Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 1 đến tiết 37 năm 2012

Ngµy so¹n: 17/08/2012 Ngµy gi¶ng: 20/08/2012 tiÕt 1: cæng tr­êng më ra LÝ Lan I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - HiÓu ®­îc t×nh c¶m s©u nÆng cña cha mÑ, gia ®×nh ®èi víi con c¸i, ý nghÜa lín lao cña nhµ tr­êng ®èi víi cuéc ®êi mçi con ng­êi, nhÊt lµ víi tuæi thiÕu niªn, nhi ®ång. - Lêi v¨n biÓu hiÖn t©m tr¹ng cña ng­êi mÑ ®èi víi con trong v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng: - §äc - hiÓu mét v¨n b¨n biÓu c¶m ®­îc viÕt nh­ nh÷ng dßng nhËt kÝ cña mét ng­êi mÑ. - Ph©n tÝch mét sè chi tiÕt tiªu biÓu diÔn t¶ t©m tr¹ng cña ng­êi mÑ trong ®ªm chuÈn bÞ cho ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña con. - Liªn hÖ vËn dông khi viÕt mét v¨n b¶n biÓu c¶m. 3. Th¸i ®é: - Yªu quý tr©n träng t×nh c¶m cña cha mÑ dµnh cho m×nh. ii. c¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cÇn gi¸o dôc trong bµi. - Giao tiÕp, tù tin, t×m kiÕm sù hç trî, qu¶n lý TG, t duy, PT, TH kiÕn thøc. iii. chuÈn bÞ: 1. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc: - Ph¬ng ph¸p: tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p. - KÜ thuËt: ho¹t ®éng nhãm. 2. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - GV: sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: so¹n bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk, s¸ch bµi tËp. IV. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp. 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra: (5p) KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3. Bµi míi: Ch¾c h¼n trong mçi chóng ta ngåi ®©y ai còng thuéc bµi h¸t: "Ngµy ®Çu tiªn ®i häc MÑ d¾t tay tíi tr­êng Em võa ®i võa khãc MÑ dç dµnh yªu th­¬ng…" Ngµy ®Çu tiªn ®i häc bao giê còng ®Ó l¹i trong lßng chóng ta rÊt nhiÒu c¶m xóc vµ h«m nay c« trß chóng ta sÏ ®i ng­îc dßng thêi gian trë vÒ víi tuæi th¬ ®Ó hiÓu s©u s¾c thªm mét lÇn n÷a c¶m xóc nµy nhÐ. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1: (8p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. GV h­íng dÉn ®äc: chËm r·i, nhÑ nhµng phï hîp víi t©m tr¹ng håi t­ëng cña ng­êi mÑ. ? Gäi hs ®äc bµi? GV nhËn xÐt c¸ch ®äc cña hs. ? Tãm t¾t v¨n b¶n trong kho¶ng 7- 8 dßng. ? Nªu mét vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? ? Nªu vµi nÐt c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n? ? Gi¶i thÝch mét sè tõ khã: MÒm, mïng, dÆm…? Ho¹t ®éng 2: (25p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo? ? Van b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ viÖc lµm, cö chØ cña mÑ vµo ®ªm tr­íc ngµy khai tr­êng ? Qua ®ã béc lé t©m tr¹ng g× cña mÑ? ? V× sao mÑ cã nh÷ng t©m tr¹ng nh­ vËy? ? Qua ®ã em thÊy mÑ lµ ng­êi thÕ nµo? ? Em cã biÕt 1 c©u ca dao, danh ng«n hay 1 bµi th¬ nãi vÒ tÊm lßng ng­êi mÑ ? Ng­êi mÑ ®ang nãi chuyÖn trùc tiÕp víi con kh«ng?Theo em ng­êi mÑ ®ang nãi víi ai? ? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×? ? C©u v¨n nµo nãi lªn tÇm quan träng cña nhµ tr­êng víi thÕ hÖ trÎ? ? HiÓu ®­îc tqträng ®ã, mÑ ®· ®Þnh nãi víi con ntn trong buæi ngµy mai khi con ®Õn tr­êng? ? Em hiÓu “TG kú diÖu” ®ã lµ g×? ? §äc xong VB, em hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ mÑ vµ vai trß cña nhµ tr­êng? ? T¹i sao VB cã tùa ®Ò “Cæng tr­êng më ra”-? VB nµy cã cèt truyÖn vµ cã 1 chuçi sviÖc nh­ ë líp 6 kh«ng? H- Quan s¸t ®o¹n VB nãi vÒ ý nghÜ cña mÑ vÒ gi¸o dôc n­íc NhËt * Kh¸i qu¸t: Qua VB, em hiÓu ®­îc sù quan t©m, ch¨m lo cña mÑ dµnh cho con, hiÓu ®­îc tqträng v« cïng cña ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng – mèc qträng cña cuéc ®êi con --> ch¨m lo vÒ trÝ tuÖ. Ho¹t ®éng 3: (5p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? Nªu néi dung co b¶n cña bµi? ? Nªu nghÖ thuËt c¬ b¶n cña bµi? ? Gäi hs ®äc ghi nhí? 4. Cñng cè, luyÖn tËp (5p) ? Nh÷ng kØ niÖm s©u s¾c nµo thøc dËy trong em khi häc xong v¨n b¶n Cæng tr­êng më ra cïng bøc tranh minh ho¹ trong s¸ch ? 5. H­íng dÉn vÒ nhµ (2p) - Häc thuéc bµi - So¹n bµi: MÑ t«i. I. ®äc - hiÓu chó thÝch 1. §äc, tãm t¾t 2. Chó thÝch a. T¸c gi¶ - LÝ Lan lµ mét nhµ b¸o b. T¸c phÈm - §¨ng trªn b¸o "Yªu trÎ" sè 166, ra ngµy 01/09/2000. c. Tõ khã II. ®äc - hiÓu v¨n b¶n 1. ThÓ lo¹i, bè côc - ThÓ lo¹i: V¨n b¶n nhËt dông. - Bè côc: 2 phÇn + P1: tõ ®Çu… thÕ giíi mµ mÑ b­íc vµo: T©m tr¹ng cña ng­êi mÑ trong ®ªm tr­íc ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña con. + P2: Cßn l¹i: Vai trß cña nhµ tr­êng víi thÕ hÖ trÎ. 2. Ph©n tÝch 2.1 T©m tr¹ng cña mÑ trong ®ªm tr­íc ngµy khai tr­êng cña con : - Xèn xang, båi håi tr­íc b­íc ®êi ®Çu tiªn cña con - MÑ cã tÊm lßng s©u nÆng, quan t©m s©u s¾c ®Õn con mÑ rÊt yªu con, bëi mÑ ®· ®­îc h­ëng t×nh yªu th­¬ng Êy tõ bµ ngo¹i, t×nh c¶m Êy lµ 1 sù tiÕp nèi thÕ hÖ, lµ truyÒn thèng hiÕu häc --> ng­êi mÑ yªu con v« cïng - TG cña ­íc m¬ vµ kh¸t väng - TG cña niÒm vui ... --> nhµ tr­êng lµ tÊt c¶ tuæi th¬ ... 2.2 Vai trß cña nhµ tr­êng víi thÕ hÖ trÎ - Kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña nhµ tr­êng ®èi víi mçi con ng­êi. - C¶ x· héi ®Òu h­íng vÒ thÕ hÖ trÎ, quan t©m cµ dµnh nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt tíi trÎ em. mÑ rÊt yªu con, quan t©m ®Õn con, bëi mÑ ®· ®­îc h­ëng t×nh yªu th­¬ng Êy tõ bµ ngo¹i, t×nh c¶m Êy lµ 1 sù tiÕp nèi thÕ hÖ, lµ truyÒn thèng hiÕu häc III. Tæng kÕt, ghi nhí 3.1 Néi dung. 3.2 NghÖ thuËt 3.3 Ghi nhí Ngµy so¹n: 18/08/2012 Ngµy gi¶ng: 21/08/2012 tiÕt 2: MÑ t«i Ðt-m«-®« ®¬ A-mi-xi I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Ðt-m«-®« ®¬ A-mi-xi. - HiÓu c¸ch gi¸o dôc võa nghiªm kh¾c võa tÕ nhÞ, cã lÝ vµ cã t×nhcña ng­êi cha khi con m¾c lçi. - NghÖ thuËt biÓu c¶m trùc tiÕp qua h×nh thøc mét bøc th­. 2. KÜ n¨ng: - §äc - hiÓu mét v¨n b¶n viÕt d­íi h×nh thøc mét bøc th­. - Ph©n tÝch mét sè chi tiÕt liªn quan ®Õn h×nh ¶nh ng­êi cha (t¸c gi¶ bøc th­) vµ ngwoif mÑ nh¾c ®Õn trong bøc th­. 3. Th¸i ®é: - KÝnh yªu cha mÑ, tr¸nh lµm ®iÒu g× cã lçi víi cha mÑ. ii. c¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cÇn gi¸o dôc trong bµi. - Giao tiÕp, tù tin, t×m kiÕm sù hç trî, qu¶n lý TG, t duy, PT, TH kiÕn thøc. iii. chuÈn bÞ: 1. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc: - Ph¬ng ph¸p: tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p. - KÜ thuËt: ho¹t ®éng nhãm. 2. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - GV: sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: so¹n bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk, s¸ch bµi tËp. IV. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp. 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra: (5p) ? Bµi häc s©u s¾c nhÊt mµ em rót ra ®­îc tõ v¨n b¶n “Cæng tr­êng më ra” lµ g×? - Bµi häc s©u s¾c nhÊt ®ã lµ t×nh yªu con v« bê bÕn cña ng­êi mÑ vµ sù quan t©m cña c¶ thÕ giíi ®Õn thÕ hÖ t­¬ng lai c¶u ®Êt n­íc. 3. Bµi míi: Trong cuéc ®êi mçi chóng ta, ng­êi mÑ cã 1 vÞ trÝ vµ ý nghÜa hÕt søc lín lao, thiªng liªng vµ cao c¶, nh­ng kh«ng ph¶i khi nµo ta còng cã ý thøc hÕt ®­îc ®iÒu ®ã. ChØ ®Õn khi m¾c nh÷ng lçi lÇm ta míi nhËn ra tÊt c¶. VB “MÑ t«i” sÏ cho ta 1 bµi häc vÒ t×nh mÑ. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1: (8p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. GV h­íng dÉn ®äc:§äc giäng chËm d·i, t×nh c¶m,thiÕt tha... GV ®äc mÉu. ? Gäi hs ®äc? GV nhËn xÐt c¸ch ®äc cña hs ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶? ? Nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c phÈm? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ: lÔ ®é, hèi hËn, vong ©n béi nghÜa, khæ h×nh. Ho¹t ®éng 2: (25p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? X¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña v¨n b¶n ? V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn ? ? Tại sao văn bản là một bức thư người bố gửi cho con nhưng nhan đề lại lấy tên là “Mẹ Tôi”? à Thứ 1, nhan đề ấy là của chính tác giả A-Mi-Xi đặt cho đoạn trích. Mỗi truyện nhỏ trong “Những tấm lòng cao cả” đều có một nhan đề do tác giả đặt. à Thứ 2, khi đọc kỹ chúng ta sẽ thấy tuy bà mẹ không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. ? Nêu nguyên nhân khiến người cha viết thư cho con? ? Những chi tiết nào miêu tả thái độ của người cha trước sự vô lễ của con? ? Qua các chi tiết đó em thấy được thái độ của cha như thế nào? ? Có ý kiến cho rằng bố En-ri-cô quá nghiêm khắc có lẽ ông không còn yêu thương con mình? Ý kiến của em? ? Những chi tiết nào nói về người mẹ? ? Hình ảnh người mẹ được tác giả tái hiện qua điểm nhìn của ai? Vì sao? ? Từ điểm nhìn ấy người mẹ hiện lên như thế nào? ? Thái độ của người bố đối với người mẹ như thế nào? (Trân trọng, yêu thương) ? Trước thái độ của bố En-ri-cô có thái độ như thế nào? ? Điều gì đã khiến em xúc động khi đọc thư bố? Ho¹t ®éng 3: (5p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? Nghệ thuật chủ yếu của văn bản này là gì? ? Nêu nội dung cơ bản của bài? ? Gọi hs đọc ghi nhớ? I. ®äc - hiÓu chó thÝch 1. §äc, tãm t¾t 2. Chó thÝch a. T¸c gi¶ - T¸c gi¶ Ðt-m«-®« ®¬ A-mi-xi (1846 – 1908) lµ nhµ v¨n ý b. T¸c phÈm - §o¹n trÝch ®­îc häc trÝch tõ t¸c phÈm  Nh÷ng tÊm lßng cao c¶ (1886) c. Tõ khã II. ®äc - hiÓu v¨n b¶n 1. ThÓ lo¹i, bè côc - ThÓ lo¹i: Th­ tõ - biÓu c¶m. - Bè côc: 3 phÇn + P1: Nêu hoàn cảnh người bố viết thư cho con. + P2: Tâm trạng của người bố trước lỗi lầm của người con. + P3: Bố muốn con xin lỗi mẹ; thể hiện tình yêu của mình với con. 2. Ph©n tÝch 2.1 Thái độ của người cha trước lỗi lầm của con. - Sự hỗn láo của con như nhát dao đâm vào tim bố => so sánh - Bố không thể nén được cơn giận - Con mà lại xúc phạm đến mẹ ư? => câu hỏi tu từ - Thà bố không có còn hơn thấy con bội bạc => câu cầu khiến - Người cha ngỡ ngàng , buồn bã , tức giận ,cương quyết , nghiêm khắc nhưng chân thành nhẹ nhàng. => Bố rất yêu con nhưng không nuông chiều, xem nhẹ, bỏ qua. Bố dạy con về lòng biết ơn kính trọng cha mẹ. Những suy nghĩ và tình cảm ấy của người Ý rất gần gũi với quan niệm xưa nay của chúng ta. 2.2 Hình ảnh người mẹ - Thức suốt đêm, quằn quại, nức nở vì sợ mất con . - Người mẹ sẵn sàng bỏ hết hạnh phúc tránh đau đớn cho con . - Có thể đi ăn xin để nuôi con, hi sinh tính mạng để cứu con. - Dịu dàng, hiền hậu. => Là người hiền hậu, dịu dàng, giàu đức hi sinh, hết lòng yêu thương , chăm sóc con -> người mẹ cao cả, lớn lao. -> đề cao người mẹ, nhấn mạnh ý nghĩa giáo dục. 2.3 Thái độ của En - ri - cô: - Xúc động vô cùng - Em nhận ra lỗi lẫm của mình III. Tæng kÕt, ghi nhí 3.1 Nghệ thuật 3.2 Nội dung 3.3 Ghi nhớ: sgk 4. Cñng cè, luyÖn tËp (5p) ? H·y chØ ra nÐt ®éc ®¸o trong c¸ch thÓ hiÖn v¨n b¶n nµy víi c¸c v¨n b¶n kh¸c? ? Em biÕt c©u ca dao, bµi h¸t nµo nãi vÒ tÊm lßng cha mÑ víi con c¸i? 5. H­íng dÉn vÒ nhµ (2p) - Häc thuéc ghi nhí - N¾m ch¾c néi dung v¨n b¶n - So¹n bµi: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. - Dïng h×nh thøc lµ bøc th­. Ngµy so¹n: 19/08/2012 Ngµy gi¶ng: 22/08/2012 tiÕt 3: tõ ghÐp I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - Häc sinh n¾m ®­îc cÊu t¹o cña 2 lo¹i tõ ghÐp ®¼ng lËp vµ chÝnh phô. - §Æc ®iÓm vÒ nghÜa cña c¸c tõ ghÐp chÝnh phô vµ ®¼ng lËp. 2. KÜ n¨ng: - NhËn diÖn c¸c lo¹i tõ ghÐp. - Më réng hÖ thèng ho¸ vèn tõ. - Sö dông tõ: dïng tõ ghÕp chÝnh phô khi cµn diÔn ®¹t c¸i cô thÓ, dïng tõ ghÕp ®¼ng lËp khi cÇn diÔn ®¹t c¸i kh¸i qu¸t. 3. Th¸i ®é: - Thªm yªu vµ dïng tèt tiÕng viÖt trong giao tiÕp. ii. c¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cÇn gi¸o dôc trong bµi. - Giao tiÕp, tù tin, t×m kiÕm sù hç trî, qu¶n lý TG, t duy, PT, TH kiÕn thøc. iii. chuÈn bÞ: 1. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc: - Ph¬ng ph¸p: tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p. - KÜ thuËt: ho¹t ®éng nhãm. 2. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - GV: sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: so¹n bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk, s¸ch bµi tËp. IV. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp. 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra: (5p) ? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc? LÊy vÝ dô? - Tõ ®¬n lµ tõ cã cÊu t¹o mét tiÕng dïng ®Ó t¹o c©u. VD: nhµ, c©y, cá... - Tõ phøc lµ tõ gåm hai tiÕng trë lªn. VD: quÇn ¸o, häc sinh, c©y cá... 3. Bµi míi Líp 6 c¸c em ®· ®­îc häc vÒ tõ vµ cÊu t¹o tõ TV. H·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ tõ ghÐp? (Tõ ghÐp lµ nh÷ng tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa) H«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ c¸c lo¹i tõ ghÐp vµ c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ ghÐp. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1: (7p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? Gäi hs ®äc vÝ dô trong sgk? ? Trong c¸c tõ ghÐp “bµ ngo¹i”, “th¬m phøc” tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh, tiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh? ? Vai trß cña tiÕng chÝnh, phô? ? Quan hÖ gi÷a tiÕng chÝnh vµ phô? NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña tiÕng chÝnh? ? C¸c tiÕng trong 2 tõ ghÐp “QuÇn ¸o”, “TrÇm bæng” cã quan hÖ víi nhau ntn? Cã ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? ? Theo em cã mÊy c¸ch ghÐp t¹o ra mÊy kiÓu tõ ghÐp? ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp C – P? LÊy VD? ? Tõ ghÐp ®¼ng lËp lµ g×? LÊy VD? ? Gäi hs ®äc ghi nhí? GV chèt l¹i kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 2: (8p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? GV cho hs ho¹t ®éng nhãm mçi nhãm t×m 5 tõ ghÐp. H­íng dÉn HS t×m hiÓu nghÜa cña tõ ghÐp? So s¸nh nghÜa cña tõ “bµ ngo¹i” víi nghÜa cña tõ “bµ” (líp 6 ®· häc c¸ch gi¶i nghÜa) ? C¶ bµ néi vµ bµ ngo¹i ®Òu cã chung 1 nÐt nghÜa lµ “bµ”, nh­ng nghÜa cña 2 tõ nµy kh¸c nhau. V× sao? ? T­¬ng tù “th¬m”, “th¬m phøc” ? So s¸nh nghÜa cña tõ ghÐp C- P víi nghÜa cña tiÕng chÝnh? VËy tõ ghÐp C-P cã t/c g×? ? So s¸nh nghÜa cña tõ “quÇn ¸o” víi nghÜa cña mçi tiÕng “quÇn”, “¸o”? ? T­¬ng tù “trÇm bæng”? ? So s¸nh nghÜa cña tõ ghÐp §L víi nghÜa cña tõng tiÕng? VËy tõ ghÐp §L cã t/c g×? ? NghÜa cña tõ ghÐp CP vµ tõ ghÐp ®¼ng lËp cã g× kh¸c nhau? LÊy VD? ? Gäi hs ®äc ghi nhí? GV chèt l¹i kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 3: (18p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? Gäi hs ®äc yªu cÇu bt 1? Gv h­íng dÉn hs lµm bt. ? Gäi hs ®äc yªu cÇu bt 2? Gv h­íng dÉn hs lµm bt. ? Gäi 2 hs lªn b¶ng lµm bt. ? Gäi hs ®äc yªu cÇu bt 3? Gv h­íng dÉn hs lµm bt. GV h­íng d©nc hs vÒ nhµ lµm bt. I. c¸c lo¹i tõ ghÐp 1. VÝ dô - Bµ/ ngo¹i - Th¬m/ phøc Từ ghÐp chÝnh phô: có tiếng chính và tiếng phụ. Tiếng chính đứng trước và tiếng phụ đứng sau - QuÇn/ ¸o - TrÇm /bæng Các từ ghép không phân ra tiếng chính, tiếng phụ (bình đẳng về mặt ngữ pháp) 2. Ghi nhí: sgk II. nghÜa cña tõ ghÐp 1. VÝ dô a. - Tõ bµ ngo¹i hÑp nghÜa h¬n tõ bµ - Tõ th¬m phøc hÑp nghÜa h¬n tõ th¬m Tõ ghÐp C-P cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa, nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. b. - QuÇn: 1 thø trang phôc cã 2 èng th­êng mÆc phÝa d­íi c¬ thÓ - ¸o: ..., phÝa trªn c¬ thÓ - QuÇn ¸o: chØ trang phôc nãi chung mang nghÜa kh¸i qu¸t - TrÇm: ©m thanh ë møc ®é thÊp - Bæng: ............................... cao - TrÇm bæng: ©m thanh lóc cao lóc thÊp nghe vui tai Tõ ghÐp ®¼ng lËp cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã. 2. Ghi nhí: sgk III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: Ph©n lo¹i tõ ghÐp Tõ ghÐp CP Tõ ghÐp §L Nhµ m¸y, nhµ ¨n, xanh ng¾t, l©u ®êi, c­êi nô… Chµi l­íi, c©y cá, Èm ­ít, ®Çu ®u«i…… 2. Bµi tËp 2: §iÒn thªm tiÕng ®Ó t¹o thµnh tõ ghÐp chÝnh phô - Bót ch× - ¨n mµy - m­a phïn - tr¾ng phau - lµm v­ên - nh¸t gan 3. Bµi tËp 3: §iÒn thªm tiÕng ®Ó t¹o tõ ghÐp ®¼ng lËp - Nói s«ng, nói ®åi - Ham muèn, ham mª - MÆt mòi, mÆt mµy - T­¬i tèt, t­¬i vui - Xinh ®Ñp, xinh t­¬i - Häc hµnh, häc hái 4. Bµi tËp 4: Cã thÓ nãi mét cuèn s¸ch, mét cuèn vë mµ kh«ng thÓ nãi mét cuèn s¸ch vë v× s¸ch vë lµ tõ ghÐp ®¼ng lËp mang nghÜa kh¸i qu¸t nªn kh«ng thÓ kÕt hîp víi sè tõ hoÆc danh tõ chØ ®¬n vÞ ®­îc. 5. Bµi tËp 5,6,7 4. Cñng cè, luyÖn tËp (5p) ? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? §Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ ng÷ nghÜa cña chóng. 5. H­íng dÉn vÒ nhµ (2p) - Häc thuéc ghi nhí. - Hoµn thµnh bµi tËp 5,6,7. - So¹n bµi: Liªn kÕt trong v¨n b¶n. - Tõ ghÐp chÝnh phô: có tiếng chính và tiếng phụ. Tiếng chính đứng trước và tiếng phụ đứng sau - Tõ ghÐp C-P cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa, nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. - Các từ ghép ®¼ng lËp không phân ra tiếng chính, tiếng phụ (bình đẳng về mặt ngữ pháp) - Tõ ghÐp ®¼ng lËp cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã Ngµy so¹n: 21/08/2012 Ngµy gi¶ng: 24/08/2012 tiÕt 4: liªn kÕt trong v¨n b¶n I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - N¾m ®­îc kh¸i niÖm liªn kÕt trong v¨n b¶n. - Yªu cÇu vÒ lªn kÕt trong v¨n b¶n, 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt vµ ph©n tÝch liªn kÕt cña c¸c v¨n b¶n. - ViÕt c¸c ®o¹n v¨n, bµi v¨n cã tÝnh liªn kÕt. 3. Th¸i ®é: - Liªn hÖ vËn dông khi viÕt mét bµi v¨n biÓu c¶m. ii. c¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cÇn gi¸o dôc trong bµi. - Giao tiÕp, tù tin, t×m kiÕm sù hç trî, qu¶n lý TG, t duy, PT, TH kiÕn thøc. iii. chuÈn bÞ: 1. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc: - Ph­¬ng ph¸p: tæng hîp c¸c ph­¬ng ph¸p. - KÜ thuËt: ho¹t ®éng nhãm. 2. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - GV: sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: so¹n bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk, s¸ch bµi tËp. IV. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp. 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra: (5p) ? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp? NghÜa cña tõ ghÐp? - Cã 2 lo¹i tõ ghÐp: tõ ghÐp chÝnh phô vµ tõ ghÐp ®¼ng lËp. - NghÜa cña tõ ghÐp: + Tõ ghÐp C-P cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa, nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. + Tõ ghÐp ®¼ng lËp cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã. 3. Bµi míi: Trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n nhiÒu khi ta dïng tõ, ®Æt c©u, dùng ®o¹n mét c¸ch hîp lÝ, ®óng ng÷ ph¸p; nh­ng khi ®äc v¨n b¶n th× thÊy rêi r¹c kh«ng cã sù thèng nhÊt, v× sao x¶y ra ®iÒu ®ã h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1: (15p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? Gäi hs ®äc Vd trong sgk? ? Nh÷ng c©u trong VD ®­îc trÝch trong VB nµo? Néi dung ? ? Cã c©u nµo sai ng÷ ph¸p kh«ng? Cã c©u nµo kh«ng râ nghÜa kh«ng? NÕu lµ Enrico cã hiÓu ®iÒu bè muèn nãi trong ®o¹n v¨n kh«ng? Nªu lý do? ? Theo em ®o¹n v¨n trªn thiÕu tÝnh chÊt g× ? Liªn kÕt cã vai trß g× trong v¨n b¶n ? Gäi hs ®äc ghi nhí (ý 1 trong sgk) ? §o¹n v¨n cã mÊy c©u? H·y ®¸nh sè thø tù cho tõng c©u? ? So víi nguyªn b¶n Cæng tr­êng më ra th× c©u 2 thiÕu côm tõ nµo, c©u 3 chÐp sai tõ nµo? ? ViÖc chÐp sai nh­ trªn khiÕn ®o¹n v¨n ra sao? ? Em h·y söa l¹i ®o¹n v¨n ®Ó ®¶m b¶o vÒ néi dung ? ChØ ra sù thiÕu liªn kÕt trong ®o¹n v¨n? ? H·y söa l¹i ®Ó thµnh 1 ®o¹n v¨n cã nghÜa ? Tõ ng÷ “cßn b©y giê” vµ tõ “con” gi÷ vai trß g× trong c©u v¨n ®o¹n v¨n? ? Tõ 2VD cho biÕt 1VB cã tÝnh liªn kÕt tr­íc hÕt ph¶i cã ®iÒu kiÖn g×? ? Cïng víi ®iÒu kiÖn Êy c¸c c©u trong VB ph¶i sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn g×? ? Gäi hs ®äc ghi nhí (ý 2 sgk) Ho¹t ®éng : (18p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. GV H­íng dÉn HS luyÖn tËp ? S¾p xÕp c¸c c©u v¨n theo thø tù hîp lÝ? ? C¸c c©u v¨n ®· cã tÝnh liªn kÕt ch­a v× sao? ? §iÒn c¸c tõ ng÷ vµo chç trèng? GV h­íng dÉn hs lµm bµi tËp. i. liªn kÕt vµ ph­¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n 1. TÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n a. VÝ dô - “MÑ t«i” - NÕu t¸ch tõng c©u ra khái ®o¹n v¨n th× vÉn hiÓu. - Kh«ng.V× c¸c c©u ch­a cã sù liªn kÕt, kh«ng nèi liÒn. Mçi c©u mang 1 néi dung kh¸c nhau. => Liªn kÕt lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña VB., lµm cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa, dÔ hiÓu. b. Ghi nhí : ý 1 sgk 2. Ph­¬ng tiÖn liªn kÕt trong v¨n b¶n. a. VÝ dô: - C©u 2 thiÕu côm tõ cßn b©y giê, c©u 3 chÐp sai tõ con thµnh tõ ®øa trÎ. - ý lén xén, kh«ng râ rµng - C©u 2 thiÕu tõ nèi “cßn b©y giê” - “§øa trΔ -> sai -> diÔn ®¹t thiÕu m¹ch l¹c, ®o¹n v¨n khã hiÓu. => Liªn kÕt vÒ néi dung c¸c c©u cïng h­íng vÒ chñ ®Ò chÝnh, g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. §ång thêi ph¶i biÕt nèi c¸c c©u, c¸c ®o¹n ®ã b»ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ thÝch hîp. b. Ghi nhí: ý 2 sgk. ii. luyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: S¾p xÕp c¸c c©u v¨n sau theo thø tù: 1,4,2,5,3 2. Bµi tËp 2: §o¹n v¨n ®· cã sù liªn kÕt vÒ h×nh thøc song ch­a cã sù liªn kÕt vÒ néi dung nªn ch­a thÓ coi lµ mét v¨n b¶n cã liÖn kÕt chÆt chÏ 3. Bµi tËp 3: §Ó ®o¹n v¨n cã liªn kÕt chÆt chÏ ®iÒn lÇn l­ît theo thø tù: bµ, bµ,ch¸u, bµ, bµ, ch¸u, thÕ lµ. 4. Bµi tËp 4: Hai c©u v¨n trªn nÕu t¸ch ra khái c¸c cau kh¸c trong v¨n b¶n th× cã vÎ nh­ rêi r¹c, c©u tr­¬c hØ nh­ nãi vÒ mÑ vµ c©u sau chØ nãi vÒ con. Nh­ng ®oan v¨n kh«ng chØ cã hai c©u ®ã mµ cßn cã c©u thó ba ®øng tiÕp sau kÕt nèi hai c©u trªn thµnh mét thÓ thèng nhÊt lµm cho toµn ®oan v¨n trë nªn liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau. Do ®ã, hai c©u v¨n vÉn liªn kÕt víi nhau mµ kh«ng cÇn chØnh söa. 5. Bµi tËp 5: h­íng dÉn vÒ nhµ. 4. Cñng cè, luyÖn tËp (5p) ? Liªn kÕt trong v¨n b¶n lµ g×? Khi liªn kÕt v¨n b¶n cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò g×? 5. H­íng dÉn vÒ nhµ (2p) - Häc thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 5. - So¹n bµi: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. - Liªn kÕt lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña VB., lµm cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa, dÔ hiÓu. - Liªn kÕt vÒ néi dung c¸c c©u cïng h­íng vÒ chñ ®Ò chÝnh, g¾n bã chÆt chÏ víi nhau. §ång thêi ph¶i biÕt nèi c¸c c©u, c¸c ®o¹n ®ã b»ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ thÝch hîp. Ngµy so¹n: 24/08/2012 Ngµy gi¶ng: 27/08/2012 tiÕt 5: cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª Kh¸nh Hoµi I. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - HiÓu ®­îc t×nh c¶m anh em ruét thÞt th¾m thiÕt, s©u nÆng va nçi ®au khæ cña nh÷ng ®øa trÎ kh«ng may r¬i vµo hoµn c¶nh bè mÑ li dÞ. - §Æc s¾c nghÖ thuËt cña v¨n b¶n 2. KÜ n¨ng: - §äc - hiÓu v¨n b¶n truyÖn, ®äc diÔn c¶m lêi ®èi tho¹i phï hîp víi t©m tr¹ng cña c¸c nh©n vËt. - KÓ vµ tãm t¾t truyÖn. 3. Th¸i ®é: - C¶m th«ng víi nh÷ng b¹n nhá r¬i vµo hoµn c¶nh bÊt h¹nh. ii. c¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n cÇn gi¸o dôc trong bµi. - Giao tiÕp, tù tin, t×m kiÕm sù hç trî, qu¶n lý TG, t duy, PT, TH kiÕn thøc. iii. chuÈn bÞ: 1. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc: - Ph­¬ng ph¸p: tæng hîp c¸c ph­¬ng ph¸p. - KÜ thuËt: ho¹t ®éng nhãm. 2. chuÈn bÞ vÒ ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - GV: sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: so¹n bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk, s¸ch bµi tËp. IV. tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp. 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra: (5p) ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi mÑ trong v¨n b¶n MÑ t«i? - MÑ lµ ng­êi cã tÊm lßng s©u nÆng, quan t©m s©u s¾c ®Õn con mÑ rÊt yªu con, bëi mÑ ®· ®­îc h­ëng t×nh yªu th­¬ng Êy tõ bµ ngo¹i, t×nh c¶m Êy lµ 1 sù tiÕp nèi thÕ hÖ, lµ truyÒn thèng hiÕu häc. 3. Bµi míi: Trong cuéc sèng míi hiÖn ®¹i, cuéc sèng con ng­êi ®ì vÊt v¶ h¬n thÕ nh­ng vÉn cã nhiÒu trÎ em lang thang kh«ng n¬i n­¬ng tùa. “ Tuæi th¬ kh«ng muèn chia li” ®ã lµ lêi nh¾n nhñ cña hai em Thµnh – Thuû göi ®Õn chóng ta qua bµi häc ngµy h«m nay. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng : (15p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. Gv h­íng dÉn hs ®äc: chËm r·i, nhÑ nhµng, chó ý ph©n vai nh©n nhËt vµ nh÷ng ®o¹n miªu t¶ néi t©m nh©n vËt. ? Gäi hs ®äc. ? Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n? ? Dùa vµo phÇn chó thÝch h·y nªu mét vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ Kh¸nh Hoµi? ? Nªu vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c phÈm? Gv h­íng dÉn hs t×m hiÓu mét sè tõ khã. Ho¹t ®éng : (18p) KT: Hái vµ tr¶ lêi. KN: T×m vµ xö lý th«ng tin, giao tiÕp, GQV§. ? V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i g×? ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña c¸c phÇn? ? Em h·y cho biÕt, truyÖn viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? V× sao? - HS theo dâi phÇn ®Çu VB. ? V× sao anh em Thµnh, Thuû ph¶i chia ®å ch¬i vµ chia bóp bª? ( v× bè mÑ li h«n: Thuû ph¶i theo mÑ vÒ quª ngo¹i- Thµnh ë l¹i víi bè) ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ t©m tr¹ng cña Thµnh vµ Thuû khi mÑ b¶o : “Th«i, 2 ®øa liÖu mµ chia ®å ch¬i ra ®i”? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶ ë ®o¹n v¨n nµy? ? §ã lµ t©m tr¹ng g×? ? Chi tiÕt nµo nãi vÒ t×nh c¶m cña 2 anh em Thµnh - Thuû? ? Nh÷ng chi tiÕt trªn cho em thÊy ®­îc t×nh c¶m cña 2 anh em nh­ thÕ nµo? ? ViÖc chia bóp bª diÔn ra nh­ thÕ nµo? ? Lêi nãi vµ hµnh ®éng cña Thuû cã g× m©u thuÉn? Gv: Trong t©m hån Thñy lµ mét cuéc g»ng xÐ ®au ®ín, em kh«ng muèn nh÷ng con bóp bª ph¶i chia ly. Dï em ph¶i chia tay ng­êi anh th©n yªu nhÊt cña m×nh nh­ng em còng kh«ng muèn ®å vËt ph¶i chia ®«i. §©y lµ tÊm lßng rÊt nh©n hËu, vÞ tha vµ chøa chan t×nh yªu th­¬ng cña mét c« bÐ. §©y lµ mét cuéc chia tay kh«ng ®¸ng cã vµ nh÷ng ®øa trÎ, nh÷ng con bóp bª ®Òu kh«ng cã lçi. i. ®äc - hiÓu chó thÝch 1. §äc, tãm t¾t 2. Chó thÝch a. T¸c gi¶ - Lµ nhµ v¨n ®¹t ®­îc nhiÒu gi¶i th­ëng v¨n häc. b. T¸c phÈm - Lµ v¨n b¶n nhËt dông viÕt vÒ quyÒn trÎ em. - TruyÖn ng¾n ®­îc trao gi¶i nh× trong cuéc thi th¬ - v¨n viÕt vÒ quyÒn trÎ em tæ chøc t¹i Thuþ §iÓn 1992. c. Tõ khã II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. ThÓ lo¹i, bè côc - ThÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n. - Bè côc: + PhÇn 1: Tõ ®Çu -> “nh­ vËy” : Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª + PhÇn 2: TiÕp –“ c¶nh vËt”:Cuéc chia tay líp häc + PhÇn 3: Cßn l¹i : Cuéc chia tay gi÷a hai anh em. 2. Ph©n tÝch 2.1. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª * T©m tr¹ng cña 2 anh em Thµnh - Thuû: - Thuû: run bÇn bËt, kinh hoµng, tuyÖt väng, buån th¨m th¼m, mi s­ng mäng v× khãc nhiÒu. - Thµnh: c¾n chÆt m«i , n­íc m¾t tu«n ra nh­ suèi. -> Sö dông 1 lo¹t c¸c ®éng tõ, tÝnh tõ kÕt hîp