Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 12 - Năm học 2022-2023 - Lê Thị Hương Ly (Cánh diều)

Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 Ngày soạn: 29/11/2022 Tiết 45,46,47 BÀI 4: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC VĂN BẢN 1: THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI TRONG TRUYỆN “ĐẤT RỪNG PHƯƠNG NAM” A. MỤC TIÊU 1. Về năng lực * Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm . - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (ý kiến, lí lẽ, bằng chứng,...), nội dung (đề tài, vấn đề, tư tưởng, ý nghĩa,...) của văn bản nghị luận văn học : mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích của văn bản nghị luận. Ham tìm hiểu và yêu thích văn học - Đọc hiểu nội dung: Nhận biết được nội dung mỗi văn bản thể hiện: Tình cảm cảm của nhà văn Đoàn giỏi trong các sáng tác của mình, tình yêu thiên nhiên, thêm tự hào về vẻ đẹp thiện nhiên và trân quí con người, trân quí tình cảm bà cháu, tình cảm gia đình trong các tác phẩm văn học. - Đọc hiểu hình thức: Nhận biết đặc trưng thể loại nghị luận ( ý kiến, luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng) trong văn bản. Phát hiện và phân tích cách lập luận của giả. - Liên hệ, mở rộng: Hiểu thêm về tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu quê hương qua văn bản “ Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam”: hiểu thêm về tình cảm gia đình trong “ Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”, khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người qua “ Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển”. 2. Về phẩm chất: Có tình yêu thương con người, biết cảm thông và chia sẻ với người khác. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập. - Tranh ảnh về nhà văn Bùi Hồng và tác phẩm “Đất rừng phương Nam”. GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 - Các phiếu học tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HĐ 1: HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a.Mục tiêu: Hoạt động nhằm khởi động - kích hoạt kiến thức nền, kết nối kiến thức đã biết với bài học. Qua đó tạo sự hứng thú, tâm thế sẵn sàng tham gia hoạt động học tập của học sinh b. Nội dung:- HS quan sát, lắng nghe, trả lời câu hỏi ..... c. Sản phẩm:Tất cả HS nắm được nhiệm vụ học tập- chia sẻ được hiểu biết của bản thân. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Kết quả cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP -Lời bài hát gợi cho em nhớ tới văn B1(1) Cho hs nghe bài hát về vùng đất bản “ Người đàn ông cô độc giữa phương Nam “ Bài ca đất phương Nam” – Tô rừng” – tác phẩm “ Đất rừng phương Thanh Phương? Lời bài hát gợi cho em nhớ Nam” - Đoàn giỏi tới văn bản nào? Của ai? Em còn nhớ gì về - Nhân vật Võ Tòng- một con người nhân vật chính trong văn bản đó? mộc mạc giản dị chân thành cởi mở B2.HS quan sát, lắng nghe và trả lời câu hỏi. và có lòng yêu nước B3.Tổ chức cho HS nhận xét ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: HĐ2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I.TRI THỨC NGỮ VĂN a.Mục tiêu: Sau hoạt động này, HS có thể: - Phát biểu được đặc điểm của văn bản nghị luận văn học và giá trị nhận thức của văn học. - Xác định được kiến thức cần tìm hiểu trong SGK: Tiếp cận văn bản, các kiến thức Ngữ văn trong mục “ Kiến thức Ngữ văn” để kết nối vào bài học b. Nội dung: HS làm việc với SGK và tham gia trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm: Sổ tay văn học, vở ghi d. Tổ chức thực hiện: 1. Đặc điểm của văn bản nghị luận văn học Hoạt động của GV -HS Dự kiến sản phẩm HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP -Đặc điểm của nghị luận văn học B1. Đọc phần “ Kiến thức Ngữ văn” Mục đích: thuyết phục người đọc về một vấn SGK. Hãy chia sẻ những hiểu biết về đề văn học đặc điểm của nghị luận văn học? Giá Nội dung: thường tập trung phân tích vẻ đẹp GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 trị nhận thức của nghị luận văn học? về nội dung hoặc sự độc đáo về hình thức của B2.HS suy nghĩ, lựa chọn câu trả lời tác phẩm văn học B3.Tổ chức cho HS thuyết trình những nội dung thu thập được. B4.Giáo viên tổng hợp, khắc sâu kiến thức. Ở lớp 6, HS đã biết về mục đích của VB nghị luận thông qua khái niệm VB nghị luận. Ở đây,mục đích của VB nghị luận là để thuyết phục người đọc, người nghe về ý kiến, quan điểm của người viết trước một vấn đề cuộc sống hoặc văn học. Nội dung chính của VB nghị luận là một khái niệm mới, GV cần chú ý giải thích khái niệm và cách xác định nội dung chính của VB nghị luận (dựa vào tri thức đọc hiểu trong SGK). Ở lớp 6, HS đã biết về khái niệm ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong VB nghị luận và nhận biết các yếu tố này trong những VB nghị luận đơn giản, chỉ có một tầng ý kiến. Tuy vậy, ở một số VB nghị luận cụ thể (đặc biệt là nghị luận văn học), tác giả trình bày ý kiến thành các tầng, bậc, rồi mới triển khai lí lẽ và bằng chứng. Do vậy, để HS có thể đọc hiểu VB nghị luận có hai tầng ý kiến, có thể là khái niệm Ý kiến lớn và ý kiến nhỏ trong VB nghị luận. GV cần kích hoạt kiến thức nền của HS về khái niệm ý kiến, lí lẽ, bằng chứng (đã học trong Ngữ văn 6), sau đó dựa vào phần tri thức đọc hiểu và sơ đồ trong SGK để HS nhận ra khái niệm ý kiến lớn, ý kiến nhỏ. 2. Giá trị nhận thức của văn học Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP Giá trị nhận thức của văn học: tác phẩm văn học B1(1) Chia sẻ kiến thức “ Kiến thức không chỉ mang lại cho con người hiểu biết về Ngữ văn” SGK về giá trị nhận thức thiên nhiên con người và cuộc sống xã hội mà của văn học còn giúp người đọc hiểu chính mình. B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên Văn học có giá trị nhận thức là muốn khẳng định cứu SGK. tác phẩm văn học mang lại hiểu biết cho người B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh đọc. giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: GV lưu ý hs một số giá trị của tác phẩm văn học như giá trị thẩm mĩ, giá trị giáo dục II. Tìm hiểu chung GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 1.Đọc văn bản 1 kết hợp tìm hiểu thông tin theo định hướng trong hộp chỉ dẫn. 2. Trả lời các câu hỏi trong SGK, phần chuẩn bị theo mẫu. PHIẾU SỐ 1 1. Nhà văn Bùi Hồng 2.Những chú ý khi đọc văn bản nghị luận văn học Cách đọc Thể loại Phương thức biểu đạt: Bố cục Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả: Nhà văn: Bùi Hồng ( 1931- 2012) quê B1(1) HS làm việc dự án cho phiếu ở Hà Tĩnh số 1 2. Tác phẩm: (1)Nêu hiểu biết của em về tác giả? - Cách đọc: đọc chậm rãi, rõ ràng , chú ý nhấn (2) Gọi HS đọc đoạn 1 và nêu cách giọng ở những câu văn nêu dẫn chứng “ ba ba to đọc văn bản nghị luận bằng cái nia....khiêng nổi” Đọc với giọng tha (3) Văn bản viết theo thể loại gì? thiết với những dẫn chứng được trích từ tác PTBĐ của văn bản? phẩm “ Đất rừng phương Nam” (4) Trình bày bố cục của văn bản? - Thể loại: Nghị luận văn học B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên - phương thức biểu đạt: Nghị luận cứu SGK. - Bố cục: 3 phần B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh Phần 1: từ đầu...trẻ em giới thiệu những nét giá ý kiến của bạn? đặc sắc của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài Phần 2: tiếp ...vô tận nghệ thuật miêu tả cảnh học: trong Đất rừng phương Nam Phần 3: còn lại nghệ thuật miêu tả con người trong Đất rừng phương Nam HƯỚNG DẪN HS TÌM HIỂU VĂN BẢN III. Tìm hiểu chi tiết Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Vấn đề nghị luận trong văn bản: GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 B1(1) GV chia nhóm cặp đôi a. Vấn đề chính: Đặc sắc về nội dung và hình (1)Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn thức nghệ thuật của tác phẩm Đất rừng phương đề đó nằm ở phần nào của văn bản? Nam. ( nằm ở nhan đề văn bản) (2)Nhan đề đã thể hiện vấn đề đó như thế nào? ( thể hiện khái quát vấn đề nghị luận) (3)Mục đích của văn bản là gì? b. Mục đích của văn bản: Cho người đọc thấy được vẻ đẹp của khung cảnh và nghệ thuật miêu tả con người trong tác phẩm. Từ đó, người đọc có được những hiểu biết về con người, thiên (4) Để thuyết phục người đọc hiểu nhiên Nam Bộ, khơi gợi sự yêu thích đối với nơi rõ vấn đề nghị luận, tác giả đã làm này. cách nào c. Phương pháp: để thuyết phục người đọc, B2. HS làm việc theo cặp – sau đó người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng đại diện cặp báo cáo kết quả tỏ cho ý kiến. B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng Tìm hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng PHIẾU SỐ 2 ( GV cho hs làm ở nhà) Ý kiến Lí lẽ Bằng chứng Ý kiến 1: Ý kiến 2 Ý kiến 3 Nhận xét đánh giá Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng B1(1) GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp khi cho hs tìm hiểu đoạn 1- sgk (tìm * Ý kiến 1: Đặc điểm khái quát của Đất rừng hiểu ý kiến 1). Còn đoạn 2 và 3 GV phương Nam cho hs sử dụng KT mảnh ghép để - Nhân vật: thuộc nhiều tầng lớp, nhiều ngành tìm hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ và nghề. GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 bằng chứng – rút ra nhận xét đánh - Kết cấu chương hồi kiểu truyền thống: không giá gian, thời gian rạch ròi, nhân vật thiện ác, trắng - Chia nhóm lớp. đen tách bạch và bộc lộ qua hành động, hình dáng, ngôn ngữ. Vòng 1: Nhóm 1,2: tìm hiểu về => Tác giả cho người đọc cái nhìn bao quát về thiên nhên trong Đất rừng phương những đặc sắc của tác phẩm. Nam * Ý kiến 2: Đặc sắc về nghệ thuật miêu tả thiên Nhóm 3,4: tìm hiểu về con người nhiên trong tác phẩm Đất rừng phương Nam. Lí lẽ Bằng chứng trogn Đất rừng phương Nam Trong Đất rừng ba ba to bằng cái nia, Vòng 2: phương Nam, ông chỉ kì đà lớn hơn chiếc - Tạo nhóm mới sử dụng một phần rất thuyền tam bản, cá nhỏ vốn sống phong sấu phải 12 trai tráng - Giao nhiệm vụ: phú đó mà đã làm lực lưỡng mới khiêng Chia sẻ kết quả thảo luận ở vòng 1 người đọc đi từ ngạc nổi. nhiên này đến ngạc Rút ra nhận xét về cách sử dụng lí lẽ nhiên khác. và bằng chứng của tác giả Đó là cảm giác ngây Những thân cây tràm - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu ngất trước vẻ đẹp rừng vỏ trắng xanh thẳm học tập số 2 bằng cách trả lời các U Minh dưới ánh Mặt không cùng. Trời vàng óng. câu hỏi 1, 2, 3 - Thời gian: 10 phút Và nỗi rợn ngợp trước Nước ầm ầm đổ ra dòng sông Năm Căn biển như hai dãy trường thành vô tận (1)Tìm hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng trong từng đoạn Ông không nhiều lời, Những lời nói ngọt (2)Em có nhận xét gì về cách lập đôi khi chỉ vài ba nét nhạt, lão Ba Ngù. luận của tác giả? => Những bằng chứng cụ thể, giàu hình ảnh, (3) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và sinh động, làm sáng tỏ lí lẽ, đem đến ngạc nhiên bằng chứng trong từng đoạn, em cho người đọc. thấy tác giả đã thể hiện thái độ gì? Tác giả đưa ra những nhận định đúng đắn, giúp người đọc hiểu hơn về vẻ đẹp của Đất rừng phương Nam. Để làm sáng tỏ lí lẽ của mình, tác giả nêu rõ những dẫn chứng được trích từ trong tiểu thuyết của Đoàn Giỏi. Chắc hẳn phải rất yêu GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 thích, hiểu rõ về tác phẩm, Bùi Hồng mới có thể đưa ra những nhận định xác đáng và dẫn chứng rõ ràng, thuyết phục như vậy. GV hỏi thêm để mở rộng vấn đề * Ý kiến 3: Đặc sắc về nghệ thuật miêu tả con (4) Trong phần 3 tác giả so sánh hai người Nam bộ trong tác phẩm Đất rừng nhân vật ông Hai bán rắn và chú Võ phương Nam. Tòng. Em hãy chỉ ra điểm giống và Lí lẽ Bằng chứng khác nhau của hai nhân vật này? - Con người Nam bộ + Những lời nói ngọt được miêu tả với nhạt, cái túi tiền thâm Ông Hai Võ Tòng những nét sắc sảo, lạ đen, căng phồng, bóng bán rắn lùng. mỡ của dì Tư Béo. Giốn Đều không có đất, quanh + Cái áo vắt vai và g năm ở đợ làm thuê cho địa những câu đối thoại chủ. ngật ngưỡng, hài - Đều bị cướp công, cướp hước, dở tỉnh, dở say người yêu, cướp vợ. của lão Ba Ngù. - Tác giả khắc họa kĩ - Đều đánh trả và bị tù. lưỡng nhất hai nhân + Giống nhau: Khác Trốn tù, - Gây án tự vật: ông Hai bán rắn + Khác nhau đón vợ rồi đến nhà việc và chú Võ Tòng bỏ vào nộp mình. rừng U Mãn hạn tù Minh. trở về, con => Tác giả đã phân tích nghệ thuật miêu tả nhân chết, vợ trở vật đặc sắc trong tiểu thuyết: có sự kết hợp giữa - Kiếm thành vợ nhỏ chuyện thực và chuyện ảo; có sự trộn lẫn giữa cổ sống bằng của địa chủ. đủ thứ điển phương Tây và cổ điển phương Đông. Từ nghề: câu - Làm nghề đó, tính cách của nhân vật được làm rõ. rắn, lấy săn bẫy thú. mật, săn cá sấu,... - Hai hố mắt sâu hoắm, từ - Gương trong đáy hố mặt sâu thâm đó, khoáng một cặp tròng đạt, rất dễ mắt trắng dã, mến. Làn long qua, long da mặt lại, sắc như GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 như người dao. Mái tóc trẻ, chỉ ở hung hung đôi khóe như bờm ngựa mắt và phủ dài xuống trên vầng gáy. Chỗ gò trán cao là má bên phải có xếp có năm cái mấy sẹo dài sả đường xuống từ thái nhăn dương vắt đến cổ, như đầu móng cọp cào... Nhờ có cách so sánh, tác giả đã khắc họa rõ nét hơn đặc điểm của nhân vật trong tác phẩm: hình ảnh ông Hai rắn hiện lên đẹp đẽ, tự do còn chú Võ Tòng hiện lên với tính cách cương trực, mạnh mẽ, dũng cảm và ngoại hình có phần bặm trợn, hung dữ. Tác giả đã phân tích nghệ thuật miêu tả nhân vật đặc sắc trong tiểu thuyết: có sự kết hợp giữa chuyện thực và chuyện ảo; có sự trộn lẫn giữa cổ điển phương Tây và cổ điển phương Đông. Từ đó, tính cách của nhân vật được làm rõ và qua đó cũng là để khẳng định tài năng của nhà văn Đoàn Giỏi khi xây dựng nhân vật B2. HS làm việc theo cặp – sau đó đại diện cặp báo cáo kết quả B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: GV chốt lại bằng bảng tổng hợp kiến thức GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 Chuyển ý: Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng trong từng đoạn, em thấy tác giả đã làm rõ được mục đích của văn bản chưa? Giá trị nhận thức của văn bản nghị luận Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 3. Giá trị nhận thức B1(1) HS làm việc cặp đôi - Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm được (1) Văn bản nghị luận này giúp em nội dung và mục đích của cuộc gặp gỡ, đối thoại hiểu thêm được điều gì về đoạn giữa ông Hai và chú Võ Tòng trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa trích Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích rừng (trích truyện Đất rừng phương truyện Đất rừng phương Nam) đã học ở Bài 1 Nam) đã học ở Bài 1? - Văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện "Đất rừng phương Nam" đã giúp em hiểu văn (2) Văn bản Thiên nhiên và con học góp phần mở rộng kiến thức về con người và người trong truyện "Đất rừng thế giới xung quanh. Cụ thể: Văn bản Thiên phương Nam" đã giúp em hiểu văn nhiên và con người trong truyện "Đất rừng học góp phần mở rộng kiến thức về phương Nam" đã cho em hiểu thêm về đặc điểm con người và thế giới xung quanh thiên nhiên và tính cách con người Nam Bộ vùng như thế nào? châu thổ Cửu Long Giang. Từ đó văn bản khơi gợi trong lòng người đọc tình cảm yêu mến với B2.HS chia sẻ phần ý kiến của mình mảnh đất này. với bạn bàn dưới B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP III. Tổng kết B1(1) HS làm việc cặp đôi - Chia nhóm theo bàn. 1. Nghệ thuật - Giao nhiệm vụ cho các nhóm: - Lí lẽ xác đáng, thuyết phục. ? Nêu những biện pháp nghệ thuật - Dẫn chứng cụ thể, rõ ràng. GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 được sử dụng trong văn bản? - Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc. 2. Nội dung ? Nội dung chính của văn bản Văn bản phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật “Thiên nhiên và con người trong trong tác phẩm Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi. truyện Đất rừng phương Nam”? ? Qua giờ học, em rút ra bài học gì 3. Những lưu ý khi đọc hiều văn bản nghị luận văn học khi khám phá một tác phẩm nghị - Xác định vấn đề nghị luận luận văn học và giá trị nhận thức sau khi học văn bản nghị luận văn - Hiểu mục đích của văn bản viết để làm gì? học. - Chỉ rõ hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản (4) Trình bày bố cục của văn bản? - Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng phục vụ cho B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên mục đích của văn bản như thế nào? cứu SGK. B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh - Liên hệ và rút ra bài học nhận thức sau khi học giá ý kiến của bạn? văn bản nghị luận để thấy được văn bản đã giúp B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài em hiểu thêm về văn bản được phân tích và học: chính văn bản nghị luận này. 3. HĐ 3: LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể. b) Nội dung: HS hoạt động cá nhân làm bài tập của GV giao. 1. Đoạn trích trên viết về vấn đề gì? A. Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” B. Kể chuyện về vùng đất phương Nam C. Miêu tả về vùng đất phương Nam D. Giới thiệu về nhà văn Đoàn Giỏi 2. Vì sao văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện "Đất rừng phương Nam" là văn bản nghị luận? GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 A. Vì văn bản tập trung miêu tả vùng đất phương Nam B. Vì tác giả kể về cái hay cái đẹp của văn bản “ Người đàn ông cô độc giữa rừng” C. Vì tác giả giúp người đọc hiểu người đàn ông cô độc là ai D. Vì tác giả phân tích cái hay về nghệ thuật và nội dung của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” 3. Theo em mục đích chính của người viết đoạn trích trên là gì”? A. Ca ngợi Võ Tòng B. Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên vùng đất phương Nam C. Nêu lên cách xây dựng nhân vật của tác giả Đoàn Giỏi D. Chỉ ra cái hay của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam” 4. Người viết đã bày tỏ cảm xúc về tác phẩm qua câu văn nào? A. Nhân vật trong Đất rừng phương Nam có nhiều tầng lớp, nhiều ngành nghề như một xã hội thu nhỏ B. Đoàn Giỏi đã từng viết một loạt sách về các con vật trên rừng dưới biển C. Người đọc không chỉ ngạc nhiên mà còn thấm đẫm cảm xúc bởi Đoàn Giỏi là một nhà thơ, một thi sĩ của đất rừng phương Nam. D. Cả ba ý trên đều đúng c) Sản phẩm: Câu 1: A; Câu 2: D; Câu 3: D; Câu 4: C d) Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên giao bài tập cho HS B2: Thực hiện nhiệm vụ GV: Chiếu bài tập HS: Đọc yêu cầu của bài và lựa chọn đáp án B3: Báo cáo, thảo luận: - GV yêu cầu HS lựa chọn đáp án. - HS trả lời, các em còn lại theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung cho bài của bạn (nếu cần). GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 B4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá bài làm của HS bằng điểm số hoặc bằng cách chốt đáp án đúng. 4. HĐ 4: VẬN DỤNG a) Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức bài học vào giải quyết tình huống trong thực tiễn. b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ. c) Sản phẩm: Đoạn văn của học sinh (Sau khi đã được GV góp ý, nhận xét và chỉnh sửa). d) Tổ chức thực hiện B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV) ? Viết một đoạn văn bày tỏ quan điểm của em khi có ý kiến cho rằng “ Tác giả Bùi Hồng đã phân tích cái hay của tác phẩm Đất rừng phương Nam bằng cách đưa ra được các bằng chứng rất thuyết phục. Em có đồng ý với ý kiến đó không? B2: Thực hiện nhiệm vụ GV gợi ý cho HS bằng việc bám sát văn bản (đặc biệt là những chi tiết kể/tả về Võ Tòng HS đọc lại văn bản, suy nghĩ cá nhân và viết đoạn văn. B3: Báo cáo, thảo luận GV hướng dẫn các em cách nộp sản phẩm trên zalo nhóm hoặc trên Padlet HS nộp sản phẩm cho GV qua hệ thống CNTT mà GV hướng dẫn. B4: Kết luận, nhận định (GV) - Nhận xét ý thức làm bài của HS (HS nộp bài không đúng qui định (nếu có) trên zalo nhóm lớp/môn * Dặn dò: Về học kĩ nội dung của bài học và đọc, chuẩn bị trước bài “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa” ******************************** GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 Ngày soạn: 29/11/2022 Tiết 48,49 VĂN BẢN 2: “VẺ ĐẸP CỦA BÀI THƠ TIẾNG GÀ TRƯA" A.MỤC TIÊU 1. Về năng lực * Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm . - Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà. - Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản. * Năng lực đặc thù - Nhận biết được một số yếu tố hình thức (ý kiến, lí lẽ, bằng chứng,...), nội dung (đề tài, vấn đề, tư tưởng, ý nghĩa,...) của văn bản nghị luận văn học : mối quan hệ giữa đặc điểm và mục đích của văn bản nghị luận. Ham tìm hiểu và yêu thích văn học - Đọc hiểu nội dung: Nhận biết được nội dung mỗi văn bản thể hiện: Tình cảm cảm của nhà văn Đoàn giỏi trong các sáng tác của mình, tình yêu thiên nhiên, thêm tự hào về vẻ đẹp thiện nhiên và trân quí con người, trân quí tình cảm bà cháu, tình cảm gia đình trong các tác phẩm văn học. - Đọc hiểu hình thức: Nhận biết đặc trưng thể loại nghị luận ( ý kiến, luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng) trong văn bản. Phát hiện và phân tích cách lập luận của giả. - Liên hệ, mở rộng: Hiểu thêm về tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu quê hương qua văn bản “ Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam”: hiểu thêm về tình cảm gia đình trong “ Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”, khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người qua “ Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển”. 2. Về phẩm chất: Có tình yêu thương con người, biết cảm thông và chia sẻ với người khác. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - Máy chiếu, máy tính, bảng phụ và phiếu học tập. - Tranh ảnh về nhà nghiên cứu Đinh Trọng Lạc và tác phẩm “Tiếng gà trưa”, “Tuyển tập thơ Xuân Quỳnh”. GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 - Các phiếu học tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HĐ 1: HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU a.Mục tiêu: Huy động kiến thức nền, kết nối kiến thức đã biết với bài học; tạo sự hứng thú, tâm thế sẵn sàng tham gia hoạt động học tập của học sinh. b. Nội dung: GV tổ chức trò chơi “Món quà bí mật” gồm 4 câu hỏi. Trả lời chính xác câu hỏi, HS được nhận phần quà (Điểm tốt, cộng điểm, tràng pháo tay...) c. Sản phẩm: Câu trả lời chính xác của HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Kết quả cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP B1 GV tổ chức trò chơi “Món quà bí mật” ?1 Mục đích chính của nghị luận văn học là - Mục đích của NLVH: Thuyết phục gì? người đọc về một vấn đề văn học. ?2 Nội dung của bài nghị luận văn học là gì? - Nội dung của NLVH: Phân tích vẻ ?3 Các yếu tố của bài NLVH là gì? đẹp nội dung hoặc nghệ thuật của tác ?4 (Từ một bức tranh) Bức tranh này gợi em phẩm nhớ đến bài thơ nào em đã học? - Các yếu tố của bài NLVH: ý kiến, lí lẽ, bằng chứng - Bài thơ “Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân Quỳnh. B2.HS quan sát, lắng nghe và trả lời câu hỏi. B3.Tổ chức cho HS nhận xét ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài học HĐ2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI I. Đọc - Tìm hiểu chung a.Mục tiêu: GV hướng dẫn HS tìm hiểu kiến thức chung về tác giả Đinh Trọng Lạc và tác phẩm “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa” (Xuất xứ, thể loại, PTBĐ, bố cục). b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ tìm hiểu tại nhà theo nhóm 4 người, thảo luận và trả lời Phiếu học tập số 1. c. Sản phẩm: Bản thuyết trình của HS về sản phẩm đã thảo luận tại nhà. d. Tổ chức thực hiện: GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 Hoạt động của GV -HS Dự kiến sản phẩm HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả: Nhà nghiên cứu: Đinh Trọng Lạc B1. – GV hướng dẫn HS đọc văn (1928- 2000) quê ở Hà Nội. bản. Cách đọc: to, rõ ràng, diễn cảm 2. Tác phẩm: ở những khổ thơ là dẫn chứng trong a. Xuất xứ: Bài viết được in trong sách “Vẻ đẹp bài. ngôn ngữ văn học qua các bài tập đọc lớp 4, 5” - GV giao nhiệm vụ nghiên cứu b. Thể loại: Nghị luận văn học PHT số 1 ở tiết trước. Mời các nhóm c. Phương thức biểu đạt: Nghị luận xung phong thuyết trình kết quả. d. Bố cục: 4 phần B2. HS chia sẻ phần tự học, nghiên - Phần 1: từ đầu...tuổi thơ Vẻ đẹp khổ thơ thứ cứu tại nhà. nhất B3. Tổ chức cho HS nhận xét, đánh - Phần 2: tiếp ...vui sướng Vẻ đẹp khổ thơ thứ giá ý kiến của bạn? hai B4.Giáo viên nhận xét, chốt kiến - Phần 3: tiếp...của bà Vẻ đẹp của sáu dòng thức. thơ đặc biệt trong bài - Phần 4: Còn lại Vẻ đẹp khổ cuối. II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết a. Mục tiêu: GV hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm văn bản nghị luận văn học “Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa”; đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ “Tiếng gà trưa”, nghệ thuật viết văn nghị luận của tác giả Đinh Trọng Lạc. b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ HS hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm tại lớp, đại diện trình bày kết quả thảo luận. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và Bản thuyết trình thảo luận nhóm. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Đặc điểm kiểu bài nghị luận văn học của B1 (1) GV chia nhóm cặp đôi văn bản (1) Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn a. Vấn đề nghị luận: Đặc sắc về nội dung và đề đó nằm ở phần nào của văn bản? hình thức nghệ thuật của bài thơ “Tiếng gà trưa”. (nằm ở nhan đề văn bản) b. Trình tự nghị luận: Bám sát mạch cảm xúc (2) Nhan đề đã thể hiện vấn đề đó bài thơ “Tiếng gà trưa”. Cảm xúc được bắt như thế nào? (Thể hiện khái quát nguồn từ âm thanh tiếng gà khơi nguồn nỗi nhớ về tuổi thơ, kí ức về người bà; cảm xúc được tiếp vấn đề nghị luận) nối bằng kỉ niệm và cảm xúc biết ơn, yêu kính GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 (3) Bài thơ “Tiếng gà trưa” được tác bà; cuối cùng lắng đọng ở mục đích chiến đấu giả phân tích theo trình tự nào? cao đẹp của người chiến sĩ ở khổ thơ cuối. (4) Mục đích của văn bản là gì? c. Mục đích của văn bản: Giúp người đọc hiểu (5) Để thuyết phục người đọc hiểu được sự độc đáo nghệ thuật (ngôn từ, biện pháp rõ vấn đề nghị luận, tác giả đã làm tu từ, nhịp điệu) và nét đặc sắc nội dung (tình cách nào cảm bà cháu, tình cảm gia đình, tình yêu quê B2. HS làm việc theo cặp – sau đó hương đất nước) của bài thơ “Tiếng gà trưa”. Từ đại diện cặp báo cáo kết quả đó, văn bản khơi gợi và bồi dưỡng cho người B3. Tổ chức cho HS nhận xét, đánh người đọc tình yêu đối với tác phẩm văn chương giá ý kiến của bạn? và tình cảm gia đình cao quý, c. Phương pháp nghị luận: để thuyết phục B4. Giáo viên nhận xét, chốt kiến người đọc, người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng thức. để làm sáng tỏ cho ý kiến. GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy Tìm hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 2. Hệ thống ý kiến, lí lẽ, bằng chứng B1 (1) GV sử dụng phương pháp thảo luận nhóm (gồm 6 bạn) để tìm * Ý kiến 1: Vẻ đẹp của khổ thơ thứ nhất hiểu hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng Đặc sắc về Đặc sắc về chứng nghệ thuật nội dung - Chia nhóm lớp. Lí lẽ Khổ thơ có nhiều Khổ thơ thứ nhất nét đặc sắc độc là nguồn mạch - Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu đáo về lặp âm, cảm xúc của bài học tập số 2 bằng cách trả lời các dấu chấm lửng, thơ, âm thanh ẩn dụ chuyển đổi tiếng gà khơi gợi câu hỏi 1, 2, 3 cảm giác nỗi nhớ về tuổi - Thời gian: 10 phút thơ, về bà kính yêu. Dẫn + Dòng thơ thứ “Khổ thơ đầu kể (1)Tìm hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng tư “Cục..cục tác chuyện anh bộ chứng trong từng đoạn cục ta”: phép lặp đội trên đường (2)Em có nhận xét gì về cách lập âm, dấu chấm hành quân, khi luận của tác giả? lửng + tác dụng.. dừng chân bên + So sánh âm một xóm nhỏ, GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 (3) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và thanh “Tiếng gà nghe tiếng gà bằng chứng trong từng đoạn, em trưa” của Xuân nhảy ổ”... “Tiếng thấy tác giả đã thể hiện thái độ gì? Quỳnh với âm gà cũng làm kí thanh tiếng gà ức ta quay lại với trong thơ Trần những kỉ niệm B2. HS làm việc theo nhóm – sau đó Đăng Khoa. tuổi thơ”. đại diện nhóm báo cáo kết quả + Ẩn dụ chuyển B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh đổi cảm giác + giá ý kiến của bạn? tác dụng. B4. Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức * Ý kiến 2: Vẻ đẹp của khổ thơ thứ hai GV chốt lại bằng bảng tổng hợp Đặc sắc về Đặc sắc về nghệ thuật nội dung kiến thức Lí lẽ Khổ thơ có nhiều Tiếng gà trưa đã nét đặc sắc về gợi về trong tâm GV phát vấn cá nhân HS, mở nghệ thuật so hồn người cháu – rộng, nâng cao kiến thức. sánh, đảo ngữ, người chiến sĩ (4) Trong văn bản, tác giả đã rất chú kết hợp tự sự và những kỉ niệm trọng phân tích hình thức nghệ thuật miêu tả, kết cấu tuổi thơ thiếu ( từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ) sóng đôi và lặp thốn, khó khăn từ vựng khiến lời sống bên bà để làm nổi bật nội dung bài thơ. Em thơ ấn tượng, những đong đầy học hỏi được điều gì từ cách viết của góp phần thể niềm vui lấp tác giả để cảm nhận và phân tích vẻ hiện cảm xúc lánh. đẹp của một bài thơ? trong bài. Những (5) Qua hệ thống ý kiến, lí lẽ và kỉ niệm trở nên bằng chứng trong từng đoạn, em lung linh, hấp dẫn và sống thấy tác giả đã đạt được mục đích động. của văn bản nghị luận văn học chưa? Dẫn + Mỗi câu kể là “Tiếng gà trưa đã Vì sao? chứng một câu tả... đưa anh chiến sĩ GV mời HS trả lời. GV nhận xét, + Câu thơ kết trở lại kỉ niệm về chốt kiến thức. cấu sóng đôi và người bà tần tảo, lặp từ vựng suốt đời lo toan “này” để chỉ và để người cháu người nghe lưu ý được vui sướng”. tưởng tượng + So sánh, đảo ngữ làm cho bức tranh gà mái GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 vàng trở nên đẹp đẽ * Ý kiến 3: Vẻ đẹp của sáu dòng thơ đặc biệt trong bài Đặc sắc về Đặc sắc về nghệ thuật nội dung Lí lẽ Khổ thơ có nét Sáu dòng thơ là độc đáo về nhịp những độc thoại điệu chậm, buồn trong tâm hồn và cấu trúc để thể người cháu, giàu hiện cảm xúc chất suy tưởng mênh mang, khi người cháu mang nặng suy nhận ra, suy tư, chiêm nghiệm ngẫm về tình yêu của người cháu thương, sự tần khi nghĩ về bà, tảo, lo lắng hi tình yêu thương sinh của bà dành của bà. cho mình Dẫn + Sáu dòng thơ “Nhịp điệu khổ chứng chỉ làm thành thơ là nhịp điệu một câu đơn chậm rãi của độc + Mỗi dòng chỉ thoại, bên trong gồm năm tiếng đầy chất suy nhưng có cách tưởng... Chi tiết ngắt nhịp khác nhỏ bé thế, đơn dòng kia. giản là thế mà chứa đựng một tình yêu thương sâu sắc, vô bờ bến của bà” * Ý kiến 4: Vẻ đẹp của khổ thơ cuối: “Khổ thơ cuối là hay nhất, cảm động nhất” Đặc sắc về Đặc sắc về nghệ thuật nội dung Lí lẽ Khổ thơ có lời Khổ thơ cuối thể độc thoại đầy hiện những tình cảm xúc của cảm cao đẹp GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 người chiến sĩ và nhất, mục đích điệp ngữ “Vì” chiến đấu của người chiến sĩ: vì tình yêu với bà, với xóm làng, với Tổ quốc và vì tình yêu với tuổi thơ, với tiếng gà bình yên mỗi sớm mai. Dẫn + Anh chiến sĩ + Khổ thơ cuối chứng thốt lên tiếng gọi chứa đựng cảm động, làm “những tình cảm cho lời nói độc thiêng liêng, cao thoại bên trong quý, sâu sắc và hiển hiện như lời chân thành” đối thoại sống + Khổ thơ cuối động... thể hiện “ý chí + Việc lặp lại từ chiến đấu mạnh “Vì” ở đầu các mẽ vì Tổ quốc, dòng thơ đã góp vì nhân dân, phần thể hiện... những người thân yêu trong gia đình, người bà yêu quý với bao kỉ niệm tuổi thơ” Nhận xét: Lời văn giàu cảm xúc, bám sát đặc trưng văn bản thơ; lí lẽ và dẫn chứng giàu sức thuyết phục. Giá trị nhận thức của văn bản nghị luận Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 3. Giá trị nhận thức B1(1) HS làm việc cặp đôi GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023 Giáo án Ngữ văn 7 Tuần 12 (1) Văn bản nghị luận này giúp em - Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm được hiểu thêm được điều gì về bài thơ đặc sắc nghệ thuật và nội dung bài thơ “Tiếng gà “Tiếng gà trưa” đã học ở Bài 2? trưa” (Đã học ở Bài 2) - Văn bản Vẻ đẹp của bài thơ “Tiếng gà trưa” (2) Văn bản Vẻ đẹp của bài thơ đã bồi đắp tâm hồn em về tình cảm gia đình, tình “Tiếng gà trưa” đã bồi đắp tâm hồn cảm bà cháu, tình yêu Tổ quốc, quê hương; tạo em như thế nào? động lực để em tiếp tục học tập và cống hiến. B2. HS thảo luận nhóm đôi. B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức. III. Tổng kết a. Mục tiêu: GV hướng dẫn HS khái quát đặc sắc nghệ thuật và nội dung của văn bản. b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ HS hoạt động cá nhân, trình bày kết quả suy nghĩ. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV -HS Dự kiến kết quả HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP III. Tổng kết B1 GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân. 1. Nghệ thuật ? Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện đặc sắc - Lí lẽ xác đáng, thuyết phục. nghệ thuật và nội dung của văn bản? - Dẫn chứng cụ thể, rõ ràng. ? Trình bày hiểu biết của em khi đọc - Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc. hiểu văn bản nghị luận văn học? B2.HS chia sẻ phần tự học, nghiên 2. Nội dung cứu SGK. Văn bản phân tích giá trị nghệ thuật và nội dung B3.Tổ chức cho HS nhận xét, đánh bài thơ “Tiếng gà trưa”. giá ý kiến của bạn? B4.Giáo viên tổng hợp, kết nối bài 3. Những lưu ý khi đọc hiều văn bản nghị luận học: văn học GV: Lê Thị Hương Ly Năm học 2022 - 2023