Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 1 đến tuần 15 - Trường THCS Cầu Khởi

Baøi: 1 – Tieát 1 Tuaàn daïy: 1 CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN ( Ñoïc theâm ) 1. Muïc tieâu : 1.1. Kiến thức : - Học sinh biết: Khái niệm thể loại truyền thuyết . - Học sinh hiểu: Quan niệm của người Việt cổ về nòi giống dân tộc qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên, những nét chính về nghệ thuật của truyện 1.2. Kĩ năng : - Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết - Nhận ra những sự việc chính của truyện - Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kì ào tiêu biểu trong truyện 1.3. Thái độ : - Giaùo duïc caùc em loøng töï haøo veà nguoàn goác cao quí cuûa daân toäc vaø tinh thaàn ñoaøn keát daân toäc. 2. Trọng tâm: - Khái niệm truyền thuyết - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm 3. Chuaån bò : 3.1 Giaùo vieân: Tranh Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô. 3.2 Hoïc sinh: Baøi soaïn, saùch vôû … 4. Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän 4.2. Kieåm tra mieäng: - Giaùo vieân kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh. - Höôùng daãn caùc em caùch soaïn baøi, laøm quen vôùi phöông phaùp hoïc taäp moân Ngöõ vaên ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû. 4.3. Baøi môùi : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1: Vaøo baøi Tieát ngöõ vaên hoâm nay, caùc em seõ ñöôïc tìm hieåu moät truyeàn thuyeát vaøo thôøi ñaïi Huøng Vöông giai ñoaïn ñaàu. Töø ñoù caùc em seõ hieåu ñöôïc quan niệm của người Việt cổ về nòi giống dân tộc qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích - Höôùng daãn ñoïc: Khi ñoïc vaên baûn caàn ñoïc vôùi gioïng to, roõ, theå hieän loøng töï haøo veà nguoàn goác cao quí cuûa daân toäc, caàn phaân bieät lôøi keå vôùi lôøi ñoái thoaïi cuûa nhaân vaät. - Giaùo vieân ñoïc maãu moät ñoaïn . - Hoïc sinh luyeän ñoïc tieáp theo. - Nhaän xeùt, uoán naén caùch ñoïc cuûa baïn. - Hoïc sinh ñoïc phaàn chuù thích daáu sao ? Theá naøo laø truyeàn thuyeát ? Truyeàn thuyeát laø loaïi truyeän daân gian keå veà caùc nhaân vaät, söï kieän coù lieân quan ñeán lòch söû thôøi quaù khöù; thöôøng coù yeáu toá töôûng töôïng kyø aûo. Theå hieän thaùi ñoä vaø caùch ñaùnh giaù cuûa nhaân daân ta ñoái vôùi caùc söï kieän vaø nhaân vaät lòch söû ñöôïc keå. Con Rồng cháu Tiên thuộc nhóm các tác phẩm truyền thuyết vào thời đại Hùng Vương giai đoạn đầu - Höôùng daãn hoïc sinh giaûi nghóa moät soá töø: Thaàn noâng, taäp quaùn, Phong Chaâu. Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn. ? Vaên baûn ñöôïc lieân keát bôûi ba ñoaïn. Haõy xaùc ñònh vò trí cuûa ba ñoaïn ? Boá cuïc : Ba ñoaïn - Ñoaïn 1: Töø ñaàu … Long Trang (Hình töôïng cuûa Laïc Long Quaân vaø Aâu Cô) - Ñoaïn 2: Ít laâu sau … chia tay nhau leân ñöôøng (Vieäc sinh con vaø chia con cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô) - Ñoaïn 3: Phaàn coøn laïi (Giaûi thích nguoàn goác cao quí cuûa daân toäc Vieät Nam) ? Nhaân vaät chính trong truyeän laø ai ? - Nhaân vaät chính trong truyeän laø Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô. ? Trong trí töôûng töôïng cuûa ngöôøi xöa Laïc Long Quaân hieän leân qua nhöõng chi tieát naøo? - Laïc Long Quaân thuoäc noøi roàng, con trai thaàn Long Nöõ, thaàn mình roàng, thöôøng ôû döôùi nöôùc, söùc khoûe voâ ñòch, coù nhieàu pheùp laï. ? Thaàn ñaõ laøm gì ñeå ñem laïi cuoäc soáng bình yeân cho ngöôøi daân? - Thaàn giuùp daân dieät tröø Ngö Tinh, Hoà Tinh, Moäc Tinh. Thaàn coøn daïy daân caùch troàng troït chaên nuoâi vaø caùch aên ôû. ? Töø caùc chi tieát treân, em coù nhaän xeùt gì veà nhaân vaät naøy? ? AÂu Cô hieän leân vôùi nhöõng ñaëc ñieåm ñaùng quí naøo? - Con Thaàn Noâng, xinh ñeïp tuyeät traàn, yeâu thieân nhieân caây coû. ? AÂu Cô mang veû ñeïp cuûa ai? ? Vieäc keát duyeân cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô coù kyø laï khoâng? Vì sao? - Vieäc keát duyeân cuûa hai ngöôøi thaät kyø laï. Vì caû hai ñeàu laø thaàn linh, laïi soáng ôû hai mieàn khaùc nhau, coù tính tình vaø taäp quaùn cuõng khaùc nhau. ? Vieäc sinh con cuûa AÂu Cô coù ñieàu gì kyø laï? - AÂu Cô sinh ra boïc traêm tröùng, nôû ra traêm ngöôøi con hoàng haøo, khoûe maïnh, ñaøn con khoâng caàn buù môùm vaãn lôùn nhanh nhö thoåi. ? Töø chi tieát naøy, em hieåu nghóa của töø “ñoàng baøo” maø Baùc Hoà duøng ñeå goïi nhaân daân ta laø gì ? - “Ñoàng baøo” laø cuøng chung moät baøo thai. Moïi ngöôøi daân treân ñaát nöôùc Vieät Nam ñeàu ra ñôøi chung moät baøo thai cuûa meï AÂu Cô, ñeàu coù chung nguoàn goác, chung moät gia ñình, ñeàu laø anh em moät nhaø. ? Vaäy yù nghóa cuûa vieäc keát duyeân vaø sinh con cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô laø gì ? ? Vì sao Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô phaûi chia con ? - Vì hai ngöôøi soáng ôû hai mieàn khaùc nhau, tính tình, taäp quaùn cuõng khaùc nhau khoâng theå aên ôû moät nôi laâu daøi ñöôïc. ? Hoï chia con nhö theá naøo ? - Naêm möôi con theo meï leân nuùi, naêm möôi con theo cha xuoáng bieån. ? Vì sao hoï laïi chia con thaønh hai höôùng nhö theá? - Vì nuùi laø queâ meï, bieån laø queâ cha. Caùc con ôû hai beân noäi, ngoaïi nhö theá laø caân baèng. ? Vieäc chia con cuûa hoï coù yù nghóa nhö theá naøo? - Vieäc chia con cuûa hoï cho thaáy nhaân daân ta töø mieàn ngöôïc ñeán mieàn xuoâi ñeàu laø anh em moät nhaø. Vì vaäy phaûi bieát ñoaøn keát, thoáng nhaát daân toäc. ? Truyeän keå raèng caùc con cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô noái nhau laøm vua ôû ñaát Phong Chaâu. Ñaët teân nöôùc laø Vaên Lang, laáy hieäu laø Huøng Vöông khoâng heà thay ñoåi. Theo em, söï vieäc ñoù coù yù nghóa gì? - Daân toäc ta coù nguoàn goác töø laâu ñôøi, traûi qua caùc trieàu ñaïi Huøng Vöông, Phong Chaâu laø ñaát toå. Daân toäc ta coù truyeàn thoáng ñoaøn keát, thoáng nhaát vaø beàn vöõng. Chốt ý: - Nội dung : câu chuyện giải thích, ngợi ca nguồn gốc cao quý của dân tộc qua các chi tiết kể về sự xuất thân và hình dáng đặc biệt của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Sự sinh nở đặc biệt và quan niệm người Việt có chung một nguồn gốc tổ tiên Ngợi ca công lao của Lạc Long Quân và Âu Cơ: mở mang bờ cỏi (lên rừng xuống biển) giúp dân diệt trừ yêu quái, dạy dân cách trồng trọt chăn nuôi, phong tục nghi lễ. - Nghệ thuật : Sử dụng các yếu tố tưởng tượng kỳ ảo về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ, về việc sinh nở của Âu Cơ Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng vấp thần linh - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn luyeän taäp - Hoïc sinh keå dieãn caûm truyeän “Con Roàng chaùu Tieân” - Lôùp nhaän xeùt, boå sung - Giaùo vieân nhaän xeùt, tuyeân döông nhöõng em keå hay, ñoäng vieân khuyeán khích nhöõng em keå chöa hay I. Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích : 1/ Ñoïc : 2/ Chuù thích : a. Khaùi nieäm truyeàn thuyeát: SGK b. Giaûi nghóa töø : SGK / 7,8 II. Ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn: 1/ Hình töôïng cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô: Laïc Long Quaân : - Thuoäc noøi roàng - Söùc khoûe voâ ñòch - Coù nhieàu pheùp laï ® Mang veõ ñeïp cao quí cuûa baäc anh huøng. b. AÂu Cô : - Xinh ñeïp tuyeät traàn - Yeâu thieân nhieân caây coû ® Mang veõ ñeïp cuûa moät nöõ thaàn. 2/ Vieäc keát duyeân vaø sinh con cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô : - Giaûi thích nguoàn goác cao quí cuûa daân toäc. - Theå hieän loøng töï haøo daân toäc. - Giaoù duïc tinh thaàn ñoaøn keát daân toäc 3/ Vieäc chia con cuûa Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô : - Naêm möôi con theo meï leân nuùi, naêm möôi con theo cha xuoáng bieån. ® Theå hieän yù nguyeän ñoaøn keát, thoáng nhaát daân toäc. 4. YÙ nghĩa truyện : Truyện kể về nguồn gốc dân tộc ta là con Rồng cháu Tiên. Qua đó ngợi ca nguồn gốc cao quý của dân tộc và thể hiện ý nguyện đoàn kết gắn bó của dân tộc ta. * Ghi nhôù: SGK/8 III. Luyeän taäp : Keå dieãn caûm truyeän “Con Roàng chaùu Tieân” 4.4 Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá: Caâu 1: Caâu chuyeän “ Con Roàng chaùu Tieân” nhaèm giaûi thích ñieàu gì ? Ñaùp aùn: Truyeàn thuyeát Con Roàng chaùu Tieân giaûi thích nguoàn goác cao quí cuûa daân toäc ta laø con Roàng chaùu Tieân Caâu 2: Qua caâu chuyeän, ngöôøi xöa muoán göûi gaém ñieàu gì? Ñaùp aùn: Qua đó ngợi ca nguồn gốc cao quý của dân tộc và thể hiện ý nguyện đoàn kết gắn bó của dân tộc ta. Caâu 3: YÙ nghóa noåi baät nhaát cuûa hình töôïng “caùi boïc traêm tröùng” laø gì ? A. Giaæ thích söï ra ñôøi cuûa caùc daân toäc Vieät Nam . B. Ca ngôïi söï hình thaønh nhaø nöôùc Vaên Lang . C. Tình yeâu ñaát nöôùc vaø loøng töï haøo daân toäc. D. Moïi ngöôøi, moïi daân toäc Vieät Nam phaûi thöông yeâu nhau nhö anh em moät nhaø 4.5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc: - Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát naøy: + Hoïc thuoäc noäi dung baøi, khaùi nieäm truyeàn thuyeát + Luyeän ñoïc laïi vaên baûn nhớ một số chi tiết, sự việc chính của truyện, taäp keå laïi caâu chuyeän. + Ñoïc phaàn ñoïc theâm ôû nhaø. + Tìm ñoïc nhöõng caâu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt - Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát sau: Chuaån bò baøi : Baùnh chöng baùnh giaày + Luyeän ñoïc vaên baûn vaø phaàn chuù thích. + Tìm hieåu noäi dung, yù nghóa vaø moät soá chi tieát ngheä thuaät tieâu bieåu trong vaên baûn. V. Ruùt kinh nghieäm : ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Baøi 1- Tieát 2 Tuaàn 1 BAÙNH CHÖNG, BAÙNH GIAÀY ( Höôùng daãn ñoïc theâm ) 1. Muïc tieâu : 1.1. Kiến thức : - Hoïc sinh bieát: Naém ñöôïc noäi dung yù nghóa cuûa truyeän “Baùnh chöng, baùnh giaày”: Nhaân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết. Nắm được cốt lõi lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kỳ Hùng Vương - Hoïc sinh hieåu: Cách giải thích của người Việt cổ về phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông – một nét đẹp văn hóa của người Việt 1.2. Kỹ năng : - Reøn kyõ naêng ñoïc vaø keå dieãn caûm caâu chuyeän. Bieát töï ghi noäi dung baøi hoïc theo höôùng daãn cuûa giaùo vieân. - Bieát tìm nhöõng chi tieát töôûng töôïng kyø aûo cuûa truyeän. Nhận ra được những sự việc chính của truyện 1.3. Thái độ : Giaoù duïc yù thöùc ñeà cao ngöôøi lao ñoäng, ñeà cao haït gaïo vaø vieäc thôø cuùng toå tieân. 2. Troïng taâm: - Nhaân vật , sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết, cốt lõi lịch sử thời kỳ dựng nước của dân tộc ta trong tác phẩm - Nhận ra được những sự việc chính của truyện 3. Chuaån bò : 3.1. Giaoù vieân: Tranh 3.2. Hoïc sinh : Baøi soaïn, saùch vôû … 4. Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän: 4.2. Kieåm tra mieäng: - Theá naøo laø truyeàn thuyeát ? ( 4 ñ ) - Truyeàn thuyeát Con Roàng chaùu Tieân coù yù nghóa gì ?( 4 ñ ) - Haõy neâu yù nghóa truyeän Baùnh chöng, baùnh giaày? ( 2 ñ ) Truyeàn thuyeát laø loaïi truyeän daân gian keå veà caùc nhaân vaät, söï kieän coù lieân quan ñeán lòch söû thôøi quaù khöù; thöôøng coù yeáu toá töôûng töôïng kyø aûo. Theå hieän thaùi ñoä vaø caùch ñaùnh giaù cuûa nhaân daân ta ñoái vôùi caùc söï kieän vaø nhaân vaät lòch söû ñöôïc keå. - Truyeàn thuyeát Con Roàng chaùu Tieân coù yù nghóa: Giaæ thích nguoàn goác thieâng lieâng cao quí cuûa daân toäc. Qua ñoù theå hieän loøng töï haøo vaø giaùo duïc tinh thaàn ñoaøn keát daân toäc. - Giaiû thích nguoàn goác baùnh chöng, baùnh giaày vaø phong tuïc laøm baùnh chöng baùnh giaày ngaøy teát cuûa nhaân daân ta - Ñeà cao ngheà noâng, ñeà cao ngöôøi lao ñoäng - Theå hieän söï toân kính trôøi ñaát, toå tieân cuûa nhaân daân ta 4.3. Baøi môùi : HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1: Vaøo baøi Tiết học này các em sẽ được tìm hiểu một câu chuyện truyền thuyết thuộc nhóm các tác phẩm truyền thuyết về thời đại Hùng Vương dựng nước Đó là truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích - Höôùng daãn ñoïc: Caàn ñoïc vôùi gioïng to roõ,töï nhieân, caàn phaân bieät giöõa lôøi keå vaø lôøi nhaân vaät, neân cao gioïng ôû lôøi vua Huøng phaùn. - Giaùo vieân ñoïc maãu. - Hoïc sinh luyeän ñoïc tieáp theo. - Nhaän xeùt, söûa chöõa. - Höôùng daãn giaûi nghóa moät soá töø: Toå tieân, sôn haøo haûi vò, … Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn - Hoïc sinh ñoïc laïi ñoaïn: Töø ñaàu … chöùng giaùm. ? Vua Huøng choïn ngöôøi noái ngoâi trong hoaøn caûnh nhö theá naøo? Hoaøn caûnh nhaø vua choïn ngöôøi noái ngoâi: Nhaø vua ñaõ giaø yeáu, vua coù hai möôi ngöôøi con trai, giaëc ngoaøi ñaõ yeân. ? YÙ ñònh cuûa nhaø vua seõ choïn ngöôøi noái ngoâi ra sao? Ngöôøi noái ngoâi vua khoâng nhaát thieát phaûi laø con tröôûng nhöng phaûi laø ngöôøi coù taøi ñöùc nhaát laø phaûi noái ñöôïc chí vua ( ñaùnh ñuoåi giaëc ngoaïi xaâm, giöõ gì ñaát nöôùc lo cho daân coù moät cuoäc soáng no aám) ? Nhaø vua ñöa ra hình thöùc ñeå choïn ngöôøi noái ngoâi nhö theá naøo? Vua ñaët ra cuoäc thi thoá taøi naêng xem ai laøm vöøa yù vua nhaát seõ ñöôïc truyeàn ngoâi. Nhöng yù vua cha theá naøo, khoâng ai bieát ñöôïc. Vì vaäy hình thöùc nhaø vua ñöa ra gioáng nhö moät caâu ñoá, buoäc caùc hoaøng töû phaûi tìm lôøi giaûi ñaùp. ? Qua sự việc trên, em có nhận xét gì về vua Hùng ? ? Nhaân vaät chính trong truyeän laø ai? - Nhaân vaät chính trong truyeän laø Lang Lieâu. - Hoïc sinh ñoïc ñoaïn: Ngöôøi buoàn nhaát laø … taàm thöôøng quaù. ? Haõy tìm nhöõng chi tieát keå veà Lang Lieâu? - Trong caùc con vua, Lang Lieâu laø ngöôøi thieät thoøi nhaát. Meï chaøng tröôùc kai bò vua cha gheû laïnh, oám roài cheát. Töø khi lôùn leân, chaøng ra ôû rieâng chæ chaêm lo vieäc ñoàng aùng, troàng luùa, troàng khoai. ? Lang lieâu naèm moäng thaáy ñieàu gì? - Lang lieâu naèm moäng thaáy thaàn ñeán baûo: Haõy laáy gaïo laøm baùnh maø leã tieân vöông. ? Lang Lieâu ñaõ thöïc hieän lôøi thaàn daïy baûo nhö theá naøo? - Chaøng choïn thöù gaïo neáp thôm löøng traéng tinh, ñem vo saïch, laáy ñaäu xanh thòch lôïn laøm nhaân, duøng laù dong trong vöôøn goùi thaønh hình vuoâng. Cuõng thöù gaïo neáp aáy, chaøng ñoà leân, giaõ nhuyeãn, naën thaønh hình troøn. ? Theo em, taïi sao thaàn laïi giuùp Lang Lieâu? - Vì chaøng laø ngöôøi lao ñoäng chaân chính. Ñieàu quan troïng ôû ñaây chaøng laø ngöôøi duy nhaát hieåu ñöôïc yù thaàn “Trong trôøi ñaát khoâng gì quí baèng luùa gaïo” .Vì ñoù laø keát quaû cuûa bao gioït moà hoâi, bao coâng söùc lao ñoäng. ? Ñeán ngaøy leã tieân vöông, vua ñaõ coù nhaän xeùt nhö theá naøo veà choàng baùnh cuûa Lang Lieâu ? - Baùnh hình troøn laø töôïng Trôøi. Baùnh hình vuoâng laø töôïng Ñaát caùc thöù thòt môõ, ñaäu xanh, laù dong laø töôïng caàm thuù, caây coû muoân loaøi. Laù boïc ngoaøi, mó vò ñeå trong laø nguï yù ñuøm boïc nhau . ? Hai thöù baùnh ñoù ñöôïc nhaø vua ñaët teân laø gì ? - Baùnh hình troøn laø baùnh giaày, baùnh hình vuoâng laø baùnh chöng. ? Töø ñoù haõy nhaän xeùt Lang Lieâu laø ngöôøi nhö theá naøo? ? Vì sao hai thöù baùnh cuûa Lang Lieâu ñöôïc choïn ñeå teá Tieân vöông, trôøi ñaát? - Baùnh giaày töôïng tröng cho trôøi, baùnh chöng töôïng tröng cho ñaát. Hai thöù baùnh coøn coù yù nghóa thöcï teá laø quí troïng ngheà noâng, theå hieän taøi ñöùc cuûa ngöôøi noái ngoâi vua. ? Haõy neâu yù nghóa cuûa truyeän baùnh chöng baùnh giaày ? - Giaæ thích nguoàn goác baùnh chöng, baùnh giaày vaø phong tuïc laøm baùnh chöng, baùnh giaày ngaøy teát cuûa nhaân daân ta. Vöøa ñeà cao ngheà noâng, ñeà cao ngöôøi lao ñoäng ñoàng thôøi theå hieän söï toân kính trôøi ñaát, toå tieân cuûa nhaân daân ta. Những thành tựu văn minh nông nghiệp buổi đầu dựng nước cùng với sản phẩm lúa gạo là những phong tục và quan niệm đề cao lao động đã hình thành nét đẹp trong đời sống văn hóa của người Việt Truyện có sử dụng những chi tiết tưởng tượng kỳ ảo để kể về việc Lang Liêu được thần mách bảo - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn luyeän taäp Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1 /SGK Thaûo luaän nhoùm . I. Ñoïc vaø tìm hieåu chuù thích: 1/ Ñoïc: 2/ Chuù thích: SGK II. Ñoïc vaø tìm hieåu vaên baûn: 1/ Vua Huøng choïn ngöôøi noái ngoâi: - Hoaøn caûnh: Nhaø vua ñaõ giaø yeáu giaëc ngoaøi ñaõ yeân, vua coù hai möôi ngöôøi con trai. - YÙ ñònh: Ngöôøi noái ngoâi vua phaûi noái ñöôïc chí vua. - Hình thöùc: Ñöa ra caâu ñoá. ® Vua Huøng laø người chú trọng tài năng, không coi trọng thứ bậc con trưởng và con thứ, thể hiện sự sáng suốt và tinh thần bình đẳng. 2/ Nhaân vaät Lang Lieâu: ® Chaøng laø ngöôøi sieâng naêng lao ñoäng, thoâng minh, coù taøi, coù ñöùc, gaàn guõi vôùi nhaân daân lao ñoäng. 3/ YÙ nghóa vaên baûn : - Giaiû thích nguoàn goác baùnh chöng, baùnh giaày vaø phong tuïc laøm baùnh chöng baùnh giaày ngaøy teát cuûa nhaân daân ta - Ñeà cao ngheà noâng, ñeà cao ngöôøi lao ñoäng - Theå hieän söï toân kính trôøi ñaát, toå tieân cuûa nhaân daân ta - Suy toân tài năng, phẩm chất con người trong việc xây dựng đất nước * Ghi nhôù : SGK III. Luyeän taäp : 1/ YÙ nghóa phong tuïc laøm baùnh chöng, baùnh giaày ngaøy teát laø theå hieän söï toân kính trôøi ñaát, toå tieân cuûa nhaân daân ta. 4.4. Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá: Caâu hoûi 1: Nhaân vaät chính trong truyeän laø ai ? Chaøng laø ngöôøi nhö theá naøo ? Ñaùp aùn: Nhaân vaät chính trong truyeän laø Lang Lieâu. Chaøng laø ngöôøi sieâng naêng lao ñoäng, thoâng minh, coù taøi, coù ñöùc, gaàn guõi vôùi nhaân daân lao ñoäng. Caâu hoûi 2: Haõy neâu yù nghóa cuûa truyeän “Baùnh chöng baùnh giaày” Ñaùp aùn: Giaiû thích nguoàn goác baùnh chöng, baùnh giaày vaø phong tuïc laøm baùnh chöng baùnh giaày ngaøy teát cuûa nhaân daân ta Ñeà cao ngheà noâng, ñeà cao ngöôøi lao ñoäng Theå hieän söï toân kính trôøi ñaát, toå tieân cuûa nhaân daân ta Suy toân tài năng, phẩm chất con người trong việc xây dựng đất nước 4.5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hocï: - Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát naøy: + Luyeän ñoïc laïi vaên baûn, nhớ những sự việc chính của truyện, taäp keå laïi caâu chuyeän. + Tìm những chi tiết có bóng dáng lịch sử cha ông ta trong truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy + Hoïc thuoäc baøi. - Ñoái vôùi baøi hoïc ôû tieát sau: Chuaån bò baøi: Töø vaø caáu taïo cuûa töø tieáng Vieät. + Tìm hieåu veà töø vaø caáu taïo cuûa töø + Phaân bieät caùc kieåu caáu taïo töø: töø ñôn töø phöùc ( töø gheùp, töø laùy ) 5 . Ruùt kinh nghieäm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Baøi 1- Tieát 3 Tuaàn daïy: 1 TÖØ VAØ CAÁU TAÏO CUÛA TÖØ TIEÁNG VIEÄT 1. Muïc tieâu : 1.1 Kieán thöùc: - Hoïc sinh bieát: Naém ñöôïc khaùi nieäm cuûa töø, töø ñôn, töø phöùc. Caùc loaïi töø phöùc - Hoïc sinh hieåu ñöôïc caùc loaïi caáu taïo töø 1.2. Kyõ naêng: - Nhaän bieát söï khaùc nhau giöõa töø vaø tieáng, phaân bieät ñöôïc töø ñôn, töø phöùc, töø gheùp vaø töø laùy. - Bieát ñaët caâu coù duøng töø gheùp vaø töø laùy. 1.3. Thaùi ñoä: Giaoù duïc hoïc sinh bieát yeâu quí tieáng Vieät vaø coù yù thöùc hoïc taäp toát moân tieáng Vieät. Ra quyeát ñònh löïa choïn caùch söû duïng töø Tieáng Vieät trong thöïc tieãn giao tieáp 2. Troïng taâm: - Khaùi nieäm cuûa töø, töø ñôn, töø phöùc. Caùc loaïi töø phöùc - Phaân bieät ñöôïc töø vaø tieáng, töø ñôn, töø phöùc 3. Chuaån bò : 3.1. Giaoù vieân: Baûng phuï. 3.2.Hoïc sinh: Baøi soaïn, duïng cuï hoïc taäp. 4. Tieán trình : 4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän: 4.2. Kieåm tra mieäng: Giaoù vieân kieåm tra vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh, höôùng daãn hoïc sinh caùch soaïn baøi vaø chuaån bò baøi ôû nhaø. 4.3. Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Töø Tieáng Vieät goàm coù nhieàu loaïi. Ñoù laø nhöõng loaïi naøo? Caùch ñeå chuùng ta phaân bieät caùc loaïi töø trong tieáng Vieät nhö theá naøo? Baøi hoïc hoâm nay caùc em seõ tìm hieåu ñieàu ñoù. Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn tìm hieåu töø laø gì . - Giaoù vieân goïi hoïc sinh ñoïc ví duï ôû baûng phuï. ? Caâu vaên treân coù maáy töø ? bao nhieâu tieáng ? - Caâu vaên treân coù chín töø, möôøi hai tieáng ? Haõy laäp danh saùch caùc tieángvaø caùc töø coù ôû caâu treân ? Hoïc sinh leân baûng ñieàn : Tieáng Töø Thaàn, daïy, daân, caùch, troàng, troït, chaên, nuoâi, vaø, caùch, aên, ôû. Thaàn, daïy, daân, caùch, troàng troït, chaên nuoâi, vaø, caùch, aên ôû . ? Haõy so saùnh caùc ñôn vò ñöôïc goïi laø tieáng vaø töø coù gì khaùc nhau ? cho ví duï. - Tieáng laø ñôn vò ñeå taïo neân töø . - Töø laø ñôn vò ngoân ngöõ nhoû nhaát duøng ñeå ñaët caâu . Ví duï : - Tieáng : meï, cha, xe, vieát, baøn, gheá, baïn,… - Töø : quaàn aùo, ñöôøng xaù, xe coä, caûi xanh, … ? Khi naøo moät tieáng ñöôïc xem laø moät töø ? - Moät tieáng ñöôïc xem laø moät töø khi tieáng ñoù coù nghóa. Ví duï : meï, xe, nhaø, tre, gheá… - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn tìm hieåu veà töø ñôn vaø töø phöùc - Hoïc sinh ñoïc ví duï 1 muïc II . ? Haõy tìm nhöõng töø coù moät tieáng vaø töø coù hai tieáng ôû ví duï treân . - Töø moät tieáng: töø, ñaáy, nöôùc, ta, chaêm, ngheà, vaø, coù, tuïc, ngaøy, teát, laøm. - Töø hai tieáng : troàng troït, chaên nuoâi, baùnh chöng, baùnh giaày. ? Nhöõng töø coù moät tieáng goïi laø gì ? Töø coù hai tieáng goïi laø gì ? - Töø coù moät tieáng goïi laø töø ñôn . Töø coù hai tieáng goïi laø töø phöùc. ? Trong nhöõng töø phöùc treân, töø naøo coù tieáng gioáng nhau veà aâm, vaàn? Nhöõng töø ñoù goïi laø gì ? - Töø “troàng troït” gioáng nhau ôû aâm ñaàu neân goïi laø töø laùy . - Caùc töø “ chaên nuoâi, baùnh chöng, baùnh giaày” thì giöõa caùc tieáng coù quan heä veà nghóa neân goïi laø töø gheùp . ? Haõy ñieàn caùc töø treân vaøo baûng phaân loaïi . - Hoïc sinh leân baûng ñieàn Kieåu caáu taïo töø Ví duï Töø ñôn Töø, ñaáy, nöôùc, ta, chaêm, ngheà, vaø, coù, tuïc, ngaøy, teát, laøm. Töø phöùc Töø gheùp Chaên nuoâi, baùnh chöng,baùnh giaày. Töø laùy Troàng troït . ? Döïa vaøo baûng phaân loaïi, haõy nhaän xeùt töø tieáng Vieät goàm coù maáy loaïi ? Töø tieáng Vieät goàm coù hai loaïi : töø ñôn vaø töø phöùc ? Theá naøo laø töø ñôn vaø töø phöùc ? - Töø ñôn: goàm moät tieáng coù nghóa . - Töø phöùc: goàm hai tieáng trôû leân . ? Töø phöùc goàm coù maáy loaïi ? - Töø phöùc goàm coù hai loaïi: töø gheùp vaø töø laùy . ? Caáu taïo cuûa töø gheùp vaø töø laùy coù gì gioáng vaø khaùc nhau ? - So saùnh caáu taïo töø gheùp vaø töø laùy : + Gioáng nhau: coù caáu taïo töø hai tieáng trôû leân + Khaùc nhau : Töø laùy : Giöõa caùc tieáng coù quan heä veà aâm. Ví duï: Khanh khaùch, ha haû, leânh kheânh, khuùc khích … Töø gheùp : Giöõa caùc tieáng coù quan heä veà nghóa . Ví duï: caûi xanh, xe ñaïp, baùnh chöng - Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn luyeän taäp - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 1/ SGK Neâu yeâu caàu cuûa baøi taäp. -Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 2/SGK - Chia nhoùm thi ñua chôi tieáp söùc xem nhoùm naøo tìm ñöôïc nhanh hôn Nhoùm 1: Theo giôùi tính ( nam, nöõ) Nhoùm 2 : Theo baäc (treân, döôùi) - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 3 . Thaûo luaän nhoùm - Hoïc sinh ñoïc baøi taäp 5/SGK Thi tìm nhanh caùc töø laùy . I . Töø laø gì ? 1. Caâu vaên : - 9 töø - 12 tieáng 2. So saùnh töø vaø tieáng : - Tieáng laø ñôn vò ñeå taïo neân töø. - Töø laø ñôn vò ngoân ngöõ nhoû nhaát duøng ñeå ñaët caâu. - Moät tieáng ñöôïc xem laø moät töø khi tieáng ñoù coù nghóa. * Ghi nhôù : SGK II. Töø ñôn vaø töø phöùc : 1. Baûng phaân loaïi : - Töø tieáng Vieät goàm coù hai loaïi : töø ñôn vaø töø phöùc + Töø ñôn : goàm moät tieáng coù nghóa. + Töø phöùc : goàm hai tieáng trôû leân 2. So saùnh caáu taïo töø gheùp vaø töø laùy : - Gioáng nhau: coù caáu taïo töø hai tieáng trôû leân - Khaùc nhau: + Töø gheùp: Giöõa caùc tieáng coù quan heä veà nghóa . + Töø laùy: Giöõa caùc tieáng coù quan heä veà aâm * Ghi nhôù : sgk III . Luyeän taäp : 1/ a. Töø “con chaùu, nguoàn goác”: töø gheùp b. Töø ñoàng nghóa