Giáo án Ngữ văn 7 (chuẩn kiến thức) - Tiết 12: Quá trình tạo lập văn bản năm 2012

Ngày soạn : 7-9-2013 Ngày dạy: 10-9-2013 Tiết 12: QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Học sinh nắm được các bước của quá trình tạo lập văn bản để viết văn bản đúng phương pháp và có hiệu quả hơn. - Củng cố kiến thức về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản. - Rèn học sinh kỹ năng tạo lập văn bản có tính liên kết, mạch lạc, bố cục rõ ràng, hợp lý. - Tích hợp với các văn bản đã học. B- CHUẨN BỊ: 1- GV: Giáo án, bảng phụ. 2- HS : Học bài, chuẩn bị bài. C- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1/ Tổ chức: 2/ Kiểm tra: - Thế nào là mạch lạc trong văn bản? làm bài tập 2 (SGK trang 34) 3/ Bài mới: Ho¹t ®éng H: §äc tiªu ®Ò bµi häc, em thÊy cã tõ nµo khã hiÓu? (t¹o lËp) (g©y dùng, dùng lªn, t¹o nªn) H: §· khi nµo em viÕt ®¬n xin nghØ häc ch­a? v× sao? H: Nh×n vµo néi dung chñ ®Ò viÕt th­ em sÏ viÕt bøc th­ nµy cho ai? H: ViÕt th­ cho b¹n ®Ó lµm g×? H: Khi trao ®æi, bµn b¹c nh­ vËy, nh»m môc ®Ých g×? H: ViÕt th­ cho b¹n, lêi lÏ nh­ thÕ nµo? H: VËy, tr­íc khi viÕt mét l¸ th­ ta ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu g×? H: NÕu bá ®i 1 trong 4 vÊn ®Ò trªn, cã thÓ t¹o lËp ®­îc v¨n b¶n kh«ng? 1. Th¸i ®é cña Thµnh, Thuû khi mÑ yªu cÇu chia… 2. Hai anh em thÓ hiÖn chia ®å ch¬i. 3. Hai anh em chia tay c« gi¸o vµ c¸c b¹n. 4. Hai anh em chia tay nhau. H: Cã thÓ ®¶o vÞ trÝ c¸c néi dung ®­îc kh«ng? H: Tr­íc khi viÕt v¨n b¶n nµy t¸c gi¶ KH cã x¸c ®Þnh bè côc tr­íc hay nghÜ ®Õn ®©u, viÕt ®Õn ®ã? H: VËy, chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó bè côc trë thµnh v¨n b¶n? H: VËy, em rót ra ®­îc kinh nghiÖm g× sau khi viÕt bµi? H: VËy cho biÕt c¸c b­íc ®Ó t¹o lËp 1 v¨n b¶n? Häc sinh nªu yªu cÇu bµi tËp 2 Häc sinh ®äc nªu yªu cÇu bµi tËp H: §Ó thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp chóng ta ph¶i thùc hiÖn c¸c b­íc nµo? Nội dung cần đạt I- C¸c b­íc t¹o lËp v¨n b¶n 1.Bước 1: Định hướng - §èi t­îng : ViÕt cho ai? - Môc ®Ých : ViÕt ®Ó lµm g×? - Néi dung : ViÕt vÒ c¸i g×? - H×nh thøc : ViÕt nh­ thÕ nµo? 2/ B­íc : T×m vµ s¾p xÕp c¸c ý: - T×m vµ s¾p xÕp c¸c ý theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. *Tìm ý *Lập dàn ý để có bố cục hợp lí -Mở bài: giới thiệu... -Thân bài: nêu diễn biến chi tiết... -Kết bài : nhận xét đánh giá 3/ B­íc 3: ViÕt thành văn bản - Trình bày mạch lạc, có sự liên kết lời văn trong sáng 4/ B­íc 4: KiÓm tra, söa ch÷a. * Ghi nhí: SGK trang 46. II- LuyÖn tËp: 1/ Bµi 2: - B¹n ph¶i phæ biÕn nh÷ng kinh nghiÖm häc tËp cña m×nh cho c¸c b¹n cïng tham kh¶o. - §èi t­îng b¹n cÇn h­íng tíi ë ®©y lµ c¸c b¹n häc sinh. 2/ Bµi 4: B1: §Þnh h­íng v¨n b¶n: - ViÕt cho bè. - §Ó thanh minh, xin lçi. - ThÓ hiÖn nçi ©n hËn. - ViÕt d­íi h×nh thøc mét bøc th­. B2: X¸c ®Þnh bè côc: 3 phÇn B3: ViÕt thµnh v¨n b¶n. B4: KiÓm tra v¨n b¶n. 4.Cñng cè:Gi¸o viªn cñng cè néi dung bµi häc. 5.H­íng dÉn: Häc néi dung phÇn ghi nhí.Làm bài tập ================================================ Ngày soạn:10/9/2013 Ngày dạy : 12/9/2013 Tiết 13: NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Học sinh nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức tiêu biểu của những bài ca dao thuộc chủ đề than thân. - Rèn học sinh kỹ năng đọc diễn cảm và phân tích những bài ca dao trữ tình. Tích hợp: Những chùm bài ca dao khác, từ láy, đại từ, quá trình tạo lập văn bản. B- CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên: Giáo án, tục ngữ ca dao Việt Nam. 2.Học sinh: Học bài cũ, soạn bài. C- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1/ Tổ chức 2/ Kiểm tra: - Cảm nhận của em về bài ca dao số 1? 3/ Bài mới: * GBTL: Ca dao, dân ca nói diễn tả đời sống nội tâm của con người. Nó không chỉ là tiếng hát yêu thương tình nghĩa thể hiện tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước mà nó còn là tiếng thở than về những nỗi đắng cay, tủi nhục trong cuộc đời. HOẠT ĐỘNG Hướng dẫn học sinh đọc với giọng chậm, buồn, xót xa. Yêu cầu học sinh giải nghĩa một số chú thích trong SGK. ?Những câu hát than thân sử dụng phương thức biểu đạt chính nào? (biểu cảm) ? Bài ca dao là lời của ai? "Thương thay" ở đây là thương cho những đối tượng nào? ?Con tằm, con kiến khiến em hình dung ra số phận của người nào trong xã hội? ?Hình ảnh hạc, quốc gợi em nghĩ đến ai? ?Bài ca dao bắt đầu bằng từ "Thương thay" đã bộc lộ cảm xúc gì? ? Bài ca dao là lời của ai? than về điều gì? ?Cô gái ví mình với sự vật gì? H: Hình dung gì về "trài bần" trong lời ca "Gió đập … đâu?" H: Từ "trái bần" em hiểu gì về thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa? H: Tiếng than nào toát lên từ lời ca? H: Tìm ra những nét đặc sắc về nghệ thuật ở chùm bài ca dao này? H: Em h·y ®äc nh÷ng bµi ca dao cã h×nh ¶nh con cß mµ em biÕt? H: §äc nh÷ng bµi ca dao b¾t ®Çu b»ng tõ "Th©n em …"? NỘI DUNG I- Đọc, hiểu chú thích 1/ Đọc: 2/ Chú thích: II- Đọc, hiểu văn bản 1.Bài ca dao thứ 2 - Bài ca là lời của người lao động thương cho những con vật nhỏ bé -Nt ẩn dụ ví con người như những con vật * Bài ca là tiếng thở than về những khổ đau trong cuộc đời người nông dân nghèo khổ, bài ca dao còn thể hiện niềm cảm thông, chia sẻ, sự đồng cảm sâu sắc với những nỗi cực khổ, bất hạnh của người nông dân 2.Bài ca dao thứ 3: - Bài ca là lời của cô gái than về sự long đong, nổi chìm của cuộc đời. - Thân em - trái bần trôi. à Thân phận người phụ nữ, chìm nổi, trôi dạt vô định giữa sóng gió cuộc đời, lời oán trách xã hội. -Nt so sánh gần gũi * Bài ca là lời tự than thân đáng thương của cô gái trước sóng gió cuộc đời, thân phận nhỏ bé ấy lênh đênh biết lưu lạc vào bến bờ nào? Một tương lai mờ mịt, biết bao lo lắng xót xa. III- Tổng kết 1/ Nội dung: 2/ Nghệ thuật: * Ghi nhớ: (SGK trang 49) IV- Luyện tập: "Con cß mµ ®i ¨n ®ªm ." "Trêi m­a Qu¶ d­a vÑo vä Con èc n»m co Con t«m ®¸nh ®¸o Con cß kiÕm ¨n ." 4. Cñng cè 5.H­íng dÉn - Lµm bµi tËp ë phÇn luyÖn tËp. - So¹n bµi: "Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm ============================================================Ngày soạn: 10/9/2013 Ngày dạy : 14/9/2013 Tiết 14: NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM A- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Chùm bài ca này thể hiện tập trung, sâu sắc nghệ thuật trào lộng dân dan Việt Nam, phơi bày các sự việc mâu thuẫn nhau, phê phán thói hư tật xấu của con người trong xã hội. - Rèn học sinh kỹ năng đọc diễn cảm - Phân tích nội dung, nghệ thuật của ca dao. - Tích hợp: Các chùm bài ca dao đã học, đại từ, quá trình tạo lập văn bản. B- CHUẨN BỊ: 1.GV: Giáo án, cuốn Tục ngữ - ca dao Việt Nam 2. HS: Học bài cũ, soạn bài. C- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1/ Tổ chức 2/ Kiểm tra H: Đọc thuộc lòng những câu hát than thân? Em xúc động trước bài ca dao nào? vì sao? 3/ Bài mới: HOẠT ĐỘNG GV: Học sinh đọc với giọng châm biếm, trào lộng H: Bài ca dao giới thiệu bức chân dung của ai? H: Bức chân dung ấy được giới thiệu với những đặc điểm nào? H: Nhận xét gì về tính nết "ông chú"? H: Hai câu ca dao đầu tiên có tác dụng gì? H: Bài ca dao đặt ra một tình thế đối lập, đó là tình thế nào? H: Tạo ra tình thế đối lập như vậy có tác dụng gì? H: Vậy, với cách nói H: Bài ca dao là lời của ai nói với ai? H: Trong lời đoán của thầy, có gì khiến em cần lưu ý? H: Qua tất cả các chi tiết đó, bài ca dao muốn nói điều gì? ngược ấy, bài ca dao có ý nghĩa gì? H: Kh¸i qu¸t néi dung chÝnh cña 2 bµi ca dao? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ biÖn ph¸p nghÖ thuËt cña 2 bµi ca dao? NỘI DUNG I- Đọc, hiểu chú thích 1/ Đọc. 2/ Chú thích. II- Tìm hiểu văn bản 1.Bài ca thứ 1: - Bức chân dung "Chú tôi" + Hay tửu, hay tăm, hay nước chè đặ, hay ngủ trưa. => Thói quen xấu. + Tính nết: Ngày ước mưa, đêm ước thừa trống canh (dài) => Tính lười biếng. - Tạo sự đối lập: Cô yếm đào - "Chú tôi" => Nổi bật những đặc điểm xấu của nhân vật. * Bằng lối nói ngược, sử dụng biện pháp nghệ thuật đối lập, bài ca dao đã chế giễu hạng người lười biếng, nghiện ngập trong xã hội. Lời chế giễu nhẹ nhàng, đùa vui mà ý nghĩa phương pháp hóm hỉnh sâu cay. 2.Bài ca thứ 2: - Bài ca là lời của thầy bói nói với cô gái - Thầy bói luôn nói nước đôi,nói mò -Nt khoa trương, phóng đại ->Phê phán những kẻ mê tín dị đoan, kẻ hành nghề lừa bịp III. Tổng kết * Ghi nhớ: SGK- T53 IV. Luyện tập: 4. Cñng cè : - Häc thuéc lßng nh÷ng bµi ca dao ch©m biÕm. 5.H­íng dÉn- §äc phÇn ®äc thªm.- So¹n bµi: "S«ng nói N­íc nam" =========================================================== Ngày soạn: 10/9/2013 Ngày dạy : 14/9/2013 Tiết 15: ĐẠI TỪ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Học sinh hiểu được khái niệm Đại từ, Các đại từ tiếng việt. Rèn học sinh kỹ năng sử dụng đại từ chính xác. Phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. Tích hợp với: Ca dao, TV ở các đại từ đã học, tập làm văn: Luyện tập tạo dựng văn bản. B. CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên : Giáo án, bảng phụ 2.Học sinh: Học bài, chuẩn bị bài. C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1/ Ổn định tổ chức 2/ Kiểm tra ? Từ láy có mấy loại ? Đặc điểm của mỗi loại vd ? 3/ Bài mới HOẠT ĐỘNG Học sinh đọc to 4 vd trên bảng phụ. Chú ý các đại từ in đậm. ?Từ "nó" trong vd 1.2 đối tượng nào ? Vì sao em biết ? ?Những từ dùng để gọi tên, thay thế một đối tượng, sự vật nào đó gọi là đại từ. ?Vậy, đại từ là gì ? ?Xác định chức vụ ngữ pháp của các đại từ trong các vd trên ? ?Các đại từ: Tôi , tao, tớ…… chúng tôi, chúng nó….trỏ gì? ?Các đại từ: Bao nhiêu, bấy nhiêu trỏ gì ?Các đại từ:" Vậy, thế" trỏ gì ? Hỏi: Các đại từ: ai, gì…dùng để làm gì ? ?Đại từ để hỏi thường để hỏi những điều gì ? vd ? - Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 1. Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi. - Thùc hiÖn yªu cÇu ®Çu bµi. - §äc kü v¨n c¶nh, x¸c ®Þnh ®¹i tõ ®­îc sö dông trong c©u ë ng«i cô thÓ nµo. NỘI DUNG I. Thế nào là đại từ ? 1. Ví dụ: SGK t54-55 2. Nhận xét: - Từ nó1 chỉ em tôi: cn -Nó 2 chỉ con gà : định ngữ -Thế bổ ngữ cho động từ nghe -Ai: cn 3. Kết luận:Ghi nhớ1 II.Các loại đại từ: a. Đại từ để trỏ: -Trỏ người -Trỏ số lượng -Trỏ hoạt động tính chất sự việc b. Đại từ để hỏi: -Hỏi người, sự vật -Hỏi về số lượng -Hỏi về hoạt động tính chất của sự việc * Ghi nhớ 2 II. Luyện tập Bµi 1: 1. T«i, tao, tí - chóng t«i, chóng tao, chóng tí… 2. Mµy, mi - chóng mµy, bän mi 3. Nã, h¾n - chóng nã, hä b. X¸c ®Þnh: - CËu gióp m×nh víi nhÐ - ng«i thø nhÊt. - M×nh vÏ….c­êi: Ng«i thø 2. Bài 2. -Tất cả chúng ta ai cũng..... -Bao nhiêu tấc đất... -Công việc ấy dù sao chúng ta 4. Cñng cè-ThÕ nµo lµ ®¹i tõ ? ®¹i tõ cã mÊy lo¹i ? 5.H­íng dÉn: - Häc bµi - lµm bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi "tõ h¸n viÖt"