Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 4

Tiết 13 . Hướng dẫn đọc thêm : Sự tích Hồ Gươm . ( Truyền Thuyết ) A. Mục tiêu : Giúp hs hiểu được : - Nội dung, ý nghĩa , một số hình ảnh trong truyện – kể lại câu chuyện . - Giáo dục HS lòng tự hào về Hồ Gươm – tự hào về quê hương đất nước-truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc . - Rèn luyện kỹ năng kể chuyện . B. Chuẩn bị : - Thầy : sgk , giáo án . - Trò : đọc , soạn bài theo hệ thống câu hỏi sgk . C. Tiến trình bài dạy : a. Tổ chức : ( 1’) 6 b. Các hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy , trò TG Nội dung . HĐ1 : Kiểm tra : Bài soạn của HS –nhận xét HĐ2 : Giới thiệu bài : đầu T K 15 quân Minh sang XLnước ta - LêLợi đẫ lãnh đạo nd làm cuộc K N Lam Sơn dành lại chủ quyền dân tộc – hình ảnh Lê Lợi gắn liền với sự tích Hồ Gươm –Sự tích Hồ Gươm là truyền thuyết tiêu biểu về Hồ Gươm và Lê Lợi . HĐ3 : HD-HS đọc ,tìm hiểu chú thích : GV HD -đọc :to rõ ràng , diễn cảm ... -GV đọc mẫu – hs dộc – nhận xét – uốn nắn ? Ai là nhân vật chính ? ? Sự vật chính của truyện là gì ? - GV – HD hs giải thích nghĩa của từ : HĐ4 : HD HS tìm hiểu văn bản : ? đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần trong hoàn cảnh nào ? ( giặc Minh xâm lược ) ? Vì sao Đức Long quân cho nghĩa quân mượn gươm thần ? ? Theo truyền thuyết Đức Long Quân là ai ? Sự việc Long Quân cho mượn gươm có ý nghĩa gì ? ? Ai là người bắt được lưỡi gươm đầu tiên ? ( Lê Lợi ) ? Bắt được ở đâu ? ? Lê Lợi nhặt được chuôi gươm ở đâu ? ? ý nghĩa của việc lưỡi gươm sáng rực lên và chuôi gươm phát ra áng sáng kỳ lạ ? ? Cách Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm có ý nghĩa gì ? ( cách nhận gươm , các bộ phận vừa như in , liên hệ truyền thuyết : Con Rồng cháu Tiên ) HS đọc phần đọc thêm sgk ). ? Hãy chỉ ra sức mạnh của gươm thần đối với nghĩa quân ? ( trước khi mượn gươm – sau khi mượn gươm ...) -? Long Quân có cho Lê Lợi mượn gươm thần mãi mãi không ? ... ? Long quân đòi gươm trong hoàn cảnh nào ? ? Cảnh đòi gươm ,trả gươm diễn ra ntn ?( hs trả lời –nhận xét –gv chốt ) ? Có gì lạ khi Long Quân đòi gươm ? ? Vì sao Long Quân đòi gươm ? ? ý nghĩa ccủa chi tiết : ánh sáng loé ... ? HS thảo luận cặp –nêu ý kiến –nhận xét : ? Qua tìm hiểu truyện : Sự tích Hồ Gươm có ý nghĩa gì ? ? Tính chất toàn dân –chính nghĩa thể hiện ntn ? Chỉ ra ý nghĩa đề cao suy tôn Lê Lợi ? ? ý nghĩa tên gọi : Hoàn Kiếm ? HS đọc ghi nhớ sgk : HĐ5 : HD HS luyện tập : -? Em kể lại câu chuyện ? ? Tại sao Lê Lợi không nhận gươm cùng 1 lúc – ý nghĩa việc trả gươm ở Thăng Long ntn? HĐ6 : Củng cố : HĐ7 : Hướng dẫn học bài : 4’ 1’ 19’ 10’ 5’ 3’ 2’ . I.Đọc ,tìm hiểu chú thích : 1. Đọc . 2. Từ khó : II. Tìm hiểu văn bản . 1. Đức Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần . - Cuộc khởi nghĩa chính nghĩa . - Được tổ tiên thần thánh giúp đỡ . - Lưỡi Gươm ở dưới nước sáng rực 2 chữ Thuận Thiên . - Chuôi Gươm trên ngọn cây đa có ánh sáng lạ . --->Báu vật giúp Lê Lợi làm việc nghĩa . - Cuộc KN toàn dân đoàn kết nhất trí đánh giặc cứu nước ,đề cao chủ trương của Lê Lợi . -Cuộc KN giành chiến thắng vẻ vang . 2. Lê Lợi hoàn trả gươm cho Long Quân . ---> khát vọng hoà bình dân tộc ,giữ mãi hào quang chiến thắng . *. Ghi nhớ : sgk . III. Luyện tập : 1. Kể lại chuyện . 2. Thảo luận . 3 . ĐN truyền thuyết : *- Chủ đề của truyện . -ý nghĩa của việc Long Quân cho mượn gươm thần và đòi gươm ? *- Đọc kể lại chuyện . - Học thuộc ghi nhớ . - Làm bài tập : 1,2,3, - Đọc ,soạn bài : Chủ đề vàdàn bài trong văn tự sự theo hệ thống câu hỏi sgk . Soạn : Giảng : Tiết 14 . Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự . Mục tiêu : Giúp HS hiểu được : - Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự ,mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề . - Rèn kỹ năng viết mở bài cho bài văn tự sự . - GD HS lòng say mê học tập . B. Chuẩn bị : - Thầy : sgk , giáo án , - Trò : Đọc , soạn bài : theo hệ thống câu hỏi sgk . C. Tiến trình dạy học : a. Tổ chức : ( 1’ ) 6 b. Các hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy và trò . TG Nội dung . HĐ1 : Kiểm tra : ND,ý nghĩa của truyện :Sự tích Hồ Gươm ? HĐ2 :Giới thiệu bài : Trong bài văn tự sự việc xác định chủ đề và lập dàn bài là vấn đề quan trọng –Vận chủ đề trong văn tự sự là gì ? Dàn bài có đặc điểm gì ? Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu : HĐ3 :HD HS tìm hiểu chủ đề và dàn bài văn tự sự : - HS đọc VD sgk – thảo luận cặp -nhận xét : ? Truyện kể về ai ? Sự việc chính của truyện là gì ? ? Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên cứu chú bé bị gãy chân nói lên phẩm chất gì của ông ? ? Sự việc trong phần thânbài thể hiện điều gì ? ( hết lòng cứu người bệnh của ông ) ? Chủ đề thể hiện ở những câu nào ? ( Hết lòng ... bệnh ...; Người ta... ân huệ) . ? Vậy chủ đề là gì ? ? Chủ đề được thể hiện ntn ? ? Tìm chủ đề của truyện : Thánh Gióng , Sơn Tinh - Thuỷ Tinh , Sự tích Hồ Gươm? ? Theo em các văn bản trên gồm có mấy phần ? ( 3 phần ) . -? Nhiệm vụ của phần mở bài là gì ? ? Nhiệm vụ của phần thân bài ? ? Phần kết bài có nhiệm vụ gì ? ? Nêu dàn bài của truyện :Sự tích Hồ Gươm ? ? Qua tìm hiểu em hãy cho biết những điều cần ghi nhớ trong phần này là gì ? ( hs nêu ý kiến – nhận xét – hs đọc ghi nhớ sgk ) . HĐ4 : HD HS luyện tập : - HS đọc bài tập – thảo luận – nhận xét –gv chốt theo các câu hỏi : ? Nêu chủ đề của truyện ? ? Sự việc nào tập trung thể hiện chủ đề ? Gạch chân những từ đó ? ? Chỉ ra 3 phần của truyện ? ? Chỉ ra sự giống nhau và khác nhau về bố cục của 2 truyện trên ? *bài 3 : HĐ cá nhân : Em có 1 viiệc làm tốt muốn kể cho các bạn cùng nghe – Em hãy viết phần mở bài cho câu chuyện đó? ( hs làm – đọc – nhận xét – uốn nắn ) HĐ5 : Củng cố : HĐ6 : Hướng dần học bài : 4’ 1’ 18’ 16’ 3’ 2’ I.Chủ đề và dàn bài văn tự sự : 1. Ví dụ : sgk . 2. Nhận xét : *. Chủ đề : - Là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản . - Chủ đề thể hiện qua lời nhận xét , phát biểu , việc làm . - Tên văn bản thể hiện chủ đề . *. Dàn bài của bài văn tự sự ( gồm 3 phần ) - Mở bài : Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc . - Thân bài : Kể diễn biến sự việc . - Kết bài : Kể kết cục của sự việc . *. Ghi nhớ ;sgk . II. Luyện tập : 1. Bài 1 . - Chủ đề : tên cận thần tham lam . -Sự việc tập trung thể hiện chủ đề : Người nông dân xin thưởng 50 roi và đề nghị chia phần thưởng . *. Bố cục : - Mở bài : Câu 1 . - Thân bài : câu 2 --> hai mươi nhăm roi - Kết bài : Còn lại . - Truyện: Tuệ Tĩnh –chủ đề thể hiện ở phần mở bài . Truyện : Phần thưởng- chủ đề thể hiện ở phần kết bài 2. Bài 3 : Viết phần mở bài . *.- Chủ đề trong văn tự sự . - Bố cục bài văn tự sự . - Nhiệm vụ của mỗi phần . * - Học thuộc ghi nhớ . - Làm bài tập 2 sgk . - Chuẩn bị bài :Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự . Soạn : Giảng : Tiết 15 . Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự . A. Mục tiêu : Giúp HS hiểu được : - Phải đọc kỹ lời văn để nắm vững yêu cầu của đề bài –xác định ND sẽ viết để lập ý –sắp xếp sự việc hợp lý – viết thành bài văn tự sự theo bố cục 3 phần . - Rèn KN tìm hiểu đề –viết bài vưn tự sự . - GD HS tính kiên trì trong học tập . B. Chuẩn bị : - Thầy : sgk , giáo án , bảng phụ . - Trò : Đọc , soạn bài : theo hệ thống câu hỏi sgk . C. Tiến trình dạy học : a. Tổ chức : ( 1’ ) 6 b. Các hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy và trò . TG Nội dung . HĐ1 : Kiểm tra : Bài văn tự sự gồm mấy phần ? Nhiệm vụ của mỗi phần đó là gì ? HĐ2 : Giới thiệu bài : Khi làm bài văn tự sự việc tìm hiểu đề và xác định cách làm bà văn sẽ giúp các em thành công hơn . HĐ3 : HD HS tìm hiểu đề , cách làm bài văn tự sự : HS quan sát các đề văn trên bảng phụ - đọc đề bài : HS thảo luận cặp – nêu ý kiến : Đề 1 : ? Nêu yêu cầu gì ? Những từ nào cho biết điều đó ? Đề 2 : ? Nêu yêu cầu gì ? Những từ nào cho biết điều đó ? ? yêu cầu của đề 3,4,5,6 ? ? Nhận xét dạng đề 1,2 với đề 3,4,5,6,? ? Hãy gạch dưới những từ trọng tâm của mỗi đề ? ? Trong các đề trên đề nào nghiêng về tả người ? ? Đề nào nghiêng về kể việc ? ? Đề nào nghiêng về tường thuật ? --> ? Qua đó em rút ra nhận xét gì ? ? Làm thế nào để xác định được yêucầu củ đề bài trên ? *- GV nêu đề bài 1 sgk : - ? Xác định yêu cầu của đề bài : ? Em lựa chọn truyện nào ? ? Em thích nhân vật nào trong truyện đó . ? Sự việc trong truyện đó là gì ? ? Chủ đề của truyện em lựa chọn ? ? Lập ý là gì ? ? Phải lập ý ntn ? ? Em dự định sẽ mở đầu kể truyện TG ntn ? Kết thúc ntn ? Em kể ntn ? Tại sao lại bắt đầu từ đó ? ? Thế nào là lập dàn ý ? ? Em hiểu thế nào là viết bằng lời văn của em ? Qua tìm hiểu em hãy cho biết cách làm bài văn tự sự ? ( hs phát biểu – nhận xét –hs đọc ghi nhớ sgk ) HĐ4 : Củng cố : HĐ5 : Hướng dẫn học bài : 14’ 25’ 3’ 2’ - Bài văn tự sự gồm 3 phần : + Mở bài : Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc . + Thân bài : Kể diễn biến sự việc . + Kết bài : Kết cục của sự việc . I.Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự : 1. Đề văn tự sự : a.Ví dụ : b. Nhận xét : - Đề văn tự sự có nhiều dạng . - Phải tìm hiểu kỹ lời văn của đề để nắm vững yêu cầu . 2. Cách làm bài văn tự sự : a. Tìm hiểu đề : b. Lập ý : Là xác định ND sẽ viết theo yêu cầu của đề, cụ thể là : xác định nhân vật ,sự việc ,diễn biến , kết quả ,ý nghĩa của truyện . c. Lập dàn ý : Là sắp xếp các sự việc trước sau cho hợp lý để người đọc theo dõi được chuyện và ý định người viết . d. Viết bài hoàn chỉnh : - Viết theo bố cục 3 phần : + Mở bài +Thân bài + Kết bài . *. Ghi nhớ: sgk . * Tìm hiểu đề ,cách làm bài văn tự sự . * Học thuộc ghi nhớ . * Chuẩn bị phần luyện tập tiết 16 . Soạn : Giảng : Tiết 16 : Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự . ( Tiếp ) . A. Mục tiêu : Như tiết 15 . B. Chuẩn bị : - Thầy : sgk , giáo án ,bảng phụ . - Trò : Đọc , soạn bài : theo hệ thống câu hỏi sgk . C. Tiến trình dạy học : a. Tổ chức : ( 1’ ) 6 b. Các hoạt động dạy học : Hoạt động của thầy và trò . TG Nội dung . HĐ1 : Kiểm tra : Em hãy nêu cách làm bài văn tự sự ? HĐ2 : HD HS luyện tập . ? Nêu những yêu cầu của bài ? ( Hãy lập dàn ý theo yêu cầu của đề bài sau : Kể 1 câu chuyện mà em thích bằng lời văn của em ? ) - HS HĐ độc lập --> Trình bày dàn ý của mình – nhận xét - GV uốn nắn trên bảng phụ . HĐ3 :Củng cố : HĐ4 : Hướng dẫn học bài . 4’ 30’ 5’ 5’ . II. Luyện tập : 1. Bài 1 : Dàn ý : a. Mở bài : - Sơn Tinh là 1 câu chuyện hay kỳ thú ,là bài ca về chiến công của S T khi chống lại T T để giữ hạnh phúc cho mình . b. Thân bài : - ST –TT cùng đến gặp vua Hùng để cầu hôn Mỵ Nương . - Vua băn khoăn rồi ra điều kiện kén rể bằng sính lễ : một trăm ván cơm nếp , một trăm nệp bánh chưng –voi chín ngà , gà chín cựa , ngựa chín hồng mao . – ST đem sính lễ trước , cưới được Mỵ Nương . - TT đến sau không cưới được Mỵ Nương ,nổi giận ,đem quân đánh ST . - Hai bên đánh nhau ròng rã . – Cuối cùng TT thua phải rút quân . c. Kết bài : - Hàng năm đén mùa nước TT lại đánh ST nhưng đều bị thua . *. Cách làm bài văn tự sự . *. Hoàn thiiện dàn bài – viết thành bài hoàn chỉnh theo đề trên . *. Ôn tập cách làm bài văn tự sự - đọc những bài văn mẫu . *. Chuẩn bị giờ sau viết bài TLV số 1( 2 tiết) .