Giáo án Ngữ văn 7 - Bài 2 - Tiết 6: Văn bản cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài)

Ngày soạn: 24. 08. 2013 Ngày giảng: 7A( 27. 08); 7B( 29. 08) Ngữ văn: Bài 2 - Tiết 6 Văn bản CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ ( Khánh Hoài) I. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức - Cảm nhận tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. - Phát hiện và phân tích những đặc sắc nghệ thuật của văn bản. 2. Kỹ năng - Đọc - hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng cuả các nhân vật. - Kể lại và tóm tắt truyện. 3. Thái độ - Bồi đắp lòng nhân ái tình thương và trách nhiệm với hạnh phúc gia đình. - Biết thông cảm, chia sẻ với những người có hoàn cảnh bất hạnh. - Tích hợp môi trường: Môi trường gia đình là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới quá trình phát triển của trẻ em. II. Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 1. Giao tiếp: Trao đổi trình bày suy nghĩ ý tưởng cảm nhận của bản thân về cách ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật và giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản. 2. Tự nhận thức và xác định giá trị bản thân: của lòng nhân ái tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. III. Chuẩn bị 1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án. 2. Học sinh: SGK, vở soạn, xem tranh minh hoạ. IV. Các phương pháp và kỹ thuật dạy học được sử dụng 1. Phương pháp: Đọc, đàm thoại, phân tích, bình, TLN. 2. Kỹ thuật: Động não. V. Tổ chức giờ học 1. Ổn định tổ chức: ( 1' ) Hát + Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra bài cũ: ( 5’) H. Em hãy phân tích tâm trạng của Thành, Thuỷ khi nghe mẹ giục chia đồ chơi? Từ đó em hiểu gì về hoàn cảnh của hai bạn, thái độ của em như thế nào đối với việc đó? 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính HĐ1: Khởi động: 1' GV dẫn dắt vào bài: Mặc dù lâm vào hoàn cảnh bất hạnh, song Thàh và Thủy vẫn bộc lộ những tình cảm tốt đẹp. Tiết học hôm nay, chúng ta tìm hiểu và phân tích những phẩm chất đó ở nhân vật… HĐ2: HD Tìm hiểu văn bản ( 24’) GV khái quát lại nội dung tiết 1 H. Khi chia đồ chơi, thái độ của 2 em được miêu tả như thế nào? Thành: Lấy hai con BB từ trong tủ ra đặt sang 2 phía, nhìn em buồn bã. Sau đó lại đặt con vệ sĩ cạnh con em nhỏ…Mỉm cười cay đắng, cố vui nhưng nước mắt cứ ứa ra. Thủy: Tru tréo, giận dữ:" sao anh ác thế" Bỗng trở nên vui vẻ: Anh xem chúng đang cười kìa!...Lại lo lấy ai gác đêm cho anh, đặt con vệ sĩ lên giường anh để gác cho anh ngủ. H. Theo em, lời nói và hành động của Thuỷ có gì mâu thuẫn? HS: Thủy vừa muốn hai con búp bê được ở gần nhau, lại vừa lo không ai gác giấc ngủ cho anh. GV giảng: Ở đây tác giả đã phát hiện ra một nét mâu thuẫn tinh tế của trẻ thơ trong nhân vật Thủy: một mặt Thủy giận dữ không muốn chia rẽ búp bê nhưng mặt khác em lại rất thương anh, sợ….. gác giấc ngủ cho anh nên em rất bối rối sau khi đã tru tréo lên giận dữ. H. Nhận xét của em về cách kể sự việc? HS: Kể xen tả tỉ mỉ làm nổi bật tâm trạng và thái độ của hai nhân vật. H. Vậy trước tình huống đó, Thuỷ đã chọn cách giải quyết như thế nào? HS trả lời GV phân tích và bình: Để lại con Em Nhỏ ở bên cạnh con Vệ sĩ để chúng không bao giờ xa nhau. Búp bê không xa nhau nhưng con người phải xa nhau! Đó là chi tiết xúc động nhất và hàm chứa ý nghĩa sâu sắc khiến người đọc càng thêm thương cảm một em bé gái giàu lòng vị tha, thương anh, thương cả những con búp bê… H. Em suy nghĩ gì về tình cảm của nhân vật Thủy dành cho anh? GV củng cố: Tấm lòng em gái càng vị tha, nhân ái bao nhiêu thì nỗi đau càng cứa vào lòng người đọc bấy nhiêu. HS đọc thầm “ Tiếp ... cảnh vật”. H. Khi đến trường, Thuỷ có tâm trạng như thế nào? “ Nép vào gốc cây, Thuỷ cắn chặt môi, im lặng, bật lên khóc thút thít, rồi nức nở khi chào cô. Sợ làm ảnh hưởng đến lớp học em nức nở chào cô và các bạn ra đi..” H. Em có nhận xét gì về cách biểu đạt? HS: Kể, tả xen với biểu cảm. H. Khi Thuỷ đến chào cô giáo có thái độ như thế nào, đặc biệt khi biết tin Thuỷ không được đến trường cô cùng các bạn cô tâm trạng ra sao? “Ôm chặt lấy em: cô biết rồi thương em lắm, các bạn trong lớp thì sững sờ, khóc thút thít. khi biết Thuỷ ko đc đi học thì cô tái mặt, nước mắt giàn giụa; bon trẻ khóc mỗi lúc một to hơn.” H. Em có nhận xét gì về từ ngữ, kiểu câu? HS: Từ ngữ gợi tả, câu cảm thán H. Cảm nghĩ của em trước cuộc chia tay đó? HS tự bộc lộ. H. Khi ra khỏi cổng trường, Thành có tâm trạng ra sao? “Kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm..”. H. Vì sao Thành có tâm trạng đó? GV chia nhóm HS thực hiện kĩ thuật “ Khăn trải bàn” GV chốt: Mọi việc vẫn diễn ra bình thường, cảnh vật vẫn tươi đẹp, cuộc đời vẫn bình yên thì Thành và Thuỷ lại phải chịu một sự mất mát, một sự đổ vỡ quá lớn. Nói cách khác em ngạc nhiên vì trong tâm hồn em đang nổi dông bão khi sắp phải chia tay với đứa em gái nhỏ thân yêu, em cảm thấy cả đất trời như sụp đổ dưới chân em, thế mà đất trời, con người vẫn ở trạng thái bình thường. H. Theo em, có phải mọi người quá vô tình với em không? Viết như vậy tác giả muốn nói với chúng ta điều gì? HS: Đoạn văn sử dụng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế, GV kết luận: Đó là thực tế, để tránh đi nỗi đau thương có thể xảy ra, mỗi người chúng ta hãy quan tâm và bảo vệ hạnh phúc gia đình để không còn cảnh chia li. HS đọc đoạn cuối -> Quan sát tranh Bức tranh mô tả hình ảnh Thành và Thủy phải chia tay nhau; Thành và Thủy từ trường trở về nhà thì xe đã đến, mẹ và mấy người hàng xóm khênh đồ lên xe. Thủy ngoái lại nhìn anh lưu luyến, bùi ngùi; Thành vô cùng đau xót. H. Tìm chi tiết miêu tả Thủy vào lúc đồ đạc đã được chất lên xe? - HS phát hiện chi tiết -> “ Mặt tái xanh như tàu lá, chạy vội vào nhà ghì lấy con BB, khóc nức lên, nắm lấy tay tôi dặn dò, để lại con Em Nhỏ quàng vào tay con” H. Em hiểu gì về Thủy từ những chi tiết đó? H. Thành có tâm trạng như thế nào? H. Nếu em là Thủy em sẽ làm như thế nào? Vì sao? HS tự bộc lộ. THMT gia đình và xã hội: lòng nhân ái tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. GV giảng: Trước lúc giã biệt anh, Thủy đã để lại con em nhỏ và dặn dò…Cách cư xử của Thủy rất nhân hậu và rất quan tâm săn sóc anh. Em không bao giờ để hai con búp bê phải chia tay nhau. Và em cũng chỉ mong muốn anh em mình không phải xa nhau… HĐ 3: HD Tổng kết rút ra ghi nhớ (7’) H. Phân tích nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của tác giả? Cách kể này có tác dụng gì trong việc làm nổi rõ nội dung tư tưởng của truyện? GV chốt: Kể theo ngôi thứ nhất, bằng cách miêu tả cảnh vật xung quanh, miêu tả tâm lí NV. Lời kể chân thành, giản dị phù hợp với tâm trạng NV nên có sức truyền cảm. H. Qua câu chuyện này, theo em tác giả muốn nhắn gửi mọi người điều gì? GV chia nhóm -> HS TLN lớn ( 3’) Các nhóm treo bảng phụ Nhóm trưởng trình bày -> Các nhóm nhận xét chéo. GV khắc sâu: Hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn tình cảm gia đình có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ em.... H. Là một thành viên trong gia đình, em cần làm gì để giữ gìn hạnh phúc gia đình? HS tự bộc lộ. ( GV liên hệ môn GDCD Bài: Tình cảm gia đình) HS đọc ghi nhớ -> GV nhấn mạnh. HĐ 4: HD Luyện tập (3’) H. Dựa vào tranh minh hoạ trg 25 em hãy miêu tả cảnh chia tay đó? HS suy nghĩ viết thành đoạn văn, tuỳ theo cảm nhận của các em III. Tìm hểu văn bản 1. Tâm trạng của hai anh em Thành và Thuỷ ( Tiếp ) * Khi nghe mẹ giục chia đồ chơi * Khi chia đồ chơi Thuỷ - một em gái giàu lòng vị tha, thương anh, thương cả những con búp bê. 2. Cuộc chia tay của Thủy với lớp học và cô giáo Cuộc chia tay của Thủy với lớp học và cô giáo diễn ra cô cùng xúc động, bất ngờ. Làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng, bơ vơ bất hạnh của hai anh em. 3. Cuộc chia tay giữa hai anh em Thành – Thủy Thủy có tâm hồn nhạy cảm, trong sáng, thắm thiết nghĩa tình với anh. Thành vô cùng đau đớn, buồn tủi. IV. Ghi nhớ ( SGK / 27 ) - Nội dung - Nghệ thuật V. Luyện tập - HT: Đoạn văn - ND: Miêu tả lại cuộc chia tay 4. Củng cố: ( 2') H. Em hãy quan sát bức tranh và miêu tả cảnh trong bức tranh đó? Có thể tìm một đoạn văn trong văn bản có nội dung phù hợp với bức tranh đó và đọc cho cả lớp cùng nghe? GV chốt nội dung của bài 5. Hướng dẫn học ở nhà: (2’) * Bài cũ: - Học nội dung bài, học ghi nhớ, làm BT 1 SGK. - Đọc thêm bài Thư của mẹ, và Vì sao hoa cúc lại có nhiều cánh nhỏ. - Đặt nhân vật Thủy vào ngôi thứ nhất để tóm tắt câu chuyện. - Tìm các chi tiết nghệ thuật thể hiện tình cảm gắn bó của hai anh em Thành và Thủy. * Bài mới: - Soạn bài: Bố cục trong văn bản - Đọc và Trả lời các câu hỏi SGK. *******************************