Giáo án Ngữ văn 8 Bài 11 Tiết 45 Ôn dịch thuốc lá

Ngày soạn: 5/11/2012 Ngày giảng: 8/11/2012 Bài 11, Tiết 45 Văn bản: ôn dịch thuốc lá I. Mục tiêu bài học. 1. Mục tiêu chung - Biết cách đọc – hiểu và nắm bắt vấn đề xã hội trong một văn bản nhật dụng Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá - Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và thuyết minh trong văn bản 2. Trong tâm kiến thức, kĩ năng a. Kiến thức - Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và đạo đức xã hội - Tác dụng của việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản. b. Kĩ năng - Đọc – hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội cấp thiết. - Tích hợp với phần tập làm văn để tập viết bài văn thuyết minh một vấn đề của đời sống xã hội c.Thái độ - Nhận thức được đầy đủ tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với ca nhân và cộng đồng, góp phần tuyên truyền, giáo dục để đầy lùi tệ nghiện thuốc lá trong mỗi gia đình cũng như trong xã hội. - Tích hợp với giáo dục bảo vệ môi trường. II. Kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài 1. Kĩ năng tư duy sáng tạo 2. Kĩ năng giao tiếp 3. Kĩ năng tự nhận thức 4. Kĩ năng giải quyết vấn đề 5. Kĩ năng lắng nghe tích cực III. Đồ dùng dạy học 1. Giỏo viờn: Bảng phụ. 2. Học sinh: IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học - Kĩ thuật: động não, khăn trải bàn ( thảo luận nhóm) - Phương pháp: Đọc sáng tạo, gợi mở, phân tích và giảng bình, nêu vấn đề, tái hiện. IV. Các bước lên lớp. 1. ổn định lớp( 1’) Sĩ số: Lớp 8a…......; lớp 8b:….......... 2. Kiểm tra đầu giờ (3’): H: Bao bì ni lông có những tác hại gì đối với môi trường và sức khỏe của con người? *) Trả lời: Bao bì ni lông có những tác hại đối với môi trường và sức khỏe của con người: - Cản trở sự sinh trưởng của thực vật - Gây xói mòn, lũ lụt, hạn hán - Làm tắc đường nước thải, gây ngập lụt-> muỗi phát sinh lây truyền dịch bệnh. - Làm chết sinh vật khi nuốt phải. - Làm ô nhiễm thực phẩm đựng trong túi, gây hại cho não, ung thư phổi. - Khi đốt: sinh ra khí độc gây ngộ độc, khó thở , nôn ra máu... (*) Bằng cách giải thích đơn giản , ngắn gọn dựa trên cơ sở thực tế , kiến thức khoa học chính xác, thuyết phục tác giả đã làm nổi bật tác hại nghiêm trọng của bao bì ni lông đối với môi trường, ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ con người. 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động của thầy và trò tg Nội dung chính *)Hoạt động 1: Khởi động (*)Cách tiến hành H: Em thấy trên các vỏ bao thuốc lá có ghi như thế nào? Tại sao lại ghi như vậy? - Trên vỏ bao thuốc lá có ghi: Hút thuốc lá gây ung thư”. Vì hút thuốc lá rất hại đến sức khỏe. GV: Hút thuốc lá, thuốc lào là một thói quen, một thú vui, thậm chí có thể xem là 1 phần phong tục tập quán của người VN ta. Hút nhiều, hút mãi thành quen, thành nghiện, khó lòng cai bỏ được. Nghiện thuốc lá, thuốc lào từ lâu đã trở thành 1 căn bệnh khó chữa trị đối với nhiều người. Hiện nay, hút thuốc lá dần thay thế cho thuốc lào ở thành thị cũng như ở nông thôn. Hút thuốc không chỉ tốn tiền mà còn để lại nhiều hậu quả to lớn, tác hại không thể lường hết. Đến mức chống thuốc lá, chống hút thuốc lá từ lâu đã trở thành 1 vấn đề khoa học – XH mang tầm thế giới. Bài “Ôn dịch thuốc lá” chính là 1 trong những tiếng còi báo động gióng lên rất kịp thời. *) Hoạt động 2: HDHS đọc, thảo luận chú thích. (*) Mục tiêu - Đọc đúng thể loại của văn bản, giải thích được một số chú thích quan trọng. (*) Cách tiến hành GV: Hướng dẫn cách đọc: Đoc rõ ràng, mạch lạc, chậm rãi. GV: Đọc mẫu, gọi HS đọc nối tiếp. H: Tìm các chú thích quan trọng? Vì sao? Giải nghĩa các chú thích đó? HS: Trao đổi, thảo luận nhóm 4/3’. Báo cáo. GV: Chốt. *) Hoạt động 3: HDHS tìm bố cục (*) Mục tiêu - Xác định được bố cục, thể loại của văn bản. (*)Cách tiến hành H: VB này thuộc kiểu VB nào? Vì sao em biết? -> VB nhật dụng. Vì nó thuyết minh về 1 vấn đề khoa học XH. GV: Nó phản ánh những vấn đề cập nhật nóng bỏng diễn ra từng giờ từng phút trong cuộc sống hàng ngày. Nó trình bày vấn đề tác hại của thuốc lá. H: Phương thức biểu đạt chính của VB? -> Thuyết minh, lập luận. H: Văn bản này có thể chia làm mấy phần? Nội dung từng phần là gì? HS: Thảo luận nhóm lớn 3’ ( Ghi ra bảng nhóm). 1 nhóm đại diện báo cáo, các nhóm khác theo dõi chéo các bảng các nhóm khác. GV: Nhận xét, chốt. -> 3 phần: + P1: Từ đầu...-> AIDS ( Thuốc lá trở thành ôn dịch – dẫn dắt vào đề) + P2: Ngày trước...-> Phạm pháp. (Những tác hại của thuốc lá và hút thuốc lá đối với cá nhân và cộng đồng) + P3: Còn lại (Kêu gọi cả thế giới đứng lên chống lại ôn dịch thuốc lá) H: VB này thuộc kiểu VB nào? vì sao em biết? Phương thức biểu đạt nào là chính? HS: Thảo luận nhóm đôi. Báo cáo, nhận xét. GV: Nhận xét. - VB nhật dụng. Vì nó thuyết minh về 1 vấn đề khoa học XH. Nó phản ánh những vấn đề cập nhật nóng bỏng diễn ra từng giờ từng phút trong cuộc sống hàng ngày. Nó trình bày vấn đề tác hại của thuốc lá. - Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh, lập luận. *) Hoạt động 4: HDHS tìm hiểu văn bản (*) Mục tiêu - Biết cách đọc – hiểu và nắm bắt vấn đề xã hội trong một văn bản nhật dụng - Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá - Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và thuyết minh trong văn bản (*) Cách tiến hành H: Em hiểu thế nào là ôn dịch, thuốc lá? HS: TL dựa vào chú thích sao trả lời GV: Chốt H: Có thể sửa ôn dịch thuốc lá thành thuốc lá là một loại ôn dich được không? Vì sao? - Đổi được vì nội dung không sai nhưng tính chất biểu cảm thì không rõ) H: Dấu phẩy trong văn bản có ý nghĩa gì? HS: TL. GV chốt. * HS chú ý P1 H: Em hãy cho biết tin tức nào được thông báo trong phần mở bài? - Thông báo về dịch hạch, thổ tả, AIDS. H: Nạn dịch thuốc lá có liên quan gì đến con người? HS: Thảo luận nhóm đôi 2’, trả lời tại chỗ. - Ôn dịch thuốc lá GV: Các bệnh dịch được thông báo đều đe doạ trực tiếp đến tính mạng con người. Nhưng theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả AIDS mà người ta phải gọi nó như 1 tiếng chửi rủa: “Đồ ôn dịch”! -> Cách gọi gây sự chú ý cho người đọc. H: Em có nhận xét gì về cách thông báo vấn đề của tác giả? Cách thông báo đó có tác dụng gì? HS: TL GV: Chốt. H: Tác giả dựa vào tri thức gì khi nói về nạn dịch này? -> Dựa vào khối lượng hơn 5 vạn công trình nghiên cứu để đưa ra nhận định đó. Nó như 1 mệnh đề không cần bàn luận gì thêm. H: Thái độ của em sau khi đọc, đón nhận thông tin này? Vì sao? -> HS trả lời. H: Nói về tác hại của thuốc lá, tác giả đã so sánh bằng hình ảnh nào? - Dâu: Con người, sức khoẻ con người. - Tằm: Khói thuốc lá -> Khói thuốc lá không làm người ta lăn ra chết ngay mà nó thấm vào cơ thể khiến người ta chết dần dần. H: Tác giả đã giải thích tác hại của khói thuốc lá đối với người hút như thế nào? HS: Thảo luận nhóm đôi 2’, trả lời tại chỗ. GV: Nhận xét. - Khói thuốc lá có nhiều chất độc: + Hắc ín: Làm tê liệt tế bào niêm mạc + Ô xit các- bon: Ngăn chặn sự trao đổi ỗi của hồng cầu. + Ni-cô-tin: Gây huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim. H: Tất cả những chất trên tác hại cụ thể đến người hút thuốc lá như thế nào? => Viêm phế quản, ung thư. GV: Từ hút thuốc lá mà người hút mắc nhiều căn bệnh nguy hiểm khác (Hình ảnh 2 lá phổi trong quảng cáo, hình ảnh chảy máu não trong quảng cáo trên Ti-vi...) Khói thuốc lá đặc biệt nguy hiểm, không chỉ đối với người hút mà còn đối với những người xung quanh. Vậy ảnh hưởng của nó đối với những người xung quanh ntn? H: Khói thuốc lá có ảnh hưởng ntn đối với những người xung quanh mặc dù họ không trực tiếp hút? - Vợ con, người làm việc cùng phòng: Cũng nhiễm độc, đau tim, viêm phế quản, ung thư... - Gây nhiễm độc thai nhi, gây đẻ non, trẻ sơ sinh suy yếu. - Đầu độc, nêu gương xấu cho con em. H: Em có nhận xét gì cách lập luận của tác giả? Từ đó cho they mức độ tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người ntn? HS: Thảo luận nhóm lớn 2’, 1 nhóm báo cáo, nhóm khác nhận xét. GV: Nhận xét, kết luận. - Chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, cụ thể, phân tích trên cơ sở khoa học) . GV: Hại sức khoẻ bản thân mình, hại cả người xung quanh, và còn là tấm gương xấu về đạo đức. Thuốc lá gặm nhấm sức khoẻ người hút, sức khoẻ người xung quanh, dạo đức con người và cả kinh tế. Những tác hại ấy được cảnh báo như tiếng chuông vang lên ngày 1 xa hơn, cao hơn. Nó thấm sâu vào trong lòng tất cả mọi lớp người. * HS chú ý vào ND đoạn cuối. H: Tên của chiến dịch ở các nước phát triển hiện nay? H: ở châu Âu người ta đưa ra biện pháp gì để ngăn chặn hút thuốc lá? Biện pháp này đã đem lại hiệu quả gì? HS: Thảo luận nhóm lớn 3’ ( Ghi ra bảng nhóm). 1 nhóm báo cáo, nhóm khác nhận xét. GV: Nhận xét, kết luận. - Cấm, phạt - Sử dụng tài liệu, khẩu hiệu - Nhiều nước cấm quảng cáo -> Giảm hẳn số người hút -> Triển vọng “1 Châu ÂU không còn thuốc lá” H: ở VN chúng ta đã có những biện pháp nào chống thuốc lá trong thời gian qua? -> Tuyên truyền, vận động, dùng khẩu hiệu trong công sở... Tăng thuế để hạn chế nhập khẩu In dòng chữ: “Hút....sức khoẻ” trên bao bì. H: Hiện nay nước ta đang ở trong tình trạng nhiều bệnh tật do vi trùng, kí sinh trùng gây ra như: Sốt rét, bệnh phong, bệnh lao, dịch tả...Trước tình trạng đó, mọi người phải có hàng động gì? H: Em có suy nghĩ gì về bản thân mình hiện nay và trong tương lai sau khi học xong văn bản này? -> HS H: Em có đặt câu hỏi “Tại sao không ngừng sản xuất thuốc lá” không? -> Nan giải, khó giải quyết triệt để. H: Khi nêu kiến nghị chống thuốc lá, tác giả bày tỏ thái độ gì? -> Cổ vũ chiến dịch, tin ở sự chiến thắng của chiến dịch này. *) Hoạt động 5: HDHS rút ra ghi nhớ (*)Mục tiêu Trình bày khái quát được nghệ thuật, nội dung và ý nghĩa của văn bản. (*)Cách tiến hành H: Khái quát nghệ thuật và nội dung chính của văn bản? HSTL GV chốt *NT: Kết hợp lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động với thuyết minh cụ thể Thủ pháp so sánh *ND Thuốc lá đe dọa tính mạng và sức khỏe con người Thuốc lá gây nguy hại đến đạo đức của loài người GV khái quát rút ra ghi nhớ. HS đọc ghi nhớ GV chốt ý chính. H: Em hãy nêu ý nghĩa của văn bản? Với những phân tích khoa học, tác giả đã chỉ ra tác hại của việc hút thuốc lá đối với đời sống con người, từ đó phê phán và kêu gọi mọi người ngăn ngữa tệ nạn hút thuốc lá. HS: Nêu GV: Chốt *)Hoạt động 6: HDHS luyện tập (*) Mục tiêu Phân tích được nguyên nhân của tình trạng hút thuốc ở người thân và cộng đồng. (*) Cách tiến hành HS: Đọc và xác định y/c của bài tập HS : Thực hiện cá nhân, báo cáo GV: Nhận xét, chốt trên BP GV: Hướng dẫn HS đọc phần đọc thêm trong SGK I. Đọc, thảo luận chú thích 1. Đọc 2. Thảo luận chú thích. 1,2,8,9 II. Bố cục 3 phần. III. Tìm hiểu văn bản 1. Tìm hiểu nhan đề văn bản Nhan đề đặt dấu phẩy ở giữa là một cách nhấn mạnh để thể hiện quan điểm, thái độ đánh giá đối với tệ nạn thuốc lá. 2. Thông báo nạn dịch Bằng cách thông báo ngắn gọn, chính xác tác giả đã nêu rõ nạn dịch thuốc lá trở thành hiểm hoạ to lớn đang đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người. 3. Tác hại của thuốc lá * Người trực tiếp hút: * ảnh hưởng đối với người xung quanh: Bằng sự kết hợp giữa lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động với thuyết minh cụ thể, phân tích dựa trên cơ sở khoa học tác giả đã làm rõ tác hại nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe con người. Thuốc lá gây ảnh hưởng xấu về mặt đạo đức, hủy hoại lối sống, nhân cách người Việt Nam nhất là độ tuổi thanh thiếu niên. 4. Chiến dịch chống thuốc lá Mọi người phải đứng lên, chống lại, ngăn ngừa. IV.Ghi nhớ: (SGK-112) - NT. - ND. V. Luyện tập *) Bài tập 1 Tìm hiểu tình trạng hút thuốc lá ở một số người thân hoặc bạn bè quen biết, phân loại nguyên nhân 4. Củng cố(1’) GV nêu câu hỏi hệ thống nội dung bài: - Tác hại của khói thuốc lá đối với người hút và những người xung quanh? - Việc làm cụ thể của chúng ta? 5. Hướng dẫn học bài (1’) - Đọc lại VB, học bài theo quá trình tìm hiểu - Học thuộc ghi nhớ - Chuẩn bị tiết sau: Câu ghép (tiếp).