Giáo án Ngữ văn 7 - Trường PTDT Nội Trú Ba Bể

Ngày soạn :. Ngày dạy : Tuần 1. Bài 1 Văn bản: Cổng trường mở ra ( Lí Lan ) Kết quả cần đạt: Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái; thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. Nắm được cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của VB Tiết 1 - Đọc hiểu văn bản : Cổng trường mở ra I.Mục tiêu bài học: Giúp học sinh hiểu được tâm trạng của người mẹ khi đứa con lần đầu tiên đến trường, qua đó thấy được tình cảm và tấm lòng của người mẹ dành cho con. II.Chuẩn bị đồ dùng : Sách bài tập,Sách ĐHVB,Bảng phụ. III.Các bước lên lớp: 1.ổn định 2.Kiểm tra: vở ghi, vở soạn và SGK của HS 3.Bài mới Giới thiệu bài: Em hãy nhớ lại ngày khai trường đầu tiên của mình, hãy kể lại cảm tưởng ... Tiến trình bài dạy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1:Hướng dẫn HS đọc và chú thích . ? VB này có cách đọc ntn? Em hãy đọc văn bản. ? Văn bản có xuất xứ ntn ? H – Giải nghĩa từ: nhạy cảm, háo hức, khai trường ... ? Những từ đó thuộc lớp từ nào đã học Hoạt động 2 – Tìm hiểu nội dung VB ? VB này là lời của ai? Nói về điều gì? ? Tìm những chi tiết miêu tả việc làm, cử chỉ của mẹ vào đêm trước ngày khai trường ? Qua đó bộc lộ tâm trạng gì của mẹ? ? Vì sao mẹ có những tâm trạng như vậy? ? Qua đó em thấy mẹ là người thế nào? ? Em có biết 1 câu ca dao, danh ngôn hay 1 bài thơ nói về tấm lòng người mẹ - “Con là mầm đất tươi xanh Nở trong tay mẹ, mẹ ươm mẹ trồng Hai tay mẹ bế mẹ bồng Như con sông chảy nặng dòng phù sa Mẹ nhìn con đẹp như hoa Con trong tay mẹ thơm ra giữa đời Sao tua rua đã lên rồi Con ơi có cả đất trời bên con Cho dù đạn réo mưa bom Con trong tay mẹ vẫn ngon giấc nồng Vẫn mơ tiếp giấc mơ hồng Ru con tiếng mẹ bay vòng quanh nôi” ? Người mẹ đang nói chuyện trực tiếp với con không?Theo em người mẹ đang nói với ai? ? Cách viết này có tác dụng gì? ? Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường với thế hệ trẻ? ? Hiểu được tqtrọng đó, mẹ đã định nói với con ntn trong buổi ngày mai khi con đến trường? ? Em hiểu “TG kỳ diệu” đó là gì? ? Đọc xong VB, em hiểu thêm điều gì về mẹ và vai trò của nhà trường? ? Tại sao VB có tựa đề “Cổng trường mở ra”-? VB này có cốt truyện và có 1 chuỗi sviệc như ở lớp 6 không? H- Quan sát đoạn VB nói về ý nghĩ của mẹ về giáo dục nước Nhật Thảo luận: - TG của điều hay, lẽ phải, của tình thương và đạo lý làm người - ... ánh sáng tri trức nhân loại - ... tình bạn, tình thầy trò cao đẹp - Vô cùng quan trọng * Khái quát: Qua VB, em hiểu được sự quan tâm, chăm lo của mẹ dành cho con, hiểu được tqtrọng vô cùng của ngày đầu tiên đến trường – mốc qtrọng của cuộc đời con --> chăm lo về trí tuệ. -Gọi HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 3:Hướng dẫn luyện tập IV.HDVN: - Cảm nghĩ của em về người mẹ trong văn bản “Cổng trường mở ra”.Soạn văn bản “Mẹ tôi”. Hoạt động của trò Đọc, tóm tắt ND, chú thích Tình cảm, nhẹ nhàng Khai trường: mở trường buổi đầu tiên Từ mượn, từ HV Lời của mẹ nói với con trai ; Ngắm nhìn con ngủ, nghĩ về những việc con làm, không tập trung trằn trọc, ko ngủ được, nhớ về ngày ktrường đtiên của mình - Vì mẹ rất yêu con, quan tâm đến con, bởi mẹ đã được hưởng tình yêu thương ấy từ bà ngoại, tình cảm ấy là 1 sự tiếp nối thế hệ, là truyền thống hiếu học. - “Không có mặt trời thì hoa không nở, không có người mẹ thì cả anh hùng và nhà thơ đếu không có” M.G. - Đang tâm sự với chính mình - Giúp tác giả đi sâu vào TG tâm hồn, miêu tả tinh tế tâm trạng hồi hộp, trăn trở, xao xuyến, bâng khuâng --> Nội tâm nv bộc lộ sâu sắc, đậm chất trữ tình biểu cảm HS tự bộc lộ -Không mà chủ yếu chỉ là tâm trạng - “Ai cũng ... sau này” --> cả XH qtâm, quyền của trẻ em là được học tập - “Đi đi ... mở ra” --> lời động viên HS đọc ghi nhớ. -Cảm nghĩ của em về người mẹ trong văn bản “Cổng trường mở ra”. - HS trao đổi ý kiến 2 BT (SGK) Nội dung cần đạt I/ Đọc, chú thích * Đọc: * Chú thích -Xuất xứ văn bản : - Giải nghĩa từ: II/ Tìm hiểu VB * Tâm trạng của mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con : - xốn xang, bồi hồi trước bước đời đầu tiên của con - Mẹ có tấm lòng sâu nặng, quan tâm sâu sắc đến con --> người mẹ yêu con vô cùng là 1 cách thể hiện trong VB biểu cảm - TG của ước mơ và khát vọng - TG của niềm vui ... --> nhà trường là tất cả tuổi thơ ... * Vai trò của nhà trường với thế hệ trẻ * Ghi nhớ: III/ Luyện tập ------------------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn :.................................... Ngày dạy :.................................... Tiết 2- Văn bản: “Mẹ tôi” - Etmônđôđơ Amixi- I. Mục tiêu bài học: - Giúp HS hiểu được t/d lời khuyên của bố về lỗi của 1 đứa con với mẹ. Thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ với con cái. II.Chuẩn bị đồ dùng: Sách bài tập,sách ĐHVB,bài soạn. III. Các bước lên lớp: 1. ổn định 2. Kiểm tra: Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được từ văn bản “Cổng trường mở ra” là gì? 3. Bài mới * Giới thiệu: Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có 1 vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả, nhưng không phải khi nào ta cũng có ý thức hết được điều đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. VB “Mẹ tôi” sẽ cho ta 1 bài học * Tiến trình bài dạy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Hướng dẫn HS đọc tác phẩm tìm hiểu chú thích . Gọi HS đọc văn bản. ? Nêu hiểu biết của em về tác giả ? VB cần đọc với giọng ntn? ? Em hiểu thế nào là: lễ độ, hối hận, vong ân bội nghĩa ? Hãy TT bức thư của người cha ? Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung VB ? VB này viết về điều gì? ? enricô đã giới thiệu bức thư của bố ntn? Tưởng tượng và kể lại ? Biết được lỗi lầm của con, người cha đã có thái độ ra sao? Câu nói nào thể hiện? Từ ngữ nào diễn tả? ? Tìm những từ ngữ, hình ảnh, lời lẽ trong bức thư thể hiện thái độ buồn bã, tức giận của bố? ? Tại sao thể hiện sự tức giận của mình mà người bố lại gợi đến mẹ? ? Bố đã nêu lên nỗi đau gì khi 1 đứa con mất mẹ để giáo dục enricô? ? Hãy tìm 1 số từ ghép trong đoạn này nói lên nỗi đau của đứa con mất mẹ? ? Bố đã thể hiện sự kiên quyết của mình ntn? ? Bố đã khuyên con phải xin lỗi mẹ ntn? ? Qua bức thư, em thấy bố đã giáo dục enricô điều gì? ? Tất cả những thái độ của bố được bày tỏ bằng cách viết ntn? Trong bức thư, thỉnh thoảng bố lại gọi con: “enricô của bố ạ ...” – cách viết đó có tác dụng gì? ? Vì thế đã tác động đến enrico ra sao? ? Qua bức thư, em còn thấy bố thể hiện tình cảm với mẹ của enrico ntn? ? Người mẹ không trực tiếp xuất hiện trong câu chuyện, nhưng ta vẫn thấy hiện lên rất rõ nét. Vì sao? ? Qua bức thư người bố gửi con, em thấy enrico có một người mẹ ntn? ? Cách để cho nv bộc lộ qua cái nhìn của người khác có t/d gì? ? Từ hình ảnh người mẹ hiền trong tâm hồn con, bố đã viết 1 câu thật hay nói về lòng hiếu thảo, đạo đức làm người. Em hãy tìm những câu nói ấy ?Tại sao bố không nói chuyện với enrico mà lại viết thư? -> Bài học ứng xử trong gđ, ở trường, ngoài XH GV :“Mẹ tôi” chứa chan tình phụ tử, mẫu tử, là bài ca tuyệt đẹp của những tấm lòng cao cả. Đ. Amixi đã để lại trong lòng ta hình ảnh cao đẹp thân thương của người mẹ hiền, đã giáo dục bài học hiếu thảo đạo làm con - Rút ra bài học. Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập 1. Hãy chọn 1 đoạn trong thư của bố enrico có nội dung thể hiện vai trò vô cùng lớn lao của mẹ 2. Liên hệ với bản thân mình xem đã lần nào nỡ gây ra 1 sự việc khiến mẹ buồn phiền? Trình bày suy nghĩ, tình cảm? IV.HDVN : -Tại sao nói câu: “Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó” là 1 câu thể hiện sự liên kết xúc cảm lớn nhất của người cha với 1 lời khuyên dịu dàng? -Soạn văn bản“Cuộc chia tay của những con búp bê” Hoạt động của trò H - Đọc VB - Nhà văn ý - Diễn cảm, nhẹ nhàng HS tóm tắt - Miêu tả thái độ, tình cảm và những suy nghĩ của người bố trước lỗi lầm của con và sự tôn trọng của ông đối với vợ mình. - Rất tức giận, buồn bã. “Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy” “Thà rằng bố không có con, còn hơn là thấy con bội bạc” - Cho con thấy được công ơn của mẹ, khơi gợi tình cảm trong con đối với mẹ. H - Đọc đoạn VB “Con sẽ cay đắng ... thương yêu đó” - yếu đuối, chở che, cay đắng, đau lòng, thanh thản, lương tâm, ... - Bắt con phải xin lỗi mẹ. Cho con thời gian thử thách - Cầu xin mẹ hôn con - Phải lễ phép, biết kính trọng và ghi nhớ công ơn của bố mẹ và phải thành khẩn sửa chữa lỗi lầm. - Thể hiện tình cảm yêu thương, trìu mến - xúc động vô cùng - Dạy con thủ thỉ, tâm tình, tha thiết, lời giáo huấn thấm sâu vào tâm hồn con --> bức thư là nỗi đau, sự tức giận cực điểm của bố, nhưng cũng là lời yêu thương tha thiết - enrico được sống trong 1 gđình hạnh phúc. - Bố đã kể về mẹ cho enrico nghe --> người mẹ xuất hiện qua cái nhìn của bố --> lý giải cho nhan đề “Mẹ tôi” - Tăng tính khách quan của sviệc, thể hiện tình cảm và thái độ của người kể - “Con hãy nhớ rằng tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó” Thảo luận:Tình cảm sâu sắc thường tế nhị, kín đáo Viết thư là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được sự kín đáo, tế nhị không làm người mắc lỗi mất lòng tự trọng HS- Đọc phần ghi nhớ: SGK HS – Tự lựa chọn - Có thể chọn phần ghi nhớ. Nội dung cần đạt I/ Đọc, chú thích 1. Đọc: 2. Chú thích : - Tác giả: - Tác phẩm : - Giải nghĩa từ. II/ Tìm hiểu VB 1. Thái độ, tình cảm, suy nghĩ của người cha * Với con khi con mắc lỗi lầm: - buồn bã, tức giận - nghiêm khắc, kiên quyết phê phán - giáo dục đạo đức cho con - yêu thương con hết mực * Với mẹ: Rất trân trọng 2. Hình ảnh người mẹ: - Yêu thương, hy sinh tất cả vì con --> cao cả, lớn lao * Ghi nhớ:SGK III/ Luyện tập ----------------------------------------------------------------------------------- Tiết 3: Từ ghép Ngày soạn:…………… Ngày dạy:……………… I.Mục tiêu bài học: - Trên cơ sở ôn tập khái niệm từ ghép được học từ lớp 6, HS hiểu thêm về các loại từ ghép và nghĩa của cac loại từ ghép đó. II.Chuẩn bị đồ dùng. Bài tập, Bảngb phụ. III.Các bước lên lớp: 1. ổn định 2. Kiểm tra: VB “Mẹ tôi” đã đem đến cho em bài học gì? hãy đọc 1 đoạn VB mà em cho là sâu sắc nhất? 3. Bài mới: * Giới thiệu: Lớp 6 các em đã được học về từ và cấu tạo từ TV. Hãy nhắc lại thế nào là từ ghép? Từ ghép là những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại từ ghép và nghĩa * Tiến trình bài dạy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu về các loại từ ghép G – Ghi sẵn VD1, VD2 SGK ? Trong các từ ghép “bà ngoại”, “thơm phức” tiếng nào là tiếng chính, tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính? ? Vai trò của tiếng chính, phụ? ? Quan hệ giữa tiếng chính và phụ? Nhận xét về vị trí của tiếng chính? ? Các tiếng trong 2 từ ghép “Quần áo” “Trầm bổng” có quan hệ với nhau ntn? Có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không? ? Theo em có mấy cách ghép tạo ra mấy kiểu từ ghép? G: Kiểu ghép các tiếng không ngang hàng nhau về nghĩa có tiếng C – P gọi là từ ghép C – P ? Thế nào là từ ghép C – P? G: Kiểu ghép những tiếng ngang hàng, bình đẳng về NP tạo ra từ ghép đẳng lập. ? Từ ghép đẳng lập là gì? Hoạt động 2 – Hướng dẫn HS tìm hiểu nghĩa của từ ghép? So sánh nghĩa của từ “bà ngoại” với nghĩa của từ “bà” (lớp 6 đã học cách giải nghĩa) ? Cả bà nội và bà ngoại đều có chung 1 nét nghĩa là “bà”, nhưng nghĩa của 2 từ này khác nhau. Vì sao? ? Tương tự “thơm”, “thơm phức” ? So sánh nghĩa của từ ghép C- P với nghĩa của tiếng chính? Vậy từ ghép C-P có t/c gì? ? So sánh nghĩa của từ “quần áo” với nghĩa của mỗi tiếng “quần”, “áo” ? Tương tự “trầm bổng” ? So sánh nghĩa của từ ghép ĐL với nghĩa của từng tiếng? Vậy từ ghép ĐL có t/c gì? G: Đưa tình huống Có 1 bạn nói: “tớ mới mua 1 cuốn sách vở”. Theo em bạn ấy nói “1 cuốn sách vở” là đúng hay sai. Vì sao? Chữa lại cho đúng. G: chốt, những đơn vị kiến thức cần nhớ Hoạt động 3: Sau BT 1, 2, 3 rút ra kết luận Sau BT 5rút ra kết luận IV.HDVN: - BT 6, 7 - Học thuộc ghi nhớ - Và chuẩn bị tiết 4 Hoạt động của trò * Xét VD: H- Đọc VD1 - bà ngoại, thơm phức - tiếng chính là chỗ dựa. Tiếng phụ bổ sung nghĩa cho t.chính - không ngang hàng - tiếng chính đứng trước H- Đọc VD2 - bình đẳng, ngang hàng - 2 cách --> 2 kiểu - từ ghép C – P có tiếng C & tiếng P bổ sung nghĩa cho tiếng C. Tiếng C đứng trước, tiếng P đứng sau. - Cho VD về 2 loại từ ghép H- 2 em lên bảng điền BT2, 3 (1 nửa SGK) - Đọc phần ghi nhớ: SGK - Quan sát VD1 trên bảng - bà: người đàn bà sinh ra mẹ (cha) bà ngoại: sinh ra mẹ bà nội: sinh ra cha - Do t/dụng bổ nghĩa của tiếng phụ - Thơm: có mùi thơm dễ chịu khiến người ta thích ngửi - Thơm phức: rất thơm - Thơm mát: nhẹ nhàng, tự nhiên - Hẹp hơn, cụ thể hơn - Quần: 1 thứ trang phục có 2 ống thường mặc phía dưới cơ thể - áo: ..., phía trên cơ thể - Quần áo: chỉ trang phục nói chung mang nghĩa khái quát - Trầm: âm thanh ở mức độ thấp - Bổng: ............................... cao - Trầm bổng: âm thanh lúc cao lúc thấp nghe vui tai - Có nghĩa kquát hơn H- Đọc ghi nhớ SGK Chia nhóm: - Sách vở là từ ghép ĐL mang nghĩa kquát, chỉ chung --> sai - Sách, vở là D chỉ vật tồn tài dưới dạng cá thể nên có thể đếm được --> trong giao tiếp phải kết hợp từ cho chính xác, đúng nghĩa - Làm BT SGK - Từ 1 tiếng có nghĩa ta có thể tạo ra rất nhiều từ ghép khác nhau cả ĐL và C-P. Các tiếng phụ tuy có tác dụng phân nghĩa để cấu tạo từ ghép làm tên gọi của 1 loại sự vật nhưng không nên từ nghĩa của tiếng phụ để suy ra 1 cách máy móc, hiểu sai... Nội dung cần đạt I/ Các loại từ ghép * Ví dụ: -bà ngoại -thơm phức 1. Từ ghép C-P 2. Từ ghép đẳng lập * Ghi nhớ:SGK II/ Nghĩa của từ ghép - Từ ghép C-P có tính chất phân nghĩa - Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa * Ghi nhớ III/ Luyện tập BT 1, 2, 3 BT4 đã làm trong qtrình lý thuyết BT5 ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Tiết 4: Liên kết trong văn bản Ngày soạn :.................................... Ngày dạy :............................................. I.Mục tiêu bài học: Giúp HS thấy: muốn đạt được mục đích giao tiếp thì VB phải có tính liên kết (về hthức ngôn ngữ và nội dung ý nghĩa) Vận dụng kiến thức đã học để bước đầu xây dựng được những VB có tính liên kết II.Chuẩn bị đồ dùng: Bảng phụ, Văn bản mẫu. III.Các bước lên lớp: 1. ổn định 2. Kiểm tra: Có mấy loại từ ghép? nghĩa của từ ghép? 3. Bài mới: * Giới thiệu: HS nhắc lại VB là gì? VB có những t/chất nào? VB là các tác phẩm văn học và văn kiện ghi bằng giấy tờ VB là 1 thể thống nhất và trọn vẹn về nội dung ý nghĩa, hoàn chỉnh về hình thức * Tiến trình bài dạy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu về liên kết và phương tiện liên kết trong VB ? Những câu trong VD được trích trong VB nào? ndung 3? ? Theo em, nếu bố enrico chỉ viết mấy câu này thì enrico có hiểu điều bố muốn nói không? ? Nêu lý do? ? Muốn cho đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì? ? Đoạn văn thiếu ý gì mà trở nên khó hiểu? ? Em hãy sửa lại đoạn văn để En hiểu được ý bố ? Nhắc lại nội dung chính của VB “Mẹ tôi” ? Chỉ ra sự thiếu liên kết trong đoạn văn? ? Hãy sửa lại để thành 1 đoạn văn có nghĩa ? Từ ngữ “còn bây giờ” và từ “con” giữ vai trò gì trong câu văn đoạn văn? ? Từ 2VD cho biết 1VB có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì? ? Cùng với điều kiện ấy các câu trong VB phải sử dụng các phương tiện gì? Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập Sắp xếp các câu văn cho hợp lý Điền các từ ngữ vào chỗ trống IV.HDVN: - BT4, 5 - Soạn “cuộc chia tay của những con búp bê”. Hoạt động của trò * Xét VD H- Đọc đoạn VB VD1.a SGK - “Mẹ tôi” - Không.Vì các câu chưa có sự liên kết, không nối liền. Mỗi câu mang 1 nội dung khác nhau - Liên kết H- Đọc ghi nhớ 1 H - Đọc đoạn văn 1.a - ý lộn xộn, không rõ ràng - thiếu cái tâm trạng, thái độ của người cha với sự thiếu lễ độ của enrico --> đoạn văn đã được liên kết về nội dung: các câu đều hướng về ý chung: sự xúc cảm ban đầu rất mạnh mẽ khi bố biết con vô lễ với mẹ H- đọc đoạn văn VD2.b - câu 2 thiếu từ nối “còn bây giờ” - “đứa trẻ” --> sai --> diễn đạt thiếu mạch lạc, đoạn văn khó hiểu - là phương tiện liên kết --> từ, câu là những phương tiện ngôn ngữ dùng để liên kết VB - thống nhất về nội dung, trọn vẹn về hình thức (hoàn chỉnh) - từ, câu H- Đọc phần ghi nhớ SGK - 1 – 4 – 2 – 5 – 3 - Các câu không liên kết về nội dung - bà, bà, cháu, bà, bà, cháu, thế là ... Nội dung cần đạt I/ Liên kết và phương tiện liên kết trong VB 1. Tính liên kết trong VB Liên kết là một trong những tính chất quan trọng nhất của VB 2. Phương tiện liên kết trong VB * Liên kết về nội dung các câu cùng hướng về chủ đề chính, gắn bó chặt chẽ * Liên kết về phương diện hình thức ngôn ngữ * Ghi nhớ: SGK II/ Luyện tập BT1 BT2 BT3 -------------------------------------------------------------------------------------- Ngày soạn :.................................... Ngày dạy :............................................. Tuần 2 - Bài 2. Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê Kết quả cần đạt: - Thấy được tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn xót xa những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết thông cảm chia xẻ ... - thấy được tqtrọng của bố cục trong VB. Có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập VB ... - Hiểu rõ kn mạch lạc trong VB, từ đó biết tạo lập VB Tiết 5, 6. Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê I.Mục tiêu bài học: -Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể chuyện chân thật và cảm động. II.Chuẩn bị đồ dùng: -Bảng phụ,Bài soạn. III.Các bước lên lớp: 1. ổn định 2. Kiểm tra: - Thế nào là liên kết trong VB? - Cho biết những phương tiện liên kết trong VB? 3. Bài mới: * Giới thiệu bài * Tiến trình bài dạy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Hướng dẫn HS đọc, tóm tắt VB. ? VB có thể chia ra mấy phần? ? Truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính trong truyện? Hoạt động 2: Tìm hiểu VB. *Tình huống: - Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng? - Nhận xét cách mở đầu truyện có giống với bố cục 3 phần thường thấy ở thể loại truyện đã học ở lớp 6 không? ? Tìm những chi tiết trong truyện diễn tả tâm trạng đau khổ của 2 anh em Thành ? Hai anh em đã có hành động gì? ? Cảnh Thuỷ chào từ biệt cô và các bạn khiến em có cảm nhận ntn? ? Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và khiến em cảm động nhất? Vì sao? ? Giây phút chia tay của 2 anh em đã diễn ra ntn? --> nỗi đau khổ của Thuỷ và Thành trước bi kịch gia đình đã được Khánh Hoài thể hiện qua nhiều chi tiết xúc động, chứa chan tình nhân đạo ? Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy 2 anh em Thành Thuỷ rất mực gần gũi, thương yêu chia sẻ và quan tâm đến nhau ? Thành đã nghĩ về câu chuyện em vá áo cho mình từ hồi lớp 5 với tình cảm ntn? ? Khi mẹ bảo chia đồ chơi, hai anh em đã làm gì? ? Lời nói và hành động của Thuỷ khi thấy anh chia hai con búp bê có gì mâu thuẫn? Theo em có cách nào giải quyết được mâu thuẫn ấy không? ? Kết thúc truyện, Thuỷ đã lựa chọn cách giải quyết ntn? Chi tiết này gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm gì? ? Cử chỉ Thuỷ để lại con búp bê em nhỏ cho anh và những lời dặn búp bê có làm em xúc động không? tại sao? - Nói lên tình anh em của Thành và Thuỷ hết sức sâu sắc và dù trong hoàn cảnh chia ly nào tình cảm ấy vẫn tồn tại mãi mãi như hình ảnh 2 con búp bê ở bên nhau ? Trong truyện có những đoạn tả cảnh ? Em hãy giải thích tại sao khi dắt Thuỷ ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ? Theo em, đặt đầu đề truyện là “cuộc chia tay của những con búp bê” có ý nghĩa gì? ? Tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì? ? Nhận xét cách kể chuyện của tác giả? Cách kể này có t/dụng gì trong việc làm nổi rõ nội dung, tt của truyện? GV - Hãy chấm dứt những cuộc chia tay đau đớn như cuộc chia tay của hai anh em Thành – Thuỷ trong truyện để bảo vệ và gìn giữ những tình cảm tự nhiên, trong sáng của gia đình, để làm tròn trách nhiệm của bố mẹ đối với con cái. Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3: Luyện tập Câu chuyện đã để lại cho em ý nghĩ gì về hạnh phúc gia đình, về nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái? IV.HDVN: -Học tốt ghi nhớ SGK -Soạn “Bố cục trong VB”. Hoạt động của trò 4 phần: p1. Từ đầu ... giấc mơ thôi”: Thành nghĩ về những điều đã qua p2. Tiếp ... như vậy: việc chia đồ chơi p3. Tiếp ... tôi đi: cảnh chia tay của 2 anh em với cô giáo p4. Còn lại: cảnh 2 anh em chia tay - Cuộc chia tay của 2 anh em Thành và Thuỷ *Thảo luận: - Ngôi 1 – Tôi là người chứng kiến sviệc xảy ra và là người cũng chịu nỗi đau --> thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng nvật Tăng tính chân thực, thuyết phục - Cách vào truyện đột ngột bằng lệnh chia đồ chơi của mẹ --> người đọc ngạc nhiên, hồi hộp theo dõi câu chuyện - Suốt đêm 2 anh em đều khóc, nước mắt “tuôn ra như suối, ướt đẫm cả gối và hai cánh tay áo” - Thuỷ lặng lẽ đặt tay lên vai anh - Thành khẽ vuốt mái tóc em - Rất xúc động - Đứng nép vào gốc cây. Cắn chặt môi im lặng mắt đăm đăm nhìn ... - Thuỷ sẽ không đi học nữa, do nhà bà ngoại xa trường quá, mẹ bảo sẽ sắm cho em thúng hoa quả ra chợ bán --> Thuỷ đã bị tước đi quyền được đi học, được vui chơi - Thuỷ khóc nấc lên, trèo lên xe lại tụt xuống - Thành “mếu máo” và “đứng như chôn chân xuống đất” --> hai anh em Thành Thuỷ là trẻ con song đã cảm nhận được rõ nỗi đau, sự đổ vỡ quá lớn khi gia đình tan vỡ. Hai anh em không còn quyền được sống hạnh phúc cùng cha mẹ dưới một mái ấm gia đình - Thuỷ vá áo cho anh - Thành giúp em học, chiều nào cũng đón em, vừa đi vừa trò chuyện - Thành nhường hết đồ chơi cho em, Thuỷ để lại con “vệ sỹ” - Rất đỗi thương yêu - Anh nhường tất cả cho em - Em để lại hết cho anh Thảo luận: - Một mặt Thuỷ giận dữ không muốn chia rẽ 2 con búp bê, nhưng mặt khác lại rất thương anh sợ đêm không có con vệ sỹ canh cho anh ngủ --> muốn giải quyết mâu thuẫn chỉ có một cách duy nhất là gia đình Thuỷ đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay. - Thuỷ để lại con em nhỏ để chúng không bao giờ phải xa nhau --> gợi trong lòng người đọc lòng thương cảm cho cảnh ngộ của hai anh em, thương cho sự bất hạnh quá lớn của Thành và Thuỷ. --> Chi tiết này khiến người đọc thấy sự chia tay của 2 em nhỏ là không nên có --> thức tỉnh các bậc làm cha làm mẹ H- Theo dõi đoạn kết - Thành kinh ngạc vì thấy mọi việc đề diễn ra bình thường, cảnh vật vẫn rất đẹp, cuộc đời vẫn bình yên .. thế mà sao hai anh em lại phải chịu đựng sự mất mát và đổ vỡ quá lớn --> Đây là 1 diễn biến tâm lý được tác giả miêu tả rất chính xác làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng bơ vơ của nvật trong truyện - Thể hiện được chủ đề câu chuyện. Anh em Thành Thuỷ cũng như 2 con búp bê: trong sáng, ngây thơ, vô tội thế mà phải chia tay nhau --> xót xa, thương cảm - Gia đình đổ vỡ, bố mẹ ly hôn, con cái chịu nhiều thiệt thòi, đau đớn. Con cái không chỉ chịu nỗi khổ về cuộc sống vật chất mà còn chịu nỗi đau tinh thần. Mất cha mẹ là một nỗi đau đã đành. Cha mẹ còn sống mà con cái bị chia lìa xa cách là sự mất mát quá lớn - Người đọc thấm thía rằng: tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ, không nên vì bắt cứ lý do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy. - Kể chuyện bằng nghệ thuật miêu tả tâm lý nvật, tả cảnh vật xung quanh - Lời kể chân thành, giản dị, phù hợp với tâm trạng nvật. - HS tự bộc lộ. - HS có thể trao đổi với nhau để trả lời. Nội dung cần đạt I/ Đọc, chú thích 1. Xuất xứ: Là truyện ngắn được giải nhì trích trong “Tuyển tập thơ văn được giải thưởng” cuộc thi về Quyền trẻ em 1992 II/ Tìm hiểu VB 1. Nỗi đau khổ của những đứa con thơ - Hai anh em vô cùng đau khổ và cảm thấy cô đơn - Thủy như người mất hồn, loạng choạng, buồn bã. - Thành đau đớn, lặng lẽ, bơ vơ 2. Tình cảm hai anh em - Thành và Thủy rất mực