Giáo án Ngữ Văn 7 năm 2013

Ngày 11-8-2013 Tiết 1: Văn bản CỔNG TRƯỜNG MỞ RA -Lí Lan- I- Mục tiêu bài học -Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt :đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con -Hiểu được những tình cảm cao quý ,ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em –tương lai nhân loại. -Hiểu được giá trị của những hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng. II-Trọng tâm kiến thức ,kĩ năng 1.Kiến thức: - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. - Lời văn biểu hiện tâm trạng của người mẹ đối với con trong văn bản. 2.Kĩ năng: -Đọc –hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của người mẹ -Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con . -Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm III -Chuẩn bị -.Giaó viên : Tranh ảnh về ngày khai trường,soạn giáo án. -.Học sinh : Đọc bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. IV-Tiến trình lên lớp 1.Ổn định lớp tổ chức: -Kiểm tra sĩ số,ổn định chỗ ngồi . 2.Kiểm tra bài cũ: -Gv kiểm tra sự chuẩn bị sách vở của học sinh 3. Bài mới : Hoạt động 1:Giới thiệu bài -Mục tiêu:Tạo tâm thế ,định hướng chú ý cho học sinh -Phương pháp:Thuyết trình -Thời gian :1 phút “Cứ mỗi độ thu sang Hoa cúc lại nở vàng ....Em mặc quần áo mới Đi đón ngày khai trường”.... Ngày khai trường hàng năm đã trở thành ngày hội của toàn dân. Bởi ngày đó bắt đầu một năm học mới với bao mơ ước, bao điều mong đợi trước mắt các em. Không khí ngày khai trường thật náo nức với tuổi thơ của chúng ta. Còn các bậc làm cha làm mẹ thì sao ? Họ có những tâm trạng gì trong ngày ấy ? “Bài Cổng trường mở ra” mà chúng ta học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó Hoạt động của Thầy và trò Kieán thöùc cô baûn caàn ñaït. Hoạt động 2:Hd đọc –tìm hiểu chung -Mục tiêu:Nắm được tác giả ,tác phẩm ,bố cục ,thể loại …của văn bản. -Phương pháp:Đọc sáng tạo ,vấn đáp ,đàm thoại … -Thời gian :10 phút -G hd học sinh đọc :Giọng dịu dàng ,chậm rãi ,đôi khi thầm thì hết sức tình cảm -Gv đọc mẫu ,gọi H đọc ,G uốn nắn ,nhận xét (?) Em hãy nêu xuất xứ của văn bản Cổng trường mở ra? -Gv hd H tìm hiểu một số chú thích:2,4,7,10 (?)”Cổng trường mở” ra thuộc thể loại nào? Gv:Vb thuộc thể loại bút kí và là một văn bản nhật dụng (?)Lớp 6 em đã được học về văn bản nhật dụng ,em hãy nhắc lại vb nhật dụng là gì?Kể tên những văn bản đã học ? -Gv giới thiệu nội dung văn bản nhật dụng 7 là những vấn đề :Quyền trẻ em ,nhà trường ,phụ nữ,văn hóa ,giáo dục (?)Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì? (?)Em có thể chia văn bản này thành mấy phần ? Mỗi phần từ đâu đến đâu ? ý của từng phần ? (?)Từ văn bản đã đọc ,em hãy tóm tắt đại ý của bài? H:Tâm trạng người mẹ trong đêm không ngủ được trước ngày khai trường vào lớp 1 của con. Hoaït ñoäng 3:Hướng dẫn đọc –tìm hiểu chi tiết -Mục tiêu:Nắm được giá trị nội dung ,liên hệ thực tiễn từ vấn đề đặt ra trong văn bản -Phương pháp:Giảng bình ,vấn đáp ,đàm thoại -Thời gian :20 phút -HS đọc đoạn 1 (?) Đoạn văn em vừa đọc diễn tả điều gì ? (?)Theo dõi phần đầu văn bản, em thấy người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào ? (Đêm trước ngày con vào lớp 1.) (?)Tâm trạng của mẹ và con được thể hiện qua những chi tiết nào? -Gợi ý: Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau ? Điều đó được biểu hiện bằng những chi tiết nào trong bài ? Em có nhận xét gì về tâm trạng của 2 mẹ con ? (?) Để diễn tả được tâm trạng của 2 mẹ con, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ? (?) Theo em vì sao người mẹ lại trằn trọc không ngủ được ? (?)Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường năm xưa đã để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ ? (Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng : ‘‘Hằng năm cứ vào cuối thu ... Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp ” ) (?) Trong đêm không ngủ, người mẹ đã làm gì cho con ? (?) Qua những việc làm đó em cảm nhận được điều gì về người mẹ ? (?) Trong đêm không ngủ người mẹ đã sống lại những kỉ niệm quá khứ nào ? (?) Tìm những chi tiết nói về kỉ niệm quá khứ đó ? (?) Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả ? Tác dụng của cách dùng từ đó ? (?) Những tình cảm quá khứ ấy đã nói lên được tình cảm sâu nặng nào của lòng mẹ ? +Thảo luận : (?) Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không ? hay người mẹ đang tâm sự với ai ? ( Đang nói với chính mình ) – Cách viết này có tác dụng gì ? (?) Ngoài những cảm xúc tâm trạng ấy, trong đêm không ngủ người mẹ còn nghĩ đến điều gì (?) Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ? H:‘‘Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả 1 thế hệ mai sau và sai lầm 1 li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.” ) (?) Câu văn này có ý nghĩa gì ? Vì sao ? H:Không được phép sai lầm trong giáo dục. Vì giáo dục quyết định tương lai của đất nước -H thảo luận: (?)Trong đoạn kết người mẹ đã nói với con : ‘‘Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là 1 thế giới kì diệu sẽ mở ra.’’ Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì ? H : Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò (?) Câu nói này có ý nghĩa gì ? Hoạt động 4:Hd tổng kết -Mục tiêu:Nắm được nét khái quát về nội dung ,nghệ thuật của văn bản -Phương pháp:Vấn đáp ,đàm thoại -Thời gian :5 phút (?)Văn bản Cổng trường mở ra được biểu đạt bằng những phương thức nào? - Phương thức nào là chính ? – Sự kết hợp này có tác dụng gì ? - Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật có gì đáng chú ý ?( Miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật với nhiều hình thức khác nhau : miêu tả trực tiếp, miêu tả qua so sánh, miêu tả hồi ức, sử dụng ngôn ngữ độc thoại bộc lộ chất trữ tình). (?) Bài văn cho em hiểu thêm gì về người mẹ và nhà trường ? -Gv chốt-Hs đọc ghi nhớ Hoạt động 5:Hd luyện tập -Mục tiêu: Củng cố ,khắc sâu kiến thức -Phương pháp:Vấn đáp ,đàm thoại -Thời gian :5phút -Gv hd H viết đoạn văn ngắn kể về ngày khai trường đầu tiên của mình -Gv đọc cho H nghe đoạn văn mẫu I. Đọc –tìm hiểu chi tiết 1.Tác giả,tác phẩm a.Taùc giaû : Lý Lan b-Tác phẩm -Trích từ báo “Yêu trẻ” số 166 Thành phố Hồ Chí Minh 1.9.2000 * Từ khó :SGK 2-Thể loại : Bút kí -Phương thức biểu đạt :Biểu cảm 3.Boá cuc: 2 phần +Phần 1: Từ đầu -> bước vào Nỗi lòng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con. +Phần 2:Còn lại : Cảm nghĩ của mẹ về Giáo dục. II-Đọc –Tìm hiểu chi tiết 1-Tâm trạng người mẹ trong đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con *Tâm trạng của con -Giấc ngủ đến dễ dàng -Háo hức -Trong lòng không có mối bận tâm =>Vô tư, thanh thản * Tâm trạng của mẹ : - Mẹ không ngủ được - Hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả. - Mẹ lên giường trằn trọc. - Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. ->Tự sự kết hợp với miêu tả để biểu cảm - làm nổi rõ tâm trạng thao thức, hồi hộp, suy nghĩ triền miên của người mẹ. Những việc làm của mẹ : - Đắp mền, buông mùng, ém chăn cẩn thận, lượm đồ chơi, nhìn con ngủ,xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con. ->Yêu thương con, hết lòng vì con .* Kỉ niệm quá khứ : - Nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng, khi cổng trường đóng lại. -> Sử dụng một loạt từ láy gợi cảm xúc vừa phức tạp, vừa vui sướng, vừa lo sợ . => Là người mẹ biết yêu thương người thân, biết ơn trường học, tin tưởng ở tương lai của con . -> Dùng ngôn ngữ độc thoại. Làm nổi bật tâm trạng, tình cảm và những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp. 2-Cảm nghĩ của mẹ về vai trò của nhà trường - Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra. =>Khẳng định vai trò to lớn của giáo dục, tin tưởng ở sự nghiệp giáo dục của nước nhà. III.Toång keát 1-Nghệ thuật -Kết hợp hài hoà giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu trong tâm hồn người mẹ -Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm 2-Nội dung -Tình cảm của mẹ đối với con -Vai trò to lớn của nhà trường trong cuộc sống mỗi người *Ghi nhớ :SGK /T9 IV-Luyện tập Cho đến bây giờ khi đã là cô học trò lớp 6,tôi vẫn không thể quên cảm giác lần đầu tiên được mặc chiếc áo sơ mi và váy xanh đi dự buổi lễ khai giảng đầu tiên .Cái ngày đầu tiên ấy dường như mới chỉ xảy ra hôm qua thôi. Tối hôm trước tôi chẳng ngủ được vì hồi hộp ,đã mấy lần giữa đêm tôi trở dậy xem trời sáng chưa…… 4-Củng cố -Gv nhaéc laïi noäi dung baøi hoïc. -H đọc phần đọc thêm 5-Hướng dẫn học -Học bài ,làm bài tập còn lại -Sưu tầm và đọc một số văn bản viết về ngày khai trường -Chuẩn bị tiết sau :Văn bản “Mẹ tôi” ____________________________________________ Ngày 14-8-2013 Tiết 2:Văn bản MẸ TÔI (Trích “Những tấm lòng cao cả”-Et-môn-đô đơ A-mi-xi ) I-Mức độ cần đạt Qua bức thư của một người cha gửi cho đứa con mắc lỗi với mẹ ,hiểu tình yêu thương ,kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người. II-Trọng tâm kiến thức ,kĩ năng 1. Kiến thức: -Sơ giản về Et- môn –đô đơ A- mi –xi . -Cách giáo dục vừa nghiêm khắc ,vừa tế nhị có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi. -Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư 2.Kĩ năng: -Đọc –hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư -Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha (tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư III.Chuẩn bị - GV: Soạn giáo án, tranh ảnh về tác giả. - HS:Đọc bài và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. IV.Tiến trình lên lớp 1-Ổn định tổ chức GV: Kiểm tra sĩ số,nhắc nhở HS trật tự. HS: Trật tự và ổn định chỗ ngồi. 2-Kiểm tra bài cũ (?) Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra từ văn bản “Cổng trường mở ra” là gì ? - Yêu cầu: Trả lời như phần ghi nhớ- SGK ( 9 ). 3-Bài mới: Hoạt động 1:Giới thiệu bài -Mục tiêu :Định hướng chú ý ,tạo tâm thế cho học sinh -Phương pháp :Thuyết trình -Thời gian :1 phút Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả . Nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức hết được điều đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra tất cả. Văn bản “Mẹ tôi”sẽ cho ta một bài học như thế. Hoạt động 2:Đọc –tìm hiểu chung -Mục tiêu:Nắm được nét khái quát về tg, tp,thể loại ,bố cục -Phương pháp:Đọc sáng tạo ,vấn đáp ,đàm thoại . -Thời gian :12 phút -G Hướng dẫn H đọc : Nhẹ nhàng, tha thiết, thể hiện được những tâm tư tình cảm buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con và sự trân trọng của ông với vợ mình. Khi đọc lời khuyên: Dứt khoát, mạnh mẽ thể hiện thái độ nghiêm khắc. -G đọc mẫu ,gọi H đọc tiếp,G nhận xét +GV gọi hs đọc chú thích. (?) Em hãy giới thiệu 1 vài nét về tác giả? (?) Tác giả thường viết về đề tài gì? (?) Em hãy nêu xuất xứ của văn bản Mẹ tôi? (?) Văn bản thuộc thể loại nào ?Phương thức biểu đạt của nó? (?)Ta có thể chia văn bản làm mấy phần? Ý nghĩa của từng phần? (?)Văn bản là một bức thư của bố gửi cho con nhưng tại sao lại lấy nhan đề là “Mẹ tôi”? H:Bà mẹ không xuất hiện trực tiếp trong văn bản nhưng lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới Hoạt động 3:Hd đọc –tìm hiểu chi tiết -Mục tiêu:Phân tích và hiểu được nd,nt của vb -Phương pháp:Giảng bình,vấn đáp ,đàm thoại -Thời gian :20 phút (?)Theo dõi phần đầu văn bản , em thấy En ri cô đã mắc lỗi gì? (?) Em có suy nghĩ gì về lỗi lầm của En ri cô? (?) Tìm những chi tiết nói về thái độ của người bố đối với En ri cô? (?) Để diễn tả được tâm trạng của người bố, tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó? (?) Những chi tiết trên đã thể hiện được thái độ gì của người bố? (?) Em có đồng tình với người bố không?( hs tự bộc lộ ) (?)Trong thư người bố đã gợi lại những việc làm, những tình cảm của mẹ dành cho En ri cô. Em hãy tìm những chi tiết, hình ảnh nói về người mẹ? (?) Khi nói về hình ảnh người mẹ tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào? Phương thức đó có tác dụng gì? (?) Qua lời kể của người cha, em cảm nhận được điều gì về người mẹ? (?) Người bố đã khuyên En ri cô những gì? (?) Em có nhận xét gì về cách sử dụng câu văn ở đoạn này? Tác dụng của cách dùng đó? (?) Qua bức thư, em thấy bố của En ri cô là người như thế nào? (?) Tại sao người cha không nói trực tiếp với con mà lại viết thư? (tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi không nói trực tiếp được. Viết thư tức là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được kín đáo, vừa không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng. Đây chính là bài học về cách ứng xử trong gia đình, ở trường và ngoài xã hội) Hoạt động 4:Hd tổng kết -Mục tiêu :Nắm nét khái quát về nd,nt của vb -Phương pháp:Giảng bình ,vấn đáp ,đàm thoại -Thời gian :3 phút (?)Nét nghệ thuật đặc sắc của truyện ? (?)Nhà văn đã gửi tới chúng ta thông điệp gì? (?) Văn bản này đã cho ta hiểu thêm điều gì về tác giả? -Gv chốt-Hs đọc ghi nhớ Hoạt động 5:Hd luyện tập -Gv hd H làm các bài tập trong phần luyện tập I-Đọc- Tìm hiểu chung: 1-Tác giả, tác phẩm a-Tác giả: ( 1846- 1908 ) - Là nhà văn Ý. - Thường viết về đề tài thiếu nhi và nhà trường về những tấm lòng nhân hậu. b-Tác phẩm - Là văn bản nhật dụng viết về người mẹ - In trong tập truyện : “Những tấm lòng cao cả” 2-Thể loại -Thư từ biểu cảm 3-Bố cục : 2 phần + Đoạn đầu : Lí do bố viết thư +Còn lại : Nội dung bức thư II-Đọc –tìm hiểu chi tiết 1. Lỗi lầm của En ri cô - Vô lễ với mẹ trước mặt cô giáo => Đây là việc làm sai trái, xúc phạm tới mẹ. 2. Thái độ của bố - Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy! -... Bố không nén được cơn tức giận đối với con . - Con mà xúc phạm đến mẹ con ư? -> Phương thức biểu cảm được diễn đạt bằng các kiểu câu cảm thán, nghi vấn làm cho lời văn trở nên linh hoạt, sinh động, dễ đi vào lòng người . =>Thể hiện thái độ buồn bã, đau đớn và tức giận . 3. Hình ảnh người mẹ - Mẹ đã phải thức suốt đêm ...có thể mất con. - Người mẹ sẵn sàng bỏ một năm hạnh phúc...hi sinh tính mạng để cứu sống con ->NT: Phương thức tự sự kết hợp với miêu tả làm nổi bật tình cảm của người mẹ => Là người mẹ hết lòng yêu thương con, sẵn sàng quên mình vì con 4. Lời khuyên của bố - Không bao giờ được thốt ra những lời nói nặng với mẹ. Con phải xin lỗi mẹ,... - Con hãy cầu xin mẹ hôn con, để cho chiếc hôn ấy xoá đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con . -> Sử dụng câu cầu khiến làm cho lời văn trở nên rõ ràng, dứt khoát . => Là người bố nghiêm khắc nhưng đầy tình thương yêu sâu sắc . II- Tổng kết 1-Nghệ thuật -Sáng tạo hoàn cảnh xảy ra chuyện -Lồng trong câu chuyện một bức thư -Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp có ý nghĩa giáo dục thể hiện thái độ nghiêm khắc 2-Nội dung -Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình -Tình thương yêu kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người *Ghi nhôù :sgk IV. Luyện tập: 4-Củng cố: (?) Sau khi học xong văn bản này, em rút ra được bài học gì ? Liên hệ với bản thân xem em đã có lần nào lỡ gây chuyện gì đó khiến bố mẹ buồn phiền. Nếu có thì bài văn này gợi cho em điều gì? 5-Hướng dẫn học -Học bài cũ ,làm bài tập -Sưu tầm những câu thơ ,truyện viết về người mẹ -Soạn bài mới bài “Từ ghép” ________________________________________________________ Ngày 16-8-2013 Tiết 3: TỪ GHÉP I-Mức độ cần đạt -Nhận diện được hai loại từ ghép :đẳng lập ,chính phụ -Hiểu được tính chất phân nghĩa của từ ghép chính phụ và tính chất hợp nghĩa của từ ghép đẳng lập -Có ý thức trau dồi vốn từ và biết sử dụng từ ghép một cách hợp lý II-Trọng tâm kiến thức ,kĩ năng 1.Kiến thức: -Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: Từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập. -Đặc điểm về nghĩa của từ ghép chính phụ và đẳng lập 2. Kĩ năng -Nhận diện các loại từ ghép. -Mở rộng hệ thống hóa vốn từ -Sử dụng từ ghép chính phụ khi cần diễn đạt cái cụ thể,dùng từ ghép đẳng lập khi cần diễn tả cái khái quát III-Chuẩn bị - GV:Giáo án, bảng phụ .Những điều cần lưu ý : Học về từ ghép không phải chỉ để nhận diện một từ nào đó là từ ghép chính phụ hay từ ghép đẳng lập mà điều quan trọng là hiểu được cơ chế tạo nghĩa của các loại từ ghép . -HS: Bài soạn IV-Tiến trình tổ chức các hoạt động 1. Ổn định tổ chức: -GV: Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số. -HS: Trật tự,ổn định chỗ ngồi. 2. Kiểm tra bài cũ: (?)Vẽ lại sơ đồ cấu tạo từ đã học ,lấy ví dụ minh họa ? 3. Bài mới: Hoạt động 1:Giới thiệu bài -Mục tiêu :Định hướng ,tạo tâm thế cho học sinh -Phương pháp:Thuyết trình -Thời gian :1 phút Tìm 3 từ đơn và 3 từ phức? Từ phức được phân loại như thế nào ? ( Hoa, lá, quả; hoa hồng, hoa quả, xanh xanh. Từ phức được phân thành hai loại : Từ ghép và từ láy) Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về từ ghép .: Hoạt động2:Hd tìm hiểu các loại từ ghép -Mục tiêu:Nắm được cấu tạo của hai loại từ ghép chính phụ và đẳng lập -Phương pháp:Vấn đáp ,đàm thoại ,nêu và giải quyết vấn đề -Thời gian:10 phút -GV:Ghi 2 từ in đậm lên bảng. (?)Trong 2 từ đó, tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính? (?) Em có nhận xét gì về trật tự của những tiếng chính trong những từ ấy? (?) Những từ như vậy gọi là từ ghép chính phụ. Theo em từ ghép chính phụ có cấu tạo như thế nào? Bài tập nhanh: Tìm từ ghép chính phụ có tiếng chính Bà, thơm? H :Bà cô, bà bác, bà dì; thơm lừng, thơm ngát … -HS đọc Ví dụ 2 - Chú ý các từ trầm bổng, quần áo . (?) Các tiếng trong 2 từ ghép trên có phân ra thành tiếng chính, tiếng phụ không ? Vậy 2 tiếng này có quan hệ với nhau như thế nào? (?)Khi đảo vị trí của các tiếng thì nghĩa của từ có thay đổi không ? (?) Những từ như trên gọi là từ ghép đảng lập.Vậy theo em từ ghép đẳng lập có cấu tạo như thế nào? Bài tập nhanh: Tìm một vài từ ghép đẳng lập chỉ các sự vật xung quanh chúng ta ? ( Bàn ghế, sách vở, mũ nón ... ) (?)So sánh từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập, chúng giống và khác nhau ở điểm nào ? -Gv chốt –H đọc ghi nhớ Hoạt động 3:Hd tìm hiểu nghĩa của từ ghép -Mục tiêu:Hiểu được tính chất ngĩa của từ ghép. -Phương pháp :Vấn đáp ,đàm thoại ,nêu và gq vđ -Thời gian:10 phút (?)So sánh nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa của từ bà? Nghĩa của từ thơm phức với nghĩa của tiếng thơm? (?)Vậy từ ghép chính phụ có nghĩa như thế nào? (?)So sánh nghĩa của từ quần áo với nghĩa của mỗi tiếng quần và áo? + Quần áo : chỉ quần áo nói chung -> hợp nghĩa, có nghĩa khái quát hơn. Quần, áo : chỉ riêng từng loại . -Trầm bổng với trầm và bổng? + Trầm bổng : Miêu tả âm thanh lúc thấp, lúc cao nghe rất êm tai => nghĩa chung, khái quát. Trầm, bổng : chỉ âm thanh riêng từng loại (?) Từ ghép đẳng lập có nghĩa như thế nào -Gv chốt –Hđọc ghi nhớ Hoạt động 4:Hd luyện tập -Mục tiêu:Áp dụng kiến thức lý thuyết vào BT thực hành -Phương pháp:Thảo luận nhóm ,vấn đáp -Thời gian:18 phút GV : Gọi 2 hs lên bảng làm bt (?) Phân loại từ ghép đẳng lập, chính phụ? (?) Vì sao em lại xếp như vậy ? GV treo bảng phụ - hs lên điền từ (?) Điền thêm tiếng để tạo từ ghép chính phụ ? từ ghép đẳng lập ? Gv hd H làm Bt 3,4,5 I Các loại từ ghép 1.Từ ghép chính phụ *Ví dụ 1 Bà ngoại Thơm phức Tc Tp Tc Tp *Nhận xét - Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính => quan hệ chính phụ => Từ ghép chính phụ.Tiếng chính đứng trước,tiếng phụ đứng sau. 2-Từ ghépđẳng lập *Ví dụ 2: - Trầm bổng -Quần áo *Nhận xét - 2 tiếng ngang bằng nhau-> quan hệ bình đẳng => Từ ghép đẳng lập - Có các tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp ( không phân ra tiếng chính, tiếng phụ ) *Ghi ngớ 1(SGK /14) II. Nghĩa của từ ghép: a. Nghĩa của từ ghép chính phụ : + Bà : chỉ người phụ nữ cao tuổi -> nghĩa rộng . +Bà ngoại : chỉ người phụ nữ cao tuổi đẻ ra mẹ -> nghĩa hẹp +Thơm : có mùi như hương của hoa, dễ chịu -> nghĩa rộng . +Thơm phức : có mùi bốc lên mạnh, hấp dẫn -> nghĩa hẹp. - Tiếng phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính và có tính chất phân nghĩa . b. Nghĩa của từ ghép đẳng lập : =>Có tính chất hợp nghĩa và có nghĩa khái quát hơn nghĩa của tiếng tạo nên nó. *Ghi nhớ 2:SGK/14 II. Luyện tập: Bài 1 : - Từ ghép đẳng lập : Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi . - Từ ghép chính phụ: Xanh ngắt,nhà máy, nhà ăn, nụ cười . Bài 2 : - Bút mực ( bi, máy, chì ) - Thước kẻ (vẽ, may, đo độ ) -Mưa :rào ,phùn.... - Làm :ăn ,lụng... - Ăn :ý,ảnh ,bám... -Trắng : tinh ,phau... - Vui :vẻ,vầy - Nhát : gan Bài 3 - Núi đồi -Mặt mày rừng mũi -Ham muốn -Học tập Thích hỏi -Xinh tươi -Tươi vui Đẹp đẹp Bài 4:Giải thích -Ta có thể nói :một cuốn sách, một cuốn vở mà không thể nói :một cuốn sách vở vì: +Sách, vở là hai danh từ tồn tại dưới dạng có thể đếm được +Còn sách vở là danh từ đẳng lập chỉ chung cả hai loại có ý nghĩa tổng hợp khái quát nên không thể dùng với nghĩa tính đếm 4. Củng cố: (?)Tìm 3 từ ghép chính phụ và 3 từ ghép đẳng lập. Cho biết nghĩa của nó? 5-Hướng dẫn học -Học thuộc lòng ghi nhớ ,làm bài tập còn lại -Nhận diện từ ghép trong một số văn bản đã học ?Đặt câu với chúng -Chuẩn bị bài:Liên kết trong văn bản ________________________________________________ Ngày 17-8-2013 Tiết 4: LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN I-Mức độ cần đạt -Hiểu rõ liên kết là một trong những đặc tính quan trọng của văn bản -Biết vận dụng những hiểu biết về liên kết vào việc đọc hiểu và tạo lập văn bản II-Trọng tâm kiến thức ,kĩ năng 1. Kiến thức: -Khái niệm về liên kết trong văn bản -Yêu cầu về liên kết trong văn bản 2. Kĩ năng: -Vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu XD được những văn bản có tính liên kết. -Nhận diện và phân tích tính liên kết trong văn bản III- Chuẩn bị -GV: Soạn giáo án, bảng phụ, nghiên cứu tài liệu. -HS: Soạn bài. IV-Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy –học 1- Ổn định tổ chức: -GV: Yêu cầu HS trật tự, lớp trưởng báo cáo sĩ số. -HS: Trật tự và ổn định chuẩn bị học bài mới. 2- Kiểm tra bài cũ 3-Bài mới Hoạt động 1:Giới thiệu bài - Mục tiêu:Giới thiệu chủ đề ,tạo tâm thế cho học sinh -Phương pháp:Thuyết trình -Thời gian:1 phút Văn bản là gì? ( Là chuỗi những lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc, v/dụng phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiếp ). Tính chất của văn bản là gì? ( thống nhất, mạch lạc ) Chúng ta sẽ không hiểu được một cách cụ thể về văn bản, cũng như khó có thể tạo lập được những văn bản tốt, nếu chúng ta không tìm hiểu kĩ 1 trong những tính chất quan trọng nhất của nó là liên kết. Hoạt động 2:Hd tìm hiểu liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản -Mục tiêu:Thấy được muốn đạt được mục đích giao tiếp thì vb phải có tính liên kết -Phương pháp:Thảo luận nhóm ,vấn dáp,đàm thoại,nêu và giải quyết vđ -Thời gian:20 phút -GV gt khái niệm liên kết liên:liền Kết:nối,. =>Liên kết :Nối liền nhau,gắn bó với nhau Gv yêu cầu HS trả lời các câu hỏi trong sgk. (?)Nếu En Ri Cô chưa hiểu ý bố thì hãy cho biết vì sao? H: vì giữa các câu còn chưa có sự liên kết (?) Muốn cho đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì? ( liên kết ) (?)Thế nào là liên kết? + GV : liên kết là 1 trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản * Bài tập nhanh : Tôi đến trường. Em Thu bị ngã . (?) Ở đây nêu mấy thông tin? Những thông tin này như thế nào với nhau? H: 2 thông tin - không liên quan với nhau (?) Em hãy sửa lại câu văn để 2 thông tin này gắn kết với nhau? H: Trên đường tới trường, tôi thấy em Thu bị ngã . -Gv chuyển ý -HS đọc VD ( sgk - 18 ) (?)Sự sắp xếp ý giữa câu 1 và câu 2 có gì bất hợp lí? Vì sao ? H: chưa có sự nối kết với nhau - vì chưa có tính liên kết (?) Làm thế nào để xoá bỏ được sự bất hợp lí đó? - Giữa câu 1,2,3 có sự liên kết với nhau chưa? Vì sao? + GV : Những từ : còn bây giờ, con là những từ, tổ hợp từ được sử dụng làm phương tiện liên kết trong đoạn văn (?) So sánh đoạn văn khi chưa dùng phương tiện liên kết và khi dùng phương tiện liên kết? H:+chưa dùng : câu văn rời rạc, khó hiểu. Khi dùng: câu văn rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu (?) Một văn bản muốn có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì? Cùng với điều kiện ấy, các câu trong văn bản phải sử dụng các phương tiện gì? - Gv chốt- HS đọc ghi nhớ . Hoạt động 3:Hd luyện tập -Mục tiêu:Vận dụng những kiến thức đã học vào bài tập thực hành -Phương pháp:Vấn đáp ,giải thích,thảo luận -Thời gian:20 phút -Hs đọc ,nêu yêu cầu BT1 (?) Đọc đoạn văn và sắp xếp câu văn theo thứ tự hợp lí để tạo thành 1 đoạn văn có tính liên kết chặt chẽ? (?) Vì sao lại sắp xếp như vậy? (sắp xếp như vậy thì đoạn văn mới rõ ràng, dễ hiểu.) -H đọc ,nêu yêu cầu BT2,thảo luận nhóm 4