Giáo án Ngữ văn 6 - Trường THCS Tô Hoàng

Buổi 1 Bài tập I. Trắc nghiệm. 1. Hãy xác định những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn sau: “Mỗi chiếc lá rụng có một tâm tình riêng, một linh hồn riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời thản nhiên, không thương tiếc, không lo sợ vẩn vơ. Có chiếc lịch lá như con chim, bị lảo đảo mấy vòng trên không , rồi gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất...” Nhân hoá và so sánh Nhân hoá và ẩn dụ Nhân hoá và hoán dụ Hoán dụ và ẩn dụ 2. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật trên là: Thấy được cảnh lá rụng. Thấy được vẻ đẹp của những chiếc lá. C. Thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả, đồng thời thấy được linh hồn của cảnh vật. 3. Khổ thơ sau sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? Hãy chép câu thơ có sử dụng biện pháp nghệ thuật đó? a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng. (Nhớ con sông quê hương-Tế Hanh) ....................................................................................................................................................... b) Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh Soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mây Ngọn lửa nhớ ai mà hồng đêm lạnh Sưởi ấm lòng chiến sĩ giữa ngàn cây. ....................................................................................................................................................... II. Trò chơi củng cố kiến thức: 1. Đây là một con vật rất thân thuộc trong mỗt gia đình ( 3 chữ cái ) 2. Hãy đặt một câu có sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá, 1 câu có sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh để nói về con vật đó. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. Tên món ăn loài vật này rất thích ( 5 chữ cái ) 4. Hãy đặt một câu trần thuật đơn nói về món ăn đó. Phân tích cấu tạo của câu vừa đặt. ....................................................................................................................................................... 5. Đây là sở thích của loài vật này ( 8 chữ cái) 6. Đặt một câu trần thuật đơn có từ là giới thiệu sở thích này của chú ta. ....................................................................................................................................................... 7. Chú ta làm việc này rất giỏi ( 8 chữ ) 8. Hãy đặt một câu nói về tác dụng việc làm của chú ta, trong đó có sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá. ....................................................................................................................................................... 9. Đây là từ mô tả tiếng kêu của chú ( 6 chữ ) 10. Từ trên thuộc loại từ gì? ........................................... 11. Tên của một loại đá được ví với một bộ phận của loài vật này ( 6 chữ cái ) III. Tự luận: * Hãy làm một bài thơ 5 chữ ( 4 câu) về chú .... nhà em, trong đó có sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá và so sánh. Sau khi làm xong, hãy nêu tác dụng của những biện pháp nghệ thuật ấy bằng một đoạn văn 5 câu. ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Buổi 2. Cách viết đoạn văn I. Trắc nghiệm: Khoanh tròn vào ý kiến đúng nhất: 1) Phần mở bài của đoạn văn nêu cảm nhận phải: A: Nêu được tên tác giả C: Phân tích cái hay, cái đẹp một cách cụ thể B: Nêu được tên tác phẩm D: Nêu được tác giả, tác phẩm và khái quát cảm xúc 2) Phần thân của đoạn cần: A. Kể lại sự việc C: Tóm tắt sự việc B: Lấy dẫn chứng minh hoạ cho sự việc D: Phân tích chi tiết và biểu lộ cảm xúc bản thân 3) Phần kết đoạn cần: A: Khái quát cảm xúc ở mức cao hơn C: Dừng lại ở phần thân đoạn B: Sử dụng các từ liên kết và nâng cao cảm xúc bản thân. 4) Điền tiếp vào chỗ trống: Trong quá trình viết đoạn, nếu đề bài yêu cầu có sử dụng những từ loại hoặc biện pháp nghệ thuật đã học ta phải:..................................................................................................... II. Sửa lại đoạn văn sau sao cho đúng về phương pháp, cách thức dùng từ và cấu trúc ngữ pháp: Qua văn bản “ Cây tre Việt Nam” đã cho ta thấy được vai trò to lớn của cây tre đối với ...................................................................................................................................................... cuộc sống con người. Tre gắn bó với cuộc sống con người như một lẽ tự nhiên. Bằng biện pháp ....................................................................................................................................................... nghệ thuật nhân hoá. Tác giả đã ví tre chẳng khác nào một người bạn thân, luôn có mặt trong ....................................................................................................................................................... cuộc sống của người Việt Nam bất chấp gian khổ, khó khăn. Lặng thầm cống hiến sức mình. ....................................................................................................................................................... Tre không đòi hỏi thiệt hơn, không tính toán. Ai chẳng biết đến cái cối xay tre tự ngàn đời, ....................................................................................................................................................... chiếc chõng tre hay chiếc quạt nan xua tan cái nóng oi ả trong những buổi trưa hè. Tuổi thơ ....................................................................................................................................................... nơi thôn quê. Cánh diều vút cao cùng tiếng sáo trúc. Những que chuyền. Không chỉ gắn bó ....................................................................................................................................................... với con người trong cuộc sống. Tre còn gắn bó với chúng ta trong những cuộc chiến đấu gian ....................................................................................................................................................... khổ và khốc liệt nhất. Cái chông tre mộc mạc thậm chí thô kệch mà giết được không biết bao ....................................................................................................................................................... nhiêu quân thù... Luỹ làng kiên cố, dày đặc trùm bóng âu yếm lên làng bản xóm thôn. Lại là ....................................................................................................................................................... thành trì vững chắc ngăn cản bước tiến của quân thù. Ta sinh ra có tre, mất đi cũng trên chiếc ....................................................................................................................................................... giường tre thân thuộc. Nếu đời sống của con người Việt Nam không cóloài cây thân thương ấy ...................................................................................................................................................... chắc chắn sẽ thiếu vắng nhiều lắm..... III. Sửa lại những câu văn sau sao cho trôi chảy. Thử ra các đề bài tương ứng với nội dung trên: a) Trong văn bản “ Lòng yêu nước” đã được tác giả thể hiện một cách sâu sắc tình cảm của mình. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ) Thông qua hình ảnh chàng Dế Mèn trong văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” được tác giả nêu ra một bài học rất sâu sắc. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................c) Cảnh sông nước Cà Mau được tác giả thể hiện thật gây được ấn tượng mạnh cho người đọc ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... d) Kiều Phương là một nhân vật trong truyện ngắn “ Bức tranh của em gái tôi” do tác giả Tạ Duy Anh sáng tác mang lại suy nghĩ ấn tượng cho người đọc. ....................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. e) Dượng Hương Thư đã được xuất hiện trong “Vượt thác” tác giả miêu tả rất thành công. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... f) Tiếng nói dân tộc, thứ ngôn ngữ quý báu đó, trong tác phẩm “ buổi học cuối cùng”. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... g) Bác Hồ, vị cha gia kính yêu của dân tộc, người chỉ lối đưa đường, đưa nhân dân thoát khỏi đêm đen nô lệ. ....................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. h) Lượm-một chú bé thật gan dạ, dũng cảm, một chú bé hồn nhiên yêu đời, yêu cách mạng. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................. IV. Hãy tìm 10 câu trần thuật đơn có từ là với nội dung nêu định nghĩa, giới thiệu, miêu tả, đánh giá trong thời gian ngắn nhất. V.Khoanh tròn vào những không phải câu trần thuật đơn có từ là: Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. Chị bảo tôi là em của chị. Tôi là quần áo. VI. Viết một đoạn văn ngắn miêu tả một buổi sáng đẹp trời trong khu phố nhà em, trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn, câu trần thuật đơn có từ là cùng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hoá. Buổi 3 Chữa lỗi sai về chủ ngữ và vị ngữ. Luyện tập viết đoạn văn thông qua quá trình và sắp xếp ý. I. Chữa lỗi sai về chủ ngữ và vị ngữ: Hãy phân tích cấu tạo và cho biết những câu sau sai ở đâu? Sửa lại cho đúng. â)Qua cách xử lí tình huống, thể hiện là người thông minh. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ b) Vào một buổi sáng đẹp trời, khi những giọt sương long lanh còn vương đọng trên ...................................................................................................................................................... cành cây ngọn cỏ và những chú chim non đua nhau hót mừng bình minh. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................c) Cô Hà người đạt giải nhất trong cuộc thi “ cô giáo-mẹ hiền” ...................................................................................................................................................... d)Qua văn bản “ Vượt thác” cho ta thấy dượng Hương Thư là người khoẻ mạnh, yêu lao động. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ e)Hình ảnh Bác Hồ-vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ f) Với việc miệt mài học tập đã giúp em đạt danh hiệu học sinh giỏi. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ II. Hãy biến những câu ghép sau thành câu đơn: Bố tôi đi làm, còn mẹ tôi đi chợ, nấu cơm. ...................................................................................................................................................... Mấy hôm nọ, trời nắng to, tất cả mọi người đều cảm thấy mệt mỏi. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thứơc, trông hai bên bơg, rừng đước dựng cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Trong lớp tôi, Linh Giang học giỏi nhất, còn Thơ lại có giọng đọc tuyệt vời. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... III. Trong những câu sau, đâu là câu miêu tả, đầu là câu tồn tại? Phân tích cấu tạo của chúng? a) Chợ mọc lên ở cạnh nhà tôi. Lom khom dưới núi tiều vài chú Từ xa, xuất hiện một vệt khói đen Từ mái tóc chị, toả ra một mùi hương thơm. e) Cạnh nhà tôi, mọc lên một cái chợ. f) Lác đác bên sông chợ mấy nhà. g) Mây trắng bay nhởn nhơ trên bầu trời. h) Tại khu phố ấy, nghi ngút khói đen. IV. Hãy sắp xếp ý cho hợp lí trong một bài văn “Tả khu vườn trong một buổi sáng đẹp trời” Tôi yêu ngôi nhà nội – một ngôi nhà mái ngói đỏ tươi rộng rãi, thoáng mát.( ) Tôi yêu hơn cả là khu vườn của ông vào những buổi sáng đẹp trời. ( ) Buổi sáng, khi những giọt sương mai còn vương đọng trên những tán lá xanh mướt của cây hồng xiêm, sấu, ổi , ngọc lan... thì chú chim sâu tinh nghịch xây tổ trên cành bưởi đã lích rích chuyền cành, đánh thức cả khu vườn.( ) Tôi rất thích được về quê nội mỗi dịp cuối tuần.( ) Vườn của ông tôi đa dạng lắm. Các loài cây ăn quả và các loại hoa chung sống thật hoà thuận và thanh bình. Chẳng bao giờ chúng tranh giành, cãi cọ nhau.( ) Cô ta nâng niu cái nụ còn chúm chím, ướt đẫm sương mai, lòng đầy kiêu hãnh và thách thức ( ) Chú sơn ca từ vườn nhà ai cũng bay sang góp chuyện khiến cả khu vườn sôi động hẳn lên( ) Anh chích choè có vẻ thích thú trước một buổi sớm mai như vậy nên luôn miệng hót vang.( ) Đứng cạnh chị hoa huệ nghiêm túc là nàng hồng- nữ chúa của các loài hoa đang mải mê chải tóc, soi gương. Hồng kiêu sa rất tự hào về sắc đẹp của mình.( ) Tôi cứ đứng hít hà cái mùi thơm ngọt mát ấy và say sưa ngắm cảnh đẹp của khu vườn của ông nội ( ) Một anh gió tinh nghịch chạy nhảy làm rối tung mái tóc của chị hoa tóc tiên,tiện thể đưa làn hương thơm ngát của những đoá ngọc lan bay khắp khu vườn.( ) Chưa bao giờ tôi thấy cảnh đẹp và bình yên đến thế. Trên trời cao, bé nắng nghịch ngợm nheo nheo đôi mắt, rồi phóng thẳng xuống mặt đất. Chú luồn qua kẽ lá tạo nên những chiếc gương soi nho nhỏ, xinh xinh. ( ) Sương bắt đầu tan, chảy xuống đất như những hạt lưu li trong vắt. ( ) Đàn ong chăm chỉ kéo nhau đi kiếm mồi. ( ) Chúng sà xuống chỗ nàng hồng và say sưa hut mật.( ) Khoảng 10h sáng, vườn ông diễn ra cuộc thi giọng hát hay của các loài chim. Hầu hết các loài đều có mặt.( ) Hồng bị ong châm đau quá, cô ta nhăn nhó kêu toáng lên. giọng chua loét: “ Lũ ong đáng nghét kia! Đi ra chỗ khác kẻo làm hỏng mất bộ áo váy của ta bây giờ” ( ) Lão vẹt già năm nay cũng tham gia. Giọng lão chẳng có gì khá khẩm hơn các năm trước, chỉ có bộ lông là sặc sỡ hơn.( ) Chim oanh mọi năm hát hay là thế, vậy mà hôm nay lại bị khản tiếng. Hát được nửa bài, nó đành rút lui. Ban giám khảo là chim sâu và sáo đen chỉ biết nhìn nhau lắc đầu. ( ) Phần thắng năm nay mọi người đều cho rằng sẽ thuộc về vàng anh. Chú vừa hót lại vừa biểu diễn một điệu múa tuyệt đẹp. Tất cả mọi người, kể cả bác sấu già cũng say sưa ngắm nhìn, lắng nghe. Thỉnh thoảng, lại đồng tình bằng những tràng pháo tay mỗi khi anh gió chạy qua.() Huy chương vàng đã thuộc về hoạ mi. Nó sung sướng nhận giải rồi lại vội vã bay đi. Nghe các loài kháo nhau, nó còn đi luyện giọng ở một câu lạc bộ nào đó để cuối năm còn tham gia thi tiếp( ). Cuộc thi kết thúc, khu vườn trở lại yên tĩnh. Chỉ nghe tiếng lũ ong vo ve và tiếng càu nhàu của nàng hồng....( ) ấy vậy mà mọi người đều nhầm. Hoạ mi tưởng không tham gia, cuối buổi bỗng xuất hiện. Chắc cô nàng trang điểm quá cầu kì nên đến muộn. Cô cất giọng hát, tất cả đều lặng im. Lũ bướm ưa rong chơi cũng hạ cánh trên bông hoa cúc trắng. Ong chăm chỉ là thế cũng dừng tay. Không gian như lắng đọng để thưởng thức tiếng hót diệu kì. Ông nội đứng cạnh tôi từ lúc nào, ông gật gù tán thưởng.( ) Tôi rất thích được về quê nội mỗi dịp cuối tuần.(1) Tôi yêu ngôi nhà nội – một ngôi nhà mái ngói đỏ tươi rộng rãi, thoáng mát.(2) Tôi yêu hơn cả là khu vườn của ông vào những buổi sáng đẹp trời. (3) Vườn của ông tôi đa dạng lắm. Các loài cây ăn quả và các loại hoa chung sống thật hoà thuận và thanh bình. Chẳng bao giờ chúng tranh giành, cãi cọ nhau.( 4) Buổi sáng, khi những giọt sương mai còn vương đọng trên những tán lá xanh mướt của cây hồng xiêm, sấu, ổi , ngọc lan... thì chú chim sâu tinh nghịch xây tổ trên cành bưởi đã lích rích chuyền cành, đánh thức cả khu vườn.(5) Chú sơn ca từ vườn nhà ai cũng bay sang góp chuyện khiến cả khu vườn sôi động hẳn lên(6) Anh chích choè có vẻ thích thú trước một buổi sớm mai như vậy nên luôn miệng hót vang.( 7) Đứng cạnh chị hoa huệ nghiêm túc là nàng hồng- nữ chúa của các loài hoa đang mải mê chải tóc, soi gương. Hồng kiêu sa rất tự hào về sắc đẹp của mình.( 8) Cô ta nâng niu cái nụ còn chúm chím, ướt đẫm sương mai, lòng đầy kiêu hãnh và thách thức.( 9) Một anh gió tinh nghịch chạy nhảy làm rối tung mái tóc của chị hoa tóc tiên,tiện thể đưa làn hương thơm ngát của những đoá ngọc lan bay khắp khu vườn.( 10) Tôi cứ đứng hít hà cái mùi thơm ngọt mát ấy và say sưa ngắm cảnh đẹp của khu vườn của ông nội ( 11) Chưa bao giờ tôi thấy cảnh đẹp và bình yên đến thế. Trên trời cao, bé nắng nghịch ngợm nheo nheo đôi mắt, rồi phóng thẳng xuống mặt đất. Chú luồn qua kẽ lá tạo nên những chiếc gương soi nho nhỏ, xinh xinh. ( 12) Sương bắt đầu tan, chảy xuống đất như những hạt lưu li trong vắt. (13) Đàn ong chăm chỉ kéo nhau đi kiếm mồi. ( 14) Chúng sà xuống chỗ nàng hồng và say sưa hut mật.( 15) Hồng bị ong châm đau quá, cô ta nhăn nhó kêu toáng lên. giọng chua loét: “ Lũ ong đáng nghét kia! Đi ra chỗ khác kẻo làm hỏng mất bộ áo váy của ta bây giờ” (15) Lũ ong cứ mặc kệ, chúng chẳng cần để ý. Sau khi hút hết mật của hoa hồng, chúng bay sang chị cúc, rồi cô ngọc lan...Cúc và ngọc lan chỉ im lặng cam chịu chứ chẳng phản ứng gay gắt như Hồng.(16) Khoảng 10h sáng, vườn ông diễn ra cuộc thi giọng hát hay của các loài chim. Hầu hết các loài đều có mặt.( 17) Lão vẹt già năm nay cũng tham gia. Giọng lão chẳng có gì khá khẩm hơn các năm trước, chỉ có bộ lông là sặc sỡ hơn.(18) Chim oanh mọi năm hát hay là thế, vậy mà hôm nay lại bị khản tiếng. Hát được nửa bài, nó đành rút lui. Ban giám khảo là chim sâu và sáo đen chỉ biết nhìn nhau lắc đầu. (19) Phần thắng năm nay mọi người đều cho rằng sẽ thuộc về vàng anh. Chú vừa hót lại vừa biểu diễn một điệu múa tuyệt đẹp. Tất cả mọi người, kể cả bác sấu già cũng say sưa ngắm nhìn, lắng nghe. Thỉnh thoảng, lại đồng tình bằng những tràng pháo tay mỗi khi anh gió chạy qua. ( 20) ấy vậy mà mọi người đều nhầm. Hoạ mi tưởng không tham gia, cuối buổi bỗng xuất hiện. Chắc cô nàng trang điểm quá cầu kì nên đến muộn. Cô cất giọng hát, tất cả đều lặng im. Lũ bướm ưa rong chơi cũng hạ cánh trên bông hoa cúc trắng. Ong chăm chỉ là thế cũng dừng tay. Không gian như lắng đọng để thưởng thức tiếng hót diệu kì. Ông nội đứng cạnh tôi từ lúc nào, ông gật gù tán thưởng.(21) Huy chương vàng đã thuộc về hoạ mi. Nó sung sướng nhận giải rồi lại vội vã bay đi. Nghe các loài kháo nhau, nó còn đi luyện giọng ở một câu lạc bộ nào đó để cuối năm còn tham gia thi tiếp( 22). Cuộc thi kết thúc, khu vườn trở lại yên tĩnh. Chỉ nghe tiếng lũ ong vo ve và tiếng càu nhàu của nàng hồng....(23) Buổi 4. Chữa đề cương Câu hỏi tham khảo thứ nhất 1.Tóm tắt văn bản“ Bức tranh của em gái tôi”: Kiều Phương