Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 45 đến tiết 70

Keát Quaû Caàn Ñaït Caûm nhaän ñöôïc tình yeâu thieân nhieân gaén lieàn vôùi loøng yeâu nöôùc cuûa Hoà Chí Minh bieåu hieän trong baøi thô : Caûnh khuya vaø Raèm thaùng gieâng. Naém ñöôïc theå thô vaø nhöõng neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa hai baøi thô. Naém ñöôïc khaùi nieäm thaønh ngöõ, yù nghóa cuûa thaønh ngöõ. Tuaàn : 12 Tieát : 45 Ngaøy soaïn : Ngaøy daïy : CAÛNH KHUYA RAÈM THAÙNG GIEÂNG (Nguyeân Tieâu) -Hoà Chí Minh - I. MUÏC TIEÂU : 1. Kieán thöùc : Giuùp hoïc sinh _ Caûm nhaän vaø phaân tích ñöôïc loøng yeâu thieân nhieân gaén lieàn vôùi loøng yeâu nöôùc, phong thaùi ung dung cuûa Hoà Chí Minh bieåu hieän trong hai baøi thô. _Bieát ñöôïc theå thô vaø chæ ra ñöôïc nhöõng neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa hai baøi thô. 2. Kyõ naêng : _ Ñoïc, phaân tích thô Ñöôøng luaät thaát ngoân töù tuyeät, ñoái chieáu baûn dòch vaø phieân aâm chöõ Haùn, so saùnh, ñoái chieáu vôùi caùc baøi thô Ñöôøng vaø thô Ñöôøng luaät ñaõ hoïc. 3. Thaùi ñoä : _Yeâu caûnh ñeïp, yeâu thieân nhieân. II. CHUAÅN BÒ : * Thaày : Tranh Chuû tòch Hoà Chí Minh laøm vieäc vaø ngaém traêng ôû chieán khu Vieät Baéc, * Troø : Chuaån bò caâu hoûi SGK, xem laïi moät soá töø loaïi (so saùnh, tính töø, ñieäp töø ...). III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY - HOÏC : 1. OÅn ñònh lôùp : kieåm tra sæ soá 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Kieåm tra phaàn chuaån bò baøi ôû nhaø cuûa hoïc sinh. 3. Baøi môùi : HS : Ghi töïa baøi. Hoaït Ñoäng 1 Tìm Hieåu Chuù Thích, Taùc Giaû, Hoaøn Caûnh Saùng Taùc Cuûa Hai Baøi Thô. _Cho HS ñoïc phaàn chuù thích SGK. Neâu sô löôïc veà taùc giaû. § HS : Ñoïc - toùm taét cuoäc ñôøi söï nghieäp cuûa nhaø thô. F I. Ñoïc - hieåu vaên baûn : 1/- Taùc giaû : Hoà Chí Minh (1890-1969),vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa daân toäc Vieät Nam, laø moät nhaø thô lôùn _Caû hai baøi thô ñöôïc Baùc vieát ôû ñaâu? Giai ñoaïn lòch söû naøo ? _Cho hs quan saùt tranh Baùc Hoà ôû chieán khu Vieät Baéc _Gv ñoïc vaø höôùng daãn hs ñoïc (caùch ngaét nhòp 3/4;2/5)ñoïc vôùi gioïng chaäm raõi ,thanh thaûn vaø saâu laéng . _Caû hai baøi caûnh khuya (Nguyeân Tieâu phaàn phieân aâm ) ñöôïc laøm theo theå naøo ? _ Hs traû lôøi _Hs quan saùt tranh _Hs tìm hieåu thô ,moät danh nhaân theá giôùi . 2/ - Hoaøn caûnh saùng taùc : Baùc Hoà vieát ôû chieán khu Vieät Baéc trong nhöõng naêm ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp . 3/ Theå thô : Thaát ngoân töù tuyeät Hoaït Ñoäng 2 Tìm Hieåu Noäi Dung Baøi. _Tröôùc heát ta xem veõ ñeïp cuûa ñeâm traêng ôû röøng ôû ñaây nhö theá naøo ? - Cho HS ñoïc 2 caâu thô ñaàu. - Caâu thô (1) gôïi taû aâm thanh gì ? - Bieän phaùp ngheä thuaät naøo ñöôïc taùc giaû söû duïng ôû ñaây? - Caùch so saùnh naøy coù taùc duïng gì ? - Cuøng vôùi ngheä thuaät so saùnh veà tieáng suoái ta baét gaëp ôû baøi thô naøo ? - Neáu nhö ôû caâu thô ñaàu laø veû ñeïp veà aâm thanh thì caâu (2) laø veû ñeïp veà hình aûnh. Neáu caâu ñaàu coù nhaïc thì caâu 2 coù veà (hoaï). - GV ñoïc caâu (2). Töø loàng (2l) -> ñieäp töø, töø ñoàng aâm (ñan xen nhau) vaø chính nhôø töø "loàng" naøy laøm cho caûnh thaät ñeïp, hay vaø ñaëc saéc. Theo em, haõy hình dung caûnh ôû ñaây ñeïp nhö theá naøo ? - Neáu 2 caâu treân laø caûnh thì 2 caâu döôùi laø taâm traïng. Vaäy taâm traïng cuûa Baùc ôû ñaây nhö theá naøo ? _Em coù theå hình dung böùc tranh coù maáy maøu saéc ? _Gv choát : Qua 2 caâu thô ñaàu ta thaáy tình yeâu thieân nhieân cuûa Baùc qua aùnh traêng trong treûo,baùt ngaùt nhö raát yeân bình. _Neáu 2 caâu treân laø taû caûnh thì 2 caâu döôùi laø taâm traïng .Vaäy taâm traïng cuûa Baùc ôû ñaây nhö theá naøo ? - Goïi HS ñoïc 2 caâu cuoái. - ÔÛ caâu thô thöù (3) bieåu hieän taâm traïng gì cuûa Baùc? - Caâu thô (3) ñoùng vai troø gì trong baøi thô ? - Caâu thô (4) ñieäp töø "chöa nguõ" cho thaáy ñöôïc taâm traïng gì cuûa Baùc ? - HS ñoïc 2 caâu thô ñaàu. - Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh khoâng gian vaø caùch mieâu taû khoâng gian trong baøi. - Caâu 2 : Veõ ñeïp khoâng gian ñeâm traêng raèm thaùng gieâng nhö theá naøo ? - Töø "xuaân" ñöôïc laäp laïi coù taùc duïng gì ? - Ta xem 2 caâu cuoái, caûnh traêng tieáp tuïc ñöôïc taû nhö theá naøo ? (cho HS ñoïc 2 caâu cuoái). - Caâu thô (3) cho ngöôøi ñoïc bieát theâm ñieàu gì ? Gôïi leân khoâng khí gì ? - Caâu (4) ta thaáy taâm traïng cuûa Ngöôøi ra sao ? GV choát : Vaäy caùch ngaém traêng caû 2 baøi ñeàu gioáng nhau, nhöng ñaây laø giaây phuùt hieám hoi cuûa vò laõnh tuï, sau hoäi nghò bí maät ñeå quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán vaän meänh cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân. - Haõy neâu caûm nhaän cuûa em veà 2 baøi thô treân. - Cho 2 -> 3 em ñoïc laïi phaàn ghi nhôù. § HS : Ñoïc 2 caâu thô ñaàu. § HS : Nhaän xeùt traû lôøi. Ÿ Môû ñaàu baøi thô laø aâm thanh tieáng suoái roùc raùch, vaêng vaúng beân tai nhaø thô -> Khieán ngöôøi töôûng nhö coù gioïng haùt ngoït ngaøo naøo ñoù cuûa ai vang voïng trong ñeâm traêng khuya tónh laëng. § HS : Cuûng soá kieán thöùc cuõ. Ÿ Ngheä thuaät : So saùnh. -> Caùch so saùnh ñaëc saéc laøm cho aâm thanh cuûa thieân nhieân, tieáng suoái xa trôû neân gaàn guõi thaân maät vôùi con ngöôøi, gioáng con ngöôøi, coù söùc soáng treû trung. § HS : Nhaéc kieán thöùc cuõ. Ÿ Baøi ca Sôn Sôn. § HS : Hình dung, suy ngaãm traû lôøi. Ÿ Hình aûnh moät böùc tranh nhieàu taàng lôùp, nhieàu ñöôøng neùt, nhieàu baäc cao thaáp. Ñoù laø voøm caây coå thuï, treân cao laø laáp loaùng aùnh traêng, coù boùng laù, boùng caây, boùng traêng in vaøo khoùm hoa, in leân maët ñaát thaønh nhöõng hình boâng hoa theâu deät. § HS : Hình dung traû lôøi. Ÿ Chæ coù 2 maøu saùng-toái; traéng - ñen nhöng ta hình dung ñuû traêm nghìn maøu saéc taïo neân veõ lung linh, aûo huyeàn (choã ñaäm, choã nhaïc, choã aâm höôûng cuûa 2 töø "loàng" trong moät caâu thô. § HS : Ghi noäi dung 2 caâu thô ñaàu. § HS : Ñoïc 2 caâu cuoái - traû lôøi. Ÿ Thao thöùc, chöa nguõ (say meâ tröôùc veõ ñeïp nhö tranh cuûa caûnh röøng Vieät Baéc). Ÿ Vai troø chuyeån yù raát quan troïng. Vôùi caûnh traêng ñeïp nhö theá thì Baùc phaûi thöùc ñeå thöôûng thöùc cho thoaû, laøm sao nguõ ñöôïc? § HS : Suy nghó - phaùt bieåu. Ÿ Ñieäp töø "chöa nguõ" hoaù ra Ngöôøi chöa nguõ khoâng chæ vì say meâ thöôûng thöùc traêng ñeïp maø chuû yeáu laø vì noãi nöôùc nhaø, lo laéng vieäc quaân ñang baän, lo cho daân cho nöôùc coøn bao noãi gian lao trong nhöõng ngaøy khaùng chieán choáng Phaùp. § HS : Ñoïc thô. Ÿ Khoâng gian : Cao roäng, trong treûo. Ÿ Mieâu taû : Treân baàu trôøi aáy noåi baät laø vaàn traêng troøn ñaày toaû saùng xuoáng khaép maët ñaát. Ÿ Veõ ñeïp khoâng gian xa roäng, baùt ngaùt nhö khoâng coù giôùi haïn, con soâng, maët nöôùc tieáp lieàn vôùi baàu trôøi. Ÿ Ñaây laø soâng muøa xuaân, nöôùc muøa xuaân, trôøi muøa xuaân töôi ñeïp trong saùng cuûa thaùng ñaàu naêm => Nhaán maïnh veõ ñeïp söùc soáng muøa xuaân ñang traøn ngaäp caû ñaát trôøi. § HS : Ñoïc 2 caâu cuoái. Ÿ Caâu thöù (3) khoâng chæ veõ leân caùi khoâng khí môø aûo cuûa ñeâm traêng Vieät Baéc maø heù cho ngöôøi ñoïc nhaän ra caùi khoâng khí thôøi ñaïi, khoâng khí hoäi hoïp, luaän baøn vieäc quaân vieäc nöôùc raát bí maät, khaån tröông cuûa Baùc trong nhöõng naêm thaùng gay go aáy. Ÿ Caâu cuoái vaãn traøn treà, lai laùng aùnh traêng, ngaân leân baùt ngaùt loøng ngöôøi ung dung, bình thaûn, töï tin vaøo yù Ñaûng, loøng daân, vaøo cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp tröôøng kyø gian khoå nhöng nhaát ñònh thaéng lôïi. § HS : Neâu caûm nhaän -> Toång keát veà noäi dung vaø ngheä thuaät. § HS : Veà nhaø cheùp ghi nhôù vaøo taäp. F II. Phaân tích: 1/- Caûnh khuya : a) Hai caâu ñaàu : Vôùi caùch so saùnh, ñieäp töø, caûnh loàng caûnh, ñan xen->veõ ñeïp cuûa ñeâm traêng röøng. b) Hai caâu cuoái : Ñieäp töø "chöa nguõ"-> nieàm say meâ caûnh thieân nhieân vaø noãi lo vieäc nöôùc. 2/- Raèm thaùng gieâng : a) Hai caâu ñaàu : Veõ ñeïp, söùc soáng muøa xuaân ñang traøn ngaäp caû ñaát trôøi. b) Hai caâu cuoái : Ÿ Phong thaùi ung dung, bình thaûn, töï tin ôû Baùc. F III. Toång keát: Ÿ Baøi thô coù nhieàu hình aûnh thieân nhieân ñeïp, maøu saéc coå ñieån, bình dò, töï nhieân. Ÿ Hai baøi thô mieâu taû caûnh traêng ôû chieán khu Vieät Baéc theå hieän tình yeâu thieân nhieân, loøng yeâu nöôùc saâu naëng vaø phong thaùi ung dung laïc quan cuûa Baùc. Hoaït Ñoäng 3 Luyeän Taäp F III. Luyeän Taäp : 1/- Hoïc thuoäc hai baøi thô (Baøi raèm thaùng gieâng chæ caàn thuoäc baûn dòch thô). 2/- Tìm ñoïc vaø cheùp moät soá baøi thô, caâu thô cuûa Baùc Hoà vieát veà traêng hoaëc caûnh thieân nhieân. 4. Cuûng Coá: Ÿ Em haõy tìm ra neùt ñeïp rieâng trong caûnh traêng ôû moãi baøi nhö theá naøo? Ÿ Qua 2 baøi thô cho thaáy tình caûm vaø phong thaùi cuûa Baùc nhö theá naøo? 5. Daën Doø : Ÿ Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp soá 2. Ÿ Chuaån bò soaïn : Tieáng gaø tröa. HD : Nhöõng kyû nieäm veà tuoåi thô vaø tình caûm baø chaùu theå hieän trong baøi thô. Tuaàn : 12 Tieát : 46 Ngaøy soaïn : Ngaøy daïy : KIEÅM TRA 1 TIEÁT Tieáng Vieät I. MUÏC TIEÂU: 1. Kieán thöùc : _Nhaèm oân taäp, cuûng coá kieán thöùc veà töø loaïi vaø caùc loaïi töø: Ñaïi töø, quan heä töø, töø Haùn Vieät, töø gheùp, töø laùy, töø ñoàng nghóa, töø traùi nghóa, töø ñoàng aâm. _ Xaùc ñònh chính xaùc hieän töôïng ngoân ngöõ coù trong ñoaïn vaên vaø trong caùc ngöõ vaên. 2. Kyõ naêng : _Luyeän kyõ naêng phaùt hieän loãi vaø söûa loãi veà töø, caâu. 3. Thaùi ñoä : _Caån thaän, chaêm chæ trong laøm baøi. II. CHUAÅN BÒ : + Thaày : Ñeà kieåm tra (Ñeà traéc nghieäm). + Troø : Kieán thöùc ñaõ hoïc + Giaáy laøm baøi. III. TIEÁN HAØNH KIEÅM TRA : GV : Ghi ñeà leân baûng, hoïc sinh cheùp ñeà vaøo giaáy laøm baøi (Ñeà photo). Ñeà coù 2 phaàn : A. PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM : (8 caâu, moãi caâu ñuùng 1 ñieåm) Ñoïc kyõ caâu hoûi, sau ñoù traû lôøi baèng caùch khoanh troøn chöõ caùi caâu traû lôøi ñuùng nhaát ôû moãi caâu hoûi. 1/- Trong nhöõng töø sau, töø naøo khoâng phaûi töø laùy ? a) Xinh xaén b) Gaàn guõi c) Ñoâng ñuû d) Deã daøng 2/- Töø "baùc" trong caùc ví duï naøo sau ñaây ñöôïc duøng nhö moät ñaïi töø xöng hoâ? a) Anh Nam laø con trai cuûa baùc toâi. b) Ngöôøi laø cha, laø baùc, laø anh. c) Baùc ñöôïc tin raèng ! Chaùu laøm lieân laïc. d) Baùc ngoài ñoù lôùn meânh moâng. 3/- Trong nhöõng töø sau, töø naøo khoâng ñoàng nghóa vôùi töø "Sôn haø" ? a) Giang sôn c) Nöôùc non b) Soâng nuùi d) Sôn thuyû 4/- Caâu sau maéc loãi gì veà quan heä töø ? Qua baøi thô "Baïn ñeán chôi nhaø" cho ta hieåu veà tình baïn bình dò maø saâu saéc cuûa nhaø thô. a) Thieáu quan heä töø c) Duøng quan heä töø khoâng ñuùng chöùc naêng ngöõ phaùp b) Thöøa quan heä töø d) Duøng quan heä töø maø khoâng coù taùc duïng lieân keát 5/- Töø naøo sau ñaây ñoàng nghóa vôùi töø "caû" trong "Ao saâu nöôùc caû khoân chaøy caù" ? a) To b) Lôùn c) Doài daøo d) Traøn treà 6/- Caëp töø naøo sau ñaây khoâng phaûi laø caëp töø traùi nghóa ? a) Treû - giaø c) Sang - heøn b) Saùng - toái d) Chaïy - nhaûy 7/- Nhöõng töø "soâng nuùi, xöù sôû, tan vôõ" laø loaïi töø gheùp naøo ? a) Töø gheùp chính phuï b) Töø gheùp ñaúng laäp 8/- Töø naøo laø töø gheùp ? a) Raïo röïc c) Baâng khuaâng b) Nhaø tröôøng d) Xao xuyeán B. PHAÀN TÖÏ LUAÄN : (2 ñieåm) Vieát moät ñoaïn vaên ngaén veà vieäc hoïc taäp trong ñoù coù söû duïng quan heä töø. 4. Daën Doø: Ÿ Xem kyõ baøi laøm tröôùc khi noäp. Ÿ Chuaån bò baøi : Thaønh ngöõ HD : Caáu taïo vaø yù nghóa cuûa thaønh ngöõ. Xem laïi : Nghóa mieâu taû, so saùnh, aån duï, noùi quaù. ============================ Tuaàn : 12 Ttieát : 47 Ngaøy soaïn : Ngaøy traû : TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 2 (Ñaõ soaïn ôû soå chaám traû baøi) * Daën doø : Chuaån bò caùch laøm baøi vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc". Xem laïi : Nhöõng caùch laäp yù töôûng töôïng, lieân töôûng, quan saùt, suy ngaãm. ================================ Tuaàn : 12 Ttieát : 48 Ngaøy soaïn : Ngaøy daïy : THAØNH NGÖÕ I. MUÏC TIEÂU: 1. Kieán thöùc : Giuùp hoïc sinh _ Hieåu ñöôïc ñaëc ñieåm veà caáu taïo vaø yù nghóa cuûa thaønh ngöõ. _ Taêng theâm voán thaønh ngöõ, coù yù thöùc söû duïng thaønh ngöõ trong giao tieáp. 2.Kyõ naêng : _ Giaûi thích nghóa haøm aån cuûa thaønh ngöõ, bieát caùch söû duïng thaønh ngöõ. 3. Thaùi ñoä : _ Bieát suy nghó löïa choïn thaønh ngöõ thì lôøi noùi sinh ñoäng, gaây aán töôïng maïnh, taêng theâm hieäu quaû trong giao tieáp. II. CHUAÅN BÒ : * Thaày : Baûng phuï ñeå so saùnh thaønh ngöõ (nghóa ñen, nghóa haøm aån), nghóa cuûa moät soá thaønh ngöõ, söu taàm thaønh ngöõ theo nghóa ñen vaø nghóa haøm aån qua caùc loái noùi : aån duï, so saùnh, noùi quaù... * Troø : Söu taàm thaønh ngöõ, caùch söû duïng thaønh ngöõ, nghóa cuûa thaønh ngöõ (haøm aån) qua loái noùi : aån duï, so saùnh, noùi quaù... III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY - HOÏC : 1. OÅn ñònh lôùp : kieåm tra sæ soá 2. Kieåm tra baøi cuõ : _ Theá naøo laø töø ñoàng aâm? Cho ví duï. _ Söû duïng töø ñoàng aâm nhö theá naøo ? 3. Baøi môùi : Hoaït Ñoäng 1 Tìm Hieåu Ñaëc ñieåm, Caáu Taïo Cuûa Thaønh Ngöõ. - Cho HS ñoïc phaàn (1) SGK. HS coøn laïi chuù yù quan saùt cuïm töø in ñaäm ñeå traû lôøi caâu hoûi. - Tröôùc heát ta xeùt veà ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa cuïm töø treân. - Caâu cao dao naøy raát quen thuoäc vôùi chuùng ta. Caâu ca dao naøy ôû baøi naøo ? + ÔÛ cuïm töø "leân thaùc, xuoáng gheành" naøy neáu ta thay ñoåi moät soá töø trong cuïm töø naøy ñöôïc khoâng ? VD : "Leân thaùc xuoáng soâng". + Tröôøng hôïp (2) : Neáu ta theâm töø thaùc vaøo ñöôïc khoâng ? VD : Ñi leân thaùc, ñi xuoáng gheành. + Tröôøng hôïp (3) ta thay ñoåi vò trí ? VD : Leân gheành xuoáng thaùc. - Qua tìm hieåu ôû treân em ruùt ra ñöôïc keát luaän gì veà ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa cuïm töø "leân thaùc xuoáng gheành". GV choát : thaønh ngöõ laø moät cuïm töø coù caáu taïo coá ñònh ñeå bieåu thò moät yù nghóa hoaøn chænh. - Goïi hoïc sinh neâu ghi nhôù. - Em haõy chæ töø traùi nghóa coù trong thaønh ngöõ treân. - Löu yù cho hoïc sinh tính coá ñònh cuûa thaønh ngöõ cuõng chæ laø töông ñoái. VD : Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi noï. Ñöùng nuùi naøy troâng nuùi khaùc. Ñöùng nuùi noï troâng nuùi kia. § HS : Nhaéc laïi baøi cuõ. Ca dao than thaân § HS : nhaän xeùt - traû lôøi. - Khoâng ñöôïc, khoâng ai söû duïng vì laøm cho yù nghóa môø nhaït ñi, loûng leûo ñi. - Cuõng khoâng ñöôïc, caâu vaên luûng cuûng, daøi doøng, löôïm thöôïm. - Caøng khoâng ñöôïc, söï vieäc ngöôïc ñôøi. § HS : Ruùt ra keát luaän. - Cuïm töø "leân thaùc xuoáng gheành" laø moät cuïm töø coá ñònh, ñeå bieåu thò moät yù nghóa hoaøn chænh Cuïm töø aáy goïi laø thaønh ngöõ. § HS ñoïc ñieåm ghi nhôù (1). § HS : Vaän duïng kieán thöùc cuõ. - Leân - xuoáng : traùi nghóa. Thaùc gheành : Töø gheùp. 1/. Theá naøo laø thaønh ngöõ : Thaønh ngöõ laø loaïi cuïm töø coá ñònh caáu taïo coá ñònh, bieåu thò moät yù nghóa hoaøn chænh. Hoaït Ñoäng 3 Tìm hieåu nghóa cuûa thaønh ngöõ : - Giaùo vieân treo baûng phuï leân cho hoïc sinh quan saùt. Nhoùm I - Nhanh nhö chôùp. - Buøn laày nöôùc ñoïng. - Möa to gioù lôùn. - Höôùng daãn hoïc sinh so saùnh tìm hieåu nghóa. Nhoùm 1 : - Cöïc kyø nhanh, raát nhanh, - Bieåu thöùc öù ñoïng. - Baõo taùp döõ doäi. Nhoùm II : Laën loäi khoù khaên vaát vaû nguy hieåm . - Khoâng kín ñaùo, khoâng deø daët (loä lieãu). - Mieäng töø bi, loøng daï ñoäc aùc. GV choát : Vieäc söû duïng thaønh ngöõ laøm cho caâu vaên giaøu veà yù nghóa. - Cho hoïc sinh ñoïc ghi nhôù (2) - Thaønh ngöõ giaøu veà maët yù nghóa. Do ñoù ta phaûi bieát söû duïng nhö theá naøo cho ñuùng caùch. § HS : quan saùt baûng phuï. Nhoùm II - Laønh nhö ñaát. - Ruoät ñeå ngoaøi da. - Khaåu phaät taâm xaø. - HS : So saùnh. Ÿ ÔÛ nhoùm 1, caùc thaønh ngöõ coù theå tröïc tieáp suy ra töø nghóa ñen cuûa caùc töø taïo neân noù. - HS : neâu nhaän xeùt Ÿ Thaønh ngöõ coøn hieåu theo nghóa haøm aån (nghóa boùng) thoâng qua caùc caùch: aån duï so saùnh noùi quaù. - HS : neâu ñieåm ghi nhôù. (2) - Nghóa cuûa thaønh ngöõ coù theå baét nguoàn tröïc tieáp töø nghóa ñen cuûa caùc töø taïo neân noù nhöng thöôøng thoâng qua moät soá pheùp chuyeån nghóa nhö : aån duï, so saùnh. Hoaït Ñoäng 4 Söû Duïng Thaønh Ngöõ - Cho hoïc sinh ñoïc ví duï 1 xaùc ñònh vai troø ngöõ phaùp cuûa thaønh ngöõ. - Em haõy chæ ra chöùc vuï ngöõ phaùp cuûa thaønh ngöõ. - Vaäy thaønh ngöõ giöõ vai troø cuûa ngöõ phaùp gì trong caâu. - Ñeå thaáy ñöôïc giaù trò cuûa thaønh ngöõ caùc em thöû so saùnh (cuïm töø ñoàng nghóa) caùch naøo hay hôn. + Baûy noåi ba chìm - long ñong, phieâu baït Toái löûa taét ñeøn - khoù khaên hoaïn naïn. (Thaân phaän ai cöïc hôn, xoùt xa hôn). Cuoäc ñôøi beá taéc. - HS : xaùc ñònh - traû lôøi. Baûy noåi ba chìm : vò ngöõ; (chuû ngöõ laø thaân em). Toái löûa taét ñeøn : phuï ngöõ cuûa danh töø khi. - HS : Neâu ñieåm ghi nhôù (2) - HS : So saùnh - ñaùnh giaù Duøng thaønh ngöõ hay hôn vì gôïi leân tình huoáng, haøm suùc, bieåu caûm cao hôn. 2/ Söû duïng thaønh ngöõ : - Thaønh ngöõ coù theå laøm chuû ngöõ, vò ngöõ trong caâu hay laøm phuï ngöõ trong cuïm danh töø, cuïm ñoäng töø. - Thaønh ngöõ ngaén goïn haøm suùc hôn, coù tính hình töôïng, tính bieåu caûm cao. Hoaït Ñoäng 5 Luyeän taäp. - Cho hoïc sinh laàn löôït caùc baøi taäp vaø thöïc hieän theo yeâu caàu. 3/- Luyeän taäp : 1/. Giaûi thích nghóa cuûa caùc thaønh ngöõ : a) Sôn haøo haûi vò : Nhöõng thöù ñoà aên quyù laáy ôû bieån ñoà aên quyù hieám. Nem coâng chaû phöôïng : thòt con coâng boùp vôùi trích Thòt con phöôïng nöôùng chín. Ñoà aên quyù hieám. b) Khoeû nhö voi : Raát khoeû. Töù coá voâ thaân : Khoâng coù ai la hoï haøng gaàn guõi. c) Da moài toùc söông : Maøu da bò ñoám nhö ñoài moài, maøu toùc ngöôøi giaø baïc nhö söông. 3/ aên, söông, toát, aùo, hieán, coû. 4/ Nöôùc ñoå ñaàu vòt; Meï troøn con vuoâng. Ñi guoác trong buïng; Chò ngaõ em naâng. 4. Cuûng coá: _ Thaønh ngöõ laø gì ? Caùch söû duïng thaønh ngöõ nhö theá naøo ? Tìm theâm moät soá thaønh ngöõ maø em bieát. 5. Daên doø : - Hoïc baøi + laøm baøi taäp 2, 4. _ Chuaån bò baøi : Ñieäp ngöõ. HD : Xem laïi moät soá vaên baûn ñaõ hoïc coù töø ngöõ ñöôïc laëp laïi. - Chuaån bò caâu hoûi theo SGK + Theá naøo laø ñieäp ngöõ, giaù trò cuûa noù.+ Söû duïng ñieäp ngöõ coù taùc duïng gì ? Keát Quaû Caàn Ñaït Ñaùnh giaù chaát löôïng baøi kieåm tra 1 tieát theo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû 2 phaân moân : Vaên + Tieáng vieät. Bieát phaùt bieåu caûm nghó veà taùc phaåm vaên hoïc.Vieát toát baøi taäp laøm vaên soá 3 theo yeâu caàu cuûa baøi vaên bieåu caûm. Tuaàn : 13 Tieát : 49 Ngaøy soaïn : Ngaøy traû : TRAÛ BAØI KIEÅM TRA VAÊN - TIEÁNG VIEÄT (Ñaõ soaïn ôû soå chaám traû baøi) * Daën doø : Chuaån bò "Tieáng gaø tröa" vaø baøi "Ñieäp ngöõ". ==================================== Tuaàn 13 Tieát 50 Ngaøy soaïn : Ngaøy daïy : CAÙCH LAØM BAØI VAÊN BIEÅU CAÛM VEÀ TAÙC PHAÅM VAÊN HOÏC I. MUÏC TIEÂU: 1. Kieán thöùc : Giuùp hoïc sinh. _ Bieát trình baøy caûm nghó veà moät soá taùc phaåm ñaõ hoïc trong chöông trình, taäp trình baøy caûm nghó veà moät soá taùc phaåm ñaõ hoïc. 2. Kyõ naêng : - Phaân tích vaên baûn maãu, laäp daøn yù cho moät ñeà baøi. 3. Thaùi ñoä : Bieát nghieàn ngaãm suy caûm, caûm xuùc thaùi ñoä maõnh lieät. II. CHUAÅN BÒ : + Thaày : Caùc böôùc laøm moät baøi vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc, caùc yeáu toá töôûng töôïng, lieân töôûng, hoài töôûng, suy ngaãm cuûa ngöôøi vieát. + Troø : Ñoïc tröôùc baøi vaên; chæ ra ñöôïc caùc yeáu toá caàn coù trong vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc. III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY - HOÏC : 1. OÅn ñònh lôùp : kieåm tra sæ soá 2. Kieåm tra baøi cuõ : _ Haõy neâu caùc yeáu toá töï söï, mieâu taû trong vaên bieåu caûm ? _Kieåm tra phaàn chuaån bò cuûa hoïc sinh ? 3. Baøi môùi : Hoaït Ñoäng 1 Tìm Hieåu Phöông Phaùp Phaùt Bieåu Caûm Xuùc. Ñoïc baøi vaên. - Cho hoïc sinh ñoïc baøi vaên cuûa Nguyeân Hoàng, ñoïc ñuùng, dieãn caûm. - Vaên baûn treân vieát veà nhöõng baøi ca dao naøo ? em haõy ñoïc lieàn maïch baøi ca dao ñoù ? - Ñaây laø moät baøi vaên hoài töôûng laïi caûm xuùc cuûa mình nhö theá naøo vaø nhöõng aán töôïng do baøi ca dao gôïi leân baèng caùc yeáu toá töôûng töôïng, lieân töôûng suy ngaãm cuûa ngöôøi Vieát ? - "Caûnh minh hoaï" trong baøi laø veõ ngöôøi ñaøn oâng maëc aùo daøi, ñoäi khaên (nhöng ta töôûng töôïng lôøi trong baøi laø lôøi cuûa coâ gaùi nhôù ñeán ngöôøi yeâu). - Baøi caûm nghó naøy coù maáy ñoaïn ? moãi ñoaïn ñöôïc noùi veà maáy caâu luïc baùt ? (4 böôùc). - Cho hoïc sinh ñoïc böôùc 1 : "Töø ñaàu ... coá höông". - Taùc giaû caûm nhaän theá naøo veà hai caâu ñaàu ? - HS ñoïc böôùc 2 : "Buoàn trong ... goïi nheän" - Taùc giaû töôûng töôïng caûnh gì ? Ÿ Böôùc 3 : "Ñeâm ñeâm ... cuûa ta". - Taùc giaû caûm nghó veà ñieàu gì ? Ÿ Böôùc 4 : "Ñaù moøn ... cuûa ta". - Caûm nghó cuûa taùc giaû veà hai caâu cuoái. - 2 HS : moãi em ñoïc moät ñoaïn ñoïc ñuùng dieãn caûm. - HS : Ñoïc nguyeân vaên 2 baøi ca dao. Baøi 1 : "Ñeâm qua … nhôù ai sao môø" Baøi 2 : "Ñeâm ñeâm … haõy coøn trô trô". - Cho HS : Töôûng töôïng "caûnh minh hoaï" trong baøi. - HS : Chia ñoaïn, tìm caâu luïc baùt minh hoaï. Boán ñoaïn moãi ñoaïn 2 caâu luïc baùt. - HS : ñoïc ñoaïn 1 - nhaän xeùt. Ÿ Moät ngöôøi ñaøn oâng, thaäm chí ngöôøi quan nhôù queâ ñaây laø caùch giaû ñònh, cuï theå hoaù, ñaët mình vaøo trong caûnh ñeå kieåm nghieäm, baøy toû caûm xuùc. - HS : Phaùt hieän : traû lôøi. Ÿ Töôûng töôïng caûnh ngoùng trong vaø teáng keâu, tieáng naác cuûa ngöôøi troâng ngoùng. - HS : Xaùc ñònh caûm nghó. Ÿ Taùc giaû caûm nghó veà soâng Ngaân Haø, con soâng chia caét, con soâng nhôù thöông ñoái vôùi Ngöu Lang, Chöùc nöõ.- HS : nhaän xeùt. - Caûm nghó veà con soâng Taøo kheâ qua bieän phaùp hoài töôûng, lieân töôûng, suy ngaãm (vì nhôù maø buoàn...). F I. Tìm hieåu caùch laøm baøi vaên bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc : - Phaùt bieåu caûm nghó veà moät taùc phaåm vaên hoïc (baøi vaên, baøi thô) laø trình baøy nhöõng caûm xuùc, töôûng töôïng, lieân töôûng, suy ngaãm cuûa mình veà noäi dung vaø hình thöùc cuûa taùc phaåm ñoù. Hoaït Ñoäng 3 Toång keát caùc bieän phaùp - Qua baøi vaên phaùt bieåu caûm nghó treân. haõy cho bieát muoán phaùt bieåu caûm nghó veà taùc phaåm vaên hoïc ta phaûi duøng caùc bieän phaùp so saùnh naøo ? - Thoâng thöôøng, cuõng nhö caùc baøi vaên khaùc baøi vaên baøi phaùt bieåu caûm nghó cuõng phaûi coù maáy phaàn. Noäi dung cuûa moãi phaàn ? - HS : Traû lôøi ñieåm ghi nhôù (1). - HS : Nhaän xeùt - 3 phaàn trong ñieåm ghi nhôù (2). - Baøi caûm nghó veà taùc phaåm vaên hoïc cuõng phaûi coù 3 phaàn. + Môû baøi : Giôùi thieäu taùc phaåm vaø hoaøn caûnh tieáp xuùc vôùi taùc phaåm. + Thaân baøi : Nhöõng caûm xuùc, suy nghó do taùc phaåm gôïi leân. + Keát baøi : AÁn töôïng chung veà taùc phaåm. Hoaït Ñoäng 4 Luyeän taäp : 1/. Trong 4 baøi thô, giaùo vieân höôùng daãn maãu moät baøi. - Caûm xuùc cuûa ngöôøi vieát baét nguoàn töø caùi gì ? - HS :Phaùt bieåu caûm nghó veà "Caûnh Khuya"Hoà chí Minh. F IV. . Luyeän taäp : 1/. Phaùt bieåu caûm nghó veà baøi thô "Caûnh Khuya" - Hoà Chí Minh. 2/. GV gôïi yù cho hoïc sinh laäp daøn yù baøi phaùt bieåu caûm (nghó) töôûng veà baøi thô "Ngaãu nhieân vieát nhaân buoåi môùi veà queâ". + Töø moät so saùnh môùi meû, haáp daãn (caâu 1). + Töø nhöõng hình aûnh quaán quít, sinh ñoäng (caâu 2) + Töø söï haøi hoaø giöõa caûnh vaø ngöôøi (caâu 3) + Töø taâm hoàn cao caû cuûa Baùc. (caâu 4 ) 2/. Laäp daøn yù : a. môû baøi : Giôùi thieäu ngaén goïn hoaøn caûnh saùng taùc cuûa baøi thô. b. Thaân baøi : Caûm xuùc chuû ñaïo baøi thô : Noãi ngaïc nhieân, buoàn, coâ ñôn cuûa nhaø thô giaø sau bao nhieâu naêm xa queâ nay môùi trôû veà thaêm queâ nhaø. c. Keát baøi : Ñoàng caûm vôùi tình yeâu queâ höông ñöôïc bieåu hieän trong moät hoaøn caûnh ñaëc bieät : Ngay giöõa queâ höông maø thaønh ngöõ xa laï. 4.Cuûng coá: _ Caùch laøm baøi vaên phaùt bieåu caûm nghó veà taùc phaåm vaên hoïc nhö theá naøo ? _ Caùc yeâu caàu ñeå laøm baøi vaên bieåu caûm. _ Ba phaàn cuûa baøi vaên phaùt bieåu caûm nghó taùc phaåm vaên hoïc. 5.Daën doø : Hoïc baøi + laøm tieáp baøi taäp 1, 2 SGK trang 47 + chuaån bò baøi vieát soá 3. _ Chuaån bò : Tieát luyeän noùi phaùt bieåu caûm nghó veà hai baøi thô "Caûnh khuya vaø Raèm thaùng gieâng" cuûa Hoà Chí Minh. HD : + Laäp daøn yù cuûa 2 baøi + Caùc toå cöû ñaïi dieän taäp noùi theo daøn baøi cho caû lôùp trao ñoåi, goùp yù, ruùt kinh nghieäm. ==================================== Tuaàn 13 Tieát : 51, 52. Ngaøy s