giả diễn ra theo trình tự: +Trên con đường đến trường + Đến sân trường. +vào lớp. Giữa các phần có mối quan hệ mạch lạc. II. Ghi nhớ (SGK/13) III. Luyện tập: BT2:Câu xa đề b,d. BT3:Có ý lạc chủ đề c, g . +Ý (b), (e) chưa tập trung vào chủ đề. Có thể diễn đạt: -Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại thấy náo nức, rộn rã, xốn xang. Cảm thấy con đường thường “đi lại lắm lần” tự nhiên thấy xa lạ nhiều cảnh vật thay đổi. Muốn thử cố gắng mang sách vở như 1 người học trò. Cảm thấy ngôi trường có nhiều biến đổi Cảm thấy thân thương, gần gũi với lớp học với bạn bè. 4). dặn dò: - Bài cũ: học ghi nhớ - làm BT1 ,2,3 /13,14. -Soạn bài mới: TRONG LÒNG MẸ. +Phân tích nhân vật người cô +Phân tích tâm trạng của bé H trong cuộc hội thoại với cô,gặp mẹ 27/08/2013 TUẦN 2 TIẾT 5-6 TRONG LÒNG MẸ (NGUYÊN HỒNG) I. Mục tiêu cần đạt: 1)Kiến thức; HSnắm được khái niệm thể loại hồi ký.Cốt truyện,nhân vật, sự kiện trong doạn trich TLM. -Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khao khát tình cảm ruột thịt của nhân vật bé Hồng. 2)Kỹ năng: HS bước đầu biết đọc - hiểu một văn bản hồi ký. -Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn tự sự để phân tich tác phẩm truyện. 3)Thái độ: Kính yêu mẹ. II..Tiến trình tổ chức các hoạt đông : 1)Ổn định: kiểm tra sĩ số. 2 ).KTBC :- Chủ đề của văn bản là gì? - Tính thống nhất về chủ đề văn bản thể hiện ntn? 3) Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN-HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT *Hoạt động 1: HD tìm hiểu chung. -Mục tiêu:HS nắm đươc tg,tp. thể loại hồi ký. -Phương pháp:Vấn đáp tái hiện. - HS đọc chú thích SGK/18-19. - GV bổ sung: khi viết về thế giới của tầng lớp lao động nghèo ông bộc lộ lòng yêu thương sâu sắc, mãnh liệt, lòng trân trọng những vẻ đẹp đánh quí. - Văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, dạt dào cảm xúc & hết mực chân thành. Đó là văn của 1 trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động đến cực điểm với nỗi đau & niềm hạnh phúc bình dị của con người. *Hoạt động 2: HD đọc văn bản và tìm hiểu chú thích: (nhẹ nhàng, biểu cảm, chú ý giọng đối thoại) *Hoạt động 3: HD tìm hiểu văn bản và tóm truyện. -Muc tiêu:HS nắm được ND,phân tich nhân vật. -Phương pháp:Vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình. - Đoạn trích có thể chia làm mấy phần? Ý chính? - Bé Hồng sống trong hoàn cảnh như thế nào? - Sống với người cô bên họ nội, bà có thái độ đối xử với Hồng ra sao? (nhắc đến mẹ của Hồng bằng thái độ cười cợt mỉa mai) - Vốn nhạy cảm, nặng tình yêu thương và lòng kính mến mẹ, chú bé Hồng đã xử sự như thế nào? (Nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô Hồng cuối đầu không đáp) - Thái độ giữa bà cô và bé Hồng có điều gì khác nhau? Phân tích * Thảo luận nhóm: Qua cuộc đối thoại em hãy nhận xét về nhân vật bà cô và chú bé Hồng, họ là những người như thế nào? - Phân tích đoạn 2: buổi tan trường thoáng thấy bóng 1 người ngồi trên xe kéo giống mẹ, Hồng đã có hành động gì? Vì sao Hồng lại làm như thế? - Nếu người quay lại là người khác thì cái lầm đó không những làm tôi thẹn và còn tủi cực nữa. Giữa thẹn và tủi cực điều nào làm Hồng đau đớn hơn? Vì sao? (Tủi cực dai dẳng đau đớn hơn) - Tác giả đã dùng hình ảnh nào để thể hiện tâm trạng? Ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật?(Nỗi khát khao được gặp mẹ) - Gặp được mẹ Hồng đã có cử chỉ, hành động như thế nào? (oà khóc nức nở) - Hồng đã 2 lần khóc, 1 lần khi cô nhắc về mẹ, và 1 lần gặp mẹ - em hãy so sánh ý nghĩa của những giọt nước mắt ấy? - Nhận xét đặc sắc về nghệ thuật? (Kể, bộc lộ cảm xúc, so sánh gợi cảm) -> Bé Hồng là người như thế nào? *Hoạt động 4: Tổng kết. -Mục tiêu:HS khái quát kiến thức. -Phương pháp;Khái quát hoá. a) HD tìm hiểu chất trữ tình thắm đượm trong đ/trích “TLM”. ? Qua đ/trích “TLM” hãy chứng minh văn Nguyên Hồng giàu chất trử tình? Tình huống & nội dung câu chuyện. Dòng cảm xúc phong phú. Cách thể hiện: kể + bộc lộ cảm xúc, lời văn nhiều khi say mê , hình ảnh so sánh gây ẩn tượng giàu sức gợi cảm. b) Hướng dẫn HS tìm hiểu thế nào là hồi ký? (Là một thể ký,người viết kể những điều mình đã trải qua) c) HD tìm hiểu đúng về nhận định “Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng”? - Viết nhiều về phụ nữ và nhi ñồng. - Tình cảm thương yêu, thái độ nâng niu, trân trọng. I. Tìm hiểu chung: 1) Tác giả: - Nguyên Hồng (1918-1982) quê ở Nam Định nhưng chủ yếu sống ở Hải Phòng. - Là nhà văn của những người lao động cùng khổ, có nhiều sáng tác ở các thể loại: tiểu thuyết ,ký, thơ.. 2) Tác phẩm: - Đoạn trích thuộc chương 4 của tác phẩm Những ngày thơ ấu: là tập hồi ký kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả. - Tác phẩm gồm 9 chương, đăng trên báo năm 1939, in thành sách năm 1940. -Hồi ký: thể văn ghi chép,kể lại những biến cố đã xảy ra trong quá khứ mà tác giả đồng thời là người kể, người tham gia chứng kiến. II. Tìm hiểu văn bản: 1) Nhân vật người cô: - Lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. - Hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ, ruột rà trong xã hội thực dân nửa phong kiến. 2) Nhân vật bé Hồng: Giàu tình cảm, khôn ngoan, rất đáng thương, đáng yêu. Yêu thương mẹ mãnh liệt, kính yêu mẹ, thông cảm với mẹ về những khổ đau, bất hạnh mà mẹ phải chịu đựng, căm giận thói tục cổ hủ phong kiến đã đày đoạ mẹ. 3)Ý nghĩa của văn bản: Tình mẫu tử là mach nguồn tình cảm không bao giờ vơi trong tâm hồn con người III)Tổng kết;. *Nội dung: -Cảnh ngộ đáng thương và nổi buồn cuả nhân vật bé H. -Nổi cô đơn ,niền khát khao tình mẹ của bé H bất chấp sự tàn nhẫn, vô tình của bà cô. -Cảm nhận của bé H về tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng khi gặp mẹ. *Nghệ thuật; -Tạo dựng được mạch truyện, mạch cảm xúc trong đoạn trích tự nhiên chân thực. -Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm. -Khắc hoạ nhân vật bé H với lời nói , hành động ,tâm trạng sinh đông chân thật. III. Ghi nhớ SGK. 4) Củng cố: - Chương này giúp em hiểu được điều gì? - Tóm tắt đoạn trích. 5). dặn dò: Hoc bài- soạn bài: TRƯỜNG TỪ VỰNG +Thế nào là trường từ vựng? Cho vì dụ. +Xem kỹ các trường hơp lưu ý 28/08/2013 TIẾT 7 TRƯỜNG TỪ VỰNG I. Mục tiêu:: 1)Kiến thức: Giúp HS hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường t v 2)Kỹ năng: Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa…giúp cho việc học văn & làm văn. II. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy-học: Ổn định: KT sĩ số Kiểm tra bài cũ: - Đoạn trich Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng ấn tượng của em về hình ảnh nào là sâu sắc nhất?Hãy giái thích? - Vì sao có thể nói Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng? Bài mới:: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN-HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT *Hoạt động 1:Tìm hiểu KN . -Mục tiêu:HS nắm được khái niệm trường từ vựng. -Phương pháp:Vấn đáp,phân tích. - HS đọc đoạn văn của Nguyên Hồng -> nhận xét các từ in đậm : các từ in đậm trong đoạn trích có nét chung nào về nghĩa? (Chỉ bộ phận của cơ thể người). ->Trường từ vựng là gì? (-Lưu ý cho HS:cơ sở để hình thành là đặc điểm chung về nghĩa thì không có trường) ? Tìm TD về 1 vài từ của trường “dụng cụ nấu nướng”? “chỉ số lượng”. *Hoạt động 2: Giúp HS lưu ý một số điều. - Mục tiêu:HS nắm được tính nhiều nghĩa, đ đ ngữ pháp -Phương pháp; phân tích. hoạt động nhóm.. +Điều (a) giúp HS thấy được tính hệ thống của trường. +Điều (b) giúp HS thấy được đặc điểm ngữ pháp của trường. VD: +Điều (c) lưu ý tính phức tạp của vấn đề (do hiện tượng nhiều nghĩa). +Điều (d) lưu ý về mối quan hệ giữa trường từ vựng với các biện pháp tu từ từ vựng. ->Tổng kết 4 điều lưu ý. *Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập. -Mục tiêu;HS vận dụng kiến thức vào bài tập -Phương pháp:Vấn đáp ,thảo luận nhóm. BT1: Đọc văn bản “Trong lòng mẹ” - Nguyên Hồng, tìm các từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt” (thầy, mẹ, em, mợ, cô, cháu,…) BT2: Đặt tên trường từ vựng cho mỗi nhóm: a) Dụng cụ đánh bắt thủy sản b) Dụng cụ để đựng c) Họat động của chân d) Trạng thái tâm lý e) Tính cách g) Dụng cụ để viết BT3: Các từ in đậm thuộc trường từ vựng “thái độ”. BT4: Khứu giác: mũi, thơm, điếc, thính. + Thính giác: tai, nghe, điếc, rõ, thính. BT5: Tìm các trường từ vựng của mỗi từ sau đây: BT6: Tác giả đã chuyển những từ in đậm từ trường “quân sự” sang trường “nông nghiệp”. I. Tìm hiểu bài: 1)Thế nào là trường từ vựng? - Mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng (bộ phận cơ thể người). ->Những từ có nét chung về nghĩa (trường từ vựng). 2)Lưu ý: VD1:->Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. - Một trường từ vựng có thể bao gồm từ khác biệt về từ loại. VD2: -> Do hiện tượng nhiều nghĩa -> 1 từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. VD3:Tưởng, mừng cậu vàng (trường từ vựng “người” -> trường từ vựng “thú vật”) -> chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ (nhân hóa, so sánh, ẩn dụ). II. Ghi nhớ: SGK III.Luỵện tập: 4). dặn dò: - Bài cũ: học ghi nhớ ,làm btập SGK - Bài mới: chuẩn bị bài: BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN +Thế nào là bố cục của văn bản? VB có bố cục mấy phần? +Cách bố trí sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản như thế nào? 29/08/2013 TIẾT 8 BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN I.Mục tiêu: 1) Kiến thức; HS nắm được bố cục của văn bản, đặt biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài. 2) Kỹ năng: Hs biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng & nhận thức của người đọc. II.Tiến trình các hoạt động dạy -học; 1. Ổn định: 2. Kiểm tra: -Trường từ vựng là gì?Cho VD? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN-HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT *Hoạt động 1: HS ôn lại kiến thức bố cục 3 phần của vb . -Mục tiêu;HS nắm được bố cục. -Phương pháp;Vấn đáp , phân tích. - HS đọc văn bản “Người thầy đạo cao, đức trọng”. ? Văn bản trên có thể chia làm mấy phần? Chỉ ra các phần ? Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần trong văn bản trên? ? Phân tích mối quan hệ từng phần trong văn bản trên? Từ việc phân tích trên, hãy cho biết 1 cách khái quát.Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần là gì? Các phần của văn bản quan hệ với nhau ntn? *Hoạt động 2: HD HS cách bố trí sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản. -Mục tiêu:HS nắm được cách sắp xếp phần thân bài. -Phương pháp;Vấn đáp, phân tích,giải thích,thảo luận. ? Phần thân bài của văn bản “tôi đi học” của Thanh Tịnh kể về những sự kiện nào? Các sự kiện được sắp xếp theo thứ tự nào? ? VB “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng chủ yếu trình bày diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng. Hãy chỉ ra những diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng trong phần thân bài? =>(+ Tâm trạng đau đớn, p/uất, căm tức +Cảm giác hạnh phúc, sung sướng cực độ) Thảo luận: ? Khi tả vật, con vật, phong cảnh… em sẽ lần lược miêu tả theo trình tự nào? Hãy kể 1 số trình tự thường dùng. - Phần thân bài của văn bản “Người thầy đạo cao, đức trọng”.nêu các sự việc để thể hiện chủ đề “Người thầy đạo cao, đức trọng”. Hãy cho biết cách sắp xếp các sự việc ấy? =>Từ các BT trên & bằng những hiểu biết của mình, hãy cho biết cách sắp xếp nội dung phần thân b